Landbouwhervorming EG komt
ook Nederland ten goede
Nieuws
Destructor Son moet deel
dierlijk afval weigeren
Aardappeltelers Meijer vallen in de prijzen
Overheid op afstand?
EG-commissaris MacSharry in Zwolle:
De definitieve hervormingsvoorstel
len voor het EG-landbouwbeleid zul
len beter tegemoetkomen aan de
Nederlandse belangen dan wel eens
is gesuggereerd. Dit zei EG-
landbouwcommissaris Ray Mac
Scharry vorige week vrijdag op een
PvdA-congres in Zwolle.
Het probleem van het EG-
landbouwbeleid is de overproduktie,
die gepaard gaat met overschotten.
Er zijn nu interventievoorraden van
20 miljoen ton graan (12% van de
jaarlijkse EG-produktie), 800.000
ton rundvlees (10%) en 700.000
ton melkprodukten (5%). Dit heeft
geleid tot hoge budgetlasten zonder
dat hierdoor het inkomen van de
boeren is verbeterd. De landbouw
prijzen blijven onder druk staan van
wege de hoge voorraden. Daarnaast
neemt de internationale druk toe
om te komen tot een aanpassing
van het EG-landbouwbeleid. Het
huidige landbouwbeleid is gericht
op ondersteuning van de marktprij
zen. De boeren hebben hun produk-
tie verhoogd om het inkomen op
peil te houden. Naast overproduktie
heeft dit ook geleid tot een vanuit
milieu-oogpunt ongewenste intensi
vering van de produktie. Daarom wil
MacSharry het mechanisme van het
EG-landbouwbeleid veranderen.
Bij de hervormingsvoorstellen voor
het EG-landbouwbeleid, die binnen
kort zullen verschijnen, zal de graan
sector centraal staan. Lagere
graanprijzen leiden tot een betere
concurrentiepositie, zowel binnen
de EG als op de wereldmarkt. De la
gere graanprijzen leiden ook tot een
verbeterde concurrentiepositie van
de veehouderij, aldus de EG-
commissaris.
De graanproducenten worden ge
compenseerd voor de prijsverlaging,
afhankelijk van de mate waarin de
producent bijdraagt aan een vermin
dering van de overproduktie. Aan
vullend wil MacSharry een
effectievere VUT-regeling voor boe
ren ouder dan 55 jaar, grond uit pro
duktie nemen ten behoeve van
herbebossing en een verminderd
gebruik van inputs, zoals kunstmest
en gewasbeschermingsmiddelen.
Doorslaan
PvdA-europarlementariër Eisso
Woltjer vond de ideeën van Mac
Scharry een goed uitgangspunt voor
een verdere aanpassing van het
landbouwbeleid. Wel slaan ze hier
en daar wat te ver door, stelde hij.
Grote versus kleine bedrijven en in
tensief tegen extensief dienen niet
centraal in de discussie te staan,
maar het terugdringen van de over
produktie en de daaruit voortvloei
ende afbouw van de
exportrestituties. Landbouw is pri
mair een economische activiteit en
het inkomen dient zoveel mogelijk
uit de markt te komen.
Woltjer vindt de door MacSharry
voorgestelde prijsverlaging veel te
drastisch. De prijzen dienen afge
stemd te worden op de kostprijs van
bijvoorbeeld de 20% meest effi
ciënte bedrijven. Marktevenwicht
moet ontstaan door een volumebe
leid, gericht op een rechtstreekse
beheersing van de produktie. Extra
uitgaven voor structuurbeleid moe
ten de regionale verschillen verklei
nen, heffingen en
verbodsbepalingen dienen ervoor te
zorgen dat het milieu minder wordt
belast.
Dramatiseren
KNLC-voorzitter Marius Varekamp
wees er in zijn reactie op, de EG-
uitgaven voor de landbouw niet te
dramatiseren. Voor 75 miljard gul
den, oftewel zo'n f 250,— per per
soon, is iedere inwoner van de EG
voorzien van een kwantitatief en
kwalitatief voldoende voedselpak
ket tegen redelijke prijzen. Geen en
kele sector heeft de
produktiviteitsstijging zo duidelijk
doorgegeven aan de consument als
de landbouw. Voor de industrie
geeft de EG bovendien jaarlijks zo'n
f 200 miljard uit.
Evenals Woltjer vindt Varekamp dat
inkomensondersteuning via het
prijsbeleid tot stand moet komen en
dat de prijzen gebaseerd moeten
zijn op de efficiënte bedrijven, reke
ning houdend met de gewenste
structuur. De produktie kan be
heerst worden via premies en hef
fingen. Milieubeleid moet volgens
Varekamp losgekoppeld worden van
het markt- en prijsbeleid. Elke boer
en tuinder moet immers voldoen
aan de gestelde milieu-eisen. Inten
sieve bedrijven kunnen net zo goed,
misschien zelfs beter, voldoen aan
de milieu-eisen als extensieve bedrij
ven. Een extensieve bedrijfsvoering
betekent zeer zeker niet automa
tisch een milieuvriendelijker pro
duktie.
