Let op uw stookkosten!
De maand januari op het zuidwestelijk veehouderijbedrijf
Waarom schapen scheren
in de winter?
Landbouwvoorlichting
Varkenshouderij
Schapenhouderij
Schapen scheren in de winter
11
Met de jaarwisseling wensen we elkaar alle goeds toe voor het
gezin en het bedrijf. Ook de DLV sluit zich daarbij graag aan en
wenst u in alle opzichten een gelukkig en voorspoedig 1991
toe. Zo aan het begin van het jaar worden er ook veel plannen
gemaakt voor het komende jaar.
Welke plannen heeft u?
Dit is natuurlijk op elk bedrijf ver
schillend. Afhankelijk van de situatie
en de mogelijkheden zal elke onder
nemer trachten voor zijn of haar be
drijf zo goed mogelijk vooruit te
kijken. Steeds meer krijgen we ook
te maken met regels, die soms ook
beperkingen inhouden. In de melk
veehouderij is dat b.v. de superhef
fing, de mestreferentieregels voor
het uitrijden van mest enz.
Als u plannen heeft om b.v. dit jaar
iets te doen aan mestopslag, dan is
het nu een mooie tijd om u daarop
eens goed te informeren. Laat u
daarbij voorlichten door deskundi
gen die daarvoor een objektief ad
vies kunnen geven. Als DLV kunnen
we dat en zijn we graag bereid u
daarbij te helpen. Meestal kennen
wij ook wel enkele veehouders die
soortgelijke investeringen reeds
hebben uitgevoerd en waar u dat
kunt gaan bekijken. Datzelfde geldt
ook wanneer u plannen heeft om
aan de huisvesting van het vee wat
te gaan doen. Soms is het een kom-
binatie van huisvesting en
mestopslag. Belangrijk is om op tijd
te beginnen met het maken van
plannen. Dikwijls duurt het lang
voordat alle mogelijkheden goed zijn
bekeken en alle vergunningen bin
nen zijn. Ook eventuele subsidie
aanvragen vragen veel tijd. Dus
hebt u dergelijke plannen dan is het
nu de hoogste tijd om met de voor
bereidingen te beginnen.
Frisse lucht voorkomt ziekten
In de winter als het koud is zijn we
geneigd de stalling af te sluiten om
zodoende de warmte binnen te hou
den. Als we dat doen blijft ook de
afgewerkte lucht en het vocht bin
nen. En dat zijn weer ideale omstan
digheden voor bakteriën en
ziektekiemen om snel te ontwikke
len. Veel ziekten en aandoeningen
zijn het gevolg van een ongunstig
klimaat in de stal. Daarom: zorg
voor veel verse lucht in de stal. Een
lage temperatuur is voor het vee
geen enkel bezwaar. Vanzelfspre
kend mag er geen tocht ontstaan.
Veel ligboxenstallen en grupstallen
die zo'n 15 20 jaar oud zijn heb
ben te weinig lucht in en -uitlaat. De
openingen in de zijwanden zijn te
klein, evenals de uitlaatopening bo
venin. Bekijk deze zaken eens op
uw bedrijf en neem dan de nodige
maatregelen.
Klauwverzorging
Goed schoeisel is bijzonder belang
rijk. Evenals bij een atleet. Wil die
tot goede prestaties komen, dan zal
hij zich goed en gemakkelijk moeten
kunnen bewegen.
Goed schoeisel is belangrijk, dat geldt voor u, voor atleten en ook voor het vee. Goed verzorgde klauwen
zijn een vereiste (foto APS/Eric Vegter).
Dat geldt ook voor het vee. Met te
genwoordige hoge produkties zijn
het ook een soort "topatleten" ge
worden. En deze hoge produkties
zijn alleen te bereiken onder goede
omstandigheden. Gezonde, sterke
en goed verzorgde klauwen zijn dan
een vereiste. Dat vraagt dan ook
konstant de aandacht van de vee
houder door het vee goed in de ga
ten te houden. In ligboxstallen lopen
de dieren regelmatig rond en dan
zijn dat de juiste momenten om
De winterperiode is voor een var
kenshouder steeds weer een perio
de van extra zorg voor het klimaat.
Er moet m.n. extra zorg besteed
worden aan het op temperatuur
houden van de stal. Om de kosten
hiervan zo laag mogelijk te houden
zullen we in dit artikel een aantal
aandachtspunten de revue laten
passeren waarmee U uw stook
kosten kunt optimaliseren.
Verwarming
De stookkosten worden voor een
belangrijk deel bepaald door het
rendement van de ketel. Het rende
ment daalt na verloop van tijd door
bevuiling en/of verlopen (m.n. bij
oliegestookte ketels) van de instel
lingen. Daarnaast hebben oudere
ketels ondanks een goed onderhoud
een lager rendement dan moderne
ketels. Door het rendement van de
oude ketel te vergelijken met dat
van een nieuwe ketel kan berekend
worden of vervanging van de oude
ketel interessant is. Voor het jaarlijk
se onderhoud kan het beste een
abonnement afgesloten worden
met een erkend installateur.
