Vrouw en Jongeren
Terug naar wat verloren ging?
Bedreigende kunst
Agenda
Kabeljauw in 't groen
onder reda kt ie van de Perskommissie
Bond van Plattelandsvrouwen
voor Zeeland en Noord-Brabant.
Adres:
P.J. de Rooy-Janse M.A.
Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge
Informatiedag land- en
tuinbouwschool Breda
Verhuizing PJZ-
sekretariaat
naar Goes
Versafdelingen voor
supermarkten steeds
belangrijker
20
Veel gebruiken en rituelen die in vroeger jaren bij het leven hoorden
zijn in onbruik geraakt. Sommigen herinneren zich nog wel hoe het
was maar jongeren kijken er dikwijls heel vreemd tegenaan. Tijdens
en na de Tweede Wereldoorlog veranderde er veel. Wat b.v. onmo
gelijk was en dus niet meer gedaan werd, is na 1945 niet terug ge
komen. De normen en waarden werden verlegd en moderne
denkbeelden vonden ingang.
In de vóóroorlogse jaren was er op
het platteland een gebruik waarbij in
het dorp voor het huis van een heel
ernstige zieke stro over de straat
kwam. Dit om het gedreun van de
paardenhoeven zoveel als mogelijk
te temperen, want het was storend
voor de zieke. Nu denkt niemand er
meer aan om zoiets te doen en het
zou ook geen effekt geven bij ons
gemotoriseerd verkeer. Toch gaf het
iets heel speciaals aan de dorpsge
meenschap, iedereen wist: in dat
huis is een ernstige zieke en men
kende elkaar, wist dus wie die zieke
was.
Leven en dood
Alle facetten in het leven hadden
een plaats binnen de samenleving.
Er was burenhulp, al werd die ook
wel eens als bemoeialligheid erva
ren, men kon rekenen op anderen
voor de meest noodzakelijke dingen.
Natuurlijk liep het ook wel eens uit
de hand en moest er nodig worden
bijgesteld.
Een voorbeeld daarvan zijn de enor
me bruiloften die men moest geven
en die dusdanig kostbaar werden
dat men, bij het eerste huwelijksju
bileum nog niet uit de schulden
was. De geboorte was een ander ri
tueel waarbij de normen van de ge
meenschap bindend waren. Een
jonge vrouw die zich er aan onttrok
plaatste zich wel heel apart. Dat gaf
dan weer gevolgen voor dat gezin of
die familie. Sociale kontrole was
sterk en men wilde er-bij-blijven-
horen Vooral omdat dit voor kinde
ren bijzonder belangrijk was.
Begraven en het rouwproces is in
onze tijd sterk versoberd. Ook dat
was in de vóóroorlogse dagen iets
wat IN de dorpsgemeenschap
plaats vond. Eerst ging er een "aan
zegger" rond die namens de familie
kennis-gaf-van het overlijden. In het
betreffende huis gingen dan de gor
dijnen van de ramen, werden de lui
ken gesloten. Spiegels werden
omgekeerd en klokken stilgezet. Er
werd in het huis gewaakt. Ook de
buren sloten voor de rouw, de iets
verder weg wonenden sloten één
raam aan de kant van het sterfhuis,
ledereen was betrokken bij het ge
beuren.
Na de begrafenis waren er strenge
regels voor de nabestaanden. Ze
moesten gedurende een bepaalde
periode "rouw-dragen" d.w.z. ze
moesten door de kleding tonen dat
binnen hun familiekring een verlies
was geleden.
Rituelen
Niet alles is verleden tijd. Er is altijd
nog het afscheid nemen, het volgen
in de stoet. Het handen geven na af
loop en de koffie met of cake of een
broodje. Daarna zijn er nu geen vor
men meer en in sommige gevallen
valt de rouwende in een grote
leegte.
