uit de praktijk Eerste tekenen van verpaupering platteland? Herfst Onderschatting van belangen De praktijk en de werkelijkheid RONDDE Geschiedenis van de aardappel Deze tijd van het jaar kenmerkt zich ook in WEST ZUID-BEVELAND als een drukke periode. Het afscheid van de zomer, dus van het groeisei zoen van vele gewassen, betekent dat er geoogst kan worden. De grootte van de opbrengst is afhankelijk van vele factoren. Dat het weer hierbij een belangrijke rol speelt hebben wij in 1990 weer ervaren. De nachtvorstschade in ons gebied is in vele - niet alle - gevallen niet de sastreus geweest. Het zag er wel naar uit. Het vroege tijdstip van zaaien en poten heeft niet voor ieder topop- brengsten gebracht, omdat het weer te mooi was, te droog dus. Hoewel de maand september niet de mooiste is geweest die we ons herinneren, was de regen toch welkom. De eerste helft van oktober is dusdanig mooi dat vele werkzaamheden zonder pro blemen zijn verlopen. Rondrijdend zien we nu groene weiden met vee, bijna lege boomgaarden en akkers met groenbemesters. Percelen bieten worden kleiner en over enige weken zullen ze op de hoop liggen. Wat opvalt zijn de vele zaaimachi- nes. De graantelers kiezen blijkbaar voor zaaien onder gunstige omstan digheden en nemen de risico's van grotere ziekte- en onkruiddruk voor lief. Gezien het verschil in uitbeta ling tussen voer- en kwaliteitstarwe maken velen de keus ten gunste van kwaliteit. Het ras Obelisk lijkt weer koploper te worden. De inzaai in tarwe van een ondervrucht heeft sommigen doen besluiten een hier voor geschikt tarweras (Urban, Ar- minda) te kiezen. Wat men mogelijk aan het ene gewas toegeeft, kan het volggewas teruggeven. De herfsttijd kan, zoals nu al een aantal dagen het geval is, zich nog kenmerken door een nazomertje. De werkzaamheden verlopen probleem loos. Groente- en fruitprijzen zijn zeker niet slecht te noemen, terwijl de aardappelmarkt, volgens een lan delijk ochtendblad vrij positief gestemd is. Voor degenen die deze produkten op de markt brengen een reden niet negatief te zijn over het afgelopen seizoen. Producenten in de dierlijke sektor hebben aanzien lijk minder redenen om optimistisch te zijn. Hierover de hele linie lagere prijzen. Wat de praktijk de laatste tijd te ho ren krijgt over regelingen op milieu gebied, eventuele kwoteringen, kor tingen op subsidies, stemt ons niet zonnig. Het doet de vraag rijzen of onze agrarische wereld in de herfst- periode is beland. De zon staat laag en de schaduwen zijn lang. Het prachtige nazomerweer van de laatste week geeft het jaar 1990 als nog een steuntje in de rug om als mooi-weerjaar in de archieven ge boekt te worden. Immers, de maand september was toch een wat sombere maand op weergebied. Weliswaar kwam dit de boeren in het 'LAND VAN AXEL' wel van pas. Aardappels konden wat makkelijker gerooid worden, de bieten groeiden nog wat, op de erg verdroogde per celen zelfs nog heel wat, en de wei den werden weer groen. Er is zelfs nog een behoorlijke grasgroei ge weest de laatste weken. Doch ook de alsnog gezaaide groenbemesters als gras, mosterd en bladrammenas pro fiteren nu van vocht en warmte. Het mooie en droge weer komt ook ten goede aan de in uitvoering zijnde aanleg van een leiding t.b.v. van het bedrijf Air Liquide. Deze leiding wordt gelegd vanaf zeg maar de Westerschelde bij Dow tot in België, en doorsnijdt vele percelen bouw- en weiland. Het spreekt voor zichzelf dat er onder droge omstandigheden veel minder struktuurschade ont staat dan wanneer het nat is. Er mag dan wel een schaderegeling zijn doch