f
Een Kerstpuzzel voor de feestdagen
f
I
f
f
I
f
Wild!
Redaktie ZLM-blad,
Postbus 46,
4460 BA Goes.
14
HORIZONTAAL: 1 Feest; 7 meisjes
naam; 13 bijb. tig.; 17 vrij; 24 koor; 25
niet even; 27 enkele; 30 ontvangen; 34
soort onderwijs; 35 riv. in Zwitserland;
37 aanhangsel; 39 zoogdier; 42 Bari
um; 43 watertje; 44 vroeger schoolty
pe; 46 bijvoorbeeld; 47 lekkernij; 48
vocht; 50 kaartspel; 52 water in N.
Brabant; 53 gerucht; 55 inh. maat; 57
godvruchtig; 59 onfris; 61 ver; 62 deel
Franse ontkenning; 63 schooltype; 65
zoogdier; 67 leven; 69 dief; 71 huid; 72
ongeluksgodin; 74 niets; 76 knaagdier;
78 laagte; 79 klomp planten; 81 op
deze wijze; 82 deel van het jaar; 85
hoofddeksel; 87 zich schamen; 90
oorvijg; 91 reptiel; 94 trekdier; 96 pijn;
97 ter plaatse; 98 uitroep; 99 aanbie
ding; 101 klepper; 102 klein vertrek;
103 groente; 104 Helium; 105 na
kroost; 107 schoeisel; 111 herkauwer;
112 nieuw; 114 lokspijs; 115 bout; 116
gewicht; 117 fant. toekomstbeeld; 121
en anderen; 123 Gr. wijsgeer; 125
open plek; 126 scheper; 128 soort
paard; 131 comm. bedrijf; 132 pachter;
133 ten bedrage van; 134 vruchtenat;
136 verstoteling; 138 militair; 139 Sp.
titel; 141 steensoort; 142 in memoriam;
144 schriel; 145 voor; 146 schop; 148
dieregeluid; 149 voerbak; 152 sierlijk
heid; 155 Tib. berggids; 158 maan
stand; 159 vrl. dier; 160 inw. orgaan;
162 gevangenis; 164 vogel; 165 met
name; 166 lofdicht; 167 het Rom. rijk;
169 de dat; 170 bez. vnw.; 172 nako
meling; 174 afvoersloot; 176 deel van
de hals; 178 vergrootglas; 180 van
mening veranderd; 184 selderij; 187
blinkend; 188 vertaler; 190 numero;
192 koraaleiland; 194 schatting; 196
vaatwerk; 197 evenzo; 199 soort stof;
201 vleesgerecht; 202 Frans lidw.^203
muziekinstrument; 205 brij; 207 -It.
rivier; 208 pl. in Z.-Holland; 210 eetge
rei; 212 aankomend; 213 indien; 214
deel van een schoen; 216 Edelgroot-
achtbare; 217 kerel; 219 boom; 221 int.
vervoermiddel; 222 vroeger heerser;
224 kraakbeenvis; 226 de oudere; 227
groet; 228 tocht; 229 beweging van de
zee; 231 vuurmond; 233 inwendig; 234
puistje; 235 onderstel; 236 witvisje; 238
ongeveer; 239 toespijs; 241 voertuig;
243 enkele; 245 ik; 248 strijdkreet; 249
larve; 250 gissen; 251 walgvogel; 254
doch; 256 Titanium; 257 vrl. dominee;
258 knaagdier; 260 voordat; 265 loop
vogel; 266 lekkernij; 269 luchtstroom;
270 verharde huid; 272 drank; 274
toon; 276 vogel; 277 voorz.; 278 getij
de; 280 dyne; 281 toon; 282 aspirant;
283 elektr. traktie; 284 speelgoed; 285
plaats; 286 schoollokaal; 287 sprook-
jesfig.; 288 in orde; 289 bevel; 290
eerw. vader; 292 slechthorend; 293
bevel; 295 pers. vnw.; 296 tocht; 298
namiddag; 299 erg warm; 300 kl.
