22göiüTo Akkerbouw [7]
Belang akkerbouwer ondergeschikt
aan dat wat de konsument vraagt
Forumdiskussie studiedag stichting SPP in Aardenburg
Landbouwschap
akkoord met
versterking
kwekersrecht
Rassenberichten
granen
Succesvolle studiedag over marktgerichte produktie in Aardenburg
"In het kader van het marktgericht produceren is ondernemerschap vereist dat werkt via de een of andere vorm
van 'integrale keten beheersing'. Hierin is het belang van de akkerbouwer ondergeschikt aan datgene wat de konsu
ment vraagt. Bovendien kan deze vraag wisselen, dat wil zeggen dat een flexibele opstelling van de teler wenselijk
is". Dit verkondigde ir. M.J. Vervoort van het agrarisch-adviesbureau Agro Ser tijdens de studiedag "Marktgericht
produceren. Ja, maar hoe?" op de volkshogeschool Zeeland te Aardenburg vorige week donderdag.
De aanwezigen luisteren naar een van de sprekers.
De studiedag was georganiseerd
door de stichting Stimulering Plant
aardige Produktie samen met de
volkshogeschool. Ca. 70 belang
stellenden vonden het programma
interessant genoeg om de dag mee
te maken. Na de opening van dag
voorzitter ir. L. de Wit ("Wij kunnen
u vanuit de SPP geen algemeen re
cept bieden, ware dat mogelijk dan
hadden we u heus wel een briefje
toegestuurd en u niet allen hierheen
laten komen") voerden vier sprekers
het woord, 's Middags bespraken
de deelnemers verdeeld in vijf werk
groepen evenzovele hoofdthema's
over marktgerichte produktie. 's
Avonds was er een forumdiskussie.
Volgens Vervoort moet de opstelling
van de akkerbouwer een fundamen
tele wijziging ondergaan bij de
"kanteloperatie" van volumegericht
naar marktgericht produceren. "Be
slist u bij volumegericht produceren
zelf wanneer u uw tarwe zaait, welk
ras u teelt, hoe u bemest, wanneer
en waarmee u spuit, wanneer u
oogst en aan wie u verkoopt, in het
marktgerichte produktiemodel kiest
u voor een partner (of wordt u geko
zen). Ik zie daardoor in de toekomst
een scherpere scheiding ontstaan
tussen enerzijds de aanbieder of
teelttechnisch verzorger van de
grond, en anderzijds de gespeciali
seerde ondernemers die opereren in
een IKB-systeem.
Integrator
De heer Vervoort introduceerde een
nieuwe funktie, die van integrator.
De integrator speelt in het IKB-
systeem een centrale rol tussen on
derzoek en ontwikkeling (research
and development), producenten,
verwerkers en vermarkters. Met elk
van deze vier partijen onderhoudt
de integrator connecties. De man
van Agro Ser hield zijn gehoor voor
dat er een enorme konkurrentie
komt - zeker met de aanstaande
open grenzen in Europa - zowel tus
sen de verschillende integra
tors/merken als tussen de
verschillende produktiegebieden.
"Als een bepaald gebied op grond
van een aantal selectiecriteria 'beter
scoort' dan een ander gebied, dan
zal de integrator in de beste regio
neerstrijken. Hij gaat daar zitten
waar de omstandigheden het best
zijn".
Zeeland
Naar de mening van Vervoort moet
de provincie Zeeland zich op een
aantal punten ontwikkelen om als
"IKB-produktiegebied" aantrekkelij
ker te worden. Zo dient er een be
leid gevoerd te worden dat nieuwe
agri-business aktiviteiten aantrekt
en moet getracht worden belangrij
ke ontwikkelings- en onderzoeksor
ganisaties binnen te halen. Daar
gaat altijd een belangrijke "spin
off" van uit. Ook dient er een aktie-
ve campagne gevoerd te worden
om de instelling en opstelling van de
akkerbouwers te veranderen. Verder
zou invoering van een aantal IKB-
systemen gestimuleerd moeten
worden door het opzetten van een
demonstratieprojekt, aldus de heer
Vervoort.
