Oost-Duitsland kan uitgroeien
tot moderne vleesproducent
Mest is nog steeds bron van ongelukken
V eed ri nkinstallatie
op zonne-energie
Mestdistributeurs richten eigen vereniging op
Afvalwater opslaan in mestopslag
is een goed alternatief
Trekken aan wol blijkt schadelijk
AJW tegen
mestplannen minister
Braks
Risiko's te weinig onderkend
Cehave start met
milieuzorg voor
veehouderijbedrijven
Het Produktschap voor Vee en Vlees
(PVV) verwacht dat nog voor de
jaarwisseling een einde komt aan de
verstoring van de EG-markt door de
toestroom van Oostduits vee. Op
langere termijn heeft Oost-
Duitsland echter voldoende moge
lijkheden om uit te groeien tot een
moderne vleesproducent. Dat bete
kent een gevaar voor de Nederlandse
positie op de zo belangrijke West-
duitse markt.
Kansen voor de export van Neder
landse vee- en vleesprodukten naar
Oost-Europa zullen niet op grote
schaal ontstaan. Er is een hoge
De werkgroep intensieve veehoude
rij van het agrarische jongerenwerk
(AJW) pleit voor een voorkeursbe
handeling voor kleine bedrijven in
het kader van het verplaatsings-
besluit. Bij het doorvoeren van de
huidige mestplannen is er volgens de
werkgroep geen toekomst meer voor
90 procent van de mestvarkensbe-
drijven en 55 procent van de zeugen-
bedrijven in Noord-Brabant.
Het AJW reageert hiermee op de
plannen van het ministerie van
Landbouw voor de tweede fase van
de meststoffenwet. Uiteraard wijst
het agrarisch jongerenwerk de voor
stellen van de minister volledig af.
De jonge boeren zijn van mening dat
de waarde van het mestkwotum zo
laag mogelijk moet blijven. Veeboe
ren met bedrijven boven 250 stan-
daardbedrijfseenheden zouden zelfs
van de kwotummarkt moeten wor
den geweerd, aldus het AJW.
De Brabantse jongeren zijn ook te
gen het voorstel van Braks om vee
houders te blijven toestaan andere
bedrijven op te kopen, die ter plekke
worden voortgezet. Op die manier
kunnen grote, kapitaalkrachtige be
drijven gewoon doorgroeien. Met
name de kleine zeugenhouders krij
gen het door de komende veewet en
het biggenoverschot erg moeilijk,
stelt het AJW.
graad van zelfvoorziening. Anders is
de situatie bij de herstrukturering
van de Oosteuropese vee- en vlees-
sektor. Daar is grootschalige
Westerse hulp onontbeerlijk. Dit
blijkt uit een overzicht van de agrari
sche marktsituatie in de diverse
Oosteuropese landen, dat door het
PVV is opgsteld.
Westerse hulp
Gekonstateerd wordt dat de Oosteu
ropese agrarische sektor voor grote
veranderingen staat. De komende
jaren moet hard gewerkt worden aan
de herstrukturering van de vee- en
vleessektor in Oost-Europa. Dat
biedt mogelijkheden voor leveran
ciers van uitgangsmateriaal, veevoe
ders, machines en komplete slacht-
lijnen. Hierbij zijn Westerse investe
ringen onontbeerlijk en ontstaan
mogelijkheden voor samenwerking
met plaatselijke bedrijven.
Op langere termijn willen de Oosteu
ropese landen een hogere produkti-
viteit bereiken voor de eigen vee- en
vleessektor. Daarvoor zijn hoog
waardig voer, beter uitgangsmateri
aal en een moderne toeleverende en
verwerkende industrie, nodig. Veel
kansen voor een grotere afzet van
Nederlandse vee- en vleesprodukten
zullen er echter niet zijn. De landen
in de Oosteuropese regio bezitten
een grote mate van zelfvoorziening.
