Uit de praktijk,—
Vanaf de dijk gezien
Vergeten..?
Tussen kalkoen en oliebollen
Blij met standpunt Bukman
over inkomenssteun
Elkaar pessimisme aanpraten,
een slechte gewoonte
Uw praktijkschrijver uit NOORD-
BEVELAND heeft op 2e Kerstdag
wat tijd genomen om wat voor u
'Uit de praktijk' te schrijven. Als ik
naar buiten kijk, zal het wel net als
bij de meesten van u zijn. Het is een
dag met zeer triest weer, koud re
gen en veel wind. Zo kan men ons
weer samenvatten als het niet
vriest.
Rondrijdend over het eiland zijn ver
moedelijk de laatste percelen winter
tarwe ook wel gezaaid. We hadden
daar vlak voor de kerst nog een paar
dagen goed weer voor en de
meesten die nog moesten zaaien
hebben deze dagen dan ook wel be
nut. Met de regen vol erop van de
laatste paar dagen zie je dan toch al
weer snel piasvorming op het wend
akker van waaruit men gewerkt
heeft.
Buitenom het bietentransport, wat
dit jaar zelfs op 2e Kerstdag moest
doordraaien met de bedoeling voor
oudejaarsdag rond te zijn, zie je zelfs
op de weg geen druk verkeer. Vol
gens alle berichten zou er een re-
cordoogst aan kg-opbrengsten
suikerbieten zijn. Van de C-suiker
valt dan ook geen hoge prijs te ver
wachten. Dit in tegenstelling tot vo
rig jaar.
Als je dan zo aan het eind van het
jaar de financiële begroting op
maakt zal het voor veel akkerbou
wers nog geen erg gunstig jaar zijn.
Naast de toch wel veelal lagere op
brengsten van graszaden en aardap
pelen speelt de zeer hoge
rentestand van het laatste halfjaar
ook een grote rol binnen de finan
ciële bedrijfsvoering. Dit zal bij veel
bedrijven een zeer hoge onkosten
post vormen. Wij als boeren hebben
hierop geen grip, maar ik denk dat
hierin niet snel verandering komt.
Want niet alleen de Golfcrisis is wel
een oorzaak maar ook de kapitaals
behoefte van de Oosteuropese lan
den - met name het voormalige
Oost-Duitsland - is in deze een zeer
belangrijke oorzaak. Zoals u allen
weet is onze gulden gekoppeld aan
de D-Mark, dus ziedaar het gevolg,
hetgeen voor onze export van cruci
aal belang is. Dit werkt dan momen
teel voor de rentestand negatief.
Op de Europese onderhandelingen
werd gesproken over afschaffing
van de subsidies en een invoering
van een ondersteuning van het inko
men. Mijn gedachte hierover is dat
we beter af zijn met een vorm van
subsidiëring dan met een vorm van
inkomensondersteuning, want dit
laatste zal toch wel naar de Zuideu-
ropese landen gaan en wij zullen er
weinig van profiteren. Ik ben dan
ook blij dat onze minister Bukman
zich hiertegen heeft verzet. Hopelijk
redden we dit.
Januari en februari zijn zo vanouds
de maanden dat we het op het land
rustiger hebben en onze aandacht
uitgaat naar machine-onderhoud en
vergaderingen. De buitenwacht zegt
dan: 'zie je wel, die boeren werken
maar een paar maanden per jaar'.
Zelf weten we dat we met machine
onderhoud of machines naar eigen
bedrijfsomstandigheden aanpassen
waarbij we zoveel mogelijk zelf
doen, ook geld kunnen besparen.
Met vergader- en cursusbezoek
kunnen we onze kennis op peil hou
den of brengen.
Hierbij wou ik het laten en daar u
mijn bijdrage voor 'Uit de praktijk'
pas na de jaarwisseling onder ogen
krijgt wens ik u vanuit Noord-
Beveland een goed en gezond 1991!
Zo aan het eind van 1990 en bij het
begin van 1991 heeft een van de
praktijkschrijvers van SCHOUWEN-
DUIVELAND er behoefte aan nog
eens terug te blikken naar het afge
lopen jaar. De enorme veranderin
gen in Oost Europa, die ook nog
steeds voortgaan, zijn de moeite om
eens even bij stil te staan.
Landbouwkundig hadden wij een
goed jaar, hoge opbrengsten en
vooral prachtig weer. 1990 Werd
gekenmerkt door veel onrust - de
monstraties - onmacht en vooral
ook onzekerheid zijn gebleven. Geen
enkele commissie of persoon heeft
die kunnen wegnemen. Ook is er de
blijvende onrust in de Golf en in de
Sovjet-Unie. Niemand kan voorspel
len hoe dat zal aflopen.
