voor veehouders?
Melkvet geen vetpot meer
Melkvervoer per schip voor
DMV-Campina stuk goedkoper
EEN KAASSCHAAF
Aller aandacht richt zich de laatste tijd op onze akkerbouwers. De
melkveehouders schijnen zich te koesteren in het zonnetje van renta
biliteit. Toch zijn er ontwikkelingen, die de melkveehouders grote zor
gen moeten baren. De afzet van melkvet - een belangrijk prijsbestand
van de melk - komt onder grote druk te staan. De Nederlanders drin
ken 600 miljoen liter halfvolle melk per jaar. Was dit volle melk dan
betekende dat 12 miljoen kg melkvetafzet meer. De boterconsumptie
in enkele belangrijke EjG. landen daalt, zelfs zo ernstig, dat de Euro
pese Commissie een onderzoek laat instellen in hoeverre deze terug
gang kan worden gestopt.
BIJ AANKOOP VAN
I POND TRKNTAKAAS
GKA'^j^^l
Zo o.m. wordt Trenta aangeprezen.
Kaas bereid uit halfvolle melk, kaas
met 20% dierlijk en 80% plantaar
dig vet en zelfs "nepkaas" met 0%
melkvet zijn kort geleden geïntrodu
ceerd. Het is nog moeilijk vast te
stellen welke aanslag dit betekent op
de afzet van melkvet via kaas, maar
wel kan worden vastgesteld dat als
5% van de produktie van volvette fa-
briekskaas vervangen wordt door
halfvolle kaas, dit een vermindering
van 3 miljoen kg melkvet betekent.
Uit de nationale Harttest blijkt dat
bijna 4 miljoen Nederlanders regel
matig dierlijke vetten gebruiken. Me
de daarom begon het
Voorlichtingsbureau voor de Voe
ding op 28 maart jl. een landelijke
aktie om de hoeveelheid vet in de
voeding te verminderen onder het
motto: "Lekker eten, maar zonder al
te veel vet". In de brochure van dit
bureau staat o.a. "Geef de voorkeur
aan plantaardige produkten, kies
halfvolle en magere produkten,
besmeer boterhammen met halvari-
ne en gebruik voor bakken en braden
margarine of olie met tenminste
40% meervoudig onverzadigd vet".
Een 'let op vet' advies dus.
Op de 45ste Huishoudbeurs in Am
sterdam - die dit jaar door meer dan
300.000 huisvrouwen en huismannen
werd bezocht - was in het 'kookthea-
ter' van het Centraal Bureau van de
Tuinbouwveilingen, het Bedrijfs-
schap Slagersbedrijf, het Bedrijfs-
schap voor Alcoholhoudende
Dranken en het Produktschap- voor
Pluimvee en Eieren "zo weinig mo
gelijk dierlijk vet" de meest indrin
gende boodschap.
De producenten van margarine wak
keren het vuurtje van 'dierlijk vet is
gevaarlijk' wel aan. De fabrikant van
Becel schrijft in haar voedingswijzer
o.a. "We eten te veel vet en vooral te
veel verzadigde vetten. Deze verho
gen het cholesterolgehalte in het
bloed, één van de risicofactoren voor
hart- en vaatziekten. Beperk daarom
zoveel mogelijk het gebruik van ver
zadigde vetten. Veel verzadigd vet zit
bijvoorbeeld in volvette zuivelpro-
dukten".
Plantakaas
Kaas maken met minder, of in het
geheel geen melkvet is in Zuivelland
een ontwikkeling, die veel aandacht
van in- en outsiders getrokken heeft.
Ineens lijkt ook bij een aantal
kaasproducenten melkvet taboe. Wat
is de story?
De eerste in de rij kazen, waarin
melkvet taboe is, is "Milner". Pro
ducent is DMV Campina-Melkunie,
een coöperatie van 14.000 leden/vee
houders met een melkaanvoer van
bijna 3,5 miljard kg per jaar.
