Uit de praktijk
Lamsoren en zeekraal,
groenten van de toekomst
De boer zijn 'geld' ligt op het 'veld'
ROT IN AARDAPPELEN
Plant- en oogstschema's danig verstoord
Inkomenstoeslag biedt geen soelaas
Het weer op SCHOUWEN-
DUIVELAND laat net als overal in
Zeeland veel te wensen over. Echt
zomer wil het niet worden, het is te
koud en vooral te nat. Gelukkig valt
er niet meer zoveel neerslag als vori
ge week. Van veel schade horen wij
elders in de provincie. Schouwen-
Duiveland is er goed tussendoor ge
scharreld. Hagel is er bij mijn weten
niet van betekenis gevallen. Plaatse
lijk wel flinke regenbuien maar geen
enorme hoeveelheden waardoor
grote schade is aangericht.
Vanzelfsprekend is er door de aan
houdendheid van de buien wel eni
ge schade in enkele gewassen.
Vooral vlas is er nogal wat plat
geslagen. Dat zal flinke oogstproble-
men opleveren. Gerst is op
sommige percelen ook wat gaan lig
gen. Regenplekken zijn er te zien in
de erwten en suikerbieten. Vooral
de erwten voor de conserven heb
ben nogal veel last van de nattig
heid. De snijmais is wel erg klein,
een enorm verschil met vorig jaar.
Het zal mij benieuwen of daar nog
een redelijke opbrengst van zal ko
men. De verhalen over korrelmais
zullen dit jaar ook anders klinken.
Op veel percelen aardappelen en
bieten zie je nu wat onkruid er door
heen komen. Een laatste onkruid-
bestrijding met aanaardmessen in
de bieten of met kappen spuiten in
de aardappelen is noodgedwongen
achterwege moeten blijven. Wij zul
len dit jaar maar moeten leven met
wat meer onkruid in de aard
appelen.
Distels dienen wel verwijderd te
worden. Er is nog steeds een distel
verordening! Toch zie ik vooral langs
dijken en bermen op sommige
plaatsen distels in bloei staan. Mijn
indruk is dat wij met zijn allen een
beetje met deze regel aan het slof
fen zijn. De plaatselijke veldwachter
is er niet meer en de politie vandaag
aan de dag prikt zich zeker ook niet
aan de distels. Indien wij zelf niet
wat actiever hier tegen aan gaan zal
het met de distelverordening snel
zijn gedaan denk ik zo.
Terwijl in Den Haag het sociale
verzekeringsstelsel op zijn grond
vesten schudt, is men in Brussel be
zig de voedselbergen te slechten.
Dreigende taal laten de vakorganisa
ties horen. Het komt op mij allemaal
wat onwerkelijk over. Ons verzeke
ringsstelsel, wat wijd en zijd ver
maard is om zijn soepelheid, wat
aanpassen, hier en daar beter dicht
timmeren en om misbruik te voorko
men en wat meer verantwoordelijk
heid leggen bij de mensen zelf moet
toch kunnen.
De voorstellen hierover staan in
schril contrast met de voorstellen
van de EG-commissie. Hier wordt
een bevolkingsgroep echt de dupe
van. Vooral mensen die altijd goed
hun best hebben gedaan en een ef
ficiënt bedrijf hebben. Helaas is de
landbouw slechts een kleine bevol
kingsgroep die sterk aan betekenis,
vooral de lobby, heeft ingeboet. De
burger denkt anders en ook het
Europese parlement gaat mee in die
trend. Aanhoudend wijzen op de ge
volgen voor de samenleving in zijn
geheel zal noodzakelijk zijn. Veel
meer nog moeten wij benadrukken
dat ook bijvoorbeeld de plaatselijke
aannemer, de smid of uw leveran
cier van zaaizaad of graanverwer-
kend bedrijf wordt meegezogen in
een achteruitgang. Meer cijfermate
riaal van het LEI zou hierover alge
meen bekend moeten worden.
