Tuinbouwklanken
Niet iedere nieuwe groenteteler
heeft evenveel kansen op succes
Glasgroente groeit door
Teelt zwarte bessen
vraagt veel arbeid
Zware sla wordt niet altijd betaald
De dameswerkgroep
Preitelers tevreden over
verhoging contractprijzen
Verschillende glasslatelers op THO-
LEN zijn al door hun ronde met sla
heen, het seizoen is tot nog toe
zonder al te grote teeltproblemen
verlopen.
De prijsvorming was tot en met de
kerstdagen stabiel en goed tot zeer
goed, na de jaarwisseling zakte ech
ter de prijs behoorlijk ineen om ver
volgens weer even te stijgen. Een
minder stabiel beeld dus, waarvan
de oorzaak overigens niet uit de
aanvoer op CHZ valt op te maken.
Wat direct wel opvalt is dat de
zwaardere sla al een aantal weken
niet altijd beter betaald wordt en er
soms zelfs onderdoor gaat.
Bij een beperkt aanbod van zware
sla in meermalig fust geeft de bin
nenlandse handel soms hoge prijzen
voor dit produkt. Deze markt is ech
ter klein en daardoor al gauw over
voerd. Doordat er dit seizoen veel
sla geteeld is van het'ras Maestro,
een type sla dat erg zwaar kan
worden, en ook mede door de pro
paganda om zware sla te telen is er
bewust wat dunner geplant. Hier
door wordt er nogal wat sla aange
voerd van 25 kg en zwaarder. De
normale sladoos van 24 stuks gaat
echter maar tot de 23/24 kg per
100 stuks.
De vorig jaar geïntroduceerde spe
ciale verhoogde doos, ook van 24
stuks voor de zwaardere sla, waar
mee men sinds enkele weken weer
aan het experimenteren is op CHZ
om het aanbod van sla in plastic
fust wat in de hand te houden,
wordt echter schijnbaar door de ex-
porthandel niet gewaardeerd.
Ook de mogelijkheid om nu zware
sla in meermalig fust te exporteren
wordt onvoldoende aangepakt. Dit
is een gang van zaken die menig te
ler bevreemdt omdat er ook vanuit
de exporthandel steeds op aange
drongen wordt om met zwaardere
sla op de markt te komen, om hier
mee de concurrentie van o.a. de
zeer zware kassla uit België aan te
kunnen. Het laatste woord is hier
echter nog niet over gesproken. Een
stimulans om massaal zware sla te
gaan telen is het zeker niet.
Dit seizoen is van elke afdeling sla
vlak voor de oogst een monster ge
nomen waarbij naast de gewone
residu-onderzoeken er ook gekeken
is naar de hoeveelheid nitraat. Dit is
tot nog toe erg meegevallen waarbij
de meeste sla zo rond de 3.500
p.p.m. zat, terwijl er 4.500 p.p.m. in
mag zitten in het winterseizoen.
Wanneer er niet aan deze norm ge
knibbeld gaat worden dan kan er
voorlopig nog normaal sla geteeld
worden onder glas, want het zou
een ramp voor de Nederlandse tuin
bouw betekenen wanneer door al
lerlei maatregelen deze teelt zou
verdwijnen in het winterseizoen.
Over de definitieve contractprijzen
van de meeste groenten vindt nog
overleg plaats. Om er wat bij te krij
gen valt niet mee. Telers van prei in
WEST-BRABANT zijn tevreden. Zij
hebben voor 1992 een contract
prijsverhoging gehad van 15%. Vo
rig jaar 31 a 32 cent, nu 36 37
cent, op het land schoongemaakt
en in kisten geleverd. De vraag naar
prei is groot. Aan de ene kant begin
nen aspirant-telers en aan de ande
re stoten bestaande bedrijven prei
af of krimpen in. Belangrijkste oor
zaak: gebrek aan arbeidskrachten
die nog op het land willen werken.