niemand zit te springen om door zwaar materieel verpestte grond. Dit verhaal geldt ook voor de in uit voering zijnde A2 werken in het le district van het Waterschap 'de Drie Ambachten'. Deze laatste fase van deze werken in ons waterschap om vat dan wel geen grote werken, toch moet er nogal wat grond verplaatst Door het aanhoudend goed weer verlopen de najaarswerkzaamheden vlot. Een boer meldde per dag nu wel 5 ha. te kunnen ploegen, waar dat in andere jaren soms nog geen 3'/> ha. is. Bovendien kan er "goed" geploegd worden, een goede investering voor het volgend teeltseizoen derhalve. Vanaf de dijk is zelfs een ploegende boer met ontbloot bo venlijf gesignaleerd. En dat in oktober..... Deze week de tijd genomen om onze streek THOLEN en ST. PHILIPS- LAND eens door te rijden. Al rij dend bedacht ik dat het wellicht ook voor mijzelf beter was geweest om de fiets te nemen, daar het een stra lende herfstdag betrof. Je zou zo af en toe toch de fiets wat meer willen pakken, wanneer je de tank van de auto weer eens vol hebt gedaan, en af moet rekenen tegen literprijzen die tegen de twee gulden aan gaan lopen. Ook onze tractoren verstoken in deze periode heel wat lieters diesel olie. Regelmatig kijk ik in onze tank en denk ik, nu maar vol gooien of nog even wachten. Wachten tot de olie goedkoper wordt? Of wordt ze duurder? Iedere deskundige zegt dat er geen reden is tot prijsverhoging van olie, maar de markt trekt zich er niets van aan en blijft stijgen. Ook hier gaat het, net als bij veel van onze produk ten, om een markt van stemmingen, inplaats van om voldoende voorraad. De olieprijzen betekenen dus ook voor ons kostenstijging. Anderzijds laait daarmee de diskussie en hope lijk ook het onderzoek naar alterna tieve brandstoffen weer op. Wie weet biedt dat voor ons toch wat perspectief om tot milieuvriendelijke plantaardige brandstoffen te ko men. Brandstof uit bijvoorbeeld de suiker van onze bieten. Suiker, waarvan wij verzekerd kunnen zijn dat wij dat in dit oogstjaar te veel zullen hebben. 6 Naar wij vernomen hebben ligt de gemiddelde opbrengst van de bieten in onze streek op zo'n 70 ton p. ha, maar valt het suikergehalte met 14,5% wat tegen. Uiteraard zijn er grote verschillen in opbrengst. Wij hoorden van 40 tot 100 ton p. ha noemen. De aardappelen in onze streek, die nu allemaal wel gerooid zijn, vallen in kg toch tegen. Wij schatten dat het met 40 ton p. ha een eind ge beurd zal zijn. De vorm en kwaliteit is uitstekend, maar het tal per bos, wat niet gunstig. De prijs trekt nu wat aan. Hopelijk is dat een voort gaande trent. Ondertussen begint de dans omtrent de hoeveelheid graan in Europa op nieuw. Produceren we nu wel of niet meer dan 160 miljoen ton in de Eu ropese Gemeenschap. Voor mij is het zeker dat de politiek beslist, en niet de reëele opbrengstcijfers. Ondertussen gaan ook de GATT on derhandelingen door. Ook hier de onduidelijkheid ten top. Vlak voor de beslissing gaat vallen gaan de he ren ministers gissingen maken wat 30% vermindering van subsidie voor de inkomens van de boer gaat bete kenen. Voor mij zijn voornoemde zaken, en daar nog eens aan toege voegd alle beperkingen die men ons wil opleggen via allerlei milieu no ta's een teken dat men in Nederland, maar ook in Europa de waarde van een goed en voldoende voedselpak ket gaat onderschatten. Onderschat ting, omdat men meent zich de luxe worden uit de te graven sloten. Een verbetering voor de belanghebben den ligt in het verschiet: een grotere oppervlaktewaterberging en de mo gelijkheid om op juiste diepte te draineren. Op deze manier