Ministerie LNV gaat subsidies kritisch doorlichten
Landbouw is fel tegen
energie- en milieuheffing
Veehouderij KNLC wil
flexibeler quotum
Landbouw wordt onevenredig zwaar aangepakt
Nieuws
Begroting ingediend
7 m
De budgettaire problemen van het
rijk resulteren voor het ministerie
van landbouw, natuurbeheer en vis
serij in een taakstellende bezuini
ging, die oploopt van f 207
miljoen in 1992 tot f 255 miljoen
in 1994. Hierbovenop komen nog
eens de ombuigingen in het kader
van de efficiëncy-operatie die bij het
rijk in gang is gezet. Voor LNV moet
dit in 1992 f 14,5 min, oplopend
tot f 46,4 min in 1994 opleveren.
Dit blijkt uit de begroting van het
departement, die op Prinsjesdag
door minister dr. S.P. Bukman en
staatssecretaris drs. D.J. Gabor is
ingediend.
De ombuigingen zijn globaal als
volgt verdeeld: ontwikkeling en sa
nering f 89 min, onderzoek, onder
wijs en voorlichting f 29 min,
inrichting en beheer f 28 min,
kwaliteitszorg f 14 min en het niet
uitkeren van de prijsaanpassing
f 45 min. Een belangrijk deel van
de bedragen zal worden gevonden
in de subsidiesfeer. Subsidieregelin
gen worden doorgelicht en criteria
aangescherpt. Ook de landbouw
voorlichting ontkomt niet aan bezui
nigingen. Deze zullen betrekking
hebben op zowel de DLV als de SEV.
Daarnaast moeten de keuringsin
stellingen met minder toe en gaan
de tarieven van de Rijksdienst voor
keuring van Vee en Vlees omhoog
naar een kostendekkend niveau. De
ze laatste operatie moet in 1993
f 13 min en vanaf 1994 f 29 min
extra opbrengen.
Een kritische bezinning op de taken
van het ministerie van LNV heeft er
toe geleid dat tot en met 1994 een
aantal taken kan worden afgesto
ten, waarmee 900 formatieplaatsen
zijn gemoeid. Hiervan leveren ruim
600 plaatsen een reële bezuiniging
op.
Gewasbescherming
In het kader van de gewasbescher
ming deelt de bewindslieden in hun
memorie van toelichting mee, dat
eind dit jaar een plan klaar is voor de
verzelfstandiging van de Commissie
Toelating Bestrijdingsmiddelen.
Daardoor komt de uitvoering van
het toelatingsbeleid op afstand van
de overheid te staan. In het komen
de begrotingsjaar zal in het kader
van het Meerjarenplan Gewasbe
scherming gewerkt worden aan de
volgende regelingen:
- een bestemmingsheffing op
bestrijdingsmiddelen; de heffing
zal plaatsvinden over de eerste
levering dan wel over de import
van bestrijdingsmiddelen;
- een wettelijke regeling ten aan
zien van de maximale frequentie
van de grondontsmetting met in
gang van het seizoen 1993 en
eventuele uitzonderingen hierop
tot uiterlijk het seizoen 1995;
- een registratie van producenten,
handelaren en importeurs van
bestrijdingsmiddelen.
Landelijk gebied
De komende 5 jaar zal de begren
zing van de tweede fase relatienota-
en natuurontwikkelingsgebieden
-centraal staan. De voortgang van
deze begrenzing zal leiden tot toe
nemende financiële verplichtingen.
Daarom moeten er prioriteiten wor
den gesteld, ook in het gebruik van
de voor grondverwerving beschik
bare middelen. Zowel binnen als
buiten landinrichtingsverband zal
voorrang gegeven worden aan aan
kopen, die een spoedige functiewij
ziging ten gunste van de natuur
mogelijk maken; een en ander met
inachtneming van de prioriteitsstel
ling neer te leggen in het Structuur
schema Landbouw, Natuur en
Openluchtrecreatie In de Beleidsno
ta Landinrichting zal de koers van
het landinrichtingsbeleid voor de ko
mende jaren worden neergelegd.