Op de meeste plaatsen is de
waspeen begin januari gezaaid. Tot
even voor de vorst van deze week is
gewacht met het aanbrengen van
plastic. Na het zaaien wacht men in
de regel even op een regenbui om
het zaad vast te leggen. Met het uit
zaaien van winterpeen onder plastic
is op een paar plaatsen een begin
gemaakt. Hetzelfde is te zeggen van
B-peen. Deze peen vindt in hoofd
zaak zijn bestemming op de veiling.
Spinazie is er naar verhouding wei
nig uitgezaaid. Dit ondanks het feit
dat de prijzen weer in de lift zitten.
Drie jaar op rij is het een verliesge
vende teelt geweest. De kernramp
in Tsjernobyl was de consument zo
maar niet vergeten. Zoals het er nu
naar uitziet wordt de oppervlakte
spinazie voor de verwerkende in
dustrie dit jaar weer kleiner. Niet in
Midden- en Oost-Brabant, want
daar is een sterke uitbreiding te
zien. Voor commissionairs en fabrie
ken js het daar interessanter omdat
de percelen groter zijn. Voordeel is
volgens hen verder dat op de zand
grond aldaar vrijwel altijd gereden
kan worden. Oogsten tijdens een re
genperiode levert geen belemme
ring op. Droogteschade komt er niet
meer voor. leder bedrijf die met
groenten en aardappelen begint
heeft de beschikking over een regen
installatie. Meer groententeelten
op contract gaan richting Oost-
Brabant. Vorig jaar is er op beschei
den schaal een begin gemaakt met
waspeen. Echt rouwig zijn de telers
in West-Brabant er niet om. De teelt
bracht jaarlijks minder geld op.
Telers van knolselderij kunnen op dit
moment een kwartje maken. In de
cember lag de prijs nog op 17 cent.
Zoals verwacht wordt kan de stem
ming vriendelijk blijven. Waar de tra
ditionele teler zich zorgen om gaat
maken is de verwachte uitbreiding
voor dit jaar. Zoals het er naar uitziet
beginnen veel akkerbouwbedrijven
met een klein stukje. De markt kan
dit beslist niet verdragen.
De voorzitter van de Zeeuwse
Groentetelers Organisatie (ZGO) de
heer A. Sandee adviseert nieuwko
mers in de vollegrondsgroenteteelt
zich eerst goed te oriënteren. 'Er
zijn best kansen voor vollegronds
groenteteelt op het akkerbouwbe
drijf, maar die zijn niet voor iedereen
gelijk', aldus de ZGO-voorzitter op
de jaarvergadering van zijn organi
satie vorige week in het Walcherse
Serooskerke.
De heer Sandee zei dat de ZGO de
grote belangstelling van akkerbou
wers voor vollegrondsgroenten met
gemengde gevoelens bekijkt. Het is
immers bekend dat de marges van
wat de markt extra kan opnemen
maar klein zijn. Als schrijnend voor
beeld hiervan noemde hij de witlof
teelt, die momenteel zwaar in het
slop zit.
Vollegrondsgroentetelers zien zich
net als hun vakgenoten die onder
glas telen voor zware milieu-eisen
geplaatst. Het vergt een grote in
spanning van de vakgenoten om in
de race te blijven, en een aantal zal
dat volgens de ZGO-voorzitter niet
lukken.
Voorbeeldbedrijf
Zeeland beschikt binnenkort over
een milieuvoorbeeldbedrijf. Op het
witlofbedrijf van de heer De Kok te
Kerkwerve zullen alle snufjes op mi
lieugebied gedemonstreerd worden.
Het is de bedoeling dat dit bedrijf
een grote uitstraling krijgt voor de
hele witlofsector in Nederland.
Wat betreft de eventuele ontwikke
ling van een glastuinbouwproject in
Zeeland zei de heer Sandee dat het
een goede zaak zou zijn als op korte
termijn duidelijk zou worden op wel
ke lokatie dit het best plaats zou
kunnen vinden. Ook de al bestaan
de glastuinbouw kan profiteren van
de komst van een dergelijk centrum
met alle faciliteiten die dat met zich
meebrengt.