Ronduit vermakelijk vind ik het in dit
kader dat sommige mensen zoals
nu Eversdijk zich weer zo druk ma
ken over de zeegroente die mogelijk
op de binnendijkse zoute gronden
zouden kunnen groeien. De stich
ting die zich hier mee bezig houdt
streeft er naar 2 miljoen gulden los
te peuteren aan overheidssubsidie.
Zeekraal, lamsoren en zeekool, de
groenten van de toekomst, als je de
heren mag geloven. In plaats van
aanvoer van zoetwater komt er dan
mogelijk toch nog aanvoer van zout
water Wat een perspectief.
Dat het 'weer' de boer is, en dat het
'geld' van de boer op het veld ligt, is
dit jaar zonder meer van toepassing.
De uitvallen van de natuur in de
vorm van te koud, te droog, te nat,
te heet, stormwind of hagelbuien,
alle uitschieters waren van toepas
sing. ALTEN A-BIESBOSCH heeft
gelukkig niet de meest extreme uit
vallen van Moeder Natuur te verdra
gen gekregen. Het gaat gelukkig op
dit moment niet verder dan 'te nat'.
Wie een kijkje heeft kunnen nemen
in het extreem getroffen hagelge-
bied van Zeeuws-Vlaanderen zal
moeten erkennen dat de natuur op
een vreselijke manier kan toeslaan.
Er zijn daar percelen te vinden waar
80% van de bovengrondse gewas-
delen door de hagel zijn wegge
vaagd alsof er een klepelhakselaar
zijn werk heeft gedaan. Moge het
dan zijn dat een goede hagelverze-
kering veel pijn kan verzachten, de
gedupeerden zullen als plantente-
lende ondernemers de schrik in de
benen blijven zitten.
De toekomst van de agrarische on
dernemers is er de laatste tijd niet
duidelijker, laat staan rooskleuriger
op geworden. Frustrerend is dat de
media de halfvoldragen plannen van
het Europees landbouwbeleid bij
verantwoordelijke politici weten te
ontfutselen en hiermee de boer op
gaan, waardoor bereikt wordt dat
tegenakties geen kans hebben om
dat geen enkel plan is afgerond en
voldoende serieus is te noemen. De
agrarische ondernemer heeft ge
noeg aan de zorgen van alledag en
kan slechts hopen dat de politiek de
basis van zijn bestaan niet ten gron
de zal richten.
Nu in Nederland de periode van va
kantierust is ingegaan begint in de
akkerbouw de periode van inspan
In West-Brabant zijn plaatselijk in aardappelpercelen rotte aardappe
len gevonden, zo melden onze praktijkschrijvers. Ook in andere stre
ken waar veel regen is gevallen zijn hier en daar al aardappelknollen
in de grond verrot, onder andere (zie foto) in de omgeving van Rilland
(foto: Anton Dingemanse).
ning voor de oogst in zicht te ko
men. Leek het aanvankelijk een
vroeg jaar te worden, het tegendeel
blijkt nu het geval te zijn. In voor
gaande jaren was de graszaadoogst
rond half juli voor een deel geruimd,
nu moet de start nog op gang ko
men. Goede opbrengsten zijn, ge
zien het overtollige vocht, van de
vroegste soorten nauwelijks te ver
wachten.
In de veehouderij gaat het ook in
onze regio met het inkuilen en hooi
en allesbehalve naar wens, en is het
de kwaliteit die tenslotte het gelag
moet betalen. De ruwvoederpositie
in de veehouderij is nu wel zodanig
dat het bijprodukt graszaadhooi uit
de akkerbouw zijn weg naar de vee
houderijsector wel zal vinden. Dat
het sproeivliegtuig een onmisbare
hulp bij extreem nat weer blijkt te
zijn, is deze zomer weer eens
bewezen.
In gebieden waar omstandigheden
of voorwaarden de inzet van het
sproeivliegtuig niet mogelijk maak
ten, zit men nu met de gebakken
peren van extreem diepe rijsporen,
wat steeds erger dreigt te worden
en uit de hand kan lopen. Als de
overheid nog enig begrip voor nij
pende situaties in de akkerbouw wil
opbrengen, zal zij het vliegtuigspui
ten niet verder aan banden moeten
leggen.
