"De overheid loopt ons bij de milieuzorg voor de voeten"
Kartering van aardappelpercelen in het kader
van het besluit bestrijding aardappelmoeheid
KNLC steunt aktie om geen
landbouwschapsheffing te betalen niet
De bloembollenteelt is berucht om het gebruik van ontsmettingsmid
delen. Kan het ook wat minder? Ja, zo bewijst Piet van Haaster op
zijn bedrijf in het Zuidhollandse De Zilk. Door ruime vruchtwisse
ling kon hij het gebruik aanzienlijk terugbrengen. Toch grijpt hij
voor de bestrijding van ziekten en plagen naar zijn zin nog teveel
naar bestrijdingsmiddelen, ook al is dat middel vaak erger dan de
kwaal. Maar dat komt volgens hem door de onnodig strenge voor
schriften van de overheid.
Hoe kun je schoon en toch rendabel produceren? Voor veel
boeren en tuinders een vraag, voor anderen een weet. In deze
serie artikelen komen die "anderen" aan het woord. Kollega's
die op hun manier een steentje bijdragen aan het schoonhou
den van het milieu. Ze wachten niet op regels van de overheid
maar zijn zelf aan de slag gegaan.
Deel 8: Bloembollenteler Piet van Haaster.
Bloembollenteler Piet van Haaster uit De Zilk (ZH) is er al van jongs af aan van doordrongen dat bestrijdingsmidde
len schadelijk kunnen zijn. Hij beperkt het gebruik van chemische middelen tot een minimum. Met dit apparaat
houdt hij de sloot onkruidvrij, het gebruik van gramoxone wordt daardoor overbodig.
Als 18-jarige jo.ngen raakte Piet van
Haaster er al van doordrongen dat
bestrijdingsmiddelen schadelijk
♦kunnen zijn. Kort nadat middelen in
de sloot waren gekieperd zag hij hoe
zwermen vogels afvlogen op de dode
vis die boven was komen drijven.
Reden voor hem om voorzichtig en
spaarzaam met bestrijdingsmiddelen
om te gaan. Voor het klaarmaken
van spuitvloeistof heeft hij een duur
apparaat laten ontwikkelen. Stofaf
zuiging en een elektrisch roermecha
nisme zorgen ervoor dat kontakt
met het middel vermeden wordt.
"Wij zijn heel bewust bezig", zegt
de nu 60-jarige Van Haaster.
Niet alleen de gezondheid van Van
Haaster en zijn vier werknemers,
ook het milieu wordt ontzien. Sinds
vijftien jaar terug is in het gebruik
van ontsmettingsmiddelen flink ges
noeid. Van Haaster: "Ik was tot '76
gespecialiseerd in hyacinten. Specia
lisatie is altijd gepropageerd door de
overheid. Dat heeft geleid tot meer
welvaart, maar de keerzijde van de
medaille was roofbouw. De op
brengsten gingen achteruit. Dan kun
je twee dingen doen: injekteren,
spuiten en ontsmetten öf een ruimer
vrucht wisselingsschema nemen".
Bloembollenkraam
Van Haaster koos voor het laatste.
Hij teelt nu 1 op 5. Het assortiment
Ter voorkoming van aardappelmoe
heid geldt in Nederland een verplich
te vruchtwisseling van aardappelen.
Op deze verplichte vruchtwisseling
wordt kontrole uitgeoefend. Daar
toe worden de aardappelpercelen in
kaart gebracht oftewel gekarteerd.
In Zeeland gebeurt dit door perso
nen die tijdelijk in dienst zijn van het
Landbouwschap. Met een zoge
naamde slagpasser worden de perce
len opgemeten (uitgaande van vaste
punten) en ingetekend op kaarten
met een kadastrale ondergrond. Op
grond van het Besluit Bestrijding
Aardappelmoeheid hebben deze per
sonen als onbezoldigd ambtenaar
van de Algemene Inspektiedienst
(AID) het recht de percelen te betre
den voor het verrichten van de nodi
ge meetwerkzaamheden, alsmede
voor de rasbenaming. De karteer-
ders kunnen zich desgevraagd legiti
meren. Het kan dus in het groeisei
zoen voorkomen dat u met deze
Vrijdag 4 mei 1990
is uitgebreid met tulp, krokus, narcis
en dahlia. Daardoor hoeft de grond
nog maar een keer in de vijf jaar
ontsmet te worden. "Wij gebrui
ken", zo schat Van Haaster, "80
procent minder ontsmettingsmidde
len dan kollega's met een krapper
schema. De meesten telen 1 op 2,5".