Uitstekend jaar
De heer Sandee memoreerde nog
even het uitstekende jaar dat de Ne
derlandse tuinbouw en dan vooral
de glastuinbouw achter de rug
heeft. De belangstelling binnen die
sector ontwikkelt zich overigens an
ders dan tot nog toe. 'Vele jaren
hebben we een verschuiving van
glasgroenten naar glasbloemen ge
zien. Hierin is nu een kentering ge
komen. Er zijn zelfs groentetelers die
overstappen naar glasgroenten', al
dus de heer Sandee. Hij gaf aan dat
dit ook te maken kan hebben met
toekomstige milieu-eisen.
De produktietoename in de glas
groenteteelt is nog niet ten einde.
Ook de export zal nog verder toene
men. Het aantal gespecialiseerde
glasgroentebedrijven zal in de toe
komst echter nog verder afnemen.
Dat blijkt uit een studie van het
Landbouw Economisch Instituut
(LEI).
Deze door het LEI voorziene ten
dens sluit aan bij de huidige ontwik
kelingen. Sinds 1975 is de produktie
in de glasgroenteteelt al met 150
procent toegenomen. In deze perio
de is de waarde van de export ge
groeid van 800 miljoen tot 2,3
miljard gulden. Driekwart van de
produktie verdwijnt nu over onze
landsgrenzen.
De produktietoename per vierkante
meter die nu nog komt is een gevolg
van de doorgaande technische ont
wikkeling. Het LEI legt er de nadruk
op dat het huidige areaal alleen ge
handhaafd kan blijven als het be
drijfsleven scherp blijft letten op de
kwaliteit van de produkten en de sa
menstelling van het assortiment.
Van de kleinere bedrijven die niet
voldoende hebben kunnen moderni
seren zal een aantal afvallen, aldus
het LEI.
In de BARONIE is er een dames
werkgroep. Deze werkgroep is en
kele jaren geleden opgericht door
toedoen van de toenmalige voorzit
ter sektie vollegrond. Doel van deze
werkgroep was: nodig de partners
van de leder van de Tuinbouwvak-
organisatie uit voor bijeenkomsten
die te maken hebben met hun eigen
bedrijf.
Doordat deze partners zelf zien en
horen wat er doorgaans besproken
wordt als de heren op rondgang of
studiebijeenkomst zijn, gaat de be
langstelling voor deze bijeen
komsten misschien wel vooruit.
Men is dan nog meer betrokken bij
het hele gebeuren, er kan thuis wat
gemakkelijker worden gepraat, mis
schien voor één van beiden of alle
bei een stimulans om dit soort
bijeenkomsten meer te volgen. In
deze werkgroep hebben, naast en
kele bestuursleden van kring De Ba
ronie, ook partners van leden zitting.
Er is bij de samenstelling getracht
om zoveel mogelijk gewassenverte-
genwoordigsters op te nemen.
Als eerste aktiviteit was er enkele
jaren geleden een avond op de RBT-
veiling. Hier waren ongeveer 160
dames aanwezig. Voorwaar een
zeer goed begin. Als sprekers waren
er de hoofdkeurmeester en de lo
gistiek manager van de veiling. Ook
een rondleiding over de RBT-veiling
was in het programma opgenomen.
Voor veel dames een eerste ken
nismaking met de afzetorganisatie.
Er was een enquête gemaakt die in
de toekomst als richtlijn zou moeten
dienen.
De tweede aktiviteit was in samen
werking met de RBT het openstellen
op zondagmorgen van Breda Flora.
Ook dit evenement werd goed be
zocht. Maar daarna begon het
eigenlijke werk. Ongeveer 600 da
mes werden uitgenodigd voor een
'werkbezoek' aan de RBT-veiling.
