Weerstand
men legaal gebeurd, punt uit". Ver
der vindt hij dat Duisterwinkel alle
eventuele gevaren onder een ver
grootglas legt en de positieve pun
ten niet wil zien. Zo kan de
aanwezigheid van een bos goed uit
werken op het microklimaat waar
door bijvoorbeeld de
bietenopbrengst aanzienlijk hoger
kan worden.
Huizenga wijst er verder op dat ge
bruik van bestrijdingsmiddelen door
Duisterwinkel nadelig kan zijn voor
zijn boomgroei. "Dat zijn zaken die
we elkaar aan doen. Dat is nu een
maal zo", zegt hij nuchter. "Ik vis op
mijn tij en maak gebruik van de mo
gelijkheden die er zijn. Ik ben nu 65
jaar en wil het wat rustiger aan
doen. We willen het bedrijf niet ver
kopen en niet verpachten en dus is
dit de beste oplossing voor ons".
Overigens verwacht Huizenga dat
de schade enorm mee zal vallen. De
eerste bomenrij staat op zeven me
ter van het gewas van de buurman
en dat is al veel meer dan de twee
meter waartoe hij wettelijk verplicht
is. Bovendien zegt Huizenga de ran
den goed te zullen onderhouden en
regelmatig te maaien. Beide boeren
komen ondanks hun meningsver
schillen nog af en toe bij elkaar op
de koffie. Duisterwinkel: "Ik hou
buurman Huizenga precies op de
hoogte van de stappen die ik onder
neem. We blijven als volwassen
mensen met elkaar om gaan. Zake
lijk verschillen we van mening, meer
niet".
Assimilatie
De bloemenkwekers S. Ruhé en
B.W. van de Broeck aan de Mijnshe-
renweg in Kudelstaart bij Aalsmeer
spreken elkaar niet meer. De assimi
latiebelichting van Van de Broeck
heeft hier tot een fikse burenruzie
geleid en ook hier zijn partijen in een
juridisch proces verwikkeld.
Ruhé teelt Cymbidiums (orchi
deeën) en dat verdraagt zich vol
gens hem niet met de rozenteelt
van de buurman. Volgens de orchi-
deeënkweker blijft de groei van de
bloemen achter door de assimilatie-
Landbouwschapsmedewerker P.
Broekhorst is nauw betrokken
geweest bij de totstandkoming
van de "Verordening Belich
tingstoepassing 1989". Hij
constateert dat de maatschap
pelijke weerstand tegen assimi
latiebelichting recent toeneemt.
Er hebben twee zaken gediend
bij de Raad van State waarbij de
tuinders door mogen gaan met
belichten, hangende een bodem
procedure. De Raad van State
heeft inmiddels een ambtsadvies
gevraagd aan het ministerie van
VROM. Dat advies was bepaald
niet positief voor de tuinbouw.
VROM onderzoekt nu de eventu
ele gevolgen van assimilatiever
lichting op flora en fauna en op
de volksgezondheid. Het minis
terie van Landbouw bekijkt los
daarvan of de maximumgrens
van 4 lux nog verder naar bene
den kan danwel moet. In de
praktijk zal een verdere afscher
ming van de uitstraling in ieder
geval tot grote praktische proble
men leiden. Broekhorst: "Ons
advies aan degenen die nog in
de assimilatiebelichting moeten
investeren is: wees uiterst voor
zichtig. Het kan zijn dat deze
vorm van belichting helemaal
wordt verboden of dat ze zoda
nig wordt beperkt dat het finan
cieel niet meer interessant is".
Aan de negatieve gevolgen van
houtteelt voor de buurman is
moeilijk wat te doen, stelt Gro
ninger Mij.-voorzitter Mare Ca-
lon. Eisen aan houtteelt stellen
via een Landbouwschapsveror
dening kan niet omdat het over
bos gaat, daar gaat het Bos-
schap over. Eisen stellen via de
braakregeling betekent dat Brus
sel er weer naar moet kijken en
daar werkt het ministerie van
Landbouw niet hard aan mee. En
voor een regeling via het
bestemmingsplan ontbreekt ook
de juridische basis, tenzij de
landbouworganisaties nu gaan
beweren dat hout géén akker
bouwgewas is. Een laatste mo
gelijkheid is eisen stellen via de
subsidievoorwaarden voor de re
geling snelgroeiend hout. Dan
moet het ministerie van Ekono-
mische Zaken meewerken en die
zien weer minder hout groeien
als boeren bijvoorbeeld 10 meter
van de perceelsrand af zouden
moeten blijven.