Campina-Melkunie schijnt er trots op
te zijn dat zij de eerste is, bij wie het
gelukt is om uit halfvolle melk kaas
te bereiden. Volgens kranteberichten
hoopt deze coöperatie te voldoen
aan de groeiende vraag naar kwali
tatief hoogstaande en gezonde voe
dingsmiddelen. Voedingswaren uit
de light-sector, worden nogal eens
gekenschetst als niet lekker maar wel
duurder, terwijl de afzet minder
groot werd dan verwacht. Van consu
mentenzijde worden over een aantal
light-produkten kritische geluiden
gehoord. De consument zou evenwel
bereid zijn om voor Milner-kaas
20% meer te betalen dan voor kaas
bereid uit volle melk.
De Frico in Leeuwarden heeft met
zijn nieuwe kaassoort "Vitesse" het
melkvet voor 80% uitgebannen en
vervangen door plantaardig vet. De
ze kaas is rijk aan linolzuur, cho
lesterolverlagend - en dus beter voor
hart- en bloedvaten - en heerlijk mild
van smaak, aldus de producent van
deze kaas. De Frico stelt vast dat
plantaardig vet gezonder en lichter
verteerbaar is, dan dierlijk vet. De
Frico schrijft in een van haar recla
mefolders: "Het plantaardige
marktsegment is 'booming' en het
eind is nog lang niet in zicht".
De Goede Verwachting, een coöpera
tieve zuivelonderneming in Workum,
met een jaaraanvoer van een 300 mil
joen liter melk, heeft met zijn nieuwe
produkt Trenta aan alle dierlijke
melkvet de oorlog verklaard. West-
land kaasspecialiteiten uit Huizen
brengt deze melkvetloze "kaas" op
de markt. De firma schrijft in haar
reclamefolders o.a.: "Trenta bevat
4% meervoudig onverzadigde vetzu
ren in procenten van het totale vetge
halte. Bij gewone kazen is dat 20%.
In 100 gram Trenta komt 0,0001
gram cholesterol voor, in 100 gram
normale kaasplakken 0,1 gram. Tren
ta past uitstekend in de internationa
le aanwezige trend van gezond en
bewust leven en eten.
Commentaren
De medische wetenschap juicht de
komst van kaas met meer of minder
plantaardig - in plaats van dierlijk -
vet toe. Dr. J.D. Barth, Cardioloog
verbonden aan het Radboudzieken-
huis in Nijmegen zei bij de introduk-
tie van Trenta op de eerder genoemde
Huishoudbeurs daarover het volgen
de: "Ruim 50% van de Nederlandse
bevolking overlijdt op het ogenblik
ten gevolge van arteriosclerose (ader-
verklaking). De voornaamste bepa
lende factor die de mate van dit
sluipende proces bepaald is choleste
rol. Hoe minder verzadigd vet wij
eten, hoe minder cholesterol er in
ons bloed zit, des te minder snel dit
proces verloopt. Indien het mogelijk
zou zijn een produkt te ontwikkelen
dat de goede eigenschappen van kaas
(kalk) zou kunnen combineren met
de goede eigenschappen ter voorko
ming van hart- en vaatziekten (on
verzadigd vet) lijkt een doorbraak in
de voedingstechniek te worden. Met
de komst van Trenta lijkt een nieuwe
trend ingezet te kunnen gaan worden
die aanleiding geeft tot de verdere
ontwikkeling van genotsmiddelen,
die een gunstig effect hebben ter
voorkoming van hart- en vaatziek
ten."
De producenten en handelaren
van en in kaas sommen alle pluspun
ten op, die "kaas" met plantaardig-
vet heeft boven echte kaas.
De boeren denken verschillend
over de introduktie van plantakaas.
De boerenbestuurders van die coöpe
raties die plantaardige kaas zijn gaan
produceren, vinden dat de veehoude
rij nu niet weer de boot moet missen,
net als toen er kunstboter - margari
ne - kwam. Particulieren namen toen
het initiatief en omdat de margarine-
story een succes werd, streken zij de
winst op, die in de miljoenen guldens
liep. "Een ezel stoot zich in 't ge
meen niet tweemaal aan dezelfde
steen," denken zij.