De ruimere vruchtwisseling is voor
Van Haaster alleen mogelijk door
samenwerking met zijn zoon en
schoonzoon die ook allebei een
bloembollenkraam, een eigen be
drijf, hebben. Voor het rouleren van
teelten kunnen ze eikaars grond be
nutten. Samen beschikken ze over
zo'n 40 hektare.
"Het liefst", zegt zoon Albert,
"zouden we 1 op 6 willen telen. We
gaan ervan uit dat we dan helemaal
geen ontsmettingsmiddelen hoeven
te gebruiken. Maar dat kan alleen
als we met derden samenwerken.
Anders kom je vanwege het prijsge
ven van een stukje specialisatie niet
aan je inkomen. We willen toch mi
nimaal het gemiddelde hebben.
Maar de overheid maakt horizontale
samenwerking, dus uitwisseling van
grond, ontzettend moeilijk door de
pachtwet. Je zit gelijk aan een over
eenkomst van zes jaar vast. Als de
pachter na een jaar niet van je land
af wil dan krijg je hem niet weg.
Daar zou versoepeling in moeten ko
men. Het milieu is daarbij gebaat".
werkzaamheden geconfronteerd
wordt.
Het zal u duidelijk zijn dat het on
doenlijk is in alle gevallen vooraf
aan de grondgebruiker toestemming
te vragen het land te mogen betre
den. Wel mag van de karteerders
worden verwacht dat bij noodzake
lijk geachte betreding van het woo
nerf, u van één en ander op de hoog
te gesteld wordt.
Mocht u onverhoopt toch klachten
hebben over het betreden van uw
land, dan zal de karteerder u desge
vraagd graag te woord staan. Voor
nadere inlichtingen terzake van deze
karteringswerkzaamheden kunt u
ook terecht bij de Gewestelijke Raad
voor Zeeland van het Landbouw
schap, telefoon 01100-12220.
Bemonstering
Aansluitend op de karteringswerk
zaamheden zullen de betreffende
Voor bestrijding van onkruid, ziek
ten en plagen zet Piet van Haaster
nog meestal chemische middelen in.
Met organische mest komt veel zaad
van onkruid op het land. Toch is
door het ruimere bouwplan de grond
ietsje schoner geworden. Dat zit 'm
volgens Van Haaster in de komst
van de zomerteelten. In het verleden
waren in de zomer de produkten van
het land en had onkruid vrij spel. Nu
krijgen ze door de zomerteelt weinig
kans en hoeft de voorraad in de
bestrijdingsmiddelenkast minder
vaak aangesproken te worden.
percelen worden bemonsterd op de
aanwezigheid van aardappelmoe-
heidsaaltjes. Deze bemonstering
vindt plaats door personeel in dienst
van de Plantenziektenkundige
Dienst, dat deze werkzaamheden
eveneens uitvoert op basis van het
Besluit Bestrijding Aardappelmoe
heid. (Voor wat de betreding van de
percelen betreft geldt derhalve het
zelfde als hetgeen gesteld is met be
trekking tot de kartering.) Ook dit
personeel kan zich desgevraagd legi
timeren. In sommige gebieden heeft
de Plantenziektenkundige Dienst
(PD) dezelfde mensen in tijdelijke
dienst genomen als degene die voor
heen het karteringswerk voor de
AID hebben uitgevoerd.
Nadere inlichtingen over deze be
monstering zijn te verkrijgen bij de
Plantenziektenkundige Dienst te
Goes/Roosendaal, telefoonno.:
01100-37115 of 01650-37753.
Investering
Datzelfde effekt heeft een apparaat
om onkruid uit de sloot te klauwen.
Het chemische middel gramoxone
wordt daardoor overbodig. Zoon
Albert: "In onze schuur heeft een
veehouder zijn machines gestald.
Daar stond zo'n apparaat bij. We
hebben 'm een jaar geprobeerd en
gaan er nu zelf een kopen". Het gaat
om een investering van ruim zeven
duizend gulden.
