Tuinbouw heeft al genoeg ingeleverd
TUINBOL! WKL ANKEN
Laatste plantingen in de volle grond
Nachtvorstrisiko blijkt te groot
Zomerbloemen op Tholen staan er gezond voor
Zeer korte maar hevige bloei
Meer uien in Engeland
Terwijl de vakanties nog voortduren
en het mooie weer aanhoudt, gaat
het werk in de tuinbouw gewoon
door. In de BARONIE worden de
laatste plantingen van het seizoen, in
de vollegrond, zo langzamerhand
uitgevoerd. Bloemkool, sla, andij
vie, ijsbergsla, etc. Een enkele teler
gaat nog langer door in de hoop op
een mooie herfst.
Tijdens de vakantieperiode zijn de
prijzen over het algemeen niet erg
hoog. Dit is een tendens die al vele
jaren merkbaar is. Een aantal telers
gaat er dan ook toe over, om gedu
rende enkele weken niet te planten,
zodat men in hartje zomer niet hoeft
te oogsten en het wat rustiger aan
kan doen. Gezien de prijsontwikke
lingen de laatste jaren zal men aan
het einde van het seizoen echt geen
slechter resultaat boeken. Enkele
weken rust in het gezin, wat vaak
veel meewerkt, zal de zaak alleen
maar ten goede komen. Men kan er
rustig eens een dagje tussenuit.
Nieuwe energie opdoen voor de ko
mende periode.
De herfstperiode in de volle-
grondstuinbouw is een zware perio
de. Zolang het weer goed blijft is er
niets aan de hand. Maar als het
slecht, nat weer wordt is het geen
pretje om de hele dag buiten op het
land te moeten werken. Menigeen
zal dan weieens jaloers naar de buur
man kijken die lekker warm en
droog in de kas bezig is.
In de kas is het bij deze tropische
temperaturen ook niet alles. Midden
op de dag loopt de temperatuur vaak
op tot wel 50°C of meer. Dan wordt
het echt ondoenlijk om 's middags
aan de gang te blijven. Vaak wordt
er dan 's morgens en 's avonds ge
werkt. Een gevolg hiervan kan zijn,
dat men achter gaat lopen met de
werkzaamheden. Zeker als men
werkt met scholieren: die gaan liever
op tijd naar het zwembad.
In de Baronie zit men dus niet te
wachten op extreem warm weer.
Maar voor de vollegrondstuinbouw
hoeft het later ook niet extreem
koud of nat te worden. Van alles wat
en met mate is de uitspraak die hier
vaak gehoord wordt.
Ondanks een kleiner areaal winter
peen voor de veiling zijn de telers in
WEST-BRABANT niet tevreden.
De prijs blijft te laag. In andere stre
ken is de teelt uitgebreid zodat het
rendement laag blijft. Ook met de
tomaten en komkommers is het niet
wild. Tegen de verwachting in zijn
de aardbeien een steun voor de tuin
ders gebleken. Niemand had ver
wacht dat het gehele jaar door de af
zet en prijsvorming goed zouden
zijn. Vorig jaar hebben veel bedrij
ven hun aardbeienareaal uitgebreid.
Bij champignons zie je het omge
keerde. Geen wilde prijzen maar
toch sterke uitbreidingen en uitbrei
dingsplannen door de bestaande be
drijven. Bij afzet voor de industrie
kan de arbeid voor een groot gedeel
te gemechaniseerd worden. Maar
wat Oost-Europa gaat doen is een
vraag die ingewijden bezig houdt.
De arbeidskosten zijn er niet hoog
en bij open grenzen spelen tijd en af
stand geen rol meer. Deze ontwikke
ling zal straks trouwens voor meer
teelten een rol gaan spelen. Daar
komt nog bij dat de kontrole op het
gebruik van allerlei middelen er niet
optimaal is. Onderzoeken hebben
dat aangetoond. Maar zoals het zich
nu laat aanzien komen er geen maat
regelen die op grond van gevonden
residuen een produkt kunnen tegen
houden. In land- en tuinbouwkrin-
gen heet zoiets konkurrentieverval-
sing. Wij zullen ermee moeten leven.
