2Z;
Voor de vrouw
Taalgebruik in schrijven
Eerste GrAJ K-voorzitter
Zilveren medaille na
40 jaar lidmaatschap
Vrouw en Jongeren
p.j.zuid geluid
Agenda
onder re da kt ie van de Perskommissie
Bond van Plattelandsvrouwen
voor Zeeland en Noord-Brabant.
Adres:
P.J. de Rooy-Janse M.A.
Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge
Produktie beperken door lage prijs is slecht voor opvolgers
Groningen
21
De heer J.M. v.d. Horst, taalhistoricus, verbonden aan de Vrije Uni
versiteit van Amsterdam, gaf in 1990 een inleiding over de geschie
denis van het Nederlands en het veranderen van de taal, voor
perscommissieleden in de Bond. Talen veranderen in de loop der tij
den en ook een woord kan van betekenis veranderen. De heer v.d.
Horst geeft als voorbeeld: 'afbellen', voor ons is dat telefonisch af
zeggen. Vroeger bedoelde men daarmee de bel die het einde van
een telefoongesprek aangaf. Dat veranderingen heel snel gaan be
wees hij met het woord 'knipperbol'. In 1960 werd de knipperbol in
gevoerd bij zebrapaden en in 1965 weer afgeschaft. Jongeren van
nu weten niet wat een knipperbol is.
De geschiedenis van de taal in Ne
derland begint rond 1200. Vroege
teksten zijn geschreven in oud-
Vlaams, want de zuidelijke Neder
landen waren toen heel belangrijk.
Verder leefde men geïsoleerd en had
overal eigen dialecten. Door toene
mende contacten met omliggende
gebieden werd een standaardtaal
noodzakelijk, mensen moesten el
kaar kunnen begrijpen. Een
standaard-schrijftaal ontstaat altijd
eerder dan een standaard
spreektaal. Voor dit laatste spelen
het doorbreken van isolatie en meer
onderlinge contacten een rol. Ook
de verbeterde vervoersmogelijkhe
den werkten daaraan mee. Evenals
het onderwijs waarbij de stof (taal)
voor ieder begrijpelijk moet zijn. Een
taalhistoricus is een taalkundige,
maar geen taalverzorger en beoor
deelt dus niet of iets goed of fout
is.
Hoewel we in ons land de leerplicht
kennen zijn er toch een 600.000
analfabeten. Vroeger kreeg alleen
de bovenlaag van de bevolking on
derwijs en waren er veel beroepen
waarin men goed kon functioneren
zonder lezen en schrijven. Nu is
overal een schoolopleiding voor
nodig.
Onze Nederlandse taal is ontstaan
uit het Nederduits (vroeger 'diets'
d.w.z. van het volk). Lang geleden
vormden de Nederlanden met
Noord-Duitsland één taalgebied.
Men sprak Nederdiets. De heden
daagse grenzen bestonden toen
nog niet. Later werd het Zuid-Duits
de standaardtaal omdat dat gebied
het belangrijkste was. We noemen
dat nu Hoog-Duits. Door de later
vastgestelde grens tussen Neder
land en Duitsland ontwikkelde de
taal zich verschillend, in Nederlands
en Duits. Tot zover de heer v.d.
Horst.
Schrijven
Vóór de 2e Wereldoorlog leerden
kinderen op school schrijven op een
lei. Een lei en een griffel was het
materiaal waarover ze konden be
schikken. Als een redelijk resultaat
was bereikt mocht gebruik worden
gemaakt van pen en papier. Veel
zorg werd besteed aan het vormen
van de letters en 'schoonschrift'
was onderdeel van de lesstof. Ge
schreven werd met een kroon
tjespen en de inktpot zat ingebouwd
in de schoolbank. Dat gaf wel eens
vlekken en inktvlekken waren niet
zo gemakkelijk te verwijderen.
Diegenen die later een beroep als
schrijver (pennelikker) kregen had
den dan soms zeer fraaie inktstellen
tot hun beschikking. Daarin was
naast de inktpot een pennenbakje
en een potje zand om de inkt droog
te krijgen. Er was een ware kunst
ontstaan, vanaf de ganzeveer tot de
kroontjespen om de inktstellen zo
kunstig mogelijk te maken (nu in
musea te bewonderen). In de begin
jaren van het schrijven met de pen
was het voor de beroepsschrijver
niet toegestaan om zijn werk zittend
te doen. Hij stond aan de lessenaar.
We kunnen hier rustig hij schrijven
want een vrouw op een dergelijke
post was vooreerst ondenkbaar.
Kleitabletten
Na de ingekraste teksten op kleita
bletten van het oude Egypte en As-
syrië ontwikkelde de schrijfkunst
zich langzaam maar zeker. De aller
eerste 'pennen' waren waarschijn
lijk rietstengels en in de
middeleeuwen kwam de ganzeveer
als pen in gebruik. Het waren vooral
de monniken die de kunst van het
schrijven machtig waren. We ken
nen. daarvan de oorspronkelijk met
de hand geschreven bijbels. Een
heel bekend exemplaar is het 'Book
of Kells', dat nu in Dublin in een mu
seum tentoongesteld wordt. Veel
zorg werd daarbij ook besteed aan
de illustraties zoals de beginletters
van een nieuw hoofdstuk, dat wer
den ware kunstwerkjes.