plaats; 301 herald, kleur; 302 knevel;
304 te dien einde; 306 zwaardwalvis;
308 zwijn; 312 Radium; 313 berg
plaats; 317 bijenhouder; 318 waterbek
ken; 320 koningszoon; 323 oliehou
dend gewas; 325 onbep. vnw.; 327
wereldtaal; 328 oxidatie; 329 driekroon;
330 gard; 332 de onbekende; 333 ge
bint; 335 speelpenning; 337 met dank;
340 vlaktemaat; 342 wiel; 343 paarde-
kracht; 344 loco-burgemeester; 346
uitroep; 347 eveneens; 349 mestvocht;
351 trek; 352 familielid; 354 soort
brood; 358 jongensnaam; 363 onder
meer; 365 bep. hoeveelheid; 367 licht
breekbaar; 368 Rijksplantsoen; 369
hoefdier; 371 vorstelijk verblijf; 374 een
zekere; 376 vod; 377 witte neerslag;
380 kerstboom; 382 zangnoot; 383
wel; 384 waterdoorlatend; 385 grappig;
387 knikker; 390 vervuiling; 391 blaas
instrument; 393 onderaards hol; 395
middelpunt; 396 koud; 397 haars in
ziens; 398 tweemaal; 400 Int. Arbeids-
org.; 401 decibel; 402 Eur. kampioen
schap; 404 wier; 406 niet lang; 408
bijb. fig.; 409 van af; 410 zoogdier; 413
maretak; 418 schrijfgerei; 420 Olymp.
Spelen; 422 schilderslinnen; 424 vocht
maat; 425 pl. in België; 426 IJzer; 427
verfplant; 428 vlaktemaat; 429 pers.
vnw.; 430 netto; 432 Soc. Econ. Raad;
433 briefaanhef; 434 vroegere liedjes
zanger; 435 soortelijk gewicht; 436
frisheid; 439 gokken; 441 werkl. wet;
443 aanw. vnw.; 445 vogel; 446 kruide
rij; 447 vr. munt; 448 pl. op de Veluwe;
450 pl. op Ameland; 451 groot; 453
vroeger; 455 hoge berg; 457 riv. in
Siberië; 458 feestmaal; 459 vieze; 461
norm. lage rivierstand; 463 Ver. Naties;
464 Bijz. Lager Onderwijs; 465 fijnma
zig metalen vlechtwerk; 467 myth, fig.;
468 waakzaam; 470 vingertopontste
king; 471 gedurfd; 473 houding; 475
sierdeken; 477 nummer; 479 omroep-
ver.; 481 vroegere Chin, leider; 482
keukengerei; 483 prettig; 484 zoogdier;
486 mnl. dier; 488 duinvallei; 490 anno
Christi; 492 hinderen; 495 kuip; 496
begrip; 498 bosgod; 500 geheel de
uwe; 502 versierde spar; 504 openb.
vervoer; 505 facade; 507 tijdsdeel; 508
wapen; 510 scheepstouw; 512 pook;
514 dwatehout; 515 voegw.; 518 Gr.
letter; 519 onmeetb. getal; 520 heilige;
522 kassabriefje; 523 pers. vnw.; 524
Natrium; 526 myth, koning; 528 inw.
orgaan; 530 Int. Arbeidsinspectie; 531
lidw.; 532 dieren; 534 eerlijk; 537 aan
komend; 538 pl. in Overijssel; 539
privilege; 540 aarde; 541 maggiplant;
542 geestelijke.
VERTIKAAL: 2 hoog aanzien; 3 hoef
dier; 4 beteuterd; 5 sporeplantje; 6
visgerei; 8 aanstaande; 9 zeedier; 10
voorganger; 11 voor de middag; 12
graanopslagplaats; 13 bevestiging; 14
vrucht; 15 telwoord; 16 voegwoord; 18
Eng. drank; 19 visnet; 20 teugje; 21
onderzoeksinstituut; 22 visgerei; 23
lied; 26 ziekenhuisafd.; 28 onbep.
vnw.; 29 pers.vnw.; 31 niet parkeren;
32 uitspansel; 33 speelgoed; 36 beek;
38 plat stuk hout; 40 voorm. eiland; 41
papegaai; 44 grafvaas; 45 deel van het
hoofd; 48 bron; 49 voorz.; 51 loot; 54
keukengerei; 56 grondtoon; 57 rijg
koord; 58 voorbeeld; 60 bijb. plaats; 61
ogenblik; 64 huisraad; 66 lust; 68 web;
70 voorz.; 71 gevuld; 72 deel van een
molecule; 73 enorm; 75 koeiemaag; 77
Gr. letter; 79 schil; 80 gewas; 81 pers.
