Teelt boerenbroodtarwe moet voor veel boeren toegankelijk zijn
Vee! kunstmest gestrooid
Rassenkeus en teeltmaatregelen boerenbroodtarwe
Demonstratie voorbewerken
en verwerken pootgoed
Eerste jaarverslag van stichting Zeeuws Boerenbrood project
Op termijn moet de afzet van het
Zeeuwse boerenbrood zodanig van
omvang zijn dat deze tarweteelt
voor een grote groep boeren toe
gankelijk is. Dit jaar zal het opper
vlak te oogsten boerenbroodtarwe
al vijf keer zo groot zijn als de vier
hectare in 1990. Dit staat in het on
langs verschenen eerste jaarverslag
van de Stichting Zeeuws Boeren
brood Project (SZBP). De stichting
bestond op 1 maart een jaar.
Het Zeeuws Boerenbroodproject is
een lange termijn project. De stich
ting stelt zich ten doel de haalbaar
heid na te gaan van een plan om op
een milieuvriendelijke en tevens lo
nende manier baktarwe te telen op
gangbare landbouwbedrijven, en
vervolgens het produkt (Zeeuws
Boerenbrood) te vermarkten. Het
project gaat uit van een tarweteelt
Waarbij het gebruik van kunstmest
en gewasbeschermingsmiddelen
niet is toegestaan, met uitzondering
van één chemische onkruidbestrij-
ding vóór opkomst van het gewas.
Milieubalans
Om het milieuvriendelijke karakter
zo goed mogelijk te onderbouwen
voor consument, producent en
maatschappelijke groepen is beslo
ten een onderzoek naar een milieu
balans in te voeren. De eerste opzet
voor een dergelijk onderzoek is in
middels gereed. In de milieubalans
zullen de verschillende mogelijkhe
den van bemesting en bestrij-
dingsmiddelengebruik worden
bekeken. De effecten op het milieu
worden vervolgens vergeleken met
de milieueffecten van de gangbare
landbouw. Men zal daarbij de prakti
sche haalbaarheid van de onder
zochte mogelijkheden niet uit het
oog verliezen.
De opbrengst van oogst 1990 is
ontvangen door en opgeslagen bij
de vestiging van Cebeco Zuidwest
in Breskens. In september heeft de
stichting van vier boerenbroodtelers
de oogst gekocht zoals contractueel
was vastgelegd. De drie andere par
tijen wachten nog in opslag op ver
dere onderzoeks- en afzetresultaten.
Onderzoek door studenten van de
Agrarische Hogeschool Delft heeft
inmiddels uitgewezen dat er een
markt is voor het Zeeuws Boeren
brood. Zowel consumenten als be
langenorganisaties reageerden
positief, zo bleek. Er zal de komende
jaren nog wel veel aandacht nodig
zijn voor afzet en verwerking. Tot op
heden is aan afzetbevordering niet
veel gedaan. Op bescheiden schaal
gaat de stichting binnenkort een
promotieplan ontwikkelen.
Wat betreft de rassenkeus en teelt
maatregelen maakt de teeltwerk
groep van het boerenbroodproject
dankbaar gebruik van de adviezen
van de DLV Goes. Met proefboerde-
rij Rusthoeve wordt regelmatig over
leg gevoerd.
Rassenkeuze. In verband met het
teeltvoorschrift moeten de te telen
tarwerassen een kombinatie van
eigenschappen hebben: resistent
tegen ziektes, goede bakkwaliteit
en voldoende stevig stro. Op de Ne
derlandse rassenlijst komen dergelij
ke rassen nauwelijks voor. De enige
is de zomertarwe Sunnan. Met dit
ras is dan ook in het kader van het
Boerenbrood projekt geëxperimen
teerd. De overige gekozen rassen
zijn afkomstig uit België en Frank
rijk; de wintertarwerassen Ekla en
Camp Remy en de zomertarwe Ar
cade. Een handicap is dat met de
rassen in de Nederlandse omstan
digheden geen ervaring is. Dit be
treft met name de kans op
plantverlies in een strenge winter.
