Boeren en tuinders bedreigd door 'flitstrein'
Landbouw in NS-rapport nauwelijks genoemd
zoveel mensen die buiten het ar
beidsproces staan
Huisman ziet het nut van de nieuwe
snelheidstrein helemaal niet zitten
maar vindt wel dat er voor hem en
andere getroffenen een goede scha
deregeling moet komen.
Johan Visser uit Numansdorp heeft
een akkerbouwbedrijf en krijgt de
nieuwe spoorbaan uitgaande van
tracé H, vlak langs zijn bedrijfsge
bouwen en woning. Zijn huiskavel
van 40 ha wordt schuin doormid
den gesneden. 'Dat is allemaal wel
erg jammer want in 1977 is hier net
de ruilverkaveling Korendijk-
Strienemonde beëindigd en daar be
talen we nu voor. Dat is dan meteen
teniet gedaan'. Visser hoopt maar
dat de NS als de aanleg onverhoopt
door gaat een goede schadevergoe
dingsregeling zal treffen maar erva
ring daarmee heeft hij niet.
Landbouwschap en standsorganisa
ties zullen dat in ieder geval goed
moeten regelen, meent hij.
Johan Huisert aan de Middelsluisse-
dijk in Numansdorp heeft een akker
bouwbedrijf van 60 ha en moet bij
de aanleg volgens het tracé H meer
dan 10% van zijn bedrijf aan de NS
afstaan. Aan de zuidkant van zijn 35
ha grote kavel achter de boerderij
wordt 7 9 ha opgeofferd aan de
nieuwe snelle railverbinding. Dat de
hoge-snelheidstrein van econo
misch belang is voor ons land ge
looft hij wel. 'Maar de lijn komt
zoals het tenminste tot nu toe lijkt,
wel over ons land heen. Tegenhou
den kunnen we dat waarschijnlijk
niet maar we moeten onze huid wel
zo duur mogelijk verkopen. Tenslot
te heb ik geïnvesteerd in de ha's bij
de aankoop en bij de ruilverkaveling
en dat moet vergoed worden. Ik wil
goed land als compensatie en wan
neer we over de grondprijs praten
dan is f 45.000,— per ha niet
bespreekbaar en heb ik liever dat ze
aan mijn deur voorbijgaan. Huisert
ziet niet zoveel heil in de acties van
standsorganisaties en bewoners
van het gebied, 'leder individu en el
ke groep heeft weer andere be
langen'.
Terughoudend
Mevrouw L.P. Graveland in Klaas
waal reageert wat terughoudend.
'Omdat we nog niet weten welk tra
cé er gekozen wordt. Onze grond
ligt nogal verspreid en dat wordt er
door de nieuwe lijn via het H-tracé
bepaald niet beter op en bovendien
wordt een groot perceel geheel
doorsneden. We hopen vurig dat
het niet door gaat en men kiest voor
de bestaande lijnen of ondergronds'.
De heer A. Munters te Fijnaart is als
ZLM-er en lid van de Commissie
Grondgebruik van ZLM, KNLC en
Landbouwschap nauw betrokken bij
de protesten in West-Brabant. 'Het
is duidelijk, reageert hij, dat nie
mand hierbij staat te juichen. De
landbouw lijkt hier een flinke tol
voor te moeten betalen. De dreigen
de doorsnijding van veel percelen,
wegen en waterlopen en hier en
daar zelfs de afbraak van boerderij
en is voor de betrokken boeren een
funeste zaak.
Het is duidelijk dat wanneer de poli
tiek onverhoopt besluit een nieuw
tracé aan te leggen dat de landbou
worganisaties zich dan tot het uiter
ste in zullen moeten spannen om
een zo hoog mogelijke prijs voor de
in te leveren grond te bedingen. De
dreigende versnippering is des te
meer schrijnend nu het tracé H drie
gebieden doorsnijdt waar pas een
ruilverkaveling is afgesloten. Dat de
ze goed verkavelde gebieden weer
doorbroken worden gaat me echt
aan het hart'.
Munters realiseert zich dat de snelle
trein uit nationaal belang niet ge
weerd kan worden maar wil dan wel
dat er een tracé wordt gekozen
waarbij de landbouw zoveel moge
lijk wordt ontzien.
Johan Wierenga
Eind dit jaar zal de Tweede Kamer een definitief oordeel geven over
hoe en waar de hoge-snelheidslijn op Nederlands grondgebied zal
worden aangelegd. De landbouw voelt zich erg miskend. De agrari
sche sector wordt in het dikke 660 pagina's omvattend NS-rapport
over de aanleg van de lijn met slechts een pagina afgedaan. Wel
moet deze sector 90% van de benodigde ruimte beschikbaar stel
len met alle menselijke en economische gevolgen van dien.
