Fruitteelt in Nederland beslist geen vetpot
Tuinbouwklanken
Droogte begint tol te eisen
Enkele regenbuitjes zijn welkom
Eerste spinazie
uit de volle
grond geoogst
Bijeenkomst sektie gladiool in Oosterland
NFO-voorzitter J Zevenbergen:
|j3_
De aanhoudende droogte heeft in
de gespecialiseerde tuinbouwgebie
den in WEST-BRABANT nog niet
voor problemen gezorgd, leder be
drijf beschikt over een rea»nin«*®j|~_
tie. Anders is het met de bedrijven
die op de akkerbouwmatige manier
groenten verbouwen. Hier zijn er
problemen ontstaan met de op
komst van fijnzadige groenten als
peen en witlof. Vooral in droge pe
rioden is een regeninstallatie on
misbaar.
Om een teelt als peen toch aan de
gang te krijgen is het nodig om een
aantal malen te beregenen. Het
beetje water dat op de bedden valt
is onvoldoende om het kiemende
zaadje een aantal dagen over vocht
te laten beschikken. Bij aanhouden
de droogte drogen ruggen snel uit.
Voor de totale vochtvoorziening is
het beter om vollevelds te zaaien.
Op de wat lichtere grond is dit goed
mogelijk.
Echte schade is geconstateerd bij
percelen die 3 weken geleden ge
zaaid zijn. In de grond zat toen nog
voldoende vocht om het peenzaad
te laten kiemen. Door het uitblijven
van regen was de vochtvoorziening
onvoldoende om wortels te vormen.
Het gevolg hiervan is uitdroging ge
worden.
De afzetontwikkeiing van spinazie is
door de aanhoudende droogte ook
in de knoei gekomen. Veel te snel
afrijpen heeft gezorgd voor een te
hoge aanvoer met als gevolg te lage
prijzen. De hoge temperaturen heb
ben de teelten onder plastic sneller
laten groeien dan in de kas. Kool-
planten in tunnels groeiden harder
dan onder glas. Deze ontwikkeling
doet zich niet vaak voor. Naar prei
voor najaarslevering is erg veel
vraag. Normaal gesproken ligt de
prijs voor kontraktlevering in het na
jaar op 30-32 cent per kg. Nu is er
gemiddeld 3 cent bij gekomen.
Dankzij de hoge prijzen van vorig
jaar zijn weinig telers bereid om on
der dezelfde voorwaarden spinazie
te telen.
Een rol die meespeelt zijn de te ver
wachten hogere kosten voor de
post arbeid. Fabrieken zijn om deze
redenen genoodzaakt de prijzen te
verhogen. Het areaal voor de vroege
levering in augustus-september zit
bij lange na nog niet vol. Telers van
normaal vroege prei leggen hun are
aal nog niet vast omdat zij verwach
ten dat in augustus prei
aanmerkelijk meer opbrengt dan de
kontraktprijs. Hoe langer hoe meer
gaat het ernaar uitzien, dat teelten
waaraan veel arbeid is verbonden
niet interessant meer zijn. Vooral te
lers die in het groot groenten willen
verbouwen moeten van veel hand
werk niets hebben. Spinazie is hier
van een voorbeeld. De huidige
kontraktprijzen zijn van dien aard
dat er met eigen arbeid een aardig
dagloon is te verdienen. De animo is
gering. Veel liever teelt men een
tuinbouwgewas dat volledig auto
matisch kan.
De eerste vroege aardappelen
barsten op THOLEN, ook zonder
plastic afdekking vanwege de
vruchtbare J- 1
viukiuudrv „.„„u en ue noge tem
peraturen, de grond uit. De komen
de weken zal dan ook het
nachtvorstrisico groot zijn. Voor de
opkomst van vooral de fijne bloem
zaden die meestal zeer oppervlakkig
gezaaid worden zouden enkele bui
tjesregen erg welkom zijn. Veel re
gen is gezien de goede structuur
van de grond voorlopig niet nodig,
maar wat zwarte grond voor de
chemische onkruidbestrijding zou
de werking zeker ten goede komen.
