Kassla is een gouden teelt
Tuinbouwklanken
Proefstationsdagen voor fruittelers
op 18 en 19 december
Voorschot op vorstperiode
Een terugblik en de toekomst
Telers kiezen voor
steeds kleinere planten
Bloemenveiling zet deuren open
15
Op menig vollegrondstuinbouwbe-
drijf in WEST-BRABANT is het eind
vorige week hard werken geweest.
De weersvoorspelling liet voor een
lange periode vorst zien. Voor men
sen die van veilingprijzen afhankelijk
zijn is het dan zaak voldoende voor
raad in de schuur te rijden. Met na
me spruiten- en preitelers hebben
veel ingeslagen.
Een aantal spruitentelers was met
plukken gestopt omdat ze de prijs
niet al te denderend vonden, f 1,—
per kg is schijnbaar te krap. met de
komst van de vorst steeg de prijs
verder met als gevolg dat de pluk-
machines nergens meer stilstonden.
Klembandrooiers om prei te rooien
gingen dag en nacht door. Zet een
koudeperiode door dan is met veel
prei opslaan veel geld te verdienen.
In de schuur is prei bij een tempera
tuur van 2 3 graden gemakkelijk
14 dagen goed te houden. Wordt
gerooid als de grond al min of meer
bevroren is, en de prei een tempera
tuur heeft van onder het vriespunt,
dan is een houdbaarheid van langer
dan een maand mogelijk. Vorig jaar
hebben verschillende telers door de
schuur vol te rijden meer dan
f 4,— per kg kunnen maken. Of
dat nu weer het geval zal zijn is niet
met zekerheid te zeggen. Daardoor
is er volgens de tuinders overal te
veel binnen gereden.
In tegenstelling tot machinaal ge
rooide knolselderij brengen knollen
met loof op de veiling een goede
prijs op. Sinds kort van 80 cent tot
een gulden. Ook van knolselderij is
in open boxen het nodige gereser
veerd. Nadeel van het opslaan van
grote hoeveelheden is het snel te
ruglopen van kwaliteit als de tempe
ratuur plots oploopt.
Hier en daar is een begin gemaakt
met het rooien van aardbeiplanten
voor in de koeling. Door de goede
weersomstandigheden is dit aan
merkelijk vroeger dan normaal.
Sommige aardbeitelers hebben zo
hun bedenkingen tegen het vroege
rooien. Zij vinden dat de planten
nog niet voldoende in ruste zijn. Vrij
wel overal zijn de planten nog te
groen. De planten zijn nog niet hele
maal uitgegroeid. Hierdoor kan wel
licht de kwaliteit in de koeling
teruglopen, vooral van de partijen
die in de loop van volgend jaar de
grond ingaan. Als de sterkte van de
plant in het geding komt is het zeker
niet in het belang van de aardbeite
ler om nu al te gaan rooien. De plan-
tenteler gaat bij open weer liever
een dag eerder dan te laat be
ginnen.
Als de rooidatum jaarlijks vervroegt
omdat dit de plantenkweker beter
past, dan wordt op een gegeven
moment de aardbeiteler hier van de
dupe. Hoe vroeg je nu precies kunt
rooien is niet met zekerheid te zeg
gen. Als deze ontwikkeling zo jaar
lijks doorgaat dan komt het
antwoord vanzelf.
Dit is dit jaar al weer de laatste tuin-
bouwklank vanuit THOLEN. Wan
neer we, zoals gebruikelijk wat
terugblikken op het afgelopen jaar,
dan kunnen we gerust stellen dat
de werkzaamheden bijzonder vlot
verlopen zijn. Wanneer we naar het
financiële gedeelte kijken dan zien
we dat de verschillen weer erg
groot zijn.
Bepaalde bedrijfstakken zitten dui
delijk in de moeilijkheden. Onder an
dere gespecialiseerde bedrijven in
witlof en bloembollen hebben ook in
ons gebied de wind niet mee de
laatste jaren. De droogbloementeelt
stuit ook dit jaar weer op afzet- en
uitbetaalproblemen bij de contract
teelten, wat beslist geen stimulans
is om zich hier veel in te verdiepen.
