Alle mogelijke sektoren
in één organisatie
Organisatienieuws
Vrij
onder
nemer
schap
Ge/dersche Maatschappij van Landbouw: Groot en divers
Voorzitter
Van Leeuwen:
Kennismaking
13
Wie zich nu verdiept in de historie
van de Geldersche Maatschappij
van Landbouw, komt bijna tot de
konklusie dat de geschiedenis zich
gaat herhalen. Want wat blijkt: In
Zeeland is het initiatief ontstaan om
in Gelderland een Maatschappij van
Landbouw op te richten. Bijna 150
jaar geleden was de heer Van Bra-
kell van den Eng, lid van de Kom
missie van Landbouw in Gelderland,
aanwezig bij de inwijding van de
Maatschappij ter bevordering van
Landbouw en Veeteelt in Zeeland.
Teruggekomen in Gelderland bracht
hij verslag uit en kreeg tegelijk op
dracht te onderzoeken of een derge
lijke maatschappij in Gelderland
doelmatig zou zijn. Ook nu, na initi
atieven vanuit het Zeeuwse, werkt
een stuurgroep aan een onderzoek.
Anderhalve eeuw geleden had de
onderzoekkommissie weinig tijd no
dig om te konkluderen dat een Gel
dersche Maatschappij van
Landbouw opgericht diende te wor
den. Dat gebeurde op 13 december
1845. De nieuwe Geldersche Mij
ging aan de slag. Door het organise
ren van onder meer lezingen, het
geven van gespecialiseerd onder
wijs, verspreiding van artikelen en
ook door het houden van tal van
tentoonstellingen, trachtte de GMvL
haar doelstellingen te bereiken. In
de beginjaren onderhield het
bestuur ook al nauwe kontakten
met landbouworganisaties in andere
provincies en het bestuur deed toen
al pogingen samenwerking tussen
de organisaties tot stand te
brengen.
Doel
De Geldersche Mij heeft in haar bij
na 150-jarig bestaan grote verande
ringen doorgemaakt, wat zich onder
meer heeft vertaald in de verschil
lende doelstellingen. In de huidige
statuten wordt als doel van de Gel
dersche Mij vermeld: de behartiging
van de belangen van de landbouw,
tuinbouw en veeteelt in het alge
meen en die in de provincie Gelder
land in het bijzonder, alsmede de
algemeen-ekonomische, sociale en
kulturele belangen van hen die daar
in werkzaam zijn. Tevens geldt als
doel de verhoging van het welzijn en
de welvaart in de agrarische sektor
en de algemene bevordering van de
belangen van het platteland. Uiter
aard dienen de doelen vertaald te
worden in de meest uitgebreide zin.
Het ledental is vanaf 1845 gestaag
gegroeid: Van 516 tot meer dan
10.000. Eind jaren tachtig is echter
een lichte daling in het ledental in
gezet, waardoor de Geldersche Mij
op dit moment zo'n 9.500 leden
heeft. Ruim 7.000 van deze leden
hebben een agrarisch bedrijf.
Specifieke bedrijfsstruktuur
Gelderland kent van oudsher een
specifieke bedrijfsstruktuur. Veel be
drijven, met name in de Achterhoek
en op een groot deel van de Veluwe,
zijn gemengd. Dat is ook het geval
bij de bedrijven van de GMvL-leden.
Van bijvoorbeeld de ongeveer 300
akkerbouwers, die lid zijn van de
Geldersche, heeft het merendeel
een neventak in de veehouderij. Ook
vele veehouderijbedrijven - een zeer
belangrijke groep binnen de GMvL -
bestaan uit twee takken.
Bijna 4.000 leden van de Gelder
sche Mij hebben melkvee. Gelder
land is overigens de belangrijkste
melkveehouderijprovincie in Neder
land. Naast melkveehouders kent
de Geldersche Mij nog zo'n 2.500
bedrijven met vleesvarkens en meer
dan 1.000 bedrijven met fokzeugen.
Ook niet onvermeld mag blijven dat
Gelderland een belangrijke varkens
houderijprovincie is. Overige takken,
die er in Gelderland ten opzichte van
andere provincies uitspringen, zijn
uiteraard de fruitteelt én ook de
vleeskalverhouderij. De Gelderse
kalfsvleesproducenten zijn verant
woordelijk voor zo'n 50% van de
produktie in Nederland. De pluim
veehouderij mag natuurlijk, met een
sterk zwaartepunt van legpluimvee-
houderij op de westelijke Veluwe,
niet vergeten worden als het gaat
om een beeld van het ledenbestand
van de Geldersche Mij.
Verder kent de Geldersche Mij onder
haar leden ook nog boomkwekers,
champignonkwekers, glastuinders,
vollegrondgroententelers en rood-
vleesproducenten. Konklusie is dat
vrijwel alle mogelijke sektoren verte
genwoordigd zijn in Gelderland en
ook in de Geldersche Maatschappij
van Landbouw.