Ook voor de winterbloemkool is het
wat te droog en te schraal maar ook
de mindere kwaliteit brengt tot nu
toe goede prijzen op. De spreiding
van de oogst met zeer vroege en
zeer late rassen de laatste jaren
komt de prijsvorming zeker ten goe
de, maar ook de slechte smaak van
de meestal mooie Franse bloemkool
is voor het Hollandse produkt niet
ongunstig.
Met een groot aantal produkten
heeft de Nederlandse tuinbouw
toch een goede naam in binnen- en
buitenland voor zowel smaak als
kwaliteit. Dit wordt dan ook ge
tracht zo goed mogelijk te bewaken
door o.a. controle op buitenlandse
handelscentra. Vanuit de veilingen
streeft men al vele jaren naar top
kwaliteit door o.a. de beste partijen
te klasseren met super. Ook door
het goed gekoeld afleveren aan de
kopers wordt gestreefd om de
houdbaarheid te verlengen. Tussen
tuinder en consument zit een be
paalde tijd waarin veel groente zeker
zonder koning -^rüu-
gaat in kwaliteit. Menig tuinder is al
eens geschrokken van zijn eigen
produkt na houdbaarheidsproeven
op de veiling.
De smaak van een aantal produkten
zal de komende jaren toch steeds
meer aandacht krijgen. Hoewel er
over smaak niet valt te twisten, pro
beert men toch door middel van
proefpersonen een beeld te vormen
van wat het meest gewaardeerd
wordt in een produkt. Dit is een
moeilijk maar belangrijk aspect
waarbij met rasèen, teeltwijze e.d.
ingespeeld zal moeten worden op
het steeds veranderende eetpatroon
van de consument.
Op sommige bedrijven is na het mooie weer van vorige week het
plastic folie al verwijderd. Toch blijft het nachtvorstrisico aanwezig.
"De fruitteelt is beslist geen vetpot,
ook niet in Nederland. Ondanks alle
vooruitgang op teelttechnisch en
kwalitatief niveau slaagt de fruit
teelt in Nederland er niet in uit de
rode cijfers te komen". Dat zei de
heer J. Zevenbergen, voorzitter van
de NFO, op de algemene vergade
ring van zijn organisatie, die op 12
april jl. werd gehouden.
Over het afzetseizoen 1989/1990 is
de rentabiliteit in de fruitteelt door
het LEI berekend op -14. Dat bete
kent dat tegenover iedere 100 gul
den kosten slechts 86 gulden
opbrengst staat. Hoewel verwacht
wordt dat de rentabiliteit over het
seizoen 1990/1991 beter zal zijn,
wordt het nulniveau zeker niet be
reikt. Weliswaar is de kontinuïteit
van de bedrijfstak niet direkt in ge
vaar, toch bewijzen deze cijfers dat
de fruitteelt zich. geen luxe kan per
mitteren.
De heer Zevenbergen waarschuwde
voor het ondermijnen van de kon-
kurrentiekracht van de Nederlandse
fruitteelt ten opzichte van de andere
Europese landen. De Nederlandse
milieuwetgeving is strenger dan
waar ook in Europa, stelde Zeven
bergen vast. Daarnaast wil de Ne
derlandse overheid niet, zoals in de
andere lidstaten, een specifieke re
gelgeving voor het opvangen van
piekarbeid in stand houden, waar
door de plukkosten in de Nederland
se fruitteelt verdubbeld worden. En
tenslotte is in Nederland de steun
voor fruithagelverzekering vervallen,
terwijl die elders in Europa nog wel
van kracht is gebleven.