Afgezien van Joegoslavië is die over
al 100% of hoger. Bovendien zal de
produktie naar verwachting niet af
nemen in omvang. Mogelijk zijn er
afzetkansen voor kwaliteitsproduk-
ten die gericht zijn op een bepaald
deel van de markt.
Duitse zelfvoorziening
Oost-Duitsland zit nu diep in een
agrarische krisissituatie, maar het
heeft de mogelijkheden in zich om
een moderne vleesproducent te wor
den. Eerst zal het land nog sterk ge
richt zijn op de produktie van bulk
goederen, maar in de toekomst
wordt kwaliteitsproduktie niet uit
gesloten. Hierdoor zal de totale
Duitse produktie toenemen en zal
een hoger nivo van zelfvoorziening
worden bereikt. Dat betekent een ge
vaar voor de Nederlandse positie op
de Westduitse markt.
Roemenië exporteerde voorheen
vooral naar de Sovjet-Unie, maar de
Roemeense uitvoer zal steeds vaker
de EG als bestemming krijgen. Dit
vooral om valuta te verkrijgen voor
de aankoop van veevoergrondstof-
fen. Hongarije wordt gezien als een
steeds belangrijker wordende expor
teur van kwaliteitsvleeswaren naar
het Westen. Gezien de ligging van
beide landen kan ook van die kant
een toenemende konkurrentie ver
wacht worden op de Westduitse
markt voor bulkprodukten en kwali
teitsvleeswaren.
Werken in mestopslagruimtes is niet zonder gevaar.
De risiko's van het omgaan met mest
worden nog steeds te weinig onder
kend. Elk jaar weer komen enkele
agrariërs om het leven doordat ze
stikken in mestgassen. Het afgelo
pen jaar waren dit er helaas weer
vier.
Mestgassen ontstaan bij de afbraak
van mest en komen vooral vrij als de
mest in beweging wordt gebracht.
Dit gebeurt onder andere bij het
mixen en het uitrijden. Van de gas
sen die vrijkomen zijn de grootste
boosdoeners methaan en zwavelwa
terstof. Methaan is erg brandbaar en
daardoor explosief. Zwavelwa
terstof is zeer giftig. Het verraderlij
ke van dit gas is dat het bij hoge
konsentraties reukloos is en niet
waargenomen kan worden.
Regels
Vooral nu door het mestbeleid de
opslag van mest op de meeste bedrij
ven zal worden uitgebreid, is het
zaak stil te staan bij de risiko's die
aan de opslag en de verwerking van
mest verbonden zijn. De Stichting
Gezondheidszorg Agrarische Secto
ren (Stigas) heeft regels opgesteld die
van belang zijn om ongevallen of
schade aan de gezondheid door
mestopslag te voorkomen.
Mestdistributeurs hebben besloten
tot de oprichting van de vereniging
'belangenbehartiging van mestdistri
buteurs'. Mestdistributeurs uit het
gehele land die drijfmest distribue
ren en vervoeren met gekentekende
vrachtauto's kunnen zich bij deze
vereniging aansluiten.
Vanuit de bedrijfstak werd de be
hoefte gevoeld om in de geledingen
van georganiseerd overleg één stem
te kunnen laten horen. Er zijn een
honderdtal distributeurs met in to
taal 250 gekentekende vrachtauto's.
De investeringen gedaan ten behoeve
van de mestdistributie vertegen
woordigen voor iedere betrokken
ondernemer een aanzienlijk kapi
taal. Het voortbestaan van hun on
dernemingen hangt sterk af van de
ontwikkelingen op mestgebied. Net
als de producent en de afnemer van
mest moet ook de distributeur in
vloed kunnen uitoefenen op het be
leid. In het verleden is dit minimaal
geweest.