ziet men wat terug en is het te hopen dat men profiteren kan van de betaalde wa terschapslasten. En zo verandert er nogal wat in het Zeeuws-Vlaamse land. Oude boerderijen In het ZLM-blad wordt er de laatste tijd nogal aandacht besteed aan oude boerderijen in Zeeland. Al le zend kom je dan tot de ontdekking dat er wat dat betreft ook nogal wat aan het veranderen is in het Zeeuws- Vlaamse landschap. Na de zware stormen van het afgelopen voorjaar waren er niet alleen schuren vernield maar ook - al of niet - zwaar bescha digd. Nu is de tijd rijp voor de sloop en zijn er op deze manier tesamen vele jaren historie tegen de vlakte ge gaan. Ook in onze naaste omgeving zien we dat er karakteristieke Zeeuwse boereschuren langzaam aan onttakeld worden en wellicht binnen zeer korte termijn letterlijk het veld ruimen zullen. Natuurlijk, de efficiëntie in deze ge bouwen was in deze tijd ver te zoe ken. Maar dat ze niet vervangen worden door nieuwbouw heeft wel licht ook iets te maken met de begin nende verpaupering van het plat teland. Op bijeenkomsten en tijdens gesprekken hoor je regelmatig dat er veel pessimisme in de artikelen van 'Uit de Praktijk' zit. Het werkt soms eerder ontmoedigend dan verfris send, vindt men. De praktijkschrij vers zijn teveel geneigd de negatieve kanten van het boer zijn te belich ten. Als praktijkschrijver van WEST BRABANT ZUID moet je dan de lezers misschien ten dele ge lijk geven. De ontwikkelingen in de land- en tuinbouw zijn met zijn ups en downs van dien aard dat het voor de auteurs van de 14-daagse rubriek zoeken wordt om nog iets positiefs op papier te zetten. Buiten het weer en een incidentele tijdelijke prijsverhoging blijft er niet veel over. De vaste lezerskring wil na een werkdag of in het weekend wat lezen dat oök nog enige ontspanning biedt. Maar vooral beleidsmatig gaat het de laatste jaren bergaf waarts. De tijd dat er bij de EEG- voorstellen een prijsverhoging inzat ligt weer ver achter ons. Uit de op merkingen van de lezers kan de con clusie getrokken wofden dat de land bouw alles maar gelaten over zich heen laat komen. Acties en doelge richte vergaderingen helpen niet meer. De steeds terugkerende artike len over beperkingen, betere kwali teit, lagere prijs, e.d. is men zo zoetjes-aan beu. Het wordt nog wel gelezen maar het gaat zijn inhoud verliezen. Bedrijfsgenoten die het financieel moeilijk hebben of die door de ver dergaande mechanisatie tijd over hebben zoeken er een baantje bij. Het is in de landbouw al volledig geaccepteerd. Over iemand die noodgedwongen moet afhaken wordt geen schande meer gesproken. Het kan ons ook overkomen zeggen kollega's, wie weet, maar zoals het er nu bijstaat ben ik voorlopig nog niet aan de beurt, denkt men er bij. Dat bedrijf en die buurman zijn zwakker dan ik, dus die zijn eerder aan steun of verkoop toe. Tegen die tijd gaat het wellicht beter. De op gang gekomen sanering zal wel eens stoppen. Uit zulke ontwikkelingen en uit gesprekken tussen boeren on derling of bij de smid moet de prak tijkschrijver zijn informatie uit de streek putten. Logisch dat de uitslag dan negatief is. Toch zal ik na deze zware, niet op beurende, kost een positief punt naar voren brengen. Feit is dat de te ruggang in de landbouw al een tijdje aan de gang is en dat alles niet direkt op een individuele boer afkomt; het treft iedereen. Dit gegeven geeft dan velen weer de moed om door te gaan. Door te klagen ontstaat er een vorm van saamhorigheid. Voorlopig zal de inhoud van de praktijkstuk ken een juiste weergave van de wer kelijkheid laten zien. te kunnen