Sterke troeven
Volgens de heer Zevenbergen zijn
een rijk en veel gevraagd assorti
ment, een groeiende produktie en
export en een schone teelt met ge
zonde produkten de sterke troeven
van de Nederlandse fruitteelt. Op tal
van terreinen is de Nederlandse
fruitteelt modern en loopt zij voor
J Zevenbergen.
op de konkurrentie. De afzet blijft
echter de zwakke plek in de totale
organisatie. Voor de ondernemers
ligt hier een belangrijke taak. Zij zul
len meer rekening moeten houden
met de wensen van handel en kon-
sumenten. Daarnaast is een meer
kollektieve instelling gewenst. Al
leen in gezamenlijkheid kunnen za
ken als kontinuïteit, beschikbaarheid
en betrouwbaarheid van het aanbod
efficiënt worden geregeld.
Een omzet van f 500 miljoen ver
deeld over 14 individuele fruitveilin
gen is niet meer van deze tijd, aldus
Zevenbergen. De belangrijke afzet
markten van de toekomst zijn Duits
land en Engeland, waar tweederde
tot driekwart van de fruithandel in
handen is van grootwinkelbedrijven.
Deze bedrijven zijn in de meeste ge
vallen qua fruitomzet alleen al groter
dan de grootste fruitveiling in Ne
derland.
Voor de fruitteelt is 1990 een goed
jaar geweest, stelde Zevenbergen
vast. Op de veilingen werd f 544
miljoen omzet gehaald, 26% meer
dan in 1989. Ook de prijsvorming
was goed. De appelprijs bedroeg
gemiddeld bijna een gulden (97
ct/kg) tegen 74 cent in het jaar
daarvoor. De perenprijs bereikte een
rekord: 165 kg/ct tegen 132 ct/kg in
1989. De export deed het eveneens
uitstekend en steeg met 23% tot
200 miljoen kg.
Produktiegroei
De moderniteit en groei van de be
drijven lijkt positief te worden beïn
vloed door het groeiend aantal
jonge ondernemers, dat toekomst
ziet en zoekt in de fruitteelt. Het ge
volg van de moderne, intensievere
teeltmethoden is dat de produktie
appelen en peren groeit. Voor Ne
derland wordt een groei van de pro
duktie appelen voorspeld van 80
miljoen tot 100 miljoen kg binnen
enkele jaren. Ook de produktie van
peren zal groeien als de intensive
ring van de aanplant doorzet en ef-
fekt krijgt.
In de komende jaren moet daarom
worden gerekend op een produktie
appelen in de orde van 500 miljoen
kg en een produktie peren van 150
miljoen kg. Samen 650 miljoen kg.
Een reële potentiële groei van de
hardfruitproduktie ten opzichte van
het gemiddelde van de laatste vijf
jaar van ongeveer 27%! Een hoe
veelheid fruit waarvoor nieuwe
bestemmingen moeten worden ge
vonden. Vooral export zal de groei
van de produktie moeten opvangen,
aldus de NFO-voorzitter.
Luteijn
Gastspreker ir. D. Luteijn (Cebeco
Handelsraad) betoogde dat produ
ceren zonder een verzekerde afzet
steeds riskanter wordt. Ook bij de
vrije produkten zoals siergewassen
en fruit is er 'heel uitdrukkelijk' de
tendens naar marktverzadiging.
"Als het in de graanteelt regent
druppelt het bij u door." De produk-
tiestijging déar valt niet bij te hou
den door grond uit produktie te
nemen. Dat betekent dat de druk op
de markt blijft en er een overloop
naar de vrije produkten plaats vindt.
"Daarom is er ook een noodzaak te
denken over vormen van produktie-
regulering vanuit de sector zelf. De
kernvraag wordt: wie gaat bepalen
hoeveel er waar geproduceerd
wordt."
Luteijn wees op de geweldige
schaalvergroting aan de inkoopkant.
"Dertien of veertien inkoopcombi
naties kopen in Europa veertig pro
cent van de 450 miljard gulden in.
Albert Heijn is daar de kleinste van.
Minder dan tien exportbedrijven zor
gen voor meer dan de helft van de
export. We gaan toe naar vijf tot
tien bedrijven in Europa die de
markt beheersen." De afzetorgani
saties in Nederland moeten daarom
méégroeien.