Nu het Beheer- en Inrichtingsplan
van het Nationaal Park de Bies-
bosch zijn eindfase begint te nade
ren, is het merkbaar dat de
spanningen tussen degenen die na
tuurontwikkeling voor staan en zij
die het recreatieve medegebruik niet
ingeperkt willen zien, oplopen. Er
wordt geschermd met verstorende
invloeden op de natuur door recrea
tief medegebruik. Ook landbouw en
jacht in en om het park zouden in
negatieve zin het Park met versto
ring beïnvloeden. Bewijsvoering van
de zijde van natuurbeheer wordt
niet geleverd. Het motto is: als je
maar lang stellingen blijft verkondi
gen willen goedgelovige mensen
dat wel aanvaarden. Landbouw zal
vol moeten houden mee te willen
werken aan een Nationaal Park op
voorwaarde dat het positief begrip
wederzijds moet zijn.
Wederom is de week gestart met
wat regen. De neerslaghoeveelhe
den variëren binnen de kring THO-
LEN en ST. PHILIPSLAND zeer
sterk, maar in zijn totaliteit is het
overal erg nat. Op de pure akker
bouwbedrijven geeft dat wat pro
blemen met het bespuiten van de
aardappelen. Veel bedrijven zijn dan
ook weer overgeschakeld op het
vliegtuigspuiten.
Maar op de bedrijven waar de vroe
gere rassen van roodzwenk en veld-
beemd worden geteeld, is een droge
periode ook zeer gewenst, nu de
eerste percelen gemaaid zijn en de
ze toch liefst na ongeveer een week
gedorst moeten worden. Met wa
terschade valt het momenteel nog
wel mee, pleksgewijs is er wat
schade, maar als de percelen goed
gedraineerd zijn, is dat praktisch te
verwaarlozen. Vooral een aantal per
celen van BBL vertonen, vanwege
een gebrekkige drainage, de nodige
geel wordende plekken.
Op het wat kleinere Thoolse bedrijf,
met veel vroege aardappelen en
bloemzadeq is het momenteel af
zien. Door de vele regen en de gere
gelde aanvulling is
aardappelstrooien slechts zo af en
toe mogelijk. Voor de rooidatum
rooien was nauwelijks mogelijk en
het onkruid begint ook flink zijn kop
op te steken op percelen die reeds
een aantal weken gerooid hadden
moeten zijn. In deze percelen is
soms ook al een flinke phytophthora
aantasting waar te nemen. Dit van
wege de wat minder intensief uitge
voerde bespuitingen.
Ook in de bloemzaden en vooral in
die soorten waar geen of geen volle
dige chemische onkruidbestrijding
mogelijk is, vormt het steeds weer
kiemend en opnieuw vastgroeiend
onkruid een probleem. Tevens is het
natte en donkere weer niet ideaal
voor de zaadvorming van de vroege
soorten. Terwijl de latere soorten
ernstig verlaat in bloei zullen komen,
waarbij het de vraag is of ze dan
nog voldoende zaad zullen produce
ren. Op de bedrijven met volle-
grondsgroente worden plant- en
oogstschema's danig verstoord, zo
dat het aantal oogstpieken toe
neemt, en dat is ook voor de
kwaliteit weer niet bevorderlijk. Het
stukgereden vroege aardappelland,
vormt tevens een belemmering voor
het telen van een tweede gewas.
Al met al doet dit weer terugverlan
gen naar de twee droge zomers die
ons vooraf gingen. Toen kon men
doen wat men wilde, al moest er
soms water van elders aangevoerd
worden.
In MIDDEN- en OOST-BRABANT is
er de laatste week binnen de melk
veehouderij druk gespeculeerd wat
de uiteindelijke voorstellen zullen
zijn van MacSharry. Er lijkt inder
daad opnieuw een quotumkorting
te komen en prijsverlaging van zo
wel zuivel als vlees.