Terugblikken is interessant, maar
beter is om vooruit te kijken en rich
ting te bepalen naar de toekomst
toe. Zoiets is alleen mogelijk door
ook daar de historie in te betrekken.
Eind van de 19e eeuw en het begin
van deze eeuw werden gekenmerkt
door de industriële revolutie, de ja
ren na de Tweede Wereldoorlog tot
heden zijn dat door de sociale voor
uitgang. Vast staat dat de jaren die
voor ons liggen heel duidelijk be
paald gaan worden door de aan
dacht voor het milieu. In al deze
processen was en is de landbouw
uitdrukkelijk betrokken. De econo
mie had in alle gevallen ook een
sleutelrol. Opnieuw staan verande
ringen voor de deur. Hoe kan de
landbouw daar nu het beste op in
spelen?
Op de lange termijn zal veel meer
dan tot nu toe een integrale aanpak
over de wereld van groot belang
zijn. Het is verwonderlijk dat bij de
GATT onderhandelingen alleen over
de economie (met de sociale gevol
gen!) is gesproken en de gevolgen
voor het milieu hierbij niet zijn be
trokken. Er is een tendens van ster
ke verinternationalisering. Integrale
aanpak is geboden. Waarom zouden
de landbouworganisaties via het
COPA hier niet een begin mee kun
nen maken? Hier ligt de beste kans
voor de landbouw. De realiteit ge
biedt wel te zeggen dat over het mi
lieu per land anders wordt gedacht.
Toch zal het besef de overhand krij
gen dat wij zeker als landbouw daar
groot voordeel bij hebben.
Op midden-lange termijn zullen de
maatregelen die door de nationale
overheid zijn of worden afgekondigd
ons als boeren vooral bezig houden.
Het is een onafwendbaar proces.
Het is onze taak de consument er
van te overtuigen dat er ook een
prijskaartje aanhangt. Een goede
gerichte P.R. zal nodig zijn dat voor
het voetlicht te brengen. Het is een
proces waar gezamenlijke inspan
ning van landbouworganisaties bij
nodig is wat zeker ook internatio
naal kan en moet plaatsvinden.
Op de korte termijn zullen wij* het
hoofd koel moeten houden en voor
al dit boven water moeten zien te
houden. Efficiënt werken zal voorop
moeten staan. De 7 vette en de 7
magere jaren zullen ook nu van toe
passing zijn. Inspelen op kansen,
durven ondernemen, zullen stee
kwoorden zijn. N.B. de wel
vaartstaat ken ook grenzen,
speciaal voor zelfstandigen. Wij zijn
letterlijk en figuurlijk op ons zelf
aangewezen. Kansen liggen er.
Denk maar aan Oost Europa en Afri
ka waar een tekort aan alles is. In
eerste instantie aan bulk producten,
maar zeker ook aan goed uit
gangsmateriaal.
Na al deze overpeinzingen, wil deze
praktijkschrijver u allen het komen
de jaar veel geluk maar ovoral ook
een goede gezondheid toewensen
voor 1991.
Zou deze akkerbouwer er niet
aan gedacht hebben zijn kooi-
wie/en onder dak te zetten, of
zou hij ze gewoon laten staan
voor volgend seizoen? Voor
Seizoen 1990 heeft hij ze in
ieder geval niet meer nodig,
want dat zit erop, althans wat
het veldwerk betreft. Voor de
akkerbouwers is nu weer de
tijd voor het repareren en on
derhouden van de machines
aangebroken (foto APS/Eric
Vegter).
Geen witte Kerst dit jaar, maar vol
gens de berichten regen en mogelijk
storm, windkracht negen. Verre van
ideaal voor degenen die van een ro
mantisch en sfeervol wit be
sneeuwd landschap dromen met de
feestdagen. Maar de veehouders en
die akkerbouwers die nog bieten
hebben liggen, die denken daar an
ders over. Want ook in het LAND
VAN AXEL zijn nog niet alle bieten
weg, en dat is lang geleden, dat dat
zo laat op het jaar werd.
Voorzover ik mij herinner was dat in
1974, maar toen was dat het gevolg
van een heel andere oorzaak. Dege
nen die toen suikerbieten hadden
weten zich dat best nog voor de
geest te halen. En grotere proble
men dan nu. Wanneer u dit leest is
het alweer 1991 en staan we voor
een nieuw (boeren)jaar. Voorzover
dat dan nog niet is ingevuld, wordt
het tijd om het bouwplan vast te
stellen. Ook de mogelijkheid tot ver
huur van land zal weer overwogen
worden. Immers het lijkt, bij teruglo
pende saldo's, steeds aantrekkelij
ker om dit te doen. Ook in het 'Land
van Axel' zijn huurders weer aktief,
maar ook bij verhuur zal men reke
ning moeten houden met een lagere
huurprijs dan waar de laatste jaren
sprake van was. Vraag en aanbod
doen ook hier hun werk, een gevolg
van de malaise in de akkerbouw.