Grondverwerving
Voor de grondverwerving door het
Bureau Beheer Landbouwgronden
zal vanwege de noodzakelijke bezui
nigingen ten opzichte van de vorige
meerjarenramingen in 1992 ruim
f 7 miljoen minder beschikbaar
zijn; voor de jaren daarna f 5 mil
joen. In afwachting van de uit
komsten van de Heroverweging
Landinrichting zal dit vooralsnog
werden opgevangen door lagere
jaarlijkse taakstellingen voor met
name de aankoopcategoriën landin
richting en natuur. Hierbij zullen de
aankopen voor natuurontwikkeling
en voor taakstellingen in landinrich
tingsprojecten in uitvoering zoveel
mogelijk worden ontzien.
Bij landinrichting zal het accent
meer komen te liggen op het realise
ren van natuurdoelstellingen. In het
voorbereidingsschema voor 1991
wordt bijna 70% van de budgettaire
ruimte ingeruimd voor herinrichting.
Uit onderzoek van de Centrale Land
inrichtingscommissie blijkt, dat in
middels goede vorderingen zijn
gemaakt met de doorvoering van
het Natuurbeleidsplan in landinrich
tingsprojecten. In 49 projecten zijn
planaanpassingen gestart. Binnen
kort zal de regering haar standpunt
inzake het heroverwegingsrapport
'Voorbereidings- en Uitvoeringsduur
van Landinrichtingsprojecten' bepa
len. Daarbij zullen de gevolgen van
de bezuinigingen oplopend tot ca.
f 11 miljoen voor het landinrich
tingsbudget worden betrokken.
Structuurbeleid
Voor het nationale structuurbeleid
zullen er vanwege de ombui
gingstaakstelling minder middelen
beschikbaar komen dan waarvan in
de Structuurnota Landbouw is uit
gegaan. Uitgangspunt bij de bezui
nigingen is dat de regelingen ter
stimulering van milieu-investeringen
en maatregelen ten behoeve van de
herstructurering in de akkerbouw
zoveel mogelijk zullen worden ont
zien. Deze keuze betekent noodza
kelijkerwijs dat er weinig tot geen
ruimte zal zijn voor andere regelin
gen van het Ontwikkelings- en Sa
neringsfonds.
Organisaties vrezen ingrepen in sociaal beleid
Er mag geen energie- en milieuhef
fing komen, waarvan de opbrengst
louter en alleen is bedoeld om de
collectieve lastendruk op arbeid te
verminderen. Vooral zelfstandigen
zonder werknemers worden hier de
dupe van. Het kabinet wil onder de
noemer van milieubeleid een in
greep doorvoeren die neerkomt op
een ordinaire belastingmaatregel.
Dergelijke plannen, die opnieuw een
lastenverzwaring betekenen, sporen
op geen enkele manier met een ver
antwoord zelfstandigbeleid voor on
dernemers in de land- en tuinbouw.
Dit zeggen de drie Centrale land
bouworganisaties (CLO's) in een
eerste reactie op de Rijksbegroting
en de kabinetsplannen voor het ko
mend jaar. Ze tonen zich verder zeer
bevreesd voor nieuwe ingrepen in
het sociaal beleid, waardoor een
groeiende groep boeren en tuinders
in de knel dreigt te komen.
Zeer teleurstellend noemen de
CLO's de verdere vertraging bij de
voorgenomen belastingherziening.
Hieraan wordt pas in een later sta
dium aandacht besteed, zo kondigt
het kabinet aan. De CLO's vinden
dat het kabinet nu met voorstellen
had moeten komen. De commissie
Stevens doet zeer waardevolle aan
bevelingen op het terrein van admi
nistratieve vereenvoudiging, en als
gevolg daarvan lastenverlichting
voor de werkgever. Vooral het voor
stel om de grondslag voor de loon
belasting/volksverzekeringen en de
werknemersverzekeringen te unifor
meren, verdient volgens de CLO's
alle ondersteuning. Het is een ge
miste kans, indien door traagheid
van de overheid de zaak op de lange
baan zou worden geschoven.