vnw.; 82 valwind; 83 reeds; 84 oliepro-
dukt; 86 gebied; 88 akelig; 89 overblijf
sel; 90 riv. in Rusland; 91 einde; 92
Noord-Holland; 93 zuiver; 95 toon; 96
onontgonnen; 100 buitenstaanders;
102 gevangenbewaarder; 106 schee-
peigenaar; 108 Amsterd. Peil; 109
bergweide; 110 uitgezette lijn; 113
mondwater; 115 groente; 118 land-
bouwvork; 119 grondsoort; 120 onder
nemingsraad; 122 karakter; 124 onzes
inziens; 126 vrag. vnw.; 127 een zeke
re; 129 zangstem; 130 muurholte; 132
familielid; 133 soort palm; 135 lange
stok; 137 bouwland; 138 rechthoekig;
140 familielid; 143 Mijne Heren; 144
breiwerk herstellen; 145 rakel; 147 Eur.
hoofdstad; 150 titel; 151 Indon. eiland;
153 waagstuk; 154 ontkenning; 156
paradijs; 157 eerw. heer; 159 maalin
richting; 161 schaakterm; 163 voorz.;
165 mijlpaal; 168 dat is; 171 dun; 172
dwaas; 173 hemelgeest; 175 hoofd;
177 hoofddeksel; 179 landbouwwerk
tuig; 180 vervoermiddel; 181 pl. in
Gelderland; 182 stuur; 183 omhulsel;
185 meervoud; 186 zaadkorrel; 187
afsluiting; 188 buidel; 189 stadsgracht;
191 blik; 193 kameelachtige; 195 afge
mat; 196 worm; 198 inkeping; 200
grappenmaker; 201 voertuig; 202
traag; 204 vochtig; 206 katachtige; 208
watering; 209 boom; 210 maling; 211
groente; 213 komst; 215 tijdperk; 218
maatstaf; 220 heilige; 221 motorrace;
223 als onder; 225 Gem. Universiteit;
226 hemellichaam; 227 wier; 230 aan
drift; 231 rustig; 232 luizeëi; 236 opera
van Veraï; 237 toespraak; 238 geheim
schrift; 240 laatstleden; 242 helden
dicht; 244 daarna; 246 Jap. bordspel;
247 plant; 248 Eng. maat; 252 kleur;
253 opschepper; 255 Aartsbisschop;
259 Emeritus; 261 veger; 262 hoender;
263 sprookjesfi.; 264 onderstelling; 267
zonnegod; 268 aardappel; 269 mnl.
vogel; 271 hijswerktuig; 272 vis; 273
selderij; 275 boom; 279 uitrooep; 280
Zoals ieder jaar is ook
in deze Kerstbijlage
een mammoetpuzzel
afgedrukt. In deze
Kerstpuzzel zit een
slagzin. De slagzin
kunt u, voorzien van
naam en adresvóór
10 januari 1992 opstu
ren naar:
Onder de goede inzen
ders worden VVV-
kadobonnen verloot.
hond; 283 lidw.; 289 Selenium; 291
speelgoed; 292 Eur. taal; 294 bloem;
295 snijwerktuig; 297 tegenover; 299
erf; 303 bedwelming; 305 Deo Volente;
307 Rijksmark; 309 zuiver; 310 twaalf
dozijn; 311 klank; 312 oevergewas;
314 psalmdichter; 315 plant; 316 Eur.
land; 317 hetzelfde; 319 en dergelijke;
321 cirkelvormig; 322 kapot; 323 die
renverblijf; 324 zangpartij; 326 en om
streken; 331 lichtbron; 332 troefkaart;
334 wissewas; 336 knaagdier; 338
droog; 339 lichaamsholte; 341 snel;
343 precies; 345 dieregeluid; 348
handvat; 350 kleur; 351 snelle loop;
352 bundel; 353 aanw. vnw.; 355
voorz.; 356 pers. vnw.; 357 trek; 359
uitroep; 360 gevangenis; 361 slede;
362 Ver. Naties; 364 vogel; 366 auto
brandstof; 367 voedsel; 370 hemelli
chaam; 371 vacht; 372 bijb. fig.; 373
Sovjet Unie; 375 keukenkruid; 377
sergeant-majoor; 378 insekteneter; 379
inbeelding; 381 woonboot; 383 weg
kant; 384 vr. maat; 386 Kon. Besluit;
388 afgelopen; 389 gesloten; 390
vaartuig; 392 confectiemaat; 394 om
roepvereniging; 395 zuivelprodukt; 396
kaarsdrager; 397 Heren; 399 toch; 401
vliegveld; 403 knokploeg; 405 Venet.