Van Camp Remy is bekend dat ze
niet zo wintervast is. Bovendien
bleek vorig jaar dat dit ras gevoelig
is voor bruine roest en, mede daar
door was de bakkwaliteit onvol
doende. Camp Remy is daarom in
het verdere onderzoek afgevallen en
vervangen door, naar verwachting
betere Belgische rassen: Clovis, Flo
rin en Token.
Bemesting. Het teeltvoorschrift
luidt: geen kunstmest. De toedie
ning van organische mest kent een
aantal problemen: de juistheid en re
gelmatigheid van de dosering en het
uitrijden zelf, vanwege de schade
aan bodem en gewas. Dat laatste
speelt in het bijzonder bij wintertar
we. Het afgelopen jaar is als organi
sche mest gebruikt:
varkensdrijfmest vóór het zaaien en
droge kippenmest over het gewas.
In één geval is bemesting achterwe
ge gelaten, omdat de bodemvoor-
raad ruim voldoende was. In het
kader van de mestwetgeving staan
beperkingen op stapel ten aanzien
van de mogelijkheden en hoeveelhe
den van organische mest. Bovenbe
doelde problemen zullen dan nog
sterker worden. Via de proefboerde-
rij wordt de teeltwerkgroep geïnfor
meerd over de resultaten van het
onderzoek op dit gebied.
Onkruidbestrijding. Omdat spuiten
in het gewas niet toegestaan is,
moet aanwezig onkruid mechanisch
worden bestreden. De methoden en
technieken daarvoor krijgen in de
akkerbouw de laatste tijd weer
meer aandacht. De teeltwerkgroep
maakt dankbaar gebruik van de er
varingen. De ervaring van het afge
lopen jaar was goed, dankzij het
goede weer tijdens en na de bestrij
ding. Wel trad in één geval aanzien
lijk plantverlies op. Dit kan
gekompenseerd worden door een
wat grotere hoeveelheid zaaizaad te
Tabel 1
gebruiken. Vooralsnog kan de mo
gelijkheid om vóór opkomst van het
gewas een chemische onkruid
bestrijding uit te voeren niet gemist
worden.
Ziekte. De gekozen rassen voldeden
aan de verwachting. Alleen Camp
Remy bleek te gevoelig voor bruine
roest. Op Rusthoeve bleek dat vol
gens boerenbrood-voorschrift ge
teelde tarwe niet minder aangetast
wordt door bladluizen dan gangbaar
geteelde tarwe.
Resultaten
Op de proefboerderij Rusthoeve is
het teeltvoorschrift boerenbrood
vergeleken met gangbare en zoge
naamde geïntegreerde methoden.
Het opbrengstverschil was bij boe
renbroodtarwe op de twee objekten
28 en 34% lager dan de gangbaar
geteelde tarwe. Dit verschil wordt
verklaard vanwege dé aantasting
door bruine roest en de schade aan
het gewas als gevolg van de mecha
nische onkruidbestrijding.
Op de praktijkpercelen waren de re
sultaten (zie tabel 1)
De kwaliteitseigenschappen hebben
de volgende minima voor bakwaar-
digheid: eiwit 12,0, valgetal 280 en
Zeleny 40. De resultaten zijn wat de
kwaliteit betreft dus ruim voldoen
de, met uitzondering van het eiwit
gehalte van Camp Remy.
Ras
Opbrengst
Eiwit
Val
Sedimentatie
kg/ha
gehalte
getal
Zeleny
Sunnan
7000
12,0
315
42
Ekla
6000
12,9
360
48
Arcade
4000
15,1
371
56
Camp Remy
7200
11,8
342
40
proces gestelde eisen voldoet.
Vanaf juni dit jaar voeren enkele
Zeeuwse bakkers in samenwerking
met de stichting een testmarkt uit.
Daarna besluiten de partijen of ze
met het project doorgaan. Volgens
de planning wordt in het lopende
seizoen '90/'91 een areaal van 25
ha beteeld met boerenbroodtarwe.
In verkoopseizoen '91/'92 zal dan
ca. 120 ton meel beschikbaar zijn.
Dit komt neer op 1 procent van de
Zeeuwse markt voor volkorenmeel.
-Het seizoen daarna zal 140 ha ge
teeld worden, en met het meel zal
op de gehele Nederlandse markt ge
opereerd gaan worden. Naar ver
wachting bedraagt het areaal
boerenbroodtarwe in teeltseizoen
'92/'93 al meer dan 280 ha.