Aanpassing AAW
De landbouworganisaties constate
ren verder dat de sociaal-
economische positie van agrarische
zelfstandigen opnieuw verder wordt
aangetast. Het kabinet houdt vast
aan de voorgenomen aanpassing
van de AAW, de Algemene Arbeids
ongeschiktheidswet. Deze aanpas
sing zou nodig zijn uit oogpunt van
gelijke behandeling. Het gevolg zal
zijn dat veel (ex-)zelfstandigen met
lage inkomens er fors op achteruit
gaan of helemaal niet meer voor uit
kering in aanmerking komen.
Voorts bestaat nog steeds de drei
ging dat de IOAZ, de wet Inkomens
voorziening Oudere en Gedeeltelijk
Arbeidsongeschikte Zelfstandigen,
uitgekleed zal worden. In het kader
van de terugdringing van het aantal
arbeidsongeschikten moeten onder
nemers een boete betalen ter hoog
te van een jaarsalaris voor
werknemers die in de AAW/WAO
terechtkomen. Er geldt weliswaar
een maximum van 5 procent van de
loonsom, maar vooral relatief kleine
ondernemingen - het overgrote deel
van de agrarische bedrijven - drei
gen hiervan de dupe te worden.
Verder kondigt het kabinet een nieu
we Algemene Nabestaandenwet
(ANW) aan, die een forse inperking
betekent ten opzichte van de huidi
ge wet. Vooral weduwen van
zelfstandigen zullen hierdoor vol
gens de landbouworganisaties rela
tief zwaar worden getroffen
vanwege de door te voeren inko-
menstoets (eigen inkomen langstle
vende). Voorts gaat de
Tegemoetkoming Ziektekosten
Zelfstandigen (TZZ) verdwijnen, ter
wijl het nog hoogst onduidelijk is
hoe het nieuwe stelsel van volksge
zondheid eruit komt te zien. De toe
gankelijkheid tot de
gezondheidszorg voor zelfstandigen
dreigt hierdoor in gevaar te komen,
zo vrezen de CLO's.
"Geen 'ordinaire' heffingen op bijv. kunstmest".
Een flexibeler systeem van superhef
fing, daarover wordt al jarenlang het
hoofd gebroken. Landbouwschap
en Produktschap voor Zuivel doen
een nieuwe poging beweging te krij
gen in de huidige marktordening.
Nieuwe varianten, waarvoor steun
gezocht moet worden in Brussel.
Een keiharde stok achter de deur
om de produktie aan een maximum
te binden blijft echter in alle gevallen
nodig, oordeelt de afdeling veehou
derij van het KNLC.
"Boeren zijn de kortingen op het
quotum zat," zo werd gesteld in de
afdeling. Er is sprake van een vicieu
ze cirkel van telkens nieuwe quo
tumkortingen terwijl Brussel
bovendien de prijs onder druk zet.
MacSharry wil af van het instru
ment medeverantwoordelijkheids
heffing. De afdeling veehouderij wil
juist een grotere marktprikkel voor
de boer en meer ruimte voor indivi
duele veehouders om te kiezen.
Binnen het Landbouwschap gaan
de gedachten uit naar een marktbe-
heersingsbijdrage, die de boer moet
betalen tenzij hij zijn quotum met
meer dan bijvoorbeeld tien procent
onderschrijdt. Zo'n systeem zou
misschien gecombineerd kunnen
worden met een heffing op méér
melk (lager dan de huidige super
heffing) en een premie op minder.
De hoogte van de marktbeheer-
singsbijdrage kan variëren afhanke
lijk van de marktontwikkeling.
Het Produktschap wil in elk geval
het huidige quotum handhaven.