Het probleem is aangekaart bij
de Gewestelijke Raden van het
Landbouwschap in Groningen en
Drenthe maar de Groninger Mij.
praat er ook in eigen kring uitge
breid over. Calon: "Willen we
houtteelt überhaupt wel. Men
sen die ja zeggen willen geld ver
dienen. Het is een vorm om de
produktie te beheersen. Maar
anderen zeggen het is slecht
voor de hele infrastruktuur in
Groningen, de helft van de om
zet verdwijnt".
Cymbidiumte/er Ruhé stelt schade te ondervinden van de assimilatie
belichting en de gasturbines van zijn buurman. Rechts de Cymbidium
(Foto's: NFP
Johan Wierenga
De Groninger Mij, waarvan ook
buurman Huizenga lid is, reageerde
terughoudend op het verzoek om
het nieuwe fenomeen houtteelt aan
Akkerbouwer Duisterwinkel verwacht last te krijgen van de houtteelt van zijn buurman (Foto: Hans Sas).
belichting op het rozenbedrijf. Bo
vendien zegt hij hinder en schade te
ondervinden van twee gasturbines
die de elektriciteit opwekken voor
de assimilatieverlichting. Volgens
Stef Ruhé heeft hij ondanks de door
de. buurman aangebrachte scherm
hinder van het strooilicht. De hor
moonbalans in zijn bloemen wordt
verstoord waardoor de takken van
de orchideeën korter blijven, er
knopval is en smet op de bloemen.
De Cymbidium heeft een nachtrust
nodig van minimaal 8 uur en in de
kas direkt grenzend aan die van Van
de Broeck is die nachtrust veel
korter.
Ruhé schat de schade op jaarbasis
op circa f 218.000,—. Hij beschikt
over een rapport waarin de VBA-
waarnemers R Otto en Th. Leliveld
vaststellen dat de groei van de tak
ken achterblijft in de kas die grenst
aan de rozenkweker. De ethyleen
die door de total energy-installatie
van Van de Broeck wordt uitgesto
ten lijkt hier ook debet aan. Cymbi
dium is zeer gevoelig voor deze
gassoort. Ruhé heeft Van de Broeck
via zijn advocaat aansprakelijk
gesteld voor de schade. In februari
wordt de uitspraak verwacht. Ruhé
heeft in dit verband ook kritiek op
het Landbouwschap. "In de Veror
dening Belichtingstoepassing zijn
normen gesteld die zeker voor orchi-
deeënkwekers veel te licht zijn. Vier
lux is voor ons veel te veel. De zij
kanten mogen dan afgeschermd
zijn, via het bovendek van de kas
ontsnapt er toch nog teveel licht
naar beneden in de aangrenzende
kassen".
Rozenkweker Van de Broeck brengt
hiertegen in dat niet te bewijzen valt
dat die belichting uit zijn kassen
komt. In dit gebied is de hemel 's
nachts overal verlicht door uitstra
ling van assimilatielampen en 's
nachts tussen 11.00 en 4.00 uur be
licht ik niet eens. Bovendien heb ik
maar 14.000 meter glas, weinig ver
geleken met wat hier in de buurt
staat". Wat de gasturbines betreft
merkt hij op dat dit soort installaties
nu eenmaal bij een tuinbouwgebied
horen. Hij zegt alles te hebben laten
onderzoeken en daarbij is van scha
de naar zijn buurman niets geble
ken. Van de Broeck beschikt ook
over de benodigde hinderwetver
gunningen. Volgens hem zoekt Ru
hé spijkers op laag water. "Hij is
altijd bezig om ons te vangen voor
geluid-, licht-, uitzicht- en reukscha-
de. Maar bij mij is alles perfekt in or
de dus ik begrijp niet waar hij mee
bezig is. Twaalf jaar lang zijn we bij
elkaar op verjaardagsvisite geweest
maar we zien elkaar nu nog alleen
bij de rechter. Een trieste ge
schiedenis".
Een goede buur is beter dan een verre vriend, zeker voor boeren.
Maar door nieuwe technieken en recente veranderingen in het
bouwplan komt men figuurlijk gesproken steeds meer bij elkaar op
het erf. Dat leidt helaas tot duidelijke irritaties. Kollega's die elkaar
alleen nog bij de rechter zien. Soms blijven partijen nuchter en is er
sprake van een strikt zakelijk verschil van menihg. Twee praktijk
voorbeelden.
"Ik dacht", zegt akkerbouwer G.J.
Duisterwinkel in het Noord-
Groningse dorp 't Zand, "dat ik op
deze betrekkelijk goede grond in het
kader van de braakregeling nooit
met de houtteelt te maken zou krij
gen. Dat is een misrekening geble
ken, ik zit er nu middenin".