Bij de bloemzaden is de afzet goed
en zijn de vooruitzichten, op de teu
nisbloemen na, voor het volgend
seizoen ook goed. Van het afgelo
pen seizoen is van menig bloem
soort de opbrengst nog niet bekend,
zodat ook hier verschillende zaadte
lers op het einde van het jaar de ba
lans voor zichzelf nog niet helemaal
op kunnen maken. Van hetgeen wel
bekend is komt men enorme ver
schillen in opbrengst tegen. De
soms zeer lage opbrengsten zijn te
rug te voeren op de droogte bij o.a.
violen en op een fikse regenperiode
tijdens de volle bloei bij onder meer
gipskruid.
De vroege aardappelteelt is ondanks
Voor tuinder A. Bartels uit Etten-
Leur kan het jaar 1992 financieel
niet meer stuk. In zijn kas van 8000
vierkante meter hebben eerst de
aardbeien aardig wat opgebracht en
de sla deed er als nateelt met ge
middeld 80 cent, niet voor onder.
Een paar jaar geleden was het an
ders. Toen werd de frees in de sla
gezet omdat het door een meeldau w-
aantasting onverkoopbaar was ge
worden.
'Sla uit de kas doet het de laatste ja
ren goed', zegt de heer A. Bartels.
'Glastuinders schakelen over op
steenwol om zo te specialiseren in
komkommers of tomaten. Sla op
steenwol telen is zowel technisch
als financieel af te raden. Dit heeft
tot gevolg dat er in verhouding in
voor- en najaar minder sla komt'.
Anders is het volgens Bartels met
de vollegrondsla gesteld. 'Dit areaal
is wel zo hoog dat je dikwijls voor
12 cent moet snijden. Ik ben dan
ook gestopt met sla telen op de vol-
legrond. Op de buitenpercelen ver
bouw ik prei, winterpeen, bospeen
en knolselderij'.
Personeel
Hoewel de prijs van de aardbeien dit
jaar zeer goed was geeft Bartels, bij
hoge prijzen, de voorkeur toch aan
sla. Bij aardbeien moet er vreemd
personeel aan te pas komen. Sla
kan in familieverband gesneden en
veilingklaar gemaakt worden.
Er ligt een aanvraag bij de gemeente
Etten-Leur om de kas uit te breiden.
Een vergunning is nog niet gekomen
Mevrouw Ria Bartels bezig met het sla snijden
omdat er een uitbreidingsplan voor
het bedrijf van Bartels ligt. Woon
huizen moeten dan minimaal 100
meter van de kas komen te liggen.
'Uitbreiding in glas zie ik voor de
toekomst wel zitten. Meer uitbrei
ding in sla behoort dan tot de moge
lijkheden. Met nieuwe resistente
rassen is het risico van meeldauw
vrijwel uit te sluiten. Spuiten hierte
gen gaat wel, maar je zit met een
veiligheidstermijn van drie weken',
aldus een tevreden tuinder.
De sla die eind oktober bij Bartels
geoogst is, is op 10 september ge
plant. Per vierkante meter gaan er
16 plantjes 3,8 cent per stuk in de
grond. In het voorjaar, bij hoge tem
peraturen, kan 4 weken na het plan
ten gesneden worden. Hartje zomer
is er in de kas bij de familie Bartels
geen sla te vinden. Zij vinden het
binnen dan te warm.
de behoorlijke nachtvorstschade
toch vrij goed geweest. Later vielen
vooral de Doré's echter tegen in
prijs. Het bleek ook nu weer dat de
financiële opbrengst van de
vroegste later vrijwel nooit meer ge
haald wordt. De vollegrondsgroen-
ten startten met o.a. vrij goede
winterbloemkoolprijzen, maar tij
dens de zomermaanden kwamen de
grote aanvoer-schommelingen bij
veel produkten ook in de prijs tot
uitdrukking. De glasprodukten
brachten tot diep in de zomer over
wegend goede prijzen op. De late
herfsttomaten en vroege herfstsnij-
bonen waren echter wat aan de ma
tige kant. De financiële opbrengst
van een herfstteelt is dan op een
uitschieter na nooit een hoogvlieger
geweest.