Deze laatste opmerking werd door
PvdA-Tweede Kamerlid Jan van Zijl
onderschreven. Van Zijl vond wel
dat grotere bedrijven in staat moe
ten zijn om economisch te produce
ren. Daarom vond hij bijvoorbeeld,
dat bij verdere quotumkorting op
melk voor iedere melkveehouder de
eerste 80 tot 100.000 kg melk ont
zien moet worden. Dit betekent
voor volgend jaar een interessante
discussie, want MacSharry kondig
de tussendoor reeds aan dat hij zal
voorstellen de melkquota volgend
jaar met nog eens 3% te verlagen.
Als die korting doorgaat, wordt de
melk weer schaarser en duurder.
Dan zal de OLM waarschijnlijk geen
gratis melk meer uitdelen.
Nu protesteerden voorafgaand aan
het PvdA-congres een 100-tal OLM-
leden tegen de plannen van Mac
Scharry. Onder het motto 'boeren le
ven straks van de steun, de melk is
niets meer waard, dus kunnen wij
het net zo goed gratis weggeven'
kregen de bezoekers van het con
gres gratis melk uitgereikt. Ook
MacSharry ontving van OLM-
voorzitter Henk Slijkhuis een gratis
bekertje 'witte motor'.
Willem Koops
EG-commissaris MacSharry in een overschotten/andschap.
Vijf- a zeshonderd telers waren
dinsdag te gast op een barbecue
georganiseerd door het aardappel-
verwerkend bedrijf C. Meijer B.V. te
Swifterbant. Deze inmiddels tradi
tionele bijeenkomst had ditmaal een
extra feestelijk tintje door de uitrei
king van een viertal prijzen aan te
lers die zich dit seizoen
onderscheiden door de kwaliteit van
de door hen geleverde aardappelen.
Direkteur C. Meijer reikte onder
meer prijzen uit aan de telers die het
bedrijf van de beste Turbo's en Lady
Rosetta's hebben voorzien. Deze
nieuwe, binnen de Meijer-
organisatie ontwikkelde rassen vol
doen aan twee belangrijke kriteria:
ze zijn milieuvriendelijk vanwege
hun resistentie tegen aardappel
moeheid en hun geringere behoefte
aan bestrijdingsmiddelen en ze zijn
marktgericht. De Turbo is een goede
konsumptieaardappel en tevens
zeer geschikt voor de verwerking
tot frites; de Lady Rosetta is 'op
maat gemaakt' voor de chipsin
dustrie. Dergelijke milieuvriendelijke
en marktgerichte rassen zullen in
het jaarvolume van de Meijer orga
nisatie (550.000 ton aardappelen in
het seizoen 1990/1991) een groei
end aandeel innemen. De prijsuitrei
king vormde een onderstreping van
de cruciale rol van de telers bij het
realiseren van deze doelstellingen.
"Toen hij zijn plannen in december bekend maakte, heb ik tegen MacSharry
gezegd: je kunt niet alleen de prijzen verlagen, dat lost niets op. Je moet ook
de produktie terugdringen. Daar heeft hij nu een begin mee gemaakt, dus
het principe is aanvaard; we kunnen weer praten".
Pvd A-Euro parlementariër Eisso Woltjer (Volkskrant, 22 juni
1991).
"In kombinatie met het Meerjarenplan Gewasbescherming, de prijsbes/ui-
ten, het toekomstig stikstofbe/eid en de nationale bezuinigingsdrift testen ze
de spankracht van de akkerbouwsektor. Daarbij gaat niet het oude spreek
woord op: "een boer is a/s een meelzak, zolang men erop klopt komt er wat
uit".
A. Maarsingh, voorzitter akkerbouwkommissie CBTB (Ons
Platteland, 21 juni 1991).
"Wij hebben drie dochters die geen belangstelling voor het bedrijf hebben.
De laatste tijd zeggen we weieens gekscherend, dat ze niet met een "appel-
boer" thuis mogen komen. Gekscherend, maar er zit wel een kern van
waarheid in".
Tiny de Wit, fruitteeltvrouw uit Steenbergen (Oogst, 21 juni
1991).
"Er wordt altijd gesproken over het kunstmatig ingrijpen in de omvang van
de veestapel, terwijl wij in feite bezig zijn met het introduceren van een
mestbeleid dat wel zal leiden tot een verkleining van de veestapel. Maar dan
is het een effect van je beleid en niet een doelstelling van je beleid. En ik
denk dat dat de goede benadering is".