Een groot aantal bedrijven zal nood
gedwongen een ontijzeringsinstalla-
tie voor beregening aan moeten gaan
schaffen. Normaal gesproken wordt
alleen water dat de aardbeien moet
verfrissen ontijzerd. Nu met het tro
pische weer regelmatig beregend
moet worden komt er in verhouding
meer roestwater op de planten. Bij
veel koolsoorten is dit duidelijk te
zien. Na beregening blijven er bruine
plekjes over. Bij de afzet geeft dit
problemen. Een ander nadeel van
beregenen met grondwater waar
ijzer inzit zijn de verbrandingsver
schijnselen van het gewas. Voor veel
bedrijven komt deze ekstra investe
ring erg ongelegen. Van de winst van
het afgelopen jaar kan het niet be
taald worden. Toch is de tuinbouw
aangewezen op grondwater. In veel
streken is het oppervlaktewater op
of geldt er een tijdelijk verbod. Veel
oppervlaktewater is niet helemaal
brandschoon zodat het voor sommi
ge teelten wel riskant is uit een beek
water te halen. Het bouwen van een
ontijzeringsinstallatie vraagt nogal
wat ruimte en natuurlijk de nodige
vergunningen. In het verleden is
door de lokale overheden niet al te
moeilijk gedaan met het verstrekken
van de benodigde papieren. Met de
komst van provinciale richtlijnen op
het gebied van watergebruik kan
hierin weieens verandering komen.
De overheid voelt veel voor herge
bruik van water in de tuinbouw.
Ook in de vollegrondstuinbouw
moet het volgens beleidsmakers mo
gelijk zijn dat via drainagesystemen
water opgevangen kan worden en
gezuiverd. Aan het plaatje ontijze-
ring komt dan ook het plaatje zuive
ring te hangen. Naar de praktijk toe
zal dit tever gaan. Op milieugebied
heeft de tuinbouw in vergelijking
met andere groepen al genoeg inge
leverd.
In deze eerste bijdrage uit het LAND
VAN HEUSDEN EN ALTENA-
BIESBOSCH gaat het vooral over
fruitteelt. Schrijver dezes is zelf
fruitteler. Het gebied behoort tot de
gebieden in Nederland die het afge
lopen voorjaar het zwaarst door de
nachtvorst zijn getroffen.
Dit heeft mede als oorzaak dat de
schade in het verleden altijd nogal is
meegevallenBeregeningsinstallaties
tegen nachtvorst kwamen hier dus
nog niet voor. Op een paar grotere
bedrijven is zo'n installatie inmid
dels aangelegd. De verwachting is
dat er nog een aantal bedrijven zal
volgen. Het ontbreken van een goe
de nachtvorst-bestrijding blijkt toch
ook in ons gebied een te groot be-
drijfsrisiko te zijn. Vooral Jonagold
en Boskoop geven een zeer kleine
oogst. Bij andere rassen is er nogal
wat kwaliteitsverlies (veel nabloei en
verruwing).
Eind juli zijn enkele bedrijven ge
troffen door zware hagelschade. Het
is een triest gezicht, als de toch al
niet zo grote oogst in vijf minuten
gedegradeerd wordt tot een slechte
fabriekskwaliteit. Ook takken wer
den beschadigd.
De afgelopen winter hebben de fruit
kwekers uit ons gebied van de DLV
extra informatie gekregen over geïn
tegreerde gewasbescherming. Het re
sultaat is dat de meeste bedrijven nu
op het gehele, of een gedeelte van
het bedrijf, aan het roofmijten uit
zetten zijn. Ik denk dat het een goe
de zaak is, dat wij ondanks de tegen
slagen, toch bezig moeten blijven
met onze fruitteelttoekomst.
De meeste mensen kennen alleen het
stukje van het gebied wat ze zien als
zij per auto de snelweg Breda-
Gorcum volgen. Tussen de bruggen
bij Keizersveer en Gorcum komen ze
dan door ons gebied. In het noorde
lijke gedeelte, grenzend aan de Bom-
melerwaard, vindt men nogal wat
bloemteelt, o.a. chrysanten. Ook is
er een groot bedrijf wat potplanten
kweekt op hydro en zich bezig houdt
met handel en teelt van bonsai-
planten. In de buurt van het dorp
Veen vindt men wat teelt van z.g.n.