Grootste organisatie
In Gelderland zijn in totaal ruim
25.000 agrarische bedrijven. De
Geldersche is de grootste land
bouworganisatie in Gelderland. De
overige organisaties (ABTB, CBTB
én ook in een deel van Gelderland
de NCB) hebben samen bijna even
veel agrarische leden als de Gelder
sche Mij. Uit dit voorgaande kan
afgeleid worden dat een groot deel
van de Gelderse agrariërs (bijna de
helft) geen lid is van een landbouw
organisatie. Wel is een deel van deze
agrarische ondernemers lid van een
vaktechnische organisatie, zoals de
Nederlandse Fruittelers Organisatie
of de Nederlandse Organisatie van
Pluimveehouders. Met de vaktech
nische organisaties onderhoudt de
GMvL nauwe kontakten. Een aantal
van deze verenigingen wordt zelfs
sekretarieel ondersteund door de
GMvL.
Werkwijze
De werkwijze van de Geldersche Mij
komt grotendeels voort uit haar po
sitie: de grootste organisatie, die
moet samenwerken met een ABTB,
CBTB en NCB, die gezamenlijk bijna
even groot zijn. De vier Gelderse
landbouworganisaties hebben in het
verleden gekozen voor een samen
werking via de Gewestelijke Raad
van het Landbouwschap in Gelder
land, zodat de belangen van de
land- en tuinbouw op een efficiënte
wijze behartigd kunnen worden.
"Het Landbouwschap funktioneert
in Gelderland als koördinator en als
aanspreekpunt voor de provinciale
politiek. Daarnaast is de Gewestelij
ke Raad als aanspreekpunt voor
water- en zuiveringsschappen, sa
menwerkingsorganen van gemeen
ten en op plaatselijk niveau via
distriktskommissies de spreekbuis
naar gemeenten", aldus GMvL-
sekretaris G. Pol.
De Gewestelijke Raad houdt zich
met name bezig met zaken op het
gebied van water, lucht en bodem.
De standpunten worden gevormd
door de vier landbouworganisaties,
die tevens bestuurlijk verantwoorde
lijk zijn voor de Gewestelijke Raad.
Sekretaris Pol is van mening dat het
gezamenlijk optrekken via het Land
bouwschap goed funktioneert.
"Maar het betekent wel dat je als
organisatie je gezicht wat verliest",
voegt hij eraan toe.
J.G. van Leeuwen (57) is sinds 1986 voorzitter van de Geldersche
Maatschappij. Van Leeuwen is afkomstig uit het Betuwse Slijk-Ewijk,
waar zijn zonen de scepter zwaaien over het akkerbouwbedrijf. Tot
eind jaren zeventig voerde Van Leeuwen een gemengd bedrijf met
naast de akkerbouw ook melkvee en fruitteelt.
Vrijwel direkt na zijn installatie als GMvL-voorzitter kreeg Van Leeu
wen de opdracht oplossingen te zoeken voor het mestqverschot. In
middels heeft hij op dat gebied tal van initiatieven van de grond
gekregen, onder meer als voorzitter van mestverwerker MeMon en
sekretaris van mestafzetkoöperatie Comugo.
Zijn agenda wordt behalve met mestzaken ook gevuld met tal van
andere onderwerpen. Een greep uit zijn funkties: Heemraad, voorzit
ter van het IMAG, de Gewestelijke Raad, Accountantskantoor Gelder
land en ULG, bestuurder van Suikerunie, Landbouwschap, Sterpolis
verzekeringen, DLV Advieskommissie, Heidemij, enzovoort.
In zijn werk als belangenbehartiger voor de GMvL-leden geldt dat hij
duidelijk voorstander is van de overlegmethode. Met goede argumen
ten tracht Van Leeuwen de gesprekspartners van de Geldersche Mij
te overtuigen. Vrij ondernemerschap is een belangrijk principe van de
GMvL-voorzitter.
Het Landbouwhuis in Arnhem waar de Geldersche Mij is gevestigd.
Aktie
De Geldersche Mij moet zich op een
andere wijze manifesteren. En dat
gebeurt ook volop: "Wij zijn de or
ganisatie in Gelderland die het
meest aktief is. Als er bijvoorbeeld
een aktie georganiseerd wordt, zijn
wij de organisatie die het altijd op
pakt", aldus Pol. Daarnaast is de
Geldersche Mij een organisatie die
tal van initiatieven, zoals de opzet
van kalvergierbewerkingsinstalla-
ties, mestverwerking- en afzet en
ook een schapenfokbedrijf, ontwik
kelt en uitvoert.
