Door Nederlandse
technologie
aardappelproduktie
verdubbeld tot 40
ton per ha
Een goed gewas tarwe op de sovchoz
sief pootgoed is men in staat de pro-
duktie van 20 naar 40 ton per ha te
brengen. De opbrengst van de tarwe
bedraagt ca. 5 ton per ha. Langs de
rivier de Oka werden kolen geteeld,
ook onder Nederlandse begeleiding.
Problemen op dit bedrijf zijn het op
tijd ter beschikking hebben van
meststoffen en bestrijdingsmiddelen
(Westerse valuta!) en het niet voor
handen hebben van Westerse mecha
nisatie technieken). Ruimte is geen
probleem in de Sovjet-Unie.
Overal ligt wel ergens wat rommel of
staat een oude machine. Mest wordt
op het braakliggend land, ongeveer
10% van het totale areaal, uitgere
den met gierkarren waar het in een
dikke straal zo uit loopt. Men neemt
het er niet zo nauw met zulke din
gen. De belasting van bestrij
dingsmiddelen op het milieu is niet
zo'n probleem, simpelweg omdat de
middelen slechts in geringe hoeveel
heden te verkrijgen zijn. Onkruid zie
je evenals coloradokevers des te
meer. Met de grote hoeveelheid bo
vengrondse electriciteits-/telefoon-
kabels maakt daardoor het land
schap een wat rommelige indruk. De
soms half afgebouwde of soms ook
verlaten gebouwen dragen daar ook
nog eens aan bij.
De hygiënische omstandigheden zijn
niet om over naar huis te schrijven.
Op de veebedrijven zie je verschrik
kelijk veel vliegen, ook veroorzaakt
door het warme weer met tempera
turen tot tegen de 40°C.
Weerzien in de sovchoz
Tenslotte het hoofddoel van onze
reis, het bezoek van enkele dagen
aan onze praktikant. Voor 6 perso
nen, waaronder J. v.d. Slikke en
J.J. Verseput en mijn vrouw was er
een plaats in het vliegtuig naar
Rostow. Voor 28 roebel, officieel
84,maar op de zwarte markt
door een gunstiger koers slechts
8,40 zaten wij ruim anderhalf uur
in het vliegtuig, met een bekertje li
monade, en als haringen in een ton!
Leuk detail is dat zo'n 20 plastic be
kertjes steeds opnieuw even werden
afgewassen, waarna de andere pas
sagiers een frisse dronk werd aange
boden. In Rostow stonden keurig
onze 3 praktikanten ons met bloe
men op te wachten. Zeer hartelijk
was het weerzien van onze Russische
vrienden.
Na een woeste tocht op gevaarlijke
driebaanswegen met soms diepe kui
len bereikten wij het huis van Nico-
lai. Zijn huis in een dorpje op de
sovchoz is van steen met een golfpla
ten dak. Alleen de begane grond
wordt gebruikt. Er zijn 3 slaapka
mers, waarvan 1 wat grotere, 2
woonkamers, een keuken, een dou
che en een wc. Alles zag er piekfijn
uit. Goed onderhouden en schoon.
De inrichting deed het meeste den
ken zoals dat bij ons in de jaren '50
was. Overigens erg gezellig.
Voor ons werd er elke dag opnieuw
weer veel alcoholische drank klaar
gezet. Bij het ontbijt werd al cognac
geserveerd. Iets wat na de vorige
avond dan niet zo lekker valt. Je
voelt je onbeleefd als je nee zegt.
Het glas vol laten staan helpt dan het
beste. Drank is overigens niet duur
in de Sovjet-Unie.
Vrijdag 27 juli 1990
Privatiseren
in het buitenland te kopen. Op deze
sovchoz zal het ook niet eenvoudig
zijn om iets aan het buitenland te
verkopen. De produkten die zij leve
ren zijn voor ons niet interessant, of
voldoen wegens het ontbreken van
bewerkingsmachines (die men in het
Westen wil kopen) niet aan onze
eisen.
Souvenirs
Een bezoek aan de stad Taganrog
met 300.000 inwoners leerde ons dat
een zeer groot gedeelte van het voed
sel zijn weg vindt op de uitgebreide
stalletjesmarkt. Alles is er te koop,
ook kleding en schoeisel, vaak ech
ter van slechte kwaliteit. Voor ons
was het bijvoorbeeld zeer moeilijk
om souvenirs in die stad te kopen, ze
waren er niet of van inferieure kwa
liteit. In de hoofdstraat van zo'n
grote stad zijn geen mooie winkels,
de winkels die er zijn, bestaan vaak
uit ruimtes met één plank aan de
muur waar de waren op zijn uit
gestald. Tot grote ergernis van velen
vaak met lege schappen. Soms word
je uitgenodigd dit te filmen of te fo
tograferen.