Er is ook een groep boeren die zeg
gen dat je het natuurprodukt kaas
zuiver moet houden, net als echte
boter. Geen mengsel van dierlijk en
plantaardig vet in de kaas. Geen me
lange dus. Een kaasachtig produkt
met alleen plantaardig vet is dan nog
beter, vinden zij, maar ze voegen er
onmiddellijk aan toe dat zo'n pro
dukt geen kaas is en ook geen kaas
genoemd moet worden.
Wat dit laatste betreft krijgt deze
groep boeren gelijk. De wet staat
niet toe 'nepkaas' de naam 'kaas' te
geven. Dat is een mooi verhaal, zegt
mijn kaaswinkelier, maar als ik ad
verteer met "Trenta" dan weten de
mensen toch niet welk produkt dat
is? Daarom introduceerde hij deze
plantakaas onder de naam Trenta-
kaas en wie er een pond van kocht
kreeg een kaasschaaf gratis. De
grootste kleingrutter in ons land lost
het op door te adverteren met o.a. de
volgende tekst: "Jong van hart met
Trenta, nieuw, heerlijk, zuiver plan-
Het Zuidnederlandse zuivelconcern
DMV-Campina heeft vorig jaar de
rekord-hoeveelheid van 300.000 ton
ondermelk (een restprodukt van bo
ter) waaruit hoogwaardige ingre
diënten voor de voedings- en farma
ceutische industrie in de hele wereld
worden gemaakt per schip vervoerd
tussen Den Bosch en Veghel. Dat is
aanzienlijk meer dan het jaar er
voor, toen het bedrijf nog de be
schikking had over twee schepen.
Nu pendelen drie schepen dagelijks
met 380 ton per reis heen en weer
tussen beide plaatsen aan de Zuid-
Willemsvaart. Het vervoer van de
melk ^>er schip levert Campina een
besparing op van minstens 40 pro
cent in vergelijking met het vervoer
over de weg. Enkele jaren geleden
begon het concern uit Veghel met
het inzetten van melktankers tussen
de boterfabriek in Den Bosch en het
eigen verwerkingsbedrijf in Veghel.
Na het inzetten van de derde melk-
tanker heeft het wegvervoer voor
DMV op dit trajekt helemaal afge-
taardig en (bijna) geen cholesterol.
Dat is Trenta, het nieuwe produkt
voor kaasliefhebbers.
Het Nederlandse Zuivelbureau - nog
kort geleden zeer geprezen door het
blad Adformatie voor haar promi
nente kaas-campagnes in het verle
den - vindt dat een duidelijker
onderscheid gewenst is, tussen echte
zuivelprodukten en imitatieproduk-
ten, met name wat kaas betreft. In de
huidige situatie kan de consument in
verwarring raken, hetgeen op den
duur nadelig kan zijn voor het echte
produkt.
Over smaak valt niet te twisten, maar
bij plantakaas gebeurt dat wel. Pro
ducenten en handelaren daarvan zeg
gen dat deze kaas lekker is, maar het
Nederlands Zuivelbureau liet een
smaaktest uitvoeren. Het resultaat
daarvan was dat jong belegen Goud
se kaas voor smaak een 7 kreeg en
het imitatieprodukt een ruime 4, in
rapportcijfers uitgedrukt.
Het Nederlands Zuivelbureau heeft
niets tegen het nieuwe imitatiepro
dukt, maar 'houdt het zuiver' zegt
woordvoerder Ad Vernooy. Er zullen
regels gesteld moeten worden t.a.v.
presentatie, aanduidingen en promo
tie van dit produkt. De Nederlandse
natuurkaas producenten en handela
ren daarentegen zullen van hun kant
meer duidelijkheid kunnen geven
door het Holland-logo (dat vorig
jaar werd geïntroduceerd) op hun
produkten aan te brengen.