Het jaarverslag besluit met de me
dedeling dat de kosten voor de baat
uitgaan, en het daarom van groot
belang is dat er in de startfase van
het project voldoende financiële
middelen beschikbaar worden
gesteld door overheid, bedrijfsleven
en particulieren. Vanaf 1993 dient
het project zonder financiële steun
van buitenaf te draaien.
Veel akkerbouwers hebben de
ze en vorige week van het
mooie weer geprofiteerd door
op het land de eerste voorjaars
werkzaamheden uit te voeren.
De heer Verstraeten uit Absdale
was vorige week woensdag
kunstmest aan het strooien op
een perceel waar aardappelen
moeten komen. Hij had over de
vorst al kali gestrooid, zodat hij
nu kon volstaan met het toedie
nen van stikstof en fosfaat (NP
meststof 26 14).
Op dinsdag 26 maart a.s. organi
seert Sectie Klei van de Takorgani-
satie Akkerbouw Noord-Brabant in
samenwerking met Team Akker-
1 "bóuw 'Westmaas' van de DLV een
demonstratie 'Voorbewerken en
verwerken van pootgoed bestemd
voor de consumptieteelt en verwer
kende industrie'. De demonstratie
vindt plaats op het terrein van Aard
appel afzetorganisatie voor
Zuidwest-Nederland BV, Brooy-
mansdreef 4 te Steenbergen.
Het rassen-assortiment van aard
appelen staat volop in de belang
stelling. Een belangrijke oorzaak
daarvan is het gewijzigde AM-
beleid. Door de komst van nieuwe
AM-rassen verdient de voorbehan
deling van het pootgoed hernieuw
de aandacht. Op dinsdagmorgen 26
maart a.s. worden 17 aardappelras
sen, alle bestemd voor de consump
tieteelt, tentoongesteld. Het zijn
rassen welke in het zuidwestelijk
zeekleigebied worden geteeld. De
raseigenschappen worden toege
licht door de heer J.C.H.M. Staal van
de DLV.
Het voorkiemen van poters
Hoe korter het groeiseizoen, des te
hogere eisen gesteld moeten wor
den aan het voorbehandelen. Goed
voorbehandelen vraagt veel zorg en
arbeid, leder ras vraagt zijn eigen
aanpak. Pootgoed met goed ont
wikkelde, afgeharde kiemen geven
een snelle, regelmatige opkomst,
een goede knolzetting en een vroe
ger en rijper gewas. Gebeurt de
voorbehandeling op de juiste Tna-
nier, dan worden de extra arbeid en
kosten ruimschoots terug betaald
door betere resultaten. Er zijn ver
schillende voorbehandelingsmetho
den die elk hun voor- en nadelen
hebben.
Gedemonstreerd wordt:
- volledig voorkiemen in kiem-
bakken
- voorkiemen in jutezakken
- voorkiemen in big bags
- voorkiemen in grote kisten
- voorkiemen los op kipper
De mechanisatie van het poten
van aardappelen
Naast het voorkiemen van poters
worden verschillende methoden van
transport naar, en het vullen van de
pootmachine, gedemonstreerd.
Men kan kennis nemen van verschil
lende pootmethoden, zoals de sna-
renbedplanter en de Koningsplanter.
De ontwikkelingen op het gebied
van de mechanisatie zullen worden
toegelicht door de heer A.F. Peeters
van de DLV.
Diverse leden van de Verenigingen
voor Bedrijfsvoorlichting in West-
Brabant - VVB's - verzorgen de de
monstraties.
Verschillende voorkiem- en verwerkingsmethoden zijn te zien.
Zeeuwse vlegel
Na overleg met o.m. bakkerijorgani
saties en molenaars is besloten dat
de beschikbare tarwe wordt ver
mengd tot één partij en dat het
graan bij 'echte' molenaars wordt
gemalen. Na een proef zullen vijf
bakkers in Zeeland het brood gaan
bakken en verkopen onder de naam
'Zeeuwse vlegel'. Een keurmerk
geeft de consument de garantie dat
het gekochte Zeeuwse Boerenbrood
aan de ten aanzien van teelt en bak-