Doel van alles is en was: mensen
kennis te doen nemen van zaken die
ze door middel van geschreven
teksten konden bewaren en lezen en
herlezen. Daarbij is taalgebruik heel
belangrijk want men dient ook te
begrijpen wat men leest.
Drs. P.J. de Rooy-Janse
De twee jubilarissen van de Willemstadse bond voor Platte
landsvrouwen. De dames Van Dis (links) en Van de Linden-
Knuijt zijn al meer dan veertig jaar bij de vereniging aangesloten
(foto: Willem Paterik).
"Dames heel hartelijk welkom
op onze 53e jaarvergadering.
Een vergadering waarin we kij
ken naar het verleden, het heden
en een stukje in de toekomst.
Het verleden is ook het afgelo
pen jaar, waar veel aktiviteiten
plaatsvonden, waarin wij als
bestuur u een zo grote verschei
denheid van emancipatie, eduka-
tie en rekreatie hebben kunnen
aanbieden. Er was een groot
aanbod van kursussen die door
meer dan 100 leden gevolgd
werden, zodat wij ons kunnen
plooien en ontplooien in de
bond. Als ik dan met u naar de
toekomst mag gaan, dan willen
wij op dezelfde voet voortgaan".
Met deze woorden opende de
presidente mevr. D. Boertjes-
Steenbeek de 53e jaarvergade
ring van de Nederlandse Bond
van Plattelandsvrouwen afdeling
Willemstad.
De afdeling bestaat 53 jaar, het
is dus geen echt jubileumjaar,
maar er is wel alle aanleiding te
kijken welke leden er dit jaar een
jubileum zouden kunnen vieren.
Mevrouw M.J. v. Dis en me
vrouw B. v.d. Linden-Knuyt zijn
40 jaar lid van de afdeling Wil
lemstad. "Dat wilden we niet
ongemerkt voorbij laten gaan.
Voor dit 40 jaar trouw zijn aan
de bond krijgen jullie nu de zilve
ren korenaar opgespeld". Burge
meester De Ronde reikte de
zilveren Stadsmedaille van Wil
lemstad uit.
Na een gezellige pauze met een
drankje en een hapje kwam de
kollektekommissie aan het
woord. Deze kommissie verzorgt
in de gemeente Willemstad 4
landelijke kollektes, nl. reuma,
hartstichting, kankerbestrijding
en Beatrixfonds. Voor deze kol
lektes zijn 22 leden per kollekte
in de weer.
De jaarvergadering werd geslo
ten met de uitnodiging voor het
toneelstuk "Het Verrassingspak
ket", geschreven door mevr. J.
Hemmink-Kamp. Opgevoerd
door eigen leden van de Bond en
de ZLM op 8 maart 1991 om
19.30 uur in gebouw "Irene" te
Willemstad waar iederen wel
kom is.
C. Knook-Maris
'Het leek ons beter om als Groning
se agrarische jongeren gezamenlijk
standpunten in te nemen. Want sa
men staan we sterker', aldus de eer
ste voorzitter van het kersverse
Gronings Agrarisch Jongeren Kon-
takt. In deze aflevering van de serie
'Agrarische jongeren in Nederland'
stellen we de jongerenvoorman
Alex Datema (24 jaar) voor.
Ten westen van de stad Groningen
in Briltil oefent Alex in maatschap
met z'n vader, broer, oom en neef
Bij het Gronings Agrarisch Jon
geren Kontakt dat januari dit jaar
officieel is gevormd, zijn alle 12
agrarische jongeren-afdelingen
in Groningen aangesloten: 8 van
de Plattelands Jongeren Organi
satie Groningen, 3 van de
Christelijke Plattelands Jongeren
en één van de Katholieke Platte
lands Jongeren (provinciaal).
Elke afdeling is direct met een of
meer bestuursleden vertegen
woordigd in het GrAJK-bestuur.
Langzaam komt ook het agra
risch vrouwenwerk van de
grond. De afdeling Jonge Agra
risch Vrouwen Oost-Groningen
is daarvan een voorbeeld. Het
GrAJK maakt deel uit van het
Nederlands Agrarisch Jongeren
Kontakt en heeft twee afgevaar
digden in het NAJK-bestuur.
een melkveebedrijf, uit. Maart 1989
traden de drie jongeren toe tot het
samenwerkingsverband. Op een ka
vel van 40 ha en op een van 25 ha
houden ze 115 melkkoeien met bij
behorend jongvee. 'We proberen zo
goedkoop mogelijk te boeren', ver
telt Alex als we vragen of vijf men
sen een inkomen op. het bedrijf
kunnen verdienen. 'Tot nu toe lukte
het aardig, maar de toekomst is on
zeker'. Hij wijst op de plannen van
Europees landbouwcommissaris
MacSharry en de GATT-
besprekingen maar vertrouwt er op
dat er voor de drie jongeren nog wel
toekomst is op het bedrijf: De Date
ma's zitten ruim in de grond die niet
zo geschikt is voor akkerbouw en
vollegronds-groentegewassen. Toch
willen ze de grond zo goed mogelijk
benutten, want 'grond is een duur
produktiemiddel'.