Minister P. Bukman voor EO-Tijdsein-radio (19 juni 1991).
Met ingang van 1 januari a.s. zal
een deel van het dierlijk afval niet
meer op de destructor in Son kun
nen worden aangeleverd. Dit is een
gevolg van de nieuwe EG-
wetgeving.
Het zogenaamde laagrisico-
materiaal mag niet meer door de
destructor worden afgenomen. Al
leen kadavers mogen er nog worden
verwerkt. Dit is echter een verlies
gevende aktiviteit (25 miljoen gul
den verlies per jaar), waarvoor
compensatie wordt gezocht. Ge
dacht wordt aan bijdragen van de
overheid of het opleggen van een
heffing. Een en ander blijkt uit het
verslag van de hoofdbestuursverga
dering van de NCB, waarin de direk
teur van Chemson, ir. D. van Doorn,
een toelichting heeft gegeven op de
nieuwe EG-wetgeving.
Zo langzamerhand krijgt iedere
burger in dit land op een of ande
re manier wel van doen met de
overheid. Daarmee doel ik op de
bezuinigingsrondes die elkaar in
Den Haag in snel tempo opvol
gen. Ook het ministerie van land
bouw ontkomt daar niet aan.
Begin mei is daar ook nog het
zogenaamde LNV-dokument
.'Grote Efficiëncy' aan toege
voegd. Uit het dokument zijn
twee hoofdlijnen aan te geven
die van groot belang zijn voor de
land- en tuinbouw:
kerntaken door het ministerie
(beleid);
uitvoering daarvan door het
bedrijfsleven.
Het laatste komt neer op ver
zelfstandigen, decentraliseren of
privatiseren van taken. De voor
stellen zullen behoorlijk invloed
hebben op hoe de overheid in de
toekomst mede zorgdraagt voor
de zo gewenste ontwikkeling
van land- en tuinbouw. Het
meest opvallend is overigens dat
aspekten zoals milieu, natuur,
ethiek en de kwaliteit van voe
dingsmiddelen erg veel aandacht
krijgen. Ik ben het er mee eens
dat deze onderwerpen meer
aandacht verdienen maar het
gaat mij veel te ver dat de
sociaal-èkonomische betekenis
van land- en tuinbouw zo weinig
aandacht krijgt.
Immers in de Struktuurnota
Landbouw heeft het ministerie
doelstellingen neergeschreven
zoals duurzame, konkurrerende
en veilige landbouw. Daarbij ben
ik er altijd van uitgegaan dat de
overheid voor de meest essen
tiële voorzieningen zoals onder
wijs, onderzoek, voorlichting,
landinrichting, bedrijfsontwikke
ling (om er maar een paar te
noemen) een eigen verantwoor
delijkheid heeft. Onderwerpen
die zo'n brede maatschappelijke
betekenis hebben kun je niet zo
maar even overdragen aan lagere
overheden of private instellingen.
Daarom is het van belang te we
ten wie primair verantwoordelijk
is voor de uitvoering van het be
leid en hoe deze verantwoorde
lijkheden worden vastgelegd. Ik
vraag mij dan ook af hoe een
kerndepartement, waarin voor
uitvoeringstaken geen plaats
meer is, beleidsdoelstellingen
kan realiseren. Immers, naar de
politiek toe is de minister aan
spreekbaar voor het gevoerde
beleid.
Bovenstaande heeft betrekking
op de volgende onderdelen van
het beleid: landbouwkundig on
derzoek, praktijkonderzoek,
Rijksdienst Vee- en Vleeskeu
ring, natuurbehoud, landinrich
ting, Bureau Heffingen,
uitvoering superheffing. Er zijn er
meer te noemen maar ik beperk
mij tpt de veehouderij.
Het begin van dit artikel gaf al
aan dat er grote veranderingen
op komst zijn. Het is geen ge
heim dat we als KNLC altijd al
voorstander zijn geweest van
een overheid op afstand. Dat wil
nog niet zeggen dat wet- en re
gelgeving en de kontrole daarop
en de beleidsterreinen met een
breed maatschappelijk draagvlak
zomaar op afstand kunnen wor
den gezet.
Ik ben van mening dat het minis
terie van landbouw, natuurbe
heer en visserij hier verder gaat
dan de doelstelling die het kabi
net inmiddels tot taakstelling
heeft verheven. Een minister die
zijn ministerie zó ver in durft te
krimpen brengt zijn eigen voort
bestaan ter diskussie en dat is
voor de land- en tuinbouw een
slechte zaak.
Berend Jan Warmelink
voorzitter afdeling
veehouderij KNLC