Met een lagere superheffing (van
50 cent) en een permanente premie
op onderschrijding (van 30 cent) wil
het Schap de veehouders actiever
laten inspelen op de marktontwik
keling. Het systeem wordt op deze
manier flexibeler dan de huidige
Brusselse besluitvorming en moet
leiden tot een automatische aan
passing van het aanbod. Het voor
stel van het PZ gaat verder uit van
een prijsdaling voor melkvet en af
schaffing van de verevening zodat
heffing en onderschrijding direct
door de melkveehouder worden
gevoeld.
Een premie op onderschrijding kan
een aanmoediging zijn voor sommi
ge veehouders om niet het quotum
tot de laatste liter vol te melken, een
lagere superheffing op de laatste li
ters maakt het voor veehouders met
een lage kostprijs mogelijk iets lan
ger door te melken.
Eenvoud
Hoewel de afdeling veehouderij van
het KNLC enthousiast was over de
eenvoud van het PZ-voorstel waren
er ook kanttekeningen. De belang
rijkste was dat er in elk geval een
stevige stok achter de deur moet
staan om overschrijding van het
quotum tegen te gaan wil een voor
stel politiek haalbaar zijn. Over
schrijding van het totale quotum
keert zich elke keer weer tegen de
veehouders, zo is de ervaring. Posi
tief is in elk geval bij beide voorstel
len dat er geld naar de
onderschrijders gaat in plaats van
naar Brussel. De gedachte werd ge
opperd om met alleen een premie
van bijvoorbeeld dertig cent voor
onderschrijding te werken. Ook
werd gesuggereerd om de nu voor
genomen korting om te zetten in
een quotum met een lagere heffing.
Gerard Westerhof
De regering is bezig verkeerd te be
zuinigen. De collectieve uitgaven
blijven stijgen, maar het mes gaat in
begrotingsposten voor technische
vernieuwing, opleiding en andere
maatregelen die de economie, de
werkgelegenheid en de arbeidsom
standigheden bevorderen. Dat is
onbegrijpelijk, aldus het Landbouw
schap in een eerste reactie op de
Troonrede en de Miljoenennota.
Uit de begroting blijkt dat het depar
tement van landbouw met 200 mil
joen gulden een onevenredig groot
aandeel moet leveren aan de zoge
naamde ombuigingen. Op de land
bouwsubsidies wordt procentueel
tot en met 1994 tweemaal zoveel
bezuinigd als op de subsidies van
andere ministeries. Het Landbouw
schap vindt dit niet te verdedigen,
omdat er aan boeren en tuinders te
gelijk zware milieu-eisen worden
gesteld. Ook de aangekondigde ver
anderingen in het Europese land
bouwbeleid brengen zware lasten
met zich mee
Heffingen
Het Landbouwschap is blij dat het
kabinet bij nader inzien niet is over
gegaan tot het verhogen van de
btw op sierteelt. Maar daar staat te
genover dat er op andere terreinen
wel forse kostenverhogingen wor
den aangekondigd. Zo stelt de rege
ring voor de heffing op brandstoffen
op termijn tot 2,1 cent per kubieke
meter aardgas te verhogen. Alleen
al voor de glastuinbouw betekent
dit per jaar een lastenverzwaring
van bijna 80 miljoen gulden of 8000
gulden per bedrijf. Daarnaast
bestaan er voornemens voor regule
rende heffingen en een bestem
mingsheffing op
bestrijdingsmiddelen.
Het Landbouwschap vindt een aan
tal aangekondigde bezuinigingen op
de landbouwbegroting niet verde
digbaar en in strijd met de doelstel
lingen die het kabinet heeft
geformuleerd in de Structuurnota
Landbouw en het Natuurbe
leidsplan. Bovendien zijn over de
overheidsbijdragen voor het bestrij
den van dierziekten, de Dienst Land
bouwvoorlichting en de
Sociaal-Economische Voorlichting
in het verleden afspraken gemaakt
die naar de mening van het schap
niet zonder meer ongedaan kunnen
worden gemaakt.