permitteren, wellicht on bewust, de land- en tuinbouw te kunnen beknotten in hun produktie, daarmede afhankelijk wordend van derden. De golfcrisis laat zien wat dat betekent! Onverstandig vond ik van de week de reaktie van kamerlid Blauw op het besluit van het KNLC om geen politieke vertegenwoordigers in het Landbouwschap te benoemen. Kleinzielig vond ik de reaktie van kamerlid Ter Veer daarop. Toch heeft Blauw naar mijn mening ge lijk. Het KNLC moet zorgen niet buitenspel komen te staan. De poli tiek besluit in dit land en het is dan ook zaak daar je goede vertegen woordigers te hebben. De CBTB en KNBTB hebben dat beter door en dus blijft Jan van Noort ondanks het besluit van het KNLC gewoon zitten. Ik begon mijn verhaal met dat ik door onze mooie streek reed. Door het mooie weer zag ik dat de werk zaamheden vlot verliepen. Aardap pelland was netjes opengetrokken. Vele collega's waren al aan het ploe gen en een enkeling was zelfs al aan het zaaien. Onder goede omstandig heden werden teunisbloemen en an dere bloemzaden gedorst of geoogst. De werkzaamheden verlopen plezie rig en vlot. Boer zijn heeft ook zijn mooie kanten. Daarom: zijn we zo nu en dan niet te veel in mineur bezig, daarmede de mooie kanten van dit vak onder schattend? Zuid-Amerika is het stamland van de aardappel. Door de ont dekkers van Amerika is de aard appel eerst als curiositeit mee naar Europa genomen. Wie de eer toekomt als eerste de aardap pel ingevoerd te hebben is niet met zekerheid te zeggen. Vast staat wel, dat langs twee wegen de aardappel in Europa is geko men in de tweede helft van de zestiende eeuw. De ene weg leid de via Spanje naar Oostenrijk en vandaar naar verschillende ande re landen. De andere weg ging via Ierland naar Engeland en vandaar verder. Uit beschrijvin gen blijkt, dat er vermoedelijk verschillende variëteiten langs beide wegen werden ingevoerd. Hoewel in het begin van de 17e eeuw de aardappel vrij algemeen bekend was, zou het tot het mid den van de 18e eeuw duren, voor dat er meer waardering voor de aardappel als cultuurgewas kwam. Slechts onder dwang van regerende vorsten, die het belang van het gewas inzagen, en heer sende hongersnoden, kon de be volking er toe gebracht worden zich op de aardappelteelt toe te leggen. Aan het eind van de 18e eeuw waren er in Europa reeds ver schillende aardappelrassen te vinden. Toch werd er in die tijd niet doelbewust gekweekt om nieuwe rassen te krijgen. Dit be gon pas in het midden van de vo rige eeuw, toen door het optre den van de zo gevreesde 'aardap pelziekte' de aardappeloogst bij na geheel mislukte, wat in vele streken tot ernstige hongersnood leidde. Men is zich daarna gaan toeleggen op het door middel van kruisingen doelbewust kweken van nieuwe rassen, die beter te gen ziekten bestand zijn, een be tere opbrengst geven en van een betere kwaliteit zijn dan de be staande rassen. Het is dus nog betrekkelijk kort geleden dat de aardappel een al gemene verbreiding kreeg, thans kunnen wij de akkerbouw zonder de aardappel niet meer voorstel len. Op allerlei grondsoorten wordt de aardappel nu ver bouwd. In bijna alle landen met een niet te warm en te droog kli maat is de aardappel thuis. Als voedingsmiddel heeft de aardap pel voor mens en dier grote waar de. Daarnaast gaan grote hoe veelheden naar de industrie. Ook de exportvan consumptieaard appelen neemt een grote plaats in en er is een belangrijke export van pootaardappelen. Vrijdag 19 oktober 1990

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch landbouwblad ... ZLM land- en tuinbouwblad | 1990 | | pagina 6