Mini-onderneming AOC Goes
was geslaagd pionierswerk
Veel belangstelling voor
vervroegen asperges
Gemeente Steenbergen wil
glastuinbouw binnen grenzen
Akker-en tuinbouw
Fruta-Mini-Pak leverde winst op
In eerste instantie ruimte voor kassencomplex van 25 ha
"Ik heb mogen proeven aan het ondernemen en ik moet zeggen:
het smaakt naar meer. Het is een goede leerschool geweest voor
het geval ik later zelf een bedrijf zou willen beginnen". Dat zegt Ro
bert de Jonge, aanvankelijk direkteur, later produktiemanager van
het Goes bedrijf Fruta-Mini-Pak. Tussen de bedrijven door was Peter
ook nog derde jaarsleerling van de MAS in Goes (AOC Zeeland).
De mini-onderneming is inmiddels
ter ziele. Niet bij gebrek aan baten,
maar omdat het schooljaar ten ein
de loopt. Fruta-Mini-Pak was name
lijk een bedrijf, dat door leerlingen
van de MAS in Goes is opgericht,
geëxploiteerd en nu ook geliqui
deerd. Acht maanden hebben de
MAS-leerlingen het ondernemen in
de praktijk gebracht. Vrijdagavond
waren de aandeelhouders voor het
laatst bijeen om het einde van het
bedrijf te bekrachtigen. Vastgesteld
kon worden dat de MAS-scholieren
het goed hebben gedaan. De eind
afrekening vertoont een bescheiden
winstje van rond de 400 gulden.
Leerprojekt
Fruta-Mini-Pak was een leerprojekt,
waarin het ondernemen in de prak
tijk op een serieuze manier werd na
gebootst. De produktkeuze bleek
een schot in de roos: kleinverpak-
king van appels en pootgoed. De
appels gingen naar winkels, bejaar
denhuizen en benzinestations. Het
pootgoed werd geleverd aan bedrij
ven. De 16 tweede- en derde
jaarsleerlingen hielden zich bezig
met alle facetten die in een echte
onderneming aan de orde komen,
zoals de keuze van het produkt, het
uitzetten van aandelen, inkopen van
verpakkingsmateriaal, marketing,
verkoop, administratie. Dit alles on
der leiding van een management
team, bestaande uit een algemeen
direkteur, een financieel manager,
een produktiemanager, een marke
tingmanager en een personeelsma-
nager. Halverwege het seizoen
wisselden de leerlingen de funkties
uit, zodat iedereen in ieder geval bij
twee onderdelen van het bedrijf be
trokken werd. Omdat het om een
serieuze zaak ging liet Fruta-Mini-
Pak zich bijstaan door goede advi
seurs. Dat waren behalve docenten
van het AOC Zeeland vertegen
woordigers van de Stichting Mini-
Ondernemingen, AMRO-bank
(hoofdsponsor van dit projekt).
Schippers Accountants, Van der Ha
ve en VNO Zeeland.
In het begin ging het uitstekend met
de verkoop van de kleinverpakkin-
gen appels. Vooral de levering aan
bejaardenhuizen liep goed. Later
werd de afzet minder met de perio
de december/januari als dieptepunt.
Er was onvoldoende rekening ge
houden met het feit dat appelver
koop via de benzinestations alleen
gedurende het toeristenseizoen in
teressant is. Toch gingen de MAS-
ondernemers niet bij de pakken
neerzitten. Er werden extra inspan
ningen geleverd om klein verpakt
pootgoed verkocht te krijgen. En dat
lukte wonderwel. Het pootgoed
heeft de mini-onderneming de
meeste winst opgeleverd.
Europese onderscheiding
Fruta-Mini-Pak is al met al een
geslaagd stuk pionierswerk gewor
den. Het behoorde tot de eerste tien
mini-ondernemingen in Nederland
en kreeg enkele maanden terug in
Brussel zelfs een Europese onder
scheiding. In Zeeland was het de al
lereerste mini-onderneming.
Het bedrijf is inmiddels beëindigd,
maar het idee erachter leeft voort.
Akkerbouwer Jos de Regt uit Kapel-
Ie, bekend van het Zeeuwse suiker-
mais, voelde zich dermate
aangesproken door het projekt, dat
hij de verkoop van kleinverpakte ap
pelen en pootgoed voortzet. Hij
heeft het overgebleven verpak
kingsmateriaal overgenomen en
gaat de bestaande handelskontak
ten verstevigen en uitbreiden. Op
die manier hoopt De Regt zijn ma
chinepark voor de verpakking van
suikermais rendabeler te kunnen
gaan inzetten.
De leerlingen van de MAS, die nu
weer gewoon aan het schoolwerk
gaan, vinden het uiteraard prachtig
dat hun werk op professionele wijze
wordt voortgezet. Een beter bewijs,
dat ze het prima hebben gedaan, is
niet te leveren.