Ook dit jaar zijn er in ons gebied zo
wel ondernemers met een
vollegronds- als met een glasbedrijf
in geslaagd om een goed onderne
mersinkomen te behalen. Een ver
schil is echter dat glasbedrijven naar
verhouding veel meer opvolgers
hebben dan de vollegrondsbedrij-
ven. De bestaande glasbedrijven
breiden zich uit wanneer 1 of 2
zoons er bij komen. Dit is dan ook
gemakkelijker te realiseren dan een
vollegrondsbedrijf vergroten. De
laatste jaren zijn er enorm veel on
dernemers op Tholen vanwege hun
leeftijd met het bedrijf gestopt. De
ze trend zet zich onverminderd
voort, zodat er binnen afzienbare
tijd nog maar een klein groepje over
is.
Of de toekomstige ontwikkelingen
zoals de ruilverkaveling en zoetwa
tervoorziening hier nog verandering
in kunnen brengen valt te betwijfe
len, hopenlijk worden de mogelijk
heden voor de blijvers hierdoor
alleen maar beter en kan het aantal
bedrijven zich dan stabiliseren. In
elk geval ieder alvast goede kerstda
gen en een voorspoedig 1992 toe
gewenst.
Nu de winter zich laat gelden, be
gint in de BARONIE het nieuwe
glasseizoen. Hier en daar moet nog
worden geruimd, en dan met name
vleestomaten. Anderzijds staan de
eerste planten komkommers, papri
ka etc. al weer in de kas.
Bij de komkommerteelt ziet men
hier en daar wel zeer kleine plantjes
in de kas verschijnen. Of dit een
nieuwe trend wordt valt nog te be
zien. Telers gaan over op het planten
van kleine plantjes i.v.m. de prijs van
de planten, arbeidsplanning en een
goede controle op het produkt. De
verschillen in prijs voor een
16-daagse of een plant van b.v. 23
dagen is wel erg groot. Daarbij zit
ten de meeste telers met vast,
vreemd personeel. Deze mensen
moeten ook in deze periode werk
hebben. Als men dan de voor- en
nadelen op een rijtje zet, kan het
planten van kleine plantjes wel eens
voordeel opleveren.
Voordat men aan planten toe is,
komt er heel wat kijken. Als het rui
men van het oude gewas voorbij is,
begint het pas. De kas moet hele
maal gereinigd worden, installatie
moet worden nagekeken, steenwol
gestoomd of vervangen. De druppe
laars moeten worden gecontroleerd
en indien nQdig, vervangen. Vaak
wordt er bij de teeltwisseling iets
nieuws geïnstalleerd of aangelegd.
Zeker nu, met al de milieumaatrege
len in het vooruitzicht, wordt er flink
geïnvesteerd in recycling.
Dit recirculeren en ontsmetten van
drainwater gaat de telers zeer veel
geld kosten. Maar men zal er niet
aan ontkomen. Ik heb altijd het idee
dat de glastelers, vooral bij dit soort
zaken, ver voorop lopen bij hun col
lega's in andere sektoren. Ze zijn
ook steeds zeer bewust bezig met
de milieuvraagstukken. Natuurlijk is
onder glas veel meer mogelijk dan
buiten, maar toch lopen ze maar
voorop. Op den duur zullen alle te
lers meer moeten gaan doen aan
het milieu. Hoe dat uit moet pakken,
ik heb geen idee.
Een zeer mooie ontwikkeling onder
glas vind ik altijd nog de biologische
gewasbescherming. Hoeveel beest
jes er in een kas voorkomen is haast
niet te geloven. Het ene beestje eet
het andere op, en voor elk diertje of
schimmel is een oplossing. De
bestuiving door hommels en bijen is
ook bijzonder mooi om eens te zien.