Hij bracht naar voren dat er zich in
de toekomst zeker mogelijkheden
zullen voordoen en dat het van het
ondernemerschap van de telers af
hangt of zij deze kansen zullen grij
pen. "Nog beter is het om
mogelijkheden af te dwingen, zoals
in de Flevopolder gebeurt. Akker
bouwers bouwen daar gezamenlijk
een patatfabriek, fruittelers werken
aan een appelschilfabriek. De pro
vincie. Flevoland vervult hierin een
ondersteunende rol. Of het nu de
akkerbouwers zelf zijn die de kop
pen bij elkaar steken of dat er nieu
we ondernemers opstaan, van
belang is dat er meer agro-
industriële bedrijven komen die voor
hun produktie hoogwaardige teelten
nodig hebben.
'Grazing'
Coördinator G.J. Kornet van Grobe-
ka BV hield een betoog over de
trends die leven onder de afnemers
van vollegrondsgroenten. Hij zei on
der meer dat de konsument steeds
meer wil genieten. "Kopen, berei
den en konsumeren van voe
dingsmiddelen moet gemakkelijk en
aangenaam zijn. De vraag naar vari
atie, afwisseling van smaak, vorm
en kleur zal naar verwachting alleen
nog maar toenemen. Assortiments
verbreding is daarom noodzakelijk.
De groene asperge is een goed
voorbeeld van een nieuw, snel en
makkelijk te bereiden groente: men
hoeft er weinig van weg te gooien,
smaak en kleur zijn anders dan van
witte asperge en bovendien is de
kooktijd veel korter (slechts zeven
minuten)".
Daarnaast worden de maaltijden
steeds minder gezamenlijk gebruikt.
Door aktiviteiten buitenshuis van fa
milieleden wordt het vaste huishoud-
ritme steeds meer verstoord. Men
scharrelt zelf iets in de keuken bij el
kaar, en eet op onregelmatige
tijdstippen. Hiervoor is zelfs al de
Engelse term 'grazing' gelanceerd,
aldus Kornet. Het aanbod moet vol
gens hem met deze individualise
ringstrend rekening houden.
Regionalisering
Ir. A. van Genderen van Konsumen-
ten Kontakt vertrouwde de aanwezi
gen toe dat de aktie van
verschillende konsumentengroepen
(waaronder KK) tegen het - in hun
ogen ongebreidelde - gebruik van
chemische middelen bij aardappels
niet zozeer tegen de aardappel was
bedoeld, maar dat de aardappel een
produkt was dat zich goed leende
om de problematiek duidelijk te ma
ken. Hij bestreed dan ook de tegen
stelling tussen landbouw en milieu.
"Wij willen graag samen met de
landbouworganisaties kijken welke
mogelijkheden er zijn om verbeterin
gen aan te brengen in de produktie-
methoden".
Verder brak Van Genderen een lans
voor het toevoegen van een bepaal
de meerwaarde aan regionale pro-
dukten. "Net als bij Bordeaux
wijnen of Parmezaanse kaas ver
dient het aanbeveling aan bepaalde
andere produkten een regionaal
imago te geven. Een dergelijk pro
dukt moet dan wel aan een aantal
voorwaarden voldoen, zoals een be
paalde teeltmethode (milieuvriende
lijk), funktie in het landschap,
verwerking in eigen regio etc. Het
Zeeuws boerenbrood is een voor
beeld dat hier goed in zou passen.
Het moet wel groot aangepakt wor
den, dat wil zeggen dat er zoveel
mogelijk organisaties bij worden be
trokken, zoals toeristenvereni
gingen".
Het Landbouwschap gaat akkoord
met een voorstel van de minister
van landbouw om het kwekersrecht
te verlengen. Voor de meeste ge
wassen wordt de duur opgetrokken
van 20 naar 25 jaar, voor aardappe
len van 25 naar 30 jaar. Dit blijkt uit
een brief van het schap aan het mi
nisterie.
Versterking van het kwekersrecht is
noodzakelijk om bij de tijd te blijven,
aldus het Landbouwschap. Boven
dien is dit nodig om het octrooirecht
buiten de deur te houden als be
scherming van nieuwe planteras
sen. Het Landbouwschap vreest dat
het veredelen vanuit beschermde
rassen onder het octrooirecht niet
meer mogelijk zal zijn.