Het mestprobleem speelt een grote
rol in Gelderland en vraagt derhalve
ook veel tijd en inspanning van de
Geldersche Mij. Maar wie de kaart
van Gelderland bekijkt, zal ook tot
de konklusie komen dat in deze bos
rijke provincie met haar vele gebie
den van hoge natuur- en
landschappelijke waarde, nog tal
van andere problemen spelen. Dat
blijkt onder meer uit de aktiviteiten
van de Sociaal-Ekonomische Voor
lichting van de Geldersche Mij. De
voorlichters, twaalf in getal, hebben
zich de afgelopen jaren sterk bezig
gehouden met ruimtelijke ordening
en milieu.
Voorlichters
Op dit moment nemen zaken als
Hinderwet, ekologische richtlijn,
landinrichting, mestwetgeving,
bestemmingsplannen relatienotabe-
leid 43% van de tijd van de voor
lichters in beslag. Het overige
SEV-werk moet ook gewoon door
gaan. Niet verwonderlijk dat de
voorlichters van de Geldersche dui
zenden adviezen per jaar verstrek
ken aan de leden. De voorlichting
krijgen de leden gratis aangeboden,
maar sinds kort wordt voor het uit
werken van plannen, schrijven van
bezwaarschriften en dergelijke een
kleine bijdrage in de kosten ge
vraagd.
Organisatiestruktuur
Behalve individuele belangenbehar
tiging door de SEV houdt de Gelder
sche Mij zich uiteraard ook bezig
met behartiging van de kollektieve
belangen van haar leden. Om de
meningen en standpunten van le
den door te laten klinken in het
hoofdbestuur van de Geldersche, is
in de loop van de tijd een verfijnde
organisatiestruktuur ontwikkeld.
Deze struktuur begint bij de 94 af
delingen. De afdelingsbesturen zijn
aanspreekpunten voor de leden.
Afdelingen zijn gegroepeerd in 24
ringen en 6 kringen (2 in de Achter
hoek, 2 in het Rivierengebied en 2
op de Veluwe). De ringen en kringen
vormen de noodzakelijke schakel
tussen het hoofdbestuur en de
leden.
Tijdens ringvergaderingen twee
maal per jaar en voorgezeten door
de kringvoorzitters, kunnen de afde
lingsbesturen meningen en wensen
van hun afdeling naar voren bren
gen. Leden kunnen in de kringverga
deringen, twee maal per jaar, met
de voorzitter en het hoofdbestuur
De Geldersche Mij. van Land
bouw, de Zuidelijke Landbouw
Maatschappij en het Utrechts
Landbouw Genootschap zijn
met elkaar in gesprek over een
mogelijke samenvoeging van
de drie landbouworganisaties.
Tot nu toe zijn de organisaties
nog grotendeels onbekenden
voor elkaar. Daarom is besloten
om in de landbouwbladen
(ZLM-krant en Landbode) on
derling informatie te gaan uit
wisselen. In de Landbode zal
van tijd tot tijd nieuws over de
ZLM te vinden zijn, terwijl in de
ZLM-krant mededelingen van
de Geldersche en feventueel
van het ULG worden gepubli
ceerd. Vandaag een eerste
kennismakingsronde van Gel
dersche en ZLM. Het ULG
komt een volgende keer aan
bod.
van gedachten wisselen. Zo komen
via verschillende kanalen de stand
punten van de leden uiteindelijk te
recht bij het hoofdbestuur.
Het hoofdbestuur bestaat uit een
voorzitter, J.G. van Leeuwen, een
sekretaris/penningmeester, G. Pol,
en uit zes kringvoorzitters en vier le
den, die gekozen worden door de
Ledenraad. De Ledenraad komt
twee maal per jaar bijeen om de be
groting en de richtlijnen voor het be
leid vast te stellen. De voorzitter
wordt gekozen door de Algemene
vergadering, de jaarlijkse 'toogdag'
van de Geldersche waarbij zo'n dui
zend leden aanwezig zijn.
Takbijeenkomsten
Omdat de Geldersche te maken
heeft met veel verschillende sekto
ren, zijn een aantal jaren geleden de
takbijeenkomsten opgezet. Leden
kunnen tijdens deze takbijeen
komsten met kollega's diskussiëren
over zaken die van specifiek belang
zijn voor hun sektor. De uitkomsten
van de takbijeenkomsten worden
behandeld door het hoofdbestuur
en meegenomen in het beleid van
de Geldersche. Tevens laat het
hoofdbestuur zich adviseren door
de sektorkommissies voor de akker
bouw, varkens- en melkveehouderij
en de werkgroepen fruitteelt en
tuinbouw.
Andere kommissies die het hoofd
bestuur adviseren zijn; de Werk
groep Sociaal-Ekonomische
Voorlichting; de Kommissie Sociale
Aangelegenheden én de Kommissie
Integratie Agrarische Vrouwen. De
ze laatste kommissie heeft onlangs
een speciale doelgroep agrarische
vrouwen gevormd. Zo'n 500 vrou
wen behoren tot deze doelgroep en
zij worden via speciale bijeen
komsten en aktiviteiten betrokken
bij het werk van de Geldersche.
Ingrid van den Hengel