'Boskoops goed'. Het feit dat er in
dit dorp nogal wat handelaren in de
ze produkten zitten, zal hier wel niet
vreemd aan zijn.
In de kas loopt de temperatuur 's zomers soms op tot wel 50° C. 's Middags
werken is dan ondoenlijk (foto Ab Westerbeek).
Op het terrein van veiling St. Anna-
land verzamelden zich donderdaga
vond 9 augustus ca. 30 zaadtelers
om naar diverse percelen zomerbloe
men te gaan kijken. De zaadteelt-
voorlichter, de heer J. Wals, had een
route uitgestippeld in de richting St.
Maartensdijk. Vooraf werd op het
veilingterrein nog gekeken naar twee
zeer gevaarlijke onkruiden die beide
(gelukkig nog zeldzaam) op Tholen
voorkomen: De Gele Kiek en Knol-
cyperus.
De Gele Kiek heeft een zéér snelle
voortplanting doordat op elke
knoop van de wortelstok een nieuw
plantje komt. Voor dit zeer hard
nekkige onkruid is nog geen afdoen
de bestrijdingsmiddel voorhanden.
Het onkruid is waarschijnlijk op
Tholen gekomen in aanhangende
grond van knolselderijplanten. De
Knolcyperus heeft een driehoekige
stengel en een enorme groeikracht: 1
knolletje kan in 1 jaar een opper-
Met de droge warme zomer gaat er
weinig verloren. Eigenlijk een ideaal
klimaat voor de bloemzaadteelt op
THOLEN. Toch is er met de extre
me hitte wel het een en ander ver
vroegd afgerijpt of er heeft, zoals bij
een aantal zwakwortelende gewas
sen, geen zaadzetting plaatsgevon
den. Ook bij de violen is dit over het
algemeen te snel verlopen. Met
schraal warm weer springt het rijpe
zaad te vlug weg zodat de hoeveel
heid aanwezig rijp zaad op het mo
ment van oogsten niet optimaal is.
Bij de meeste zaaiviolen is de bloei
grotendeels tijdens de hittegolf er uit
gegaan zodat ook een eventuele
nieuwe zetting wellicht te laat zal
komen.
Na voldoende regen zal er zeker bij
dit gewas opnieuw groei en bloei in
komen, want een viool heeft meer-
Vrijdag 17 augustus 1990
dere levens zoals een teler wel eens
gesteld heeft. De omstandigheden
worden echter in het najaar dikwijls
ongunstiger. Dan krijgen o.a.
schimmelziekten zoals botrytis
steeds meer kans. Met het droge
weer is er alleen maar de echte meel-
dauwschimmel die kans krijgt en in
een vroeg stadium toch ook funest
kan zijn voor het gewas.
De noodzaak van regen wordt steeds
groter voor de zaadteelt, in meerdere
mate weer al voor het nieuwe seizoen
want er liggen heel wat zaden te
wachten op voldoende regen. De
grond is dermate ingedroogd dat een
enkele bui beslist onvoldoende is en
zelfs funest kan zijn doordat ge
kiemd zaad dan gemakkelijk aan-
droogt. Ook het planten van winter
bloemkool en herfstbroccoli is be
hoorlijk gestagneerd. Wanneer men
iets moet planten is het zeker in deze
tijd van het jaar eigenlijk alleen ver
antwoord met een goede regeninstal
latie. Het laten aanvoeren met tank
wagens vanuit het Zoommeer is erg
duur. Het gebrek aan zoetwater
heeft in het verleden al veel teelten in
ons gebied doen verdwijnen zodat
het ook nu nog erg moeilijk is om
hier met vollegrondsgroente van
start te gaan zolang er nog geen zoet
water beschikbaar is.