Maar ook de tegenvallende resulta
ten in de vlassektor spelen een rol.
Jammer dat voor dit gewas, wat le
verancier van natuurlijke vezels is, in
een tijd waar de vraag naar milieu
vriendelijke produkten eigenlijk toe
zou moeten nemen, er geen uitbrei
dingsmogelijkheden zijn. Trouwens
over milieuvriendelijk gesproken, vo
rige week was er een bijeenkomst
van de (gefuseerde) studieclub,
waar juist geïntegreerde gewasbe
scherming in aardappelen centraal
stond. Het gebruik van verschillende
methodes voor loofplukken en klap
pen in combinatie met lagere dose
ringen spuiten bleek nog niet
helemaal goed te werken.
Ook het spuiten met verlaagde do
seringen of concentraties met ver
schillende technieken, b.v. met
luchtondersteuning, bleek in de
praktijk slecht uit te pakken. Con
clusie: hogere kosten en mindere re
sultaten.
Ook het toedienen van organische
mest op milieuvriendelijke manier
blijkt vooral op kleigrond nog op
moeilijkheden te stuiten. Ook de ter
mijn waarin de mest uitgereden
mag worden zal op bezwaren stui
ten in de toekomst voor wat het ge
bruik in de akkerbouw betreft. Het
zou wel eens als een rem kunnen
werken op de aanvoer uit de over-
schotgebieden, zodat in feite de
problemen daar nog weer toene
men. Zelfs de opslag van droge kip-
pemest zou per ingang van april a.s.
wel eens aan banden kunnen wor
den gelegd. Misschien terecht overi
gens, want ook de veehouderij
moet hoge kosten maken voor
mestopslag, al is men daar in de ene
gemeente wat minder alert op dan
in de andere.
Zo treden we met gemengde gevoe
lens en veelal met weinig vertrou
wen 1991 tegemoet. Op de
vergaderingen die nu weer frequent
gehouden gaan worden zal dit veel
al doorklinken. Er is weinig reden tot
optimisme, pessimisme zal over
heersen. Toch moeten we voorko
men dat we elkaar nog meer
pessimisme aanpraten dan nodig is.
Zo stond een aantal collega-boeren
eens te praten over de huidige
toestand in de landbouw. De één al
pessimistischer dan de ander, tot op
het moment dat iemand zei, als het
nu zover gekomen is, laat ons dan
een pessimistenclub oprichten.
Maar ook daar was geen animo
meer voor, zelfs daar was men te
pessimistisch voor geworden. Na
tuurlijk is dit maar een anekdote,
maar er zit toch een zekere moraal
in. Daarom een goed en gezond
1991, maar ook een goed boeren-
jaar toegewenst!
Als u dit leest zal het jaar al weer
enige dagen oud zijn. Een jong
jaar dus. We hebben het allemaal
weer gehad. De oliebollen en het
vuurwerk. De oliebollen daar
versta ik het vele eten onder en
het vuurwerk valt onder het
hoofdstuk uitgaan, veel geglitter
en spattende vonken die bij het
wisselen van de jaren horen. Nu
ligt het jaar 1991 als een onbe
schreven bladzij voor ons.
Ook wat het ons gaat brengen is
koffiedik kijken. In deze dagen
zijn er ineens een heleboel men
sen op t.v. en radio die denken
dat ze de toekomst weten van
anderen. Maar een nuchter den
kend mens weet dat het alle
maal verscholen ligt en dat is
maar goed ook. Alles op z'n tijd,
goed en kwaad, dat is genoeg
voor een mens als het komt om
te verwerken. Ondanks dat we
niet weten wat ons te wachten
staat kunnen we het niet laten.
Niet laten om te praten over wat
zal dit jaar ons brengen. Wordt
dit het jaar "van terug naar de
natuur". Ik denk altijd wat stelt
men zich voor bij zo'n kreet. Er is
veel bereikt. Teveel eigenlijk.
Maar waar is de grens en wat is
teveel. De hongerende beelden
van kinderen op de t.v. geven ons
een machteloos gevoel. Met al
deze beelden is het goed de pol
ders in te gaan. Het stille land
wacht tot mensenhanden het
zaad aan de grond zullen toever
trouwen. Niet wetende of het
goed uit zal komen. Dat de grens
is bereikt van nog meer kilo's per
ha weten we ook.
Zonder over helderziende gaven
te bezitten kunnen we voorspel
len dat het jaar 1991 toch dit van
ons zal vragen, namelijk dat we
ons inzetten voor een gulden
middenweg. En bij de kreet van
"De natuur terug" moeten ze
niet vergeten dat "natuur" door
mensenhanden is gemaakt en
dat deze toch zeker in onze fol
ders door mensenhanden in
stand wordt gehouden.