Tijdens onze afscheidsbarbecue in
het veld zijn wij met vele Russen be
vriend geraakt. Er werd over van al
les gesproken. Iedereen die met je
sprak nodigde je uit te drinken op
"mir" (vrede) en de afgesloten
vriendschap. Dit gebeurt dan door je
glas wodka in één teug leeg te drin
ken. Die avond moest ik sterk den
ken aan de woorden die op het graf
van J.F. Kennedy staan geschreven
en eens door hem zijn uitgesproken:
"Mede Amerikanen vraag niet wat
de staat voor jou kan doen, maar
wat jij voor de staat kan doen".
Vooral in Rusland is dit meer dan
ooit. nu van toepassing.
De Russen hebben nog een lange
weg te gaan. Men is blij met de
openheid. Het volk wil graag voor
uit. Het ontbreekt aan middelen, in
veel mindere mate aan kennis. Als
Westerse landbouw hoeven wij
voorlopig niet bang te zijn voor het
produktie-potentieel. Er gaan nog
jaren overheen eer dat doelmatig
kan worden aangewend, en men het
zelfde Westerse konsumptie patroon
heeft bereikt.
De grote bevolking van 280 miljoen
mensen betekent een grote markt.
Veel eerder liggen er voor ons kan
sen, uitdagingen, dan bedreigingen.
Het zal naar ik meen juist ons belang
zijn dit land zo goed mogelijk te hel
pen. Men heeft dit hard nodig. Wa
ren wij ook niet blij met de hulp van
het Marshall-plan na de oorlog?
Moeten wij dat de russen nu ontzeg
gen? Als wij geen hulp verlenen zal
de destabilisatie veel meer toenemen
dan zij nu al is, wat voor ons veel
meer gevaar inhoudt. Al met al een
bijzonder leerzame reis ondanks de
taalproblemen, met ervaringen die
ons zullen bijblijven.
J.M. Geluk
Dit bedrijf is als voorbeeldbedrijf 3
jaar geleden begonnen met het pri
vatiseren van de landbouw. Zo
wordt een zeer groot gedeelte van
het vee en het land uitgenuurd aan
geïnteresseerden die in de sovchoz
De zelfstandige boer die door de Zeeuwen is bezocht, had met de schaarse hulpmiddelen zelf zijn stallen opgebouwd,
's Zomers loopt het vee in loopstellen buiten, 's winters wordt het binnen opgestald.
waar de groep uit Schouwen-Duiveland Nicolai Malai (r.) bezocht.
Het was er erg warm. Tot overmaat
van ramp werkt ook de waterleiding
zeer onregelmatig. Ongewassen en
ongeschoren moesten wij de laatste
dag in het vliegtuig!
Het eten door Larissa klaargemaakt
smaakte voortreffelijk. Zij gebruikt
allemaal produkten uit eigen tuin of
van eigen have. Nicolai en Larissa
hebben een stuk of 5 kalkoenen,
nogal wat kippen, 5 varkens en een
paar geiten. Eén van de 5 varkens is
eigendom van Nicolai de andere zijn
van de staat. Het voer wordt door de
staat ter beschikking gesteld. Ook
hier waren veel vliegen, huis en vee
plus stalletjes staan immers vlak te-
werken. Het land, zaad, bestrij
dingsmiddelen, kunstmest, machi
nes, gasolie, etc. wordt tegen een
van te voren door de sovchoz vast
gestelde prijs verhuurd. Ook de prijs
van het produkt wat aan de sovchoz
teruggeleverd moet worden staat
vast. De sovchoz vult ook het bouw
plan in.
Het is ook mogelijk dat van de sov
choz personeel gehuurd wordt voor
5 tot 7 roebel per uur. Ondanks dat
gaat het maandsalaris dan gewoon
door. Dit bedraagt ongeveer 250
roebel bruto, waarvan 180 netto
overblijft. Dit is het salaris van een
specialist. Het salaris van een trac-
verkoop van het mestvee (groei
800-1000 gram per dag). Op de 40 ha
land, wat voor hooi winning wordt
gebruikt, grazen ook nog 3 melk
koeien en 5 kalveren van de boer
zelf.
Het is duidelijk dat indien hij het
goed aanpakt hij in staat is vermo
gen op te bouwen. Deze boer deed
dat ook goed, met de schaarse hulp
middelen had hij zijn stallen zelf op
gebouwd. Het vee loopt 's zomers in
loopstallen buiten en 's winters bin
nen. Hij was voorheen een veeteelt-
deskundige op de sovchoz.