Om zo weinig mogelijk warmte te
verliezen moeten alle verwar
mingsleidingen voorzien zijn van
isolatiemateriaal. Dit geldt ook voor
de leidingen in de ketelruimte en de
aanvoer- en retourleidingen van de
vloerverwarming. Op plaatsen waar
het isolatiemateriaal beschadigd is
moet dit hersteld worden. Een be
langrijk gedeelte van de stook
kosten wordt bepaald door de
instellingen van de regelapparatuur.
In de praktijk zien we vaak dat een
varkenshouder niet optimaal ge
bruik maakt van de aanwezige ap
paratuur.
Aandachtspunten bij het inregelen
van de verwarming:
Watertemperatuurregeling. Bij de
weersafhankelijke regeling moet de
stooklijn ingesteld zijn. De stooklijn
geeft aan welke aanvoertempera-
tuur van het water bij een bepaalde
buitentemperatuur wordt aange
houden. Deze stooklijn is per stal
verschillend door verschil in isolatie,
dierlijke warmteproduktie en ventila
tie. Staat een stooklijn b.v. te hoog
ingesteld dan zijn de stookkosten
onnodig hoog. Ga dan in sa
menspraak met de installateur na
hoe de stooklijn wel ingesteld moet
worden.
Voorverwarming. De centrale gang
mag niet teveel opgewarmd wor
den. Gebeurt dit wel dan bestaat de
kans dat de warme lucht afgezogen
wordt zonder bij de dieren geweest
te zijn. Wanneer het mogelijk is
moeten we de centrale gang tempe
ratuur afbouwen afhankelijk van de
afdelingstemperatuur. We moeten
er dan wel voor zorgen dat de lucht
niet naar een andere afdeling kan
stromen. Een manier om dit te be
reiken is door kappen over de radia
toren te plaatsen of door deuren in
de centrale gang te plaatsen.
Naverwarming. Bij de verwarming in
de afdeling spelen twee instellingen
een hoofdrol nl. de ingestelde tem
peratuur en de temperatuur waarop
de verwarming aanslaat. Het ver
schil tussen deze twee instellingen
noemen we de neutrale zone In de
neutrale zone draait de ventilator op
het minimum en wordt in de afde
ling niet bijverwarmd. Bij de wat
oudere klimaatregelapparatuur is de
neutrale zone niet in te stellen
(vaste instelling op 2-3 graden). Een
(te) hoog ingestelde temperatuur
leidt dan automatisch tot vroeg bij-
verwarmen. Let hierop i.v.m. de
stookkosten. Bij de huidige genera
tie klimaatregelaars is het wel mo
gelijk om de neutrale zone in te
stellen. Dit vindt handmatig plaats
of d.m.v. een curve. Bij vleesvarkens
b.v. kan de neutrale zone afgebouwd
worden van 2 graden bij opleg tot 7
graden op het eind van de mest-
periode.
Ventilatie
Het grootste deel van de warmte
gaat verloren door de ventilatie.
Wanneer we verwarmen moeten
we altijd op het minimum ventile
ren. Bij het laagste toerental draait
de ventilator echter nog teveel lucht
naar buiten. Er zijn verschillende
manieren om de minimum ventila-
tiecapaciteit te verkleinen. In een af
deling met twee ventilatoren kan de
minimumventilatiecapaciteit gehal
veerd worden door een ventilatorko
ker dicht te stoppen. Wordt dan nog
teveel geventileerd, dan moet net
als bij een afdeling met een ventila
tor gebruik worden gemaakt van
een diafragmaschuif, toerenterug-
melder of meetventilator.
Wanneer het mogelijk is moet in de
winterperiode van de zgn. winter-
ventilatie gebruik gemaakt worden.
De lucht wordt hierbij tussen de
golfplaten en isolatiemateriaal ge
haald. Op "zonnige" dagen in de
winterperiode wordt de lucht een
paar graden opgewarmd.
Isolatie
Naast verlies van warmte door ven
tilatie gaat ook een gedeelte van de
warmte verloren door het dak, vloe
ren en wanden. De isolatiewaarde
van een stal bepaalt hoeveel warm
te verloren gaat en wordt feitelijk
vastgelegd bij nieuwbouw of reno
vatie. Toch is het goed om uw isola
tiemateriaal eens kritisch te
bekijken. Op sommige bedrijven
zien we nl. veel naden/kieren tussen
de isolatieplaten. Wanneer we lat
ten aanbrengen over deze naden en
deze afkitten (siliconen-kit) voorko
men we dat er warme lucht weg
lekt/koude lucht binnenkomt.