Daarom heeft de vereniging zich tot
taak gesteld om de specifieke belan
gen te behartigen met betrekking tot
zaken zoals mestwetgeving,
kwaliteits-premiëringregeling van de
mestbank en de hinderwetgeving
voor mestopslag. Op gebied van de
belastingwetgeving leidt de BTW-
regeling tot problemen. Verder be
hoort de vergunningenproblematiek
ten aanzien van wegtransport ook
tot de taken. Er is gekozen voor een
zelfstandige organisatie. Om een
breder draagvlak te krijgen, vooral
in de agrarische sektor, sluit deze or
ganisatie zich aan bij de Boval
(Bond van loonbedrijven voor
agrarisch- en grondverzetwerk in
Nederland).
Schippers Bladel BV te Bladel lan
ceert een nieuw type weidedrink-
installatie voor vee, waarvan de
pomp gevoed wordt door zonne-
energie, de MS Wazo weidedrink-
installatie.
De met een zonnepaneel uitgeruste
veedrinkinstallatie gebruikt haar mi
lieuvriendelijke energie voor het
aandrijven van een pomp voor op
pervlaktewater of bronwater.
Het zonnepaneel laadt een speciale
lichtenergie-accu op, welke de pomp
aandrijft. De pomp vult de ver
plaatsbare gegalvaniseerde drinkbak
met behulp van een niveauschake
laar, zodat het water op peil blijft.
Schippers Bladel BV heeft -verschil
lende typen MS Wazo weidedrin-
kinstallaties in haar programma, een
10
schapen-, jongvee- en koeiendrink-
bak. Deze 3 typen kunnen afhanke
lijk van de situatie worden uitgerust
met een bron- of oppervlaktepomp.
- Scherm bij ondergrondse opslag
aftap- en toegangsopeningen af met
een passende afdekplaat die door
kinderen niet van haar plaats kan
worden geschoven. Een speciale
opening voor de aanzuigslang en de
mixer voorkomt dat tijdens uitrij- en
mixwerkzaamheden mensen in de
put vallen.
- Breng bij bovengrondse opslag, zo
als grondbassins en mestsilo's, een
omheining van stevig draadgaas of
prikkeldraad aan. Deze omheining
moet minstens 2 meter hoog zijn en
de toegangshekken moeten op slot
kunnen.
- Breng om de 5 a 10 meter een
noodladder aan, zodat iemand die
toch in de put valt er snel op eigen
kracht uit kan komen.
- Zorg voor maksimale ventilatie bij
het mixen en uitrijden van de mest.
Werk bij voorkeur bij veel wind en
zet alle ventilatiekleppen in de stal
open.
- Mix minstens eenmaal per veertien
dagen om te voorkomen dat zich te
veel gassen ophopen.
- Vermijd de stal tijdens het werk
met mest. Weer vooral kinderen; de
konsentraties zijn vlak boven de
grond het hoogst.
- Wanneer een dier onwel wordt tij
dens het mixen, probeer het dan niet
eerst te redden. U loopt zelf het risi-
ko bedwelmd te raken. Stop het
mixen en haal hulp bij brandweer of
een gespecialiseerd bedrijf.
- Vermijd open vuur tijdens het
mixen of pompen. Dus niet lassen
of de stal schoonbranden.
- Voer de dieren tijdens het werk of
zet ze vast; de konsentraties zijn in
de voergang immers vaak lager dan
elders in de stal.
- Probeer het betreden van mestput
ten zoveel mogelijk te voorkomen.
Mocht dit in verband met
onderhouds- of schoonmaakwerk
toch nodig zijn doe dit dan alleen
met iemand anders erbij die buiten
de put blijft. Wanneer deze persoon
met een touw bevestigd is aan dege
ne die afdaalt in de put, kan deze
hem bij onwel worden naar buiten
trekken.
Mengvoederproducent Cehave nv te
Veghel gaat binnenkort werken met
milieuzorgprogramma's voor de
veehouderij. Op proef- en praktijk-
bedrijven zijn diverse perspektiefrij-
ke methoden ontwikkeld om de mi
lieuproblematiek op boerderijnivo
aan te pakken.