Eigenlijk zou ik iedereen eens aan
willen raden, ga eens kijken bij een
collega glasteler. Daar kun je nog
heel wat leren.
In de kerstvakantie organiseert Bloe
menveiling Westland speciale
kerstrondleidingen. Deze vinden
plaats op 20,23 of 27 december.
Als u mee wilt doen aan een rond
leiding, moet u zich om 9.00 uur
melden bij de Toeristeningang aan
de Elsenzijde van het veilingcom
plex. De rondleiding duurt tot onge
veer 11.00 uur. Van tevoren
aanmelden is niet nodig. De kosten
zijn f 2,50 per persoon.
Via een speciale bezoekersroute kan
men ook zelfstandig kennis nemen
van alle aspecten van het veilpro-
ces. De grootste koelcel ter wereld,
de acht klokken, de distributiehal en
de aanvoerhal zijn onderdeel van de
ze route. Deze bezoekersroute is ge
opend van maandag tot en met
vrijdag van 8.00 tot 10.00 uur. Don
derdag is geen geschikte dag om de
veiling te bezoeken omdat het veilen
dan al vroeg eindigt. Op 31 decem
ber is de veiling gesloten.
De Proefstationsdagen worden dit
jaar gehouden op woensdag 18 en
donderdag 19 december in het Wa-
geningse Internationaal Agrarisch
Centrum (IAC) aan de Lawickse Al
lee. In vier korte lezingen en 17 in
formatiestands worden alle
belangrijke onderzoekaspecten in
de fruitteelt aan de orde gesteld.
Nieuw zijn dit jaar een informa
tiestand van Belgische onderzoe
kers over perspektieven van de
kersenteelt en 2 lezingen in het ka
der van een speciaal vrouwenpro
gramma. Het programma voor beide
dagen is weer geheel gelijkluidend.
Korte lezingen worden gehouden
over: Groei en produktie regelen
met water en nutriënten, door ir.
J.A. Kipp, onderzoeker Afdeling Bo-
demfysica IB, gestationeerd op
PFW; Plagenbestrijding in nieuwe
banen, door dr.ir. UH.M. Blommers,
De Schuilenburg; Verbetering spuit-
techniek in de fruitteelt, door ir. B.
Heijne, hoofd Afdeling Gewasbe
scherming PFW; Ideeën over toe
komstige beplantingen, door dr.ir.
S.J. Wertheim, hoofd afdeling Teelt
Economie PFW.
Lezingen voor het vrouwenprogram
ma gaan over: Keuze plantsystemen
op basis van licht, financiën en on
dernemerschap, door J. Goedege-
bure, onderzoeker Bedrijfseconomie
LEI, gestationeerd op PFW; Rassen-
keuze geen modegril; hoe tot ver
antwoorde keuze komen, door ing.
P.D. Goddrie, afdeling Teelt Econo
mie PFW.
Informatiestands
Informatiestands zijn er over de on
derwerpen: Boomgaard van de toe
komst, incl. levenscyclus
boomgaard; verbetering spuitme-
thoden; plagenbestrijding in nieuwe
banen; water en nutriënten voor re
gelen groei en produktie; IFP inpas
sen in bedrijfsvoering;
plantmateriaal voor hoge dichthe
den; rassen en mutanten: appel en
peer; praktische invulling MJPG; on
kruid bestrijden/voorkomen; on
derstammen appel, peer, pruim en
kers; arbeidsomstandigheden in de
fruitteelt; bewaaronderzoek (nieuwe
rassen, Elstar, pruimen); pluk-
tijdstipbepaling; bewaaronderzoek
ATO; heeft kersenteelt toekomst?;
geleide bestrijding, schurft; groeibe-
heersing, wortelsnoei, NAA, etc.
Medewerking aan deze Proefstati
onsdagen verlenen: het Proefstation
voor de Fruitteelt, de 4 fruitteelt
proeftuinen, het IKC-afd. Fruitteelt,
de Dienst Landbouwvoorlichting,
het ATO, de LUW, AHS Den Bosch
en de Belgische Proeftuin te Rillaar.