Grotere gaten en kieren kunnen ge
dicht worden m.b.v. PUR-schuim b.v.
rondom de koker. Waar deuren niet
goed afsluiten, wat vaak het geval is
bij schuifdeuren, moeten we
tochtstrips aanbrengen.
Heeft U vragen over dit onderwerp
of over andere onderwerpen binnen
de varkenshouderij, neem dan kon-
takt op met het DLV-teamkantoor.
R. Raats
Bedrijfsdeskundige
DLV Breda
076-202681
daarop te letten. De tijd, die u op die
manier tussen de koeien doorbrengt
kan heel produktief zijn.
Maatregelen bij afkalven
Slechte hygiënische omstandighe
den bij het afkalven leiden vaak tot
witvuilen en het blijven staan van
de nageboorte bij de koe. Bij het kalf
kunnen long- en maagdarminfekties
optreden. Vooral het pasgeboren
kalf is uiterst gevoelig, omdat het
nog geen weerstand heeft opge
bouwd tegen infekties. Een goede
hygiëne kan ook veel problemen
voorkomen.
Op de volgende manieren kan een
juiste hygiëne in de hand gewerkt
worden:
- om de infektiedruk te verlagen en
om een goede kontrole mogelijk te
maken is een schone afkalfstal
nodig.
- hulpmiddelen dienen vooraf goed
ontsmet te worden.
- handen en armen van meehelpers
goed reinigen.
- draag schone werkkleding.
- ontsmet achterhand van de koe.
- het pasgeboren kalf plaatsen in
een schone eenlingbox met stro en
de navel ontsmetten met een 10%
jodiumoplossing.
Biestverstrekking aan het kalf is een
onderdeel van het afkalfproces. Het
dient dus direkt te gebeuren. In de
biest bevinden zich namelijk af-
weerstoffen, waarmee het kalf
weerstand kan opbouwen tegen in
fekties. Geef het kalf gedurende de
eerste drie levensdagen 3 4 keer
per dag 1,5 liter biest. Bij de speen-
methode kan onbeperkt biest ver
strekt worden. Deze dient dan wel
koud te zijn. Het loont de moeite om
aan het afkalfproces extra aandacht
te besteden. Vooral als u bedenkt
dat problemen met het afkalven
veel geld kunnen kosten.
A. Biemans
DLV-team rundveehouderij
Breda, tel.: 076-203190
Het scheren in de winter biedt voor
delen zoals:
- Eenvoudiger de konditie van de
ooi te bepalen.
- Het rantsoen kan beter afgestemd
worden op de behoefte.
- De ooi kan gemakkelijker zijn
warmte afstaan, u ziet daardoor een
rustiger ademhaling bij de ooi.
- De ooi zal meer (ruw)voer opne
men, m.n. in de eerste 3 weken na
het scheren. De kans op drachtig-
heidsvergiftiging neemt daardoor
af. Dit geldt vooral voor ooien met
een meerling dracht, en voor ooien
die in het begin van de dracht rijke
lijk in konditie waren.
- De ooien blijven schoner.
- Het zogen wordt voor de landme
ren gemakkelijker.
- Uierontstekingen vallen eerder op.
- Het geboortegewicht van de lam
meren is wat hoger en de lammeren
hebben meer vetreserve (bruin vet).
- Er is minder stalruimte en voer
baklengte/ooi nodig.
Aan welke voorwaarden moet men
voldoen om volop van de voordelen
gebruik te kunnen maken?
- Het scheren moet 6-8 weken
voor het aflammeren plaatsvinden.
Niet eerder omdat na de 120e dag
van de dracht, het gewicht van de
lammeren met 50% gaat toene
men. In de laatste periode stijgt de
behoefte aan energie, terwijl de dro
ge stof opname afneemt.
Nadelen:
- De ooien moeten minimaal tot 6
weken na het scheren op stal
blijven.
- De stal moet goed geventileerd en
tochtvrij zijn.
- De energiebehoefte neemt toe.
- De schapen hebben in de zomer
langere wol, wat nadelig kan zijn bij
preventief behandelen tegen
myasis.
Deeladministratie
schapenhouderij
Om het rendement van de schapen
houderij te kunnen verbeteren kan
een deeladministratie een goed
hulpmiddel zijn. Aan de hand van de
uitslag van de technische en ekono-
mische resultaten kunt u uw bedrijf
op tijd gaan bijsturen. De DLV heeft
een goed deeladministratiesysteem
(DELAS) voor u beschikbaar.
Wat is het voordeel van een deelad
ministratie?
Het grootste voordeel is dat u een
goed inzicht krijgt in uw bedrijfsge-
beuren. De resultaten worden ver
geleken met de norm, zodat
duidelijk sterke en wat zwakkere
kanten zichtbaar worden. Door hier
goed op in te spelen kunt u het ren
dement verbeteren.
Wanneer u interesse heeft, kunt u
bellen naar de DLV.
DLV team Rundveehouderij Breda
tel. 01100-33763