Klimatologisch heeft men voor een
aantal teelten hier in onze streek ze
ker voordelen met o.a. in voor- en
najaar minder kans op nachtvorst
met dan dikwijls een rendabele prijs
vorming. Hier liggen wel mogelijk
heden die echter niet benut kunnen
worden.
vlakte van 1 m2 volledig begroeien.
Voor dit onkruid bestaat een mel
dingsplicht bij de P.D. en kunnen
geen rooigewassen worden geteeld.
Dit onkruid is vermoedelijk meege
komen met plantgoed voor gla
diolen.
Ook lagen er nog planten van phlox
en viool waar meeldauw, luis en
spint in zat. Vooral meeldauw kan
een gewas zeer veel schade doen.
Bestrijden met Masalon, en 's mor
gens vroeg spuiten met veel water en
om de 10-12 dagen herhalen. Een re
gelmatige controle van het gewas is
vereist. Dan kan bij een eerste aan
tasting worden ingegrepen.
Gezond
In totaal werden 14 verschillende ge
wassen bekeken waarvan sommigen
bij alle telers aanwezig waren. Het
gewas Lavatera zagen we 4 keer. We
weten wat voor problemen met Col-
letotrichem er in kunnen komen,
maar de gewassen stonden er vrij ge
zond voor; alles 5-7 keer gespoten
met afwisselende middelen. Moge
lijk moet er nog vroeger worden be
gonnen met spuiten. Alle percelen
waren gezaaid op 1 m rijafstand en
degene die na een rijke voorvrucht
nog stikstof hebben gestrooid moe
ten blij zijn met deze droge zomers
anders was het gewas veel te zwaar
geworden.
Allyssum was al rijp. Dit gewas
schoffelen gaat erg zwaar zodat een
teler het gewas maaide met de dub
bele messenbalk welke laag over de
grond moet gaan en stekend moet
staan. De ene teler zet het op de rui
ter, de ander probeert in deze perio
de met vast weer uit het zwad te
dorsen.
Op een perceel van ca. 2 ha met erg
veel verschil in organische stof ge
halte werden twee gewassen bespo
ten met Venzar: met laag o.s. gehal
te 0,75 kg/ha, met hoog o.s. gehalte
1,3 kg/ha. Beide een goede resul
taat, wat aangeeft hoe moeilijk het is
de juiste dosering te bepalen.
De Nemesia laat gemakkelijk het
zaad vallen bij de oogst. Dit kan
worden voorkomen door 's ochtends
vroeg met de spuit eerst enkele ma
len schoon water op het gewas te
spuiten en dit wat laten intrekken,
daarna het gewas naar keuze maaien
of schoffelen met minder verlies.
Te droog
Bij de zaaiviolen is men weinig opti
mistisch gestemd over de opbrengst
verwachtingen. Ook voor dit gewas
is het veel te droog en het zeer war
me weer geeft geen zetting meer. Bij
het gewas Leeuwebek zagen we twee
teeltsystemen. De hoge variant was
gezaaid, de lage geplant en de vraag
is dan weer: wat is de beste metho
de? Dit kan pas beoordeeld worden
als de zaadafrekening wordt gepre
senteerd.
Hoewel de droogte ook in zaadteelt-
gewassen zijn uitwerking niet mist,
is het wel een feit dat we dit jaar al
leen maar 'schone' percelen zien.
Voor mechanische of handmatige
onkruidbestrijding was het ideaal
weer, maar gezien het fe.' dat er al
heel wat percelen zomerbloemen
weg zijn verwacht men geen hoge
kg-opbrengsten.
L. Bijnagte, sekr.
Het Engelse areaal uien van de voor-
jaarszaai is dit jaar met 6.900 ha
(Engeland Wales) ongeveer even
groot als vorig jaar. Door hogere
opbrengsten en minder kwaliteits
verliezen zal de totale produktie ech
ter 5% groter zijn dan in 1989. De
Engelsen verwachten in totaal
232.600 ton te kunnen oogsten.
Ook bij de herfstzaai-uien verwacht
men aanzienlijk minder verliezen
dan in 1989. Bij een gelijkblijvend
areaal (1.130 ha) wordt een produk-
tiestijging van 13% verwacht.
17