Toch waren die oude gebruiken ook
heel kostbaar. Rouwkleding was b.v.
sterk aan mode onderhevig en heel
duur omdat de kwaliteit van een
stof in zwart heel zichtbaar is. Er
waren ook voorschriften t.a.v. haar
dracht en sierraden en niet te verge
ten de lengte van de rouwtijd. Er
was een sterke sociale kontrole op
alles zodat het uiterlijk vertoon op
de voorgrond kwam. Al rond 1800
heeft men in Nederland geprobeerd
deze uiterlijke kant te versoberen.
Mensen spraken af om meer in een
voud te rouwen.
Het verloren gaan van vormen en
gebruiken heeft ook een negatieve
kant. De rituelen gaven een uitings
vorm aan mensen die in die omstan
digheden verkeerden, leed was
hanteerbaar.
Het onbekende
We worden nu met andere kuituren
in kontakt gebracht, daardoor krij
gen oude rituelen soms andere
waarden en ontstaat er een heim
wee naar dat ouda
De klok terugzetten is echter onmo
gelijk maar wel kunnen we ons ge
drag wat aanpassen. Voor andere
kuituren zijn wij heel sober en daar
begrijpt men niets van b.v. "volgens-
wens-in-alle-stilte". Verdriet moet
men kunnen delen evenals vreugde.
Die is er als we zien naar huwelijk,
geboorte en verjaardagen. Allemaal
om samen met anderen te vieren.
u
Feestje bouwen
In veel gevallen worden er geen
feesten meer gegeven, maar bou
wen we een feestje rondom.... Nu is
het niet belangrijk hoe we het noe
men en hoe we het doen ALS het
maar echt is. Wij bouwen geen
feest meer omdat de gemeenschap
ons dat voorschrijft. In orvze tijd ont
staan feestjes of feesten als we er
aan toe zijn, er zelf zin in hebben. Al
lang niet meer omdat anderen dat
ook deden.
Een feestje kan men al bouwen om
dat er meer vrije tijd in het verschiet
ligt of om welke verzonnen reden
dan ook, we bouwen een feestje
omdat we er zin in hebben en onze
gevoelens met anderen willen
delen.
Een oud verhaal
De man en de vrouw gingen naar de
wijze en vroegen of hij hen wilde
De Middelbare Land- en Tuinbouw
school in Breda, sinds 1 augustus
1990 onderdeel van het A.O.C.
West-Brabant, houdt op zaterdag 19
januari 1991 een informatiedag voor
toekomstige leerlingen. De dag be
gint om 10.00 uur. Er zijn verschil
lende inforondes, de laatste begint
om ca. 13.00 uur. Om 15.00 uur
sluit de school.
Er wordt voorlichting gegeven over
de 2-, 3- en 4-jarige dagopleidingen
en deeltijdopleidingen (leerlingstel
sels en kursussen): veehouderij, ak
kerbouw, groenteteelt,
bloementeelt, boomteelt, groen
voorziening en bloemschikken.
Voor bijna iedereen van 16 jaar of
ouder heeft de school een passende
opleiding in land- of tuinbouw,
groenvoorziening of bloemenbran-
che. De toekomstperspektieven
voor afgestudeerden zijn goed.
Vooral in de tuinbouw is veel vraag
naar vakbekwame medewerkers.
Doorstromen naar het H.B.O. (met
name Hoger Agrarisch Onderwijs)
behoort tot de mogelijkheden.
scheiden. "Jullie huwelijk was een
groot feest", zei de wijze, "de schei
ding moet op dezelfde wijze". Zo
gebeurde het. Aan het eind zei de
wijze: "De vrouw gaat naar het huis
van haar ouders en neemt het kost
baarste stuk mee". De man had veel
gedronken en was in diepe slaap.
De volgende morgen werd hij wak
ker in het huis van zijn schoonou
ders. De vrouw had het kostbaarste
meegenomen uit het huis. Weer
werden alle vrienden en buren uit
genodigd en weer werd er bruiloft
gevierd!
Drs. P.J. de Rooy-Janse
Op 10 januari jl. zijn de spullen
van de RJ.Z. verhuisd van het
ZLM-Landbouwhuis te Zeven
bergen naar het ZLM Landbouw-
huis te Goes. Dit betekent dat de
PJZ een ander adres en telefoon
nummer gekregen heeft.