Tijdens dit werkbezoek zou uitleg
worden gegeven over de keur en het
verpakken van produkten. Dus:
waarom dozen, waarom houten
kistjes, waarom poolfust, waarom
bij één produkt een dekvel en bij een
ander een papier erover, etc. Het
verschil in kwaliteit werd besproken.
Waar moet klasse I aan voldoen?
Wat mag erbij, wat niet? Na afloop
konden er vragen worden gesteld
over allerhande veiiingzaken.
Men zou toch zeggen een zeer inte
ressante bijeenkomst, als men be
denkt dat de dames thuis in de
schuur vaak zeer nauw betrokken
zijn bij het sorteren en verpakken
van produkten. Helaas, er kwamen
in 5 dagen tijds maar 80 dames op
dagen. Ongeveer driekwart jaar later
wordt er een bezoek aan de proef
tuin georganiseerd. Resultaat: 23
dames.
Waar ligt dit nu aan? Doet de werk
groep iets niet goed? Heeft men
geen tijd of gaat het gewoon nog te
goed in de tuinbouw? Vragen waar
mee de werkgroep worstelt. Nu
wordt er binnenkort in samenwer
king met het AOC West-Brabant
een informatie-avond georganiseerd
over het leerlingstelsel tuinbouw
voor vrouwen. Dit houdt konkreet
in: in een seizoen 28 dagen naar
school en op het eigen bedrijf 'sta
ge' lopen.
In Midden-Brabant is dit projekt en
kele jaren geleden opgestart met
groot succes. Daar was men n.l. na
een jaar niet uitgestudeerd en is er
een tweede jaar aangeplakt. Op eer
der genoemde informatie-avond zul
len twee cursisten uit
Midden-Brabant hun ervaringen ko
men vertellen. Wederom zullen zo'n
600 dames worden aangeschreven.
We zullen zien wat dit brengt!
'Het gaat wel in je benen zitten',
zegt de heer Rijk sr. 'En in je rug
ook', voegt zijn vrouw eraan toe.
Onder een lekker januari
zonnetje hielpen de heer en me
vrouw Rijk afgelopen zaterdag
hun zoon Sjaak bij het zetten van
0,2 hectare stek van zwarte bes
sen. Gedrieën hadden ze er toen
al enkele dagen planten opzitten.
De stekken zijn uit het snoeihout
van de al in produktie zijnde
struiken geknipt. Als ze een jaar
hebben gestaan kunnen ze uit-
geplant worden, geeft fruitteler
Sjaak Rijk uit Heinkenszand aan.
Op het produktieveld worden de
struiken in het plantjaar helemaal
ingeknipt om zoveel mogelijk
scheuten te krijgen, waarna ze
het tweede jaar een eerste (be
scheiden) oogst opleveren. De
echte produktie begint pas in de
jaren daarna. De struiken kunnen
als ze goed gesnoeid worden
zo'n tien a twaalf jaren mee.
De fruitteler geeft aan dat de
zwarte bessen beslist geen rijk
maker zijn, in de eerste plaats al
vanwege de vele arbeidsuren die
de teelt vraagt. 'Er moet nogal
wat gebeuren voordat je het pro
dukt kunt oogsten. Dat oogsten
gebeurt dan weliswaar machi
naal, met een machine die een
aantal zwartebessentelers uit
Zuid-Beveland, Tholen en West-
Brabant gezamenlijk hebben,
maar het meeste andere werk
moet wel allemaal met de hand
gebeuren. De teelt is bovendien
nogal riskant in verband met de
gevoeligheid voor nachtvorst. Vo
rig jaar haalden we om die reden
maar een matige opbrengst'.
De bessen worden gebruikt als
grondstof voor cassis, limonade
extract en bessenjenever. Rijk
geeft aan dat er gezien de afzet
mogelijkheden van het produkt
weinig ruimte is om de teelt uit
te breiden.
De heer en mevrouw Rijk helpen hun zoon Sjaak met de p/ant-
werkzaamheden. Op de achtergrond het fruitteeltbedrijf