Vrees en hoop
Waar plantaardig vet zit, kan geen
daan en kan in één jaar ongeveer
315.000 ton ondermelk over het wa
ter worden vervoerd.
Woordvoerder J. Thijssen van het
Veghelse zuivelconcern is enthousi
ast over het inzetten van de schepen.
"Om dezelfde hoeveelheid melk
over de weg van Veghel naar Den
Bosch te vervoeren, zijn er jaarlijks
9000 retourtjes Veghel-Den Bosch
met 35 tons tankwagens nodig. Dat
betekent toch 18.000 ritten over een
relatief slechte en drukke weg. Er zit
dus zeker een milieuvoordeel aan het
vervoer over water. Bovendien zijn
de melktanks op de schepen, die uit
drie grote compartimenten bestaan,
makkelijker schoon te maken dan de
veel kleinere tanks van de vrachtwa
gens. De hygiëne doet niet onder
voor het rollende materieel", aldus
Thijssen.
Uiteraard speelt de gunstige ligging
van de twee fabrieken van DMV-
Campina een rol; zowel de boterfa
briek in Veghel als de verwerkende
fabriek in Den Bosch liggen aan het
dierlijk vet zitten. Daarmee is de toe
komstige afzet van dierlijk vet - in dit
geval melkvet - in de concurrentie ge
komen. Een Amsterdamse huis
vrouw zag het wel heel eenvoudig en
zei: "Moeten de boeren het grasland
maar scheuren en zonnebloemen
gaan verbouwen". De vrees is niet
ongegrond dat de afzet van melkvet,
via kaas en boter, in de toekomst
steeds moeilijker wordt. Zal dit lei
den tot een herwaardering van het
melkvet, zowel bij het prijsbeleid als
in de fokkerij?
Vrees is goed, mits het alert maakt.
Analyseren en prognotiseren is beter.
Hopen geeft moed. Gelukkig maar.
Vet is lekker en daarom een smaak
maker van de beste soort. Bij de kaas-
afzet is onze echte Goudse kaas
altijd nog de grote voortrekker.
Er is binnenkort een goed smeerbare
boter, onder de naam 'boter bereid
met zacht melkvet'. Dat zit in een
kuipje. Wie weet wordt het een suc
ces en gaat de boterconsumptie er
door stijgen. Plantaardige 'kaas' is
duurder dan 'gewone' kaas, Trenta
kostte bij de introduktie 1,95 per
ons. Voor mijn Edammertje betaalde
ik omgerekend per ons - de helft. De
margarine consumptie kon zo sterk
stijgen, omdat deze veel goedkoper
was dan de echte boter. Nu is het om
gekeerde het geval. De meeste echte
kaas is goedkoper dan het imitatie
produkt.
Het leven tussen hoop en vrees is
boeren niet vreemd, maar op melk-
vreemd vet mogen ze niet hopen. Al
leen maar vrezen, vrees ik.
Piet Westra
water. Bij andere bedrijven van het
zuivelconcern doet zich die gunstige
omstandigheid niet voor en is men
wel degelijk op het wegvervoer aan
gewezen".
380 ton per Kempenaar
Voor het transport heeft DMV-
Campina drie partikuliere schepen
met bemanning gehuurd. Zoals te
verwachten op de Zd.-Willemsvaart
zijn het kempenaars, die in verband
met de geringe diepte van de sluis bij
Schijndel telkens maar 360 tot 380
ton meenemen. Per week wordt er
bijna 7000 ton - zo'n 20 scheepsla
dingen - vervoerd. Er zijn dagelijks
een of twee schepen onderweg.
DMV-Campina heeft de gehele op
bouw van de kempenaars betaald
(tanks, leidingen en pompen) en is
daar ook eigenaar van.
De drie schepen maken al varend re-
klame voor hun broodheer. Op de
tanks zijn koeien geschilderd, alsme
de in 'koeie-letters' het opschrift
DMV-Campina Melktransport.
Vrijdag 4 mei 1990
15