Het nieuwe adres is: Grote
Markt 28, 4461 AJ Goes.
Het nieuwe telefoonnummer is:
01100-21010, toestel 58. Het se-
kretariaat is overdag bereikbaar
van 9.00 tot 16.00 uur.
Kabeljauw. Wie kent hem niet de
kanjer! Olijfgroen van boven met
bruine stippen, witte buik, kin
draad en witte zijstrepen. Hij is
familie van de schelvis, de kool-
vis, de wijting en de leng. Werd
er vroeger een te veel aan kabel
jauw opgevist (dat kon toen nog)
dan wist men daar wel raad
mee. De overtollige vis werd di-
rekt aan boord ingezouten. Ook
leurden in die tijd de toen beken
de visvrouwtjes, meestal afkom
stig uit Arnemuiden, de vis nog
uit. Beladen met 2 manden vis,
gedragen door middel van een
juk. Die vis bestond meestal uit
schar, bot, tong en kabeljauw
(soms ook wel eens mosselen).
Van de kabeljauw was het zach
te wangvlees (wat bekend stond
als "lippen en keeltjes") zeer
geliefd.
Ook was krimpvis erg in. De ka
beljauw werd dan krimp gesne
den d.w.z. er werden inkervingen
gemaakt in de nog veerkrachtige
spieren van de verse vis, waar
door de randen zich samentrok
ken bij het behandelen van de
vis en er wijde gapingen ont
stonden. Een stukje culinaire
nostalgie.
Vandaag aan de dag krijgen we
de kabeljauw en zijn familie heel
anders te zien in de vorm van
vissticks, lekkerbekjes of de ont-
grate van huid ontdane "filets".
De filet die we nodig hebben
voor de onderstaande te maken
heerlijke visschotel!
4 kabeljauwfilets a 200 gram
100 gram roomboter
1 grote winterwortel, 2 uien, 4
grote aardappels en wat blad
selderij
1 theelepel strooiaroma, 2 lau
rierblad, iets nootmuskaat
1 eetlepel bieslook, zout en ver
se peper en een Vi liter visbouil
lon (tablet).
De bereiding. Smeer een ruime
ovenschotel met de helft van de
boter goed in en leg er de filet in.
Maak een mix van de bieslook,
nootmuskaat, zout, peper en
strooiaroma en bestrooi er de vis
rijkelijk mee. Snij de aardappelen
en de groente in hele kleine stuk
jes en zet het op samen met de
bouillon en het laurierblad. Blan
cheer het even goed af en doe
het bij de vis. Laat dit in een mid
delmatig warme oven nog ca. 40
minuten doorgaren! Haal er tot
slot de laurier uit. Doe het kook
vocht apart even in een pannetje
en klop er de rest van de room
boter door (evt. nog een beetje
dunne room). Serveer de vis in
de schotel en doe er de goed
warme saus over. Als garnituren:
droge rijst of aardappelpuree,
veldsla of rauwe andijviesalade
(ook schelvis of wijting leent
zich hier goed voor).
M.A. van der Vliet
Redaktie Henk Tegels
'Door de biotechnologie kunnen dierlijke vetten vervangen worden
door plantaardige vetten. Nou, dat zie ik echt als een bedreiging. Dit
gaat ons echt weer productie kosten, quota inleveren of melkprijs-
verlaging', meent melkveehouder Anton Boerkamp in Olst.
'Trenta' heet de 'kunstkaas' van de
Friese zuivelcoöperatie 'De Goede
Verwachting'. Deze coöperatie loopt
voorop wat betreft het mengen van
■melkeiwit en plantaardig vet. In
Trenta is het melkvet dus vervan
gen. Twee jaar geleden was dit nog
ondenkbaar.. Toen waren mengsels
van dierlijk eiwit en plantaardig vet
nog verboden. Trenta speelt in op de
gezondheidsrage en is mede be
doeld voor mensen met een hoog
cholesterolgehalte in het bloed.