In het leerprojekt handelde het om kleinverpakte appels en pootaar-
dappe/en
Als het droog weer is en niet meer
vriest, liefst ook nog een zonnetje
Burgemeester G. van Wijk van
Steenbergen heeft goede hoop dat
volgend jaar een kassencomplex in
zijn gemeente kan verrijzen. Vanuit
het agrarisch bedrijfsleven is enige
druk uitgeoefend om in te spelen op
de ontwikkelingen in de landbouw.
Aan de infrastruktuur en voorzienin
gen als gas e.d. ligt het niet. De
komst van de Zoomweg past in dit
kader. "Als lokatie leent het gebied
gelegen aan de Steenbergseweg
zich uitstekend. Niet de polders, die
moeten behouden blijven", zegt Van
Wijk.
Het idee om glastuinbouw naar
Steenbergen te halen is gelanceerd
op een bestuursvergadering van af
deling Dinteloord-Steenbergen van
de ZLM toen het streekplan van
Noord-Brabant op tafel lag. Afde
lingsvoorzitter L. van Nieuwenhuij-
zen: "In de regio Steenbergen zijn
dringend maatregelen nodig om de
landbouw te kunnen laten ontwik
kelen. Het streekplan geeft de
Westhoek van Brabant een agrari
sche bestemming die zich dyna
misch moet kunnen ontplooien.
Glastuinbouw past hierin. Ook moet
de akkerbouw weer de mogelijkheid
krijgen om over te schakelen naar
tuinbouw of gemengd bedrijf. Nu
moet de provincie met allerlei be
perkingen niet moeilijk doen over
ons streven hierop flexibel in te
spelen".
Van Nieuwenhuijzen ziet klustervor-
ming van akkerbouw, tuinbouw en
veehouderij als een positieve ont
wikkeling. Vooral grondroulatie is
dan een sterk punt dat past in de
milieusfeer. Burgemeester Van Wijk
staat in dit opzicht achter de Steen-
bergse boeren. "Steenbergen moet
niet de overschotten van elders op
gaan vangen maar inspelen op de
behoefte van de eigen landbouwers.
Wij zijn een agrarische gemeente
van 9.000 ha, waar ruimte is om in
een bepaalde behoefte te voorzien.
Van het advies van een bank om
landbouwgrond maar braak te laten
liggen om zo een premie op te strij
ken ben ik geschrokken.
Dat er in de landbouw spannings
velden zijn is mij niet ontgaan. Ak
kerbouwers in de gemeente en
bestaande tuinbouwbedrijven moet
de mogelijkheid geboden worden
om op een centraal punt tuinbouw
te beoefenen. Ruimte voor een kas-
gebied van zo'n 25 ha is er. Een
aantal oriënterende bezoeken en
gesprekken zijn afgerond. Omtrent
de toekomstverwachting hebben
we besprekingen gehad met veilin
gen en scholen. De Grontmij is mo
menteel de zaak aan het
onderzoeken en brengt over een
De vervroeging van de asperge staat momenteel erg in de belang
stelling. Deze vervroeging wordt verkregen door plastic folie over de
bedden te trekken.
De teelt begint al in de winter. Zodra het weer het toelaat moet het
loof gemaaid worden. Dit gebeurt machinaal. Men rijdt met een
mes langs de bedden en snijdt het loof net onder de grond af. Dit
loof wordt meestal verzameld en verbrand. Dit om eventuele ziek
ten en plagen mee op te ruimen.
Asperges vervroegen door folie
afdekking is financieel zeer aan
trekkelijk. Daar staat een zeer
grote arbeidsbehoefte tegen
over, vaak van het hele gezin.
erbij, worden de bedden opge-
ploegd en de folie wordt meteen
meegelegd. Het zonnetje is vooral
nodig om warmte in de bedden te
brengen zodat de plant gaat wer
ken, "wakker worden". Voor de be
dekking wordt dichte, witte,
anti-condens folie gebruikt.
Indien men dit nodig acht kan voor
het bedekken een onkruidbestrijding
worden uitgevoerd. Veelal wordt dit
niet gedaan, omdat het onkruid on
der de folie geen kans krijgt om uit
te groeien. Bij zonnig weer is het ef-
fekt van de folie het grootst. De ver
vroeging van asperges is op deze
manier 4a 5 weken op de normale
teelt. Als de folie is gelegd begint de
plant te werken. Tussen het tijdstip
van folie leggen en de eerste oogst
liggen soms maar enkele weken.
Oogsten van asperges is een secure
zaak. Dit kan niet zomaar door ie
dereen worden gedaan. Gelukkig is
het geen zwaar werk.
Als men gaat steken is het opletten
geblazen, zeker als er folie ligt. Als
namelijk de grond lichtjes scheurt
en omhoog komt, zit er een asperge
die geoogst moet worden. Als men
niet goed oplet en deze overslaat is
de asperge bij de volgende oogst,
soms enkele uren later, al blauw. Dit
geeft kwaliteitsverlies.