Ook bezochten wij een boer die op
een dergelijke manier met melkvee
bezig was. Deze was na 32 jaar trac
torchauffeur te zijn geweest nu
melkveehouder. Duidelijk vond ik
hier het probleem van de opleiding
een rol spelen. Ervaring is belangrijk
maar juist in een opbouwfase waar
aan alles een gebrek is moet er ook
kennis aanwezig zijn. Zo zie je dat
machinisten van combines geen re
paraties kunnen verrichten aan de
electronica van de steeds ingewikkel
der wordende machines. De machi
nes worden overigens altijd buiten
gestald. Heel praktisch zijn ze dan
ook donkerbruin geschilderd. Over
al geldt bij het invoeren van privati
sering, hoe ver wil de sovchoz ruimte
geven voor dergelijke aktiviteiten.
Een sovchoz is een staatsboerderij
die door een direkteur geleid wordt.
Deze persoon bezit nogal wat gezag.
Toch zeggen de werknemers open
lijk en rechtuit ook tegen hem hun
mening. De direkteur is verantwoor
ding schuldig aan de partijsekretaris
in die bepaalde regio. Deze mensen
hebben veel macht en zijn de sleutel
figuren in een streek. Daarom is het
zojuist gehouden congres, over de
Stalletjesmarkt in Taganrog. Alles is er te koop, maar vaak houdt de kwaliteit niet over.
gen elkaar aan. Ongedierte heeft in
dit soort dorpen een eldorado. Dit is
ook een van de redenen dat er veel
voedsel in de opslag verloren gaat.
Op de sovchoz met een totale opper
vlakte van bruto 8527 ha is ca. 7000
ha akkerbouwland. Er wonen onge
veer 500 mensen van wie er 250 op
het bedrijf werken. Wintertarwe is
het hoofdprodukt met daarnaast zo-
mergerst, zonnebloemen, mais, sila-
gemais, gras en luzerne, voederbie
ten, erwten voor droog-
voederwinning en ook weer onge
veer 10% braak. Dit laatste voor
vochtsparing (een gewas verdampt
meer water), onkruidbestrijding en
voor het uitrijden van de mest.
Goede oogst
De gewassen staan er dit jaar goed
voor, van de tarwe verwacht men ca.
6-7 ton per ha, van de gerst 4-5 ton.
De grond is zeer vruchtbaar, het is
"zwarte aarde", die goed in staat is
de weinige neerslag (400 mm per
jaar) vast te houden. Dit jaar is er
tot nu toe regelmatig regen gevallen,
wat natuurlijk zeer goed voor de ge
wassen was. Men begon er tijdens
ons bezoek net met de oogst. Voorts
zijn er op het bedrijf 1700 stuks
mestvee, 300 stuks melkvee en een
duizendtal varkens. Het vee krijgt
alleen voer van het eigen bedrijf. De
varkens krijgen bijna 100% gerst en
een weinig luzerne.
torchauffeur kan hoger zijn. Ook
dat van een direkteur verschilt hier
van niet veel. Verschil zit er weer wel
in verleende privileges, zoals een au
to van de zaak, telefoon etc. Indien
de sovchoz het goed doet kan er een
bonus worden betaald.
Alhoewel dit systeem goed funktio-
neert hoor je dat de mensen nog
meer vrijheid willen. De sovchoz
bestuurt immers nog alles. Dit is dan
ook de reden dat men experimen
teert met zelfstandige boeren. Zo
hebben wij een boer bezocht die
voor een groot deel zelfstandig bezig
is, met 500 mestvarkens, 110 stuks
mestvee en 40 ha land. De 500 mest
varkens zijn voor de helft van hem.
Deze worden in 8 tot 9 maanden vet
gemest. De kalveren, het voer en de
medicijnen worden betaald met de
invloed van de partij, in Moskou
van veel betekenis voor de Sovjet-
Unie. Op deze sovchoz wordt 3 tot 4
keer per jaar een vergadering gehou
den die door alle werknemers (250)
wordt bezocht.
Interessant is nog te vertellen dat de
ze sovchoz zelf een lagere school en
een kinderopvang exploiteert. De
kinderen blijven na de geboorte an
derhalf jaar bij hun moeder. Daarna
is er de mogelijkheid van de kinder
opvang gebruik te maken.
Algemeen probleem op deze sovchoz
was de opslag van de granen en an
dere produkten. Vanwege de weinig
neerslag vindt deze opslag vooral
buiten plaats. Andere problemen
zijn een tekort aan goede materia
len, te weinig goed zaaizaad en een
gebrek aan harde valuta om dingen