Enkele jaren geleden slaagde het
Nederlands Instituut voor Zuivelon-
derzoek erin in het laboratorium een
kaas te maken met plantaardig vet.
De plant wordt een concurrent van
de koe. Anton Boerkamp vreest dat
de Nederlandse melkveehouderij
een stukje marktaandeel verliest.
Substitutie
De vervanging van dierlijk vet door
plantaardig vet is maar één voor
beeld van substitutie. De ontwikke
ling in de zoetsector is al enkele
jaren ouder. Jaren geleden was er
alleen riet- en bietsuiker. Toen kwam
isoglucose, zoetstof gemaakt uit
mais, op de markt. Sinds enkele ja
ren komt er zelfs kunstmatige
zoetstof uit de chemische fabriek. In
de Verenigde Staten is de vervan
ging van echte suiker door isogluco
se en kunstmatige zoetstof al ver
voortgeschreden. Echte suiker is
verdrongen naar de tweede plaats.
'Technologische ontwikkelingen
maken uitwisselbaarheid en vervan
ging van agrarische grondstoffen
meer en meer mogelijk. Sommigen
vrezen dat de landbouw slachtoffer
wordt van deze ontwikkelingen en
zien het als een bedreiging. Anderen
zien er uitdagingen in. Bijvoorbeeld
akkerbouwers die graag grondstof
fen willen leveren voor bioplastic en
bio-ethanol en daarmee vervangers
leveren voor aardolie.
Anton Boerkamp ziet de technologi
sche mogelijkheden eerder als een
uitdaging dan als een bedreiging.
'Maar', zegt Anton, 'we moeten de
ontwikkelingen streng in de gaten
houden. De politiek moet ons een
handje boven het hoofd houden.
Zelf kunnen boeren ook iets doen,
zoals het onderstrepen van de ge
zondheid van onze producten, onze
puurheid en zuiverheid'.
Thema
Het Nederlands Agrarisch Jongeren
Kontakt vindt substitutie een be
langrijk thema voor jongeren. De ko
mende maanden starten in de
afdelingen activiteiten die betrek^
king hebben op dit onderwerp. Een
geluidsdiaserie of videofilm is te
leen bij de provinciale agrarische
jongerenorganisaties en bij het
NAJK. Meer informatie is verkrijg
baar bij het NAJK, 030-730830
(Maria Spreeuwenberg).
Henk Weinans
Goede versafdelingen worden voor
de consument een steeds belangrij
ker criterium op grond waarvan een
primaire supermarkt wordt gekozen.
Binnen het supermarktassortiment
is het aandeel van verse produkten
vorig jaar verder gestegen. Voor het
eerste halfjaar komt het omzet-
aandeel van alle versgroepen bij de
levensmiddelenbedrijven uit op
35,7% tegen 35,0% in 1989. Hel
aandeel van verse groenten en fruii
binnen de levensmiddelenbedrijver
is 3,2%. Vlees (7,2%), zuive
(6,3%), vleeswaren (4,1%) en brooc
(3,6%) scoren binnen de versgroep
hoger.
Groenten en fruit onderscheiden
zich wel als het gaat om het toene
mende belang dat consumenten
hechten aan een goede kwaliteit en
een grote keus. Aan een lage prijs
van groenten en fruit wordt juist
steeds minder belang gehecht. Dit
blijkt uit een onderzoek van het
Centraal Bureau Levensmiddelen
handel.
Afd. Langstraat
21 januari:
'De Ronde van Biervliet'; een ont
spannende en leuke avond over het
gebruik van alcohol. Plaats: Cosy
Corner in Sprang Capelle. Aanvang:
20.30 uur. Kosten: leden gratis,
niet-leden f 7,50.
8 februari:
Ledenvergadering.
Provinciale aktiviteiten
21 januari:
HB-vergadering in 'Het Pannenhuis'
te Hoogerheide. Aanvang: 20.00