Onlangs zijn door het CRZ te Wage-
ningen nieuwe rassenberichten uit
gebracht over zomertarwe,
zomergerst en haver. Van zomer-
gerst werd vorig jaar opnieuw min
der verbouwd, het areaal bedroeg
29.000 ha. In 1990 werd 5400 ha
zomertarwe en 3300 ha haver
verbouwd.
In het middagprogramma van de
studiedag werd er groepsgewijs
met de inleiders van gedachten ge
wisseld over de diverse aspekten
die samenhangen met de "over
gang" naar een meer marktgericht
produceren. De meest belangrijke
zaken die hierbij naar voren kwa
men werden in het avondgedeelte
verder uitgediept door een forum
bestaande uit de inleiders. Tevens
hadden in het forum zitting de heer
A.W. Bierens, direkteur Cebeco-
Zuidwest; drs. E.T.A. Maerman, di
rekteur veiling CVZ en de heer J.
Kodde, voorzitter van de 3 Zeeuwse
landbouworganisaties.
In de inleidingen werd diverse keren
de nadruk gelegd op de relatie tus
sen een meer marktgericht produ
ceren en een meer milieuvriendelijk
produceren. Van diverse zijden werd
er gepleit voor een verdergaande
harmonisatie van de regelgeving in
E.E.G.-verband. Wat betreft de
groente- en fruitsektor zijn er voor
de meeste produkten reeds E.E.G.-
voorschriften met betrekking tot ko
mende residu-toleranties. Het staat
ieder land echter vrij om individueel
deze normen verder aan te
scherpen.
De heer Maerman wees er in dit
verband op dat het sinds 1 januari
van dit jaar toegestaan is om ook
klasse II produkt te exporteren. Voor
de langere termijn zal men echter
moeten blijven streven naar een zo
hoog mogelijke kwaliteit, teneinde
de exportmogelijkheden verder uit
te bouwen. Het is daarom ook dat
er binnen het Centraal Buro Tuin
bouwveilingen gesproken wordt
over het ontwikkelen van een eigen
veiling-, c.q. kwaliteitskeurmerk.
Door het forum werd ook ingegaan
op de rol van standsorganisaties en
coöperaties bij het streven naar een
meer marktgerichte produktie. De
heer Bierens wees erop dat de coö
peratie in deze slechts een middel
is, en zeker geen doel. Bij het zoe
ken en inslaan van nieuwe wegen
hebben de leden het voor het zeg
gen. Het is dan zeker ook zeer be
langrijk dat bij de overgang naar een
meer marktgericht produceren de
leden zich hierbij zeer dicht betrok
ken voelen, en hun mening kenbaar
maken. Het moet zeker niet zo zijn
dat de producenten zich in een min
dere positie ten opzichte van de af
zet behoeven te voelen, aldus de
heer Kodde. Een algemeen geldende
oplossing is niet te geven, maar wel
kan iedere producent zoeken naar
zijn specifieke mogelijkheden. Het
vormen van telersgroeperingen
dient bij de uitwerking voorop te
staan. Dit geeft tevens de mogelijk
heid om met de afzetorganisaties
konstruktieve afspraken te maken.
Door de forumleden werd gewezen
op een aantal speerpunten waarop
producenten, maar ook de afzet,
zich zullen moeten richten. Dit zijn
Integrale Keten Beheersing (1KB),
een aktieve afzetbevordering waar
bij er ingespeeld wordt op de vraag
van o.a. grootwinkelbedrijven, en
het starten met geïntegreerde en
geregistreerde teelten. Door Grobe-
ka wordt een aantal van deze zaken
reeds in praktijk gebracht. Ook vei
ling CVZ zal dit najaar een geïnte
greerd geteeld produkt voor de klok
brengen.
De konsument zal dan echter wel
duidelijk gemaakt moeten worden
wat hij of zij onder een geïntegreerd
geteeld produkt dient te verstaan,
aldus de heer Van Genderen van
Konsumenten Kontakt. Ook dat
soort zaken dienen volgens hem bij
een gestruktureerd overleg tussen
landbouworganisaties en konsu-
mentenorganisaties aan de orde te
komen.