Ook in de tulpenbroeierij wordt zo
wel geld als milieu gespaard. "Bo
venin de kisten doen we elke keer
schoon zand", vertelt werknemer
Wim van Eeden, door Van Haaster
bij het gesprek gehaald om de prak
tijk te belichten. "In het verleden ge
bruikte je daarvoor steeds dezelfde
grond, maar die moest dan wel wor
den ontsmet. Wisselen van grond,
zoals we nu doen, dat zand is wel
duurder, maar je gebruikt minder
bestrijdingsmiddelen. Zo heb je een
beter produkt tegen dezelfde
kosten".
Al sinds 1979 is het gebruik van fos
faat uit den boze. "Er bleek genoeg
in de grond en in het water te zit
ten", zegt Piet van Haaster lako-
niek. "We gaven veel stalmest. Het
humusgehalte in de grond was onge
hoord groot. Toen begonnen we ons
af te vragen: moet je wel zoveel mest
geven. Je moet het ook nog eens be
talen. We gebruiken nu de helft min
der mest dan tien jaar geleden".
Rendabel bedrijf
Wat betekent de zorg voor het mi-
Het KNLC steunt de aktie van boe
ren die de landbouwschapsheffing
op een speciale rekening storten niet.
Het KNLC en de bij het KNLC aan
gesloten organisaties werken ook
niet aan deze aktie mee. Dit is de
konklusie van de bestuursvergade
ring van het KNLC op 1 mei.
Het bestuur toont zich een voorstan
der van een efficiency-onderzoek,
waarbij de totale agrarische belan
genbehartiging wordt doorgelicht.
Het KNLC heeft al meermalen voor
deze doorlichting gepleit. De akties
om geen landbouwschapsheffing te
betalen zijn erop gericht om dit on
derzoek te bewerkstelligen.
Het KNLC vindt het een goede zaak
dat het Dagelijks Bestuur van het
Landbouwschap een principe-besluit
heeft genomen om met deze door
lichting te beginnen.
Het onderzoek dat het dagelijks
bestuur van het Landbouwschap
lieu en arbeidshygiëne voor de be
drijfsresultaten? Wegen de besparin
gen op de nota's voor kunstmest en
bestrijdingsmiddelen op tegen de ex
tra investeringen? "Je kunt gezond
heid niet in geld uitdrukken", vindt
Piet van Haaster. "We hebben een
rendabel bedrijf. Zeker geen topbe
drijf maar duidelijk beter dan ge
middeld. Dat blijkt uit bedrijfsver-
gelij kingen".
Zoon Albert: "Je hebt natuurlijk ex
tra kosten. Toen we van vier naar
vijf teelten overstapten, moesten we
land aankopen. Voor elke teelt zijn
aparte machines nodig en schuurac-
commodatie. En een nieuwe teelt is
de eerste paar jaar niet interessant.
Dan betaal je leergeld. Aan de ande
re kant zijn er ook nadelen aan spe
cialisatie. Als het produkt goed
loopt is de winst hoog, gaat het
slecht dan is de winst laag. Wij heb
ben altijd wel een produkt dat duur
is".
Het moet Piet van Haaster van het
hart dat overheidsregels het gebruik
van bestrijdingsmiddelen soms on
nodig opstuwen. "De narcissenaal
bijvoorbeeld. De overheid eiste tot
voor kort dat bij besmetting de
grond vier keer wordt geïnjekteerd
met bestrijdingsmiddelen. De weten
schap zegt dat één keer injekteren al
99,5 procent resultaat geeft. Die drie
keer waren dus overbodig. Zo loopt
de overheid bedrijven onnodig voor
de voeten. Laten ze het aan ons en
aan de wetenschap overlaten".
Magda de Vetten
Landbouwschap
voorstaat, vraagt echter een verbre
ding naar andere delen van de belan
genbehartiging, vindt het bestuur
van het KNLC.
De uitkomsten van de diskussie over
verdergaande samenwerking van de
3 Centrale Landbouworganisaties
kan een goede aanleiding vormen
voor deze verbreding.
Themadag management
bodemstructuur
Op 14 juni wordt er op het IMAG-
proefbedrijf "Oostwaardhoeve" te
Slootdorp een themadag gehouden
over "Management bodemstruc
tuur". Aanvang: 9.00 uur. Kosten:
25,p.p. te betalen bij binnen
komst in de zaal. Aanmelding voor 1
juni. Voor inlichtingen en inschrijf
formulieren: dr.ir. F.G.J. Tijink tel.
08370-94233.
11
Ter controle van de verplichte vruchtwisseling worden alle aardappelpercelen in kaart gebracht.