Hij heeft een proces aangespannen
tegen zijn buurman akkerbouwer J.
Huizenga (65) die het hele bedrijf
groot 50 hektare de afgelopen zo
mer met populieren heeft ingeplant.
Dat is in het kader van de set-aside
regeling volkomen legaal gebeurd.
Hij heeft er een aanlegvergunning
voor gekregen en het ministerie van
Landbouw heeft de subsidies toe
gezegd.
Het land van Huizenga grenst over
een lengte van meer dan 1000 me
ter aan dat van Duisterwinkel. Om
dat op de teelt van snelgroeiend
hout geen onderhoudsverplichting
rust, vreest Duisterwinkel dat hij
schade zal lijden door veronkruiding.
Vooral distels kunnen een ware
plaag worden. Verder is hij bang dat
er verdroging en schaduwwerking
op zal treden.
Hij teelt op zijn circa 70 hektare
groot bedrijf veel pootaardappelen
voor de export. Duisterwinkel wil
met zijn bedrijf overleven en er uit
halen wat er in zit.
"Een boom geeft in de aardappel
teelt veel wantsenschade en de
schaduwwerking geeft veel loofont-
wikkeling maar geen knolzetting. Er
kan ook best opbrengstschade ont
staan voor andere gewassen dan
bieten en granen. Ik verwacht er be
paald geen goeds van. Niet voor
niets luidt het gezegde 'achter bo
men groeit niets'
Tijdens het inplanten richtte hij zich
tot zijn organisatie, de Groninger
Maatschappij van Landbouw met
het verzoek een stokje te steken
voor de plannen van zijn buurman.
"Begrijp me goed, ik ben helemaal
niet tegen de teelt van snelgroeiend
hout op zich. Ik begrijp mijn buur
man ook heel best. In zijn plaats zou
ik het ook doen maar ik vind wel dat
zo'n ingrijpende teelt, die toch gauw
20 tot 25 jaar duurt, aan een aantal
strenge regels moet worden gebon
den. En als dat niet mogelijk is dan
moet er schadevergoeding komen".
Telers van snelgroeiend hout zouden
volgens hem verplicht moeten wor
den tot regelmatig en goed onder
houd tegen veronkruiding langs en
op de randen van de houtteeltperce-
len en tot het aanhouden van een
inplantvrije rand met groenbraak
langs de aanzwettende percelen
van 10 meter breed.
nadere voorwaarden te binden, zo
zegt Duisterwinkel. Volgens hem
zullen steeds meer boeren die door
willen met hun bedrijf met deze pro
blematiek geconfronteerd worden
en daarom moet dat goed geregeld
zijn. "De organisaties moeten hier
duidelijk een keuze maken en kiezen
voor de blijvende landbouwers",
vindt hij.
Kozijn
Het zit Duisterwinkel ook dwars dat
men zo gemakkelijk een aanlegver
gunning krijgt voor de teelt van
snelgroeiend hout. "Zo'n bos kan
wel 20 meter hoog worden. Als je
buurman bij wijze van spreken een
kozijn tien centimeter verder naar
buiten wil verplaatsen dan mag je
daar al je zegje over doen maar hier
heb je als buren niets in te brengen.
Toch raak ik met deze bomen over
een paar jaar vanuit mijn huis wel
het vrije uitzicht volkomen kwijt".
Duisterwinkel heeft een advocaat in
de arm genomen. Om met succes
bezwaar te kunnen maken is inzage
nodig in de aanlegvergunning maar
direkteur ir. D.P. Visser van Land
bouw, Natuur en Visserij in Gronin
gen blijkt niet van zins de verlangde
inzage te geven. Hij beroept zich
hierbij op het privé-karakter van de
gegevens. Mr. G.J. Niezink van ad
vocatenkantoor Bouts cs. te Gronin
gen heeft inmiddels een
bezwaarschrift ingediend bij het mi
nisterie van Landbouw.
Niezink: "In alle landinrichtingspro-
jekten wordt bij aanleg van bos re
kening gehouden met schaduvtf- en
wortelschade terwijl hier midden in
een akkerbouwgebied zomaar een
hoog ópschietend bos kan worden
aangelegd zonder dat er kennelijk
ook maar iets is geregeld. We willen
kijken of er schadevergoeding kan
worden geclaimd. Is het niet bij de
buurman dan wellicht bij een van de
betrokken instanties".
Niet zeuren
Akkerbouwer J. Huizenga meent
dat zijn buurman in de rechtszaak
geen poot heeft om op te staan.
"Hij moet niet zeuren, alles is volko