schipper; 407 soort mijt; 408 deel van
een rijgsnoer; 409 mengelwerk; 411
klaar; 412 teer; 414 magere; 415 sport-
term; 416 kraan; 417 handvatten; 418
deel van een vis; 419 klein kind; 421
kortschrift; 423 corona; 425 binnen
ruimte; 431 windrichting; 434 zang
stem; 435 sarcasme; 437 te eniger tijd;
438 tijdsduur; 439 rustteken; 440 riv. in
Spanje; 442 verlangen; 444 bar; 446
rijgkoord; 449 grappenmaker; 452
tekort; 454 vogelprodukt; 456 kouter;
458 dam; 459 planeet; 460 vlak; 462
spant; 464 schooier; 466 wintervoer-
tuig; 469 regeringsreglement; 470 zeil;
471 zware takel; 472 aanw. vnw.; 474
bedorven; 476 per persoon; 478 dag
deel; 480 Turk; 481 insekteneter; 482
oever; 483 party; 485 jongensnaam;
487 wagen; 489 Luchtstrijdkrachten;
490 afwezig; 491 verdriet; 493 meisjes
naam; 494 ontkenning; 495 meisjes
naam; 496 broeder; 497 werkplaats;
498 vr. munt; 499 Rijksuniversiteit; 501
mak; 502 paardje; 503 vr. munt; 506
vergelijk; 507 melkklier; 509 veehou
der; 511 vroeger koning; 513 deel van
het gezicht; 516 projectieplaatje; 517
lor; 518 lofdicht; 519 via; 521 voorz.;
523 winterpeil; 525 Alg. handelsvoor-
waarden; 527 sportartikel; 528 verbin
ding; 529 bezit van een boer; 532
dieregeluid; 533 aanmoediging; 535
oude maat; 536 Tantalium.
Een verzamelnaam voor de in
het wild levende dieren, waarop
men jacht maakt en die door ons
mensen als voedingsmiddel
wordt gebruikt. Werd er vroeger
maar klakkeloos gejaagd op alles
wat enigszins bewoog, daar is in
de loop der jaren een eind aan
gekomen. We kennen nu vele
diersoorten die wettelijk worden
beschermd. Wild dat onder de
Jachtwet valt wordt in die tijd
vers aangevoerd tot ongeveer 7
dagen na sluiting van de jacht. In
het buitenland verschillen de
jachttijden nogal met de onze,
o.a. in Polen en Hongarije. Van
daar dat ook buiten onze jachttij
den nog verschillende soorten
wild in de handel verkrijgbaar
zijn (diepvries).
Gemakshalve wordt het wild in
verschillende categorieën inge
deeld. Zo verstaat men onder
grofwild: hert, ree en wild zwijn.
Onder klein wild rangschikt men
haas, konijn, fazant, korhoen,
patrijs, enzovoort. Ook het wa
terwild komt in ons land redelijk
veel voor, diverse soorten eend
en ganzen. De bovenstaande ca
tegorieën worden ook wel ver
deeld in harig en veder wild.
Over smaak van het wild valt te
twisten, maar de echte liefheb
bers houden van wat men
noemt adelijk wild. Die smaak
verkrijgt men door na het bester
ven dit proces nog enkele dagen
door te laten gaan. Hierdoor
krijgt het wild die specifieke
smaak die 'haute gout' wordt
genoemd!
Om kwaliteit van wild te kunnen
beoordelen moet men wel enige
kennis van zaken hebben. Zeker
als het wild ontdaan is van huid,
haren of veren. Ook de inslag
van de hagel bij het schieten
speelt een rol. Is de inslag op de
rug dan is er wel één van de bes
te stukken van het wild bescha
digd. Ook een in een strik of val
gevangen dier gaat in kwaliteit
en waarde achteruit, men her
kent dit aan de blauwachtige of
bruingevlekte kleur, wat veroor
zaakt wordt doordat het dier niet
uitgebloed is, bovendien is dit
vlees vrij taai. Onnodig te ver
melden dat leeftijd hier ook een
grote rol speelt. Hoe ouder het
wild, hoe minder mals.
Wild wordt huishoudelijk in de
regel geheel (al dan niet gemari
neerd) of in stukken verwerkt.
Men braad het, in de oven of het
fornuis. Alleen als u wild in zijn
geheel gaat opdienen dan is het
raadzaam een goed scherp
vleesmes (evt. trancheermes)
een wildschaar, een lang getan
de vleesvork en een redelijk gro
te snijplank voorhanden te
hebben.