Alex voegt er aan toe: 'Volgens on
ze visie moet je zoveel mogelijk voer
van je bedrijf halen. Daarom begin
nen we dit jaar ook met voederbie
ten of mais om krachtvoer te
vervangen door nog meer eigen
voer. We proberen door zo weinig
mogelijk krachtvoer aan te kopen
het quotum zo goedkoop mogelijk
vol te melken met een gemiddelde
produktie van 6000 kilo melk per
koe. 'Of de drie opvolgers over drie
of vier jaar zonder de oude genera
tie samen verder boeren weet Alex
nog niet. 'Met z'n vijven is tijdelijk
en te overzien. Ga je straks met z'n
drieën verder dan zit je er twintig tot
dertig jaar aan vast. Hij weet niet
zeker of hij dat wel wil-.
Toekomstkansen
Volgens de GrAJK-voorzitter liggen
de toekomstkansen in de regio's van
zijn provincie nogal verschillend.
Zonder meer pessimistisch is hij
over de kansen voor jongeren in het
graangebied Oldambt waar de
grond weinig geschikt is voor ande
re gewassen.
Ook de Veenkoloniën is een moeilijk
gebied. Daar liggen echter wel mo
gelijkheden om naast graan, suiker
bieten en fabrieksaardappelen
vollegrondsgroentegewassen in het
bouwplan op te nemen. De vooruit
zichten voor jongeren op akker
bouwbedrijven in Noord-Groningen
schat Alex minder ongunstig in van
wege de teelt van poot- en con
sumptieaardappelen. Tot voor kort
Redaktie Henk Tegels
zag de toekomst voor jonge melk
veehouders er goed uit vanwege de
goede melkprijzen en het feit dat de
Groninger melkveebedrijven groter
zijn dan het Nederlands gemiddelde.
In het zuidelijk Westerkwartier ech
ter zijn de bedrijven kleiner. Maar
ook daar liggen volgens de GrAJK-
voorzitter wel toekomstmogelijkhe
den, 'omdat veel kleine bedrijven
geen opvolger hebben en er dus
ruimte vrijkomt voor bedrijven met
een opvolger'. De GrAJK-voorzitter,
die sinds z'n zeventiende lid is van
de Landbouwjongeren West-
Groningen, ziet niets in een vrije we
reldhandel voor agrarische produk-
ten. De grootste problemen voor
opvolgers zijn volgens hem 'de lage
akkerbouwprijzen en de EG-politiek
om door lage prijzen de produktie te
beperken'. 'Die lage prijzen maken
het bovendien moeilijk milieu
investeringen te doen. We kunnen
niet om het milieu heen, het is ook
in eigen belang. Maar als je alleen
met heel veel moeite een inkomen
kunt halen, komen de milieu
investeringen in het gedrang'.
Henk Weinans
Alex Datema
Afd. Langstraat
12 maart: voorjaarsvergadering
AJW; 19 maart: vrouwenavond van
het AJW met informatie en diskus-
sie over verschillende beloningsvor-
men voor agrarische vrouwen; 22
maart: touwtrek- en western-avond
(zie bij provinciaal).
Afd. Oost Zeeuws-Vlaanderen
29 maart: wintersport.
Afd. Fijnaart
10 maart: deelname KPJ-
volleybaltoernooi te Halsteren; 16
maart: ochtend kleiduiven-schieten;
1 april: deelname KPJ-
volleybaltoernooi te Zevenbergen.
Afd. Tholen/St. Philipsland
8 maart: Sportavond. Plaats: sport
zaal te Stavenisse. Aanvang: 20.15
uur. Opgeven bij Frans Burgers,
Mart of Wim van Nieuwenhuijzen.
10 maart: KPJ-Volleybaltoernooi.
Aanvang: 12.00 uur. Opgeven vóór
3 maart bij een van de
bestuursleden.
Provinciaal
19 maart: HB-vergadering; 22
maart: touwtrek en western-avond
georganiseerd door de afd.
Langstraat. Plaats: Manege 'de klei
ne Hoefjes', Parallelweg 9, Waspik,
tel. 04168-3638. Aanvang: 20.00
uur. Entree: f 15,— p.p. voor toe
schouwers; f 10,— p.p. voor deel
nemers. Consumpties zijn
inbegrepen. Inschrijfgeld per team:
f 10,—. Opgave en inlichtingen
vóór 15 maart bij Margreet Timmer
mans, tel. 04167-79116; 23 maart:
Juweel.