De standsorganisaties en Geweste
lijke Raden in Zuid-Holland en
Noord-Brabant zijn flink te hoop ge
lopen tegen de plannen van minister
May-Weggen voor de hoge
snelheidstrein. Op inspraakavonden
was de opkomst vanuit de agrari
sche hoek zeer groot. De Geweste
lijke Raad van het Landbouwschap
in Zuid-Holland heeft zich inmiddels
tegen de aanleg uitgesproken. In an
dere gebieden probeert men uit
gaande van het feit dat de lijn er
toch komt, de politiek zo te beïn
vloeden dat het meest gunstige tra
cé wordt gekozen en de beste
waarborgen worden gegeven voor
een goede schade- en vergoedings
regeling.
Het landelijk Landbouwschap heeft
de aanleg van de lijn in eerste in
stantie als onvermijdelijk aange
merkt omdat Nederland als
distributieland aangesloten hoort te
zijn op een dergelijke internationale
lijn. De commissie Grondgebruik zal
waarschijnlijk aan het DB voorstel
len geen principieel bezwaar te ma
ken tegen de aanleg maar
nadrukkelijk wel verlangen dat de
schade voor de landbouw zo gering
mogelijk dient te zijn en de eventue
le- schadevergoeding zo reëel mo
gelijk.
De Gewestelijke Raden zullen moe
ten bekijken welk tracé in hun ge
bied uit landbouwkundig oogpunt
het minst slecht is en die moeten
bepleiten, zo vindt het Landbouw
schap. Volgens de woordvoerder zal
ook de Gewestelijke Raad van Zuid-
Holland zich niet aan de verdere dis
cussie kunnen onttrekken en een
keuze moeten maken. 'Een van de
twee tracé's heeft in ieder geval
aanzienlijk minder nadelen dan het
andere'.
De secretaris van de Gewestelijke
Raad Zuid-Holland J. Smeijers be
aamt dat zijn gewest de aanleg van
de hoge-snelheidslijn afwijst. 'Wij
houden vast aan de Nul-plus variant
dat wil zeggen geen nieuwe snelle
lijn. Dat is het standpunt van de 3
HLO's en daar hebben we naar te
luisteren'. Secretaris G.J. Metselaar
pleit namens de 3 HLO's dan ook
alsnog voor een fundamentele dis
cussie, waarbij meer aandacht ge
schonken worden aan de relatief
aanzienlijke tijdwinst die kan wor
den behaald met een tracé over de
bestaande lijnen. Mocht NS alsnog
besluiten een ander tracé te kiezen
dan claimt Metselaar nu alvast een
nieuwe inspraakronde want ook
daar zullen boeren wonen die ge
rechtigheid zullen eisen.
Ondergeschoffeld
Het steekt ook de heer J.C. Hage de
voorzitter van de afdeling Hoeksche
Waard van de Hollandse Mij van
Landbouw dat de landbouw in het
NS-rapport letterlijk en figuurlijk on
der de grond geschoffeld wordt. In
de Hoeksche Waard en op IJssel-
monde worden bijna 100 boeren
door de komst van de hoge
snelheidstrein getroffen althans
wanneer de NS haar zin krijgt en de
trein langs tracé-alternatief H (langs
de A 29) wordt aangelegd. 'Er is
maar heel weinig onderzoek gedaan
naar de gevolgen voor de boeren. In
het rapport zijn we maar één pagina
waard'. Gezien de ernstige conse
quenties voor de landbouw pleit Ha-
ge dan ook voor een Landbouw
Effekt Rapportage (LER).
Hij heeft zich uitvoerig in de materie
verdiept. Vanuit het belang van de
landbouw is zijn standpunt voor de
Hoeksche Waard niet moeilijk: in
principe tegen. 'En als de snelle
trein er toch moet komen laat hem
dan zoveel mogelijk lopen via het
reeds bestaande net. En mocht dat
niet mogelijk zijn leg hem dan zo
dicht mogelijk tegen de A29 aan.
Het gebied draagt ook zelf een alter
natief aan: waarom wordt de lijn op
de Hoeksche Waard niet helemaal
ondergronds aangelegd. Er moeten
immers al twee tunnels worden
aangelegd. Hage: 'De NS zegt dit al
ternatief vanwege de hoge kosten
af te moeten wijzen maar wij twijfe
len of er echt naar gerekend is. Bo
vendien zit er in het gebied een dik
veenpakket dat de nodige proble
men gaat geven bij bovengrondse
aanleg. De tunnel kun je zo op het
zand leggen'.
Kapitaalvernietiging
Hage heeft aan de hand van de
schetsen vastgesteld dat tracé H op
een afstand van 50 tot bijna 500
In Frankrijk heet de hoge-snelheidstrein TGV.