De coöperaties, de veilingen zullen
daarbij hun houding drastisch moe
ten omschakelen. "Niet: hoe zet ik
de produktie van mijn leden af. Maar
hoe vertaal ik de vraag van de markt
naar de leden." Voor de fruitteler
betekent dit dat hij zo vroeg moge
lijk de beschikkingsmacht over zijn
fruit af moet geven, nog voor de
boom geplant is. "Want bij het plan
ten moet je al rekening houden met
de marktvraag," aldus Luteijn.
April doet wat het wil, zegt het
spreekwoord. Dat is nu zeker van
toepassing. Maar dan in zeer posi
tieve zin. Ook in de BARONIE heeft
de lente toegeslagen. De eerste spi
nazie uit de vollegrond is al geoogst.
Beste kwaliteit en een zeer redelijke
prijs. Zo ook de rabarber. In de kas
sen groeit alles ook zeer hard. De
prijzen blijven ondanks de forse aan
voer behoorlijk goed.
De eerste asperges van de bedekte
teelt komen aan de veiling. Bedekte
teelt wil zeggen: de ruggen, waarin
de asperges zich bevinden, zijn on-
dergedekt met plastic. Zo ontstaat
een behoorlijke vervroeging. De prijs
van deze asperges is behoorlijk.
Het' produkt dat nog steeds goede
prijzen haalt is de aardbei. Mis
schien wel dankzij het slechte voor
seizoen in Spanje. De één zijn dood
is de ander zijn brood, luidt het ge
zegde, en dit gaat, helaas, nogal
vaak op. In de vollegrond is nu alles
volgeplant. Hier en daar is men al
bezig om het plastic folie te verwij
deren. Meestal gebeurt dit nu om
het gewas bij te mesten, te regenen
en zonodig onkruidbestrijding uit te
voeren. Dan wordt na enkele dagen
het plastic toch weer terug gelegd.
Want het kan nu wel mooi weer zijn,
maar wie weet wat er nog komt.
Het zou niet de eerste keer zijn van
flinke nachtvorsten of sneeuw in
april.
Een aantal komkommertelers begint
al weer aan nieuwe plantingen te
denken. Over een aantal weken
worden de eerste kassen alweer
leeggeruimd. Dit op de bedrijven
waar drie keer per jaar geplant
wordt. Men gaat hier steeds meer
toe over. Ondanks de fors hogere
kosten van plantmateriaal, staat te
genover betere produkten, makkelij
ker gewas, blijkt het financieel toch
wat op te leveren.
Ook voor de studieclubs, en dan
met name de vollegrondsstudie-
clubs, breekt weer de tijd aan van
rondgangen. Men gaat eens kijken
op de proeftuin en bij collega's hoe
alles erbij staat. Door dit soort rond
gangen krijgt de teler een beetje de
indruk hoe de stand van zaken is in
de gewassen, welke rassen worden
gebruikt, welke onkruidbestrijdin-
gen worden uitgevoerd en wat te
doen bij eventueel voorkomende
luis, etc. Door samen over een aan
tal zaken te praten, kan soms veel
opgelost worden. Ook bijeen
komsten met studieclubs uit een
andere regio kunnen soms verhelde
rend werken. Gelukkig komt dit
soort samenwerkingen in West-
Brabant steeds meer voor.
De eerste bijeenkomst van de sektie
gladiool van de KAVB-Kring Zuid-
West-Nederland zal gehouden wor
den op woensdag 24 april a.s. om
20.00 uur in Restaurant de Blauwe
Keet, Rijksweg 6 te Oosterland. De
heer P. Boskamp van het DLV-team
bloembollen en bolbloemen te Lisse
zal ingaan op het onderwerp
stikstofbemesting. Tevens zal er
aandacht worden besteed aan ge
wasbeschermingsregistratie. Het
programma voor het verdere sei
zoen zal in overleg met de groep
worden samengesteld. Belangstel
lenden voor deelname aan de sektie
gladiool kunnen zich ter plaatse
aanmelden.