Het steken op zich is een handig
heid. Men moet aanleren hoe uit te
graven, beet te pakken en af te snij
den. De kans dat een asperge
breekt is groot. Gevolg: weer kwali
teitsverlies.
Na het steken gaan de asperges
meteen in koud water. Hierin moe
ten ze een aantal uren staan. Daar
na worden de asperges in de schuur
machinaal gewassen en op lengte
gesneden. Het sorteren en veiling-
klaar maken is en blijft voorlopig
handwerk. Dit karwei vraagt veel
tijd.
Teelt
De teelt van asperges mag dan een
hoge opbrengst geven, het aanleg
gen van een nieuw perceel kost al
paar maanden verslag uit. We moe
ten het plan gestruktureerd aanpak
ken. Het is een diepte-investering
waarbij we potentiële klanten niet
een ballon moeten aanbieden waar
doorheen is te prikken. Uiteindelijk
zal het vliegwiel door de tuinders
zelf aangezwengeld moeten wor
den", aldus burgemeester Van Wijk.
Sterke punten
Bij realisering van het kassencom
plex zal de gemeente Steenbergen
de weg niet afsnijden voor tuinders
van elders. Enige opvang vanuit het
Westland behoort tot de mogelijk
heden. In eerste instantie is gedacht
aan 25 ha, maar verdere invulling
naar 50 en misschien zelfs naar 100
ha behoort volgens Van Wijk tot de
vooruitzichten. Doortrekken van de
Zoomweg en vlakbij een veiling te
Bergen op Zoom, sinds kort gefu
seerd met de RBT te Breda, verbe
tert de kansen voor de tuinders.
Een ander sterk punt zal de grond
prijs zijn, die op een niveau ligt van
amper de helft van in het Westland
en de te verwachten prijs van het
door de provincie gepropageerde
tuinbouwgebied Plukmadepolder bij
Breda. Het plan past in de toe
komstvisie van "Brabant op
Streek", al zal het bij de provincie
gevoelig liggen.
JvT
tijd nog zo'n f 20.000,— per ha. De
prijs van de planten, die gekocht
worden bij een plantenkweker, is de
laatste 6 jaar verdubbeld. Het klaar
maken van het perceel gebeurt me
chanisch, maar het planten is
handwerk. Dit planten is zwaar
werk. Er gaan zo'n 18.000 planten
per ha.
Het tweede jaar na planten mag
men al enkele asperges steken per
plant. De andere jaren wordt gesto
ken tot 24 juni, ongeacht de kilo's.
Voor de teelt van asperges moet
men lichte, hoge zandgrond hebben.
Dit heeft zowel voor- als nadelen.
Groot voordeel is de vroegheid. Het
nadeel zit erin dat tijdens het steken
het zand van de bedden rolt. Tot nu
toe moest dit zand altijd met de
hand terug op worden gebracht en
gelijk gemaakt. Sinds dit jaar is hier
voor een machine in de handel ge
bracht. Ongeveer drie maal per
week rijdt men met deze machine
over de bedden en in een werkgang
wordt het zand opgebracht en gelijk
gemaakt. Deze mechanisatie
bespaart 35 tot 40% arbeidj De
machine doet in 1,5 uur een ha. De
prijs van dit werktuig is f 12.000,—.
Toch zijn er tot nu toe al zo'n 16 ma
chines verkocht. Een investering die
zeker op de bedrijven met een wat
grotere oppervlakte ekonorhisch
verantwoord is.
Ziekten en plagen komen weinig
voor in de teelt van asperges.
Aspergevlieg komt wel voor en kan
goed worden bestreden. Op kleine
schaal komt ook nog wel eens bo-
trytis voor. Voor bestrijding wordt
een beroep gedaan op een loonwer
ker met portaaltrekker.
In de teelt van asperges is de laatste
jaren, met name in West-Brabant,
een uitbreiding te zien. Dit vooral op
melkvee- en varkensbedrijven.
Werkdruk
De vervroeging d.m.v. folie is een
zeer aantrekkelijke teelt, financieel
gezien. Daar tegenover staat een
zeer grote belasting voor de gezin
nen. Op werkdagen kan men
meestal nog wel aan personeel ko
men. Maar ook in de weekeinden
moet er gestoken worden. Dan is
het hele gezin "verplicht" zich in te
zetten. Ook op de zondagen en wel
zo'n drie maanden per jaar. Zeker bij
warm weer, wanneer men twee
keer per dag moet steken, geen
pretje. Dit geeft een forse belasting
op het gezinsleven.
Naast de traditionele teelt in bedden
of ruggen, zijn er nieuwe ontwikke
lingen gaande. Dit met name in
Oost-Brabant. Hier is men doende
op een enkel bedrijf om d.m.v. slan
genverwarming nog vroeger te te
len. Ook grotere en hogere bedden
worden uitgeprobeerd. Wat de toe
komst nog brengt voor de teelt van
asperges is en blijft de vraag.