Daarbij wil Cehave nv ook gebruik
maken van elders ontwikkelde alter
natieven en kennis op dit terrein. Te
denken valt aan samenwerking met
de DLV bij het opstellen van bedrijfs-
analyses. Cehave nv beschikt over
een breed pakket van goederen en
diensten die ze kan inzetten ten be
hoeve van de milieuzorg op het vee
houderijbedrijf. Dit najaar zal Ce
have haar milieuprogramma voor de
komende jaren presenteren.
Ais u denkt aan uitbreiding van de
mestopslag, bijvoorbeeld vanwege
de mestwetgeving, is het zinvol stil te
staan bij de bestemming van het af
valwater dat na het reinigen van melk-
apparatuur, melkstal en eventueel
melkput vrijkomt. Indien bij de uit
breiding ingrijpende bouwtechni
sche veranderingen voorzien zijn en
de afvoer van afvalwater nog niet op
bevredigende wijze geregeld is, kan
overwogen worden het afvalwater
bij de mest op te slaan.
Dit is in vergelijking met afvoer naar
het riool en lozing op oppervlakte
water een financieel aantrekkelijke
mogelijkheid om het afvalwater op
milieuverantwoorde manier kwijt te
raken. Dit stelt Kees-Jan van Dam,
medewerker van de afdeling Melk
veehouderij van het Land
bouwschap.
Voor een milieuverantwoorde af
voer van afvalwater bestaat er een
aantal mogelijkheden. Het afvalwa
ter kan bij de drijfmest of de gier
worden opgeslagen. Dit vereist een
aangepaste mestopslagkapaciteit.
Deskundigen gaan ervan uit dat het
milieu geen schade ondervindt van
het afvalwater in de mest (na het uit
rijden). De kosten die met afvoer
naar de mestopslag gemoeid zijn
worden geschat op jaarlijks twee- tot
vijfduizend gulden.
Het afvalwater kan ook worden af
gevoerd naar het riool. Een voorzui
vering waarbij de zuurgraad wordt
geneutraliseerd is noodzakelijk. Ge
bruik van fosfaatvrije reinigings
middelen is gewenst. De kosten be
dragen naar schatting jaarlijks vijf
tot zevenduizend gulden.
Het afvalwater kan ook worden ge
loosd op het oppervlaktewater. Dan
moeten maatregelen worden getrof
fen om de lozing van organische stof
(melkresten en organische reini
gingsmiddelen) en fosfaten te ver
minderen en het afvalwater (het ac
tieve chloor) te ontgiften en de zuur
graad te neutraliseren. De kosten
worden geraamd op vijf- tot negen
duizend gulden.
Uit een Spaans onderzoek van de
Consejo Espanöl de Curtidores is
gebleken dat het trekken aan de wol
van schapen leidt tot huidbeschadi
gingen. Deze beschadigingen blijken
groter te zijn naarmate de huid on
der de wol weker is. Met name het
gebied rond de flanken is kwetsbaar.
Door het trekken aan de wol ont
staat nerfschade, die de kwaliteit
van de huid doet teruglopen en der
halve de kwaliteit van het leer doet
verminderen. De huidnerven barsten
gemakkelijker, wanneer de wol in
een bepaalde richting wordt getrok
ken, bijvoorbeeld tegen de haarrich-
ting in. Beter is het om zo weinig
mogelijk aan de huid van het schaap
te trekken, net als bij andere dieren.
Het bevordert het welzijn en het
voorkomt - zoals nu is gebleken -
veel schade bij het verwerken van de
huid tot leer.
De Kwaliteitskommissie Huiden -
waarin ook boeren en veehandelaren
zitting hebben - doet een dringend
beroep op allen die met schapen om
gaan om het trekken aan de wol zo
veel mogelijk te beperken.
Vrijdag 21 september 1990