Graanprijsdaling is alleen voor de in
tensieve veehouderij aantrekkelijk.
Het is echter geld voor korte ter
mijn. Wanneer er binnen de EG veel
minder graan geproduceerd zal
gaan worden, dan zal er meer geïm
porteerd moeten worden. Inko
menstoeslag als compensatie lijkt
aantrekkelijk voor hen die daarvoor
in aanmerking komen, maar deze
biedt echter geen soelaas voor
eventuele bedrijfsaanpassingen wel
ke financiële investering vragen.
Voor de overblijvers zal de concur
rentie groter worden, dit omdat de
uitdrijvers in de landbouw hun pro-
duktiemiddelen zullen willen behou
den. Dit vanwege de finahciële
compensatie.
Het enige waar minder over gespe
culeerd is, is de weersgesteldheid.
Veel gewassen zijn bezig de achter
stand in te halen. Toch is de variatie
in groei enorm groot. Laat gezaaide
mais en bieten vertonen in de perce
len zelf wel enig verschil maar ge
middeld genomen staan ze er goed
bij. De grasgroei is nu optimaal.
Warme dagen en af en toe wat re
gen. De hoeveelheid neerslag is
plaatselijk nogal verschillend maar
nergens is echt te weinig gevallen.
Door dit groeizame weer is er volop
aanbod van alles, dus voor je het
weet zitten we weer met overschot
ten te kijken. Zo zien we maar, over
schotten zijn wel wat bij te sturen,
maar zeer onvoorspelbaar.
Vanaf de dijk is nog niets te zien.
Groene blokken met een weelde
rig gewas. Maar met de laarzen
aan en het veld in, wordt het ver
haal anders. Het lopen wordt
zwaarmoedig door de laarzen die
zich vast zuigen in de te natte
klei. Tussen de aardappelruggen
lopen nog straaltjes water. De
grond is verzadigd en neemt het
vocht niet meer op.
Nog erger is het op de slempge-
voelige gronden. Een verradelijk
geel toont dat de gewassen te
weinig zuurstof krijgen en a/s het
ware een zekere dood sterven. In
ons gewest is het teveel ge
weest. Te vele millimeters geval
len op korte tijd met daarop te
warme dagen met als gevolg
weer hevig onweer met plens
buien. A/s boer moet je opti
mistisch blijven, anders moet je
dit vak niet kiezen en je vasthou
den aan het gezegde 'wat de na
tuur vernielt knapt het ook zelf
weer op'. Ik weet het, het is geen
echte troost a/s je knolselderij
geel wordt en phytophthora in
de aardappels zit, maar het is al
dikwijls zo geweest dat we ons
te veel zorgen maakten over te
nat en te droog.
Door de open wijdte van onze
polders ligt de dijk geslingerd.
Vroeger leek hij machtig en
breed met z'n driedubbele bo
menrijen aan weerskanten. Na
dat de ziekte had toegeslagen
zijn de hoge Canadese populie
ren gerooid. En terecht want bij
harde wind en storm was het
een gevaarlijk gaan over de dijk.
Direct werd er weer ingeplant.
Maar geen strakke lijn meer. Al
les groeit voor het vaderland
weg. Stronken van oude gerooi
de bomen schieten uit. Onkruid
in allerlei vormen groeien wild
door elkaar. Brandnetels hebben
het recht de sterkste te zijn. Het
is bush bush.
Geen onderhoud meer, alles voor
hazen, konijnen en fazanten. Dat
heet 'natuur'. In een slikken- en
gorzengebied is zo'n natuurlijke
groei inderdaad mooi. Dat is bui
tendijks. Binnendijks is het geor
dend. Alles netjes in vakken
verdeeld. Boeren proberen het
onkruidvrij te houden. Polders
liggen nog steeds veilig omringd
door dijken. Waarom deze dijken
niet teruggebracht werden in
hun oude staat, is mij een raad
sel. Wat is nu nog mooier dan
een rechte bomenrij en met gras
en schapen aan de dijk eronder.