We hebben voor een heerlijk
stuk kerstgebraad, overgoten
met een milde zoet-zure saus no
dig: Voor 4-5 personen:
2 hazeruggen, 200 gr. roombo
ter, 50 gr. mager vers rookspek
(ragfijn gesneden), 1 kleine ui
(idem), 1 teentje knoflook
(idem), 3 dl. rode port, en mix
van de volgende kruiden: 2
theel. strooiaroma, 1/4 theel.
witte peper, 1/2 theel. zout, 1/2
theel. laos, 1/2 theel. kruidnagel
poeder, 1 eetl. bloem. Deze mix
goed mengen.
Bereid de ruggen op de volgende
manier: wrijf met de bo
venstaande kruidenmix de rug
gen goed in. Laat de boter in een
ruime braadslee of pan lichtjes
aankleuren en bak de hazen
rustig aan alle kanten mooi
bruin. Voeg er de ui, knoflook en
spek aan toe, even goed door
zetten, blus vervolgens de
braadjus af met de port. Temper
de warmtebron. Laat de haas
ongeveer 8 minuten doorgaren
onder gesloten deksel. Haal tot
slot de ruggen uit de braadjus,
houd de ruggen enigszins warm.
Laat de braadjus iets indampen
passeer (zeef) en ontvet ze
(bewaren).
Voor da»saus is nodig: 75 a 80
gr. kristalsuiker, 1 dl. natuurazijn,
2 dl. rode port, 1 dl. Grand Mar
nier, 2 eetl. tomatenpuree, 1 eetl.
Granberry's (veenbessen) in blik
of pot verkrijgbaar, 2 bolletjes
gember (ragfijn gesneden), 1 si
naasappel, 1 citroen, iets aard
appelmeel en wat braadvocht.
Bereid de saus op de volgende
wijze: schil en pers de sinaasap
pel en citroen uit (bewaar het
sap). Snij de schillen in ragdunne
reepjes. Blancheer ze in wat wa
ter, vermeng met een 1/2 eetl.
suiker af. Doe de schilletjes op
een zeef en gooi het kookvocht
weg (dit kan eventueel een dag
voorzien worden voorbereid).
Laat de suiker in een ruime pan
licht kleuren (goed in beweging
houden, liefst met een houten le
pel. De suiker niet te ver door la
ten kleuren (suiker kan dan bitter
worden). Blus de suiker af met
wat braadvocht van de hazen en
de azijn. Voeg er de schilletjes,
het sap, de tomatenpuree, gem
ber, veenbessen, de port en de
Grand Marnier aan toe. Breng de
saus aan de kook, temper de
warmtebron en hou ze 5 a 6 mi
nuten tegen de kook aan. Bind
de saus af met het in wat koud
water opgeloste aardappelmeel.
Klop er voor het serveren etc.
nog een kluitje roomboter door.
Serveer de haas nu op de vol
gende wijze: snij de haasfilets
los van het been en snij de filets
in 3 a 4 stukken. Dresseer de
karkassen op een niet te diepe
warme schaal. Leg de getran
cheerde haasfilets terug op de
karkassen en bedek de haas rij
kelijk met de goed warme saus.
Zet als garnituur een opgevulde
niet te grote ogenmeloen. Steek
het bovenkapje van de meloen
af, plat hem vanonder iets af zo
danig dat de meloen niet gaat
lekken. Lepel het vruchtvlees
van de meloen los met een lepel
of een aardappelboor (bolletjes).
Vermeng het vruchtvlees van de
meloen met mandarijntjes, fijn
gesneden gember (2 bolletjes), 2
goed rijpe mango's in niet te klei
ne stukjes, 1 eetlepel mango
chutney en 2 eetl. honing. Vul er
de meloen mee. Zet het kapje er
schuin op, eventueel vast te zet
ten met een sierpen.
Als aardappelgarnituur enige
suggesties: Pommes paille: schil
aardappelen, snij ze in zeer dun
ne reepjes, was en droog ze
goed af, bak ze snel af in goed
heet frituurvet; Pommes cha
teau: schil middel grote aard
appelen, snij ze overlangs in
vieren, snij ze schuitvormig bij.
Blancheer ze, bak ze in de boter
goud-geel gaar; Pommes gau-
frettes: schil de aardappelen, snij
of schaaf ze (speciale schaaf), of
maak er chips van, goed drogen
en snel afbakken in hete frituur.
Wijntip: rode Bourgogne (Cöte
de Nuits) of Rhone wijn (Her
mitage).
Prettige (kook)feestdagen-
M.A. van der Vliet