Doorsnijding
Akkerbouwer Leen de Geus uit
Mookhoek in de Hoeksche Waard
lijkt weliswaar niet te gaan behoren
tot de direct getroffenen maar aan
zijn voorkeur bestaat geen enkele
twijfel: de snelle trein moet gebruik
maken van het bestaande net. Als
de overheid een ander traject aan
wijst dan heeft hij een voorkeur
voor zo dicht mogelijk langs de
A29.
Zijn collega D. Huisman uit Mijnshe-
renland wordt wel getroffen. De lijn
komt bij voorkeursvariant H globaal
langs de A29 en doorsnijdt een
mooie kavel van 15 ha. Er blijft een
stuk van 5 ha over. De opgeofferde
10 ha betekent op zijn bedrijf van
40 ha een hele aanslag. 'Als je dan
ziet waarvoor en voor wie zo'n lijn
er moet komen verzucht hij.
Waarom moet het toch zo nodig al
lemaal sneller en sneller. En er zijn al
De familie Oostdijk wijst aan waar de snelheidstrein komt te lopen
(foto Bert Hopmans
meter wordt aangelegd langs de
A29. Daardoor wordt een groot
aantal bedrijven getroffen door ka
veldoorsnijding, verkleining van het
bedrijf en versnippering van perce
len. Recent afgesloten verkavelin
gen worden voor een deel weer
teniet gedaan wat een enorme kapi
taalsvernietiging betekent. 'Wat
doen we met al die overhoeken en
nieuwe situaties? Misschien is dan
een aanpassingsverkaveling of ka
velruil het beste', oppert hij. Boven
dien vormt het talud of die nu 10
meter of 7 meter wordt, een enor
me visuele vervuiling van het ge
bied. 'We kunnen zeggen dat de
Hoeksche Waard in natuurlijk, men
selijk en economisch opzicht in
tweeën wordt gehakt'.
Hage heeft zich bij zijn achterban
sterk gemaakt om niet de deur met
NS dicht te gooien en alles ongenu
anceerd af te wijzen. 'Want waar
schijnlijk ben je dan slechter uit
omdat je jezelf buiten het verder
overleg plaats en ook niet meer mee
kunt sturen', licht hij zijn standpunt
toe. Als de politiek wil dat die lijn er
komt is het de taak van de landbou w-
organisaties om alle moeite te
doen om te voorkomen dat de
kosten van iets van nationaal belang
niet grotendeels worden afgewen
teld op de landbouw.
'We zullen moeten staan op goede
voorzieningen, een goede
vergoedings- en uitplaatsingsrege-
ling'. Helaas zijn de ervaringen wat
dat betreft, zo heeft Hage gehoord,
met de NS niet zo geweldig. De
landbouw mag er in ieder geval eco
nomisch niet door op achteruit
gaan'.
Kantje boord
Bij het ondernemersechtpaar Oost-
dijk in het Westbrabantse Heijnin-
gen is het raak bij tracé H. 'Als het
doorgaat zoals de plannen nu zijn
dan komt de spoorrails over onze
boerderij. Aan een kant van het be
drijf raken we een strook grond
kwijt terwijl de schuur waarschijnlijk
weg moet. Het is zelfs kantje boord
of wij hier kunnen blijven wonen. In
ieder geval raken we ons uitzicht
kwijt want er is hier ook een viaduct
gepland over de Elisabethweg en de
oprit komt voor ons huis op zo'n
acht meter hoogte te liggen. En dan
móet er ook nog een parallelweg af',
verzucht Willie Oostdijk (44).
Het aantal ha's dat zij en haar man
in zullen moeten leveren is zo het
lijkt niet zo groot maar ze dreigen
wel helemaal ingebouwd te worden.
'We hebben bovendien net een ruil
verkaveling achter de rug en nu
gaan ze alles weer overhoop gooien.
Nee, ik zou dolgelukkig zijn als ze
het tracé langs de A16 bij Breda
aanleggen'.
Mevrouw Oostdijk die raadslid is
van de gemeente Fijnaart, zet al
haar politieke en bestuurlijke vaar
digheden in om Tweede-Kamerleden
en ambtenaren van Rijks Waterstaat
en NS ervan te overtuigen dat het
oostelijk tracé zo dicht mogelijk
langs de A16 verre te prefereren is
boven het H-tracé door hun polder.
Haar man Kees (46) zet zich via zijn
standsorganisatie in voor hetzelfde
doel. Hij heeft met een aantal colle
ga's in West-Brabant vanuit de ZLM
een Klankbordcommissie gevormd
waar alle kritiek en suggesties uit
het gebied rond de aanleg van het
tracé door de 'flitstrein' worden ver
zameld en doorgestuurd.
