Haagse lente
nog ver te zoeken
Voorspelbaar verloop
Kommissie veehouderij KNLC
tegenstander liberaliseren
'Op het Plein beleef je het niet mee'
Wie van een plaats op de publieke tribune verzekerd wilde zijn, moest
zorgen op tijd bij het kamergebouw aanwezig te zijn. De ZLM-leden
(van rechts naar links op de voorste bank) Hans van Gorsel uit Oud-
Vössemeer, Dick Vogelaar uit Dinteloord, Jan Gaanderse en Jan Lie-
vense allebei uit Nieuwerkerk, hebben een uur in de rij gestaan voor
ze naar binnen konden. Op de tribune bevonden zich ook nog andere
leden van de ZLM, onder wie voorzitter Huib van der Maas. Volgens
Hans van Gorsel had het overleg een voorspelbaar verloop. "Alle frac
ties wilden zich manifesteren, waarbij de oppositiepartijen uiteraard
het meest kritisch waren. De regeringsfracties hadden ook wel kritiek,
maar steunden toch het standpunt van de regering. Ik vind daarom dat
ze hun partijgenoten Jan de Koning en Wim Meijer uit de Commissie
van Goede Diensten in hun hemd hebben gezet."
Zonder al te hoog gespannen verwachtingen reisden vorige week don
derdag uit alle delen van het land bussen vol boeren af naar Den Haag
om aldaar 'van zo nabij mogelijk' het mondeling overleg tussen de
vaste kamercommissie voor landbouw en minister Braks te kunnen
volgen.
Aan de orde was het rapport van de Commissie van Goede Diensten
en de reactie van het kabinet daarop. Van de 2.000 a 3.000 boeren en
boerinnen die op het Plein samenstroomden konden er slechts ca. 70
plaats nemen op de publieke tribune, de overigen moesten het overleg
buiten via een geluidsinstallatie volgen.
De bijeenkomst was georganiseerd
door de 3CLO en de actiecoördina
toren. Zo'n 100 boeren uit de omge
ving van Den Haag hadden 's
ochtends hun trekkers op het Plein
gestald. Van de autoriteiten mocht
de bijeenkomst niet op het Binnen
hof plaatsvinden, wegens "Herstel
werkzaamheden aan een poortje".
Een waterkanon van de politie voor
een toegangspoort en de aanwezig
heid van bereden politie en arresta
tiebusjes op het Binnenhof maakten
duidelijk dat de tolerantiegrens wat
betreft de ordehandhaving scherp
gesteld was.
In de loop van de middag arriveer
den groepen boeren op het Plein, lo
pend vanaf het Haagse Bos waar de
bussen moesten worden geparkeerd.
De meesten waren nog vroeg genoeg
om eerst een ommetje te maken over
het Binnenhof, en constateerden dat
het met die herstelwerkzaamheden
hard meeviel... Ondertussen viel de
regen met bakken uit de zwaarbe
wolkte hemel.
Vanaf twee uur werden de boeren op
het Plein toegesproken door achter
eenvolgens Klaas Dijkstra, Jos Roe-
maat en Jef Mares. Zij warmden de
aanwezigen alvast op voor 'het poli
tieke spel'. Daarna werd door Josje
de Koning aan de heer P. Blauw,
voorzitter van de vaste kamercom
missie voor landbouw, een petitie en
een symbolische laatste strohalm
overhandigd. Om drie uur zou het
overleg van de kamercommissie be
ginnen. De minister weigerde echter
om net als de kamerleden en de jour
nalisten het kamergebouw door de
fietsenkelder binnen te gaan. Dit
werd nodig geacht vanwege de aan
wezigheid van een aantal boeren
voor de hoofdingang. Toen de boe
ren -op verzoek van o.a. Klaas
Dijkstra- ruimte hadden gemaakt
kon de minister alsnog via de hoofd
ingang binnenkomen. De chauffeur
die hem daar afzette hield zich dui
delijk niet aan'alle verkeersregels.
Het overleg zelf verliep voor de ak
kerbouw teleurstellend. De fracties
van de regeringspartijen steunden in
grote lijnen het standpunt van de re
gering. Kritiek op het rege
ringsstandpunt werd o.m. geuit door
de fracties van de VVD en D'66.
Woordvoerder Pieter ter Veer van
D'66 ontlokte applaus van de publie
ke tribune met zijn opmerking dat
het functioneren van minister Braks
zich kenmerkt door 'een overmaat
aan bravoure en een minimum aan
daad'.
In zijn beantwoording verzette de
minister zich tegen de kwalificatie
"kruimelwerk", waarmee Land
bouwschapsvoorzitter Doornbos het
regeringsstandpunt eerder had afge
daan. Verder beloofde de minister
zich in Brussel in te zetten om af
spraken te maken over een beperking
In de regen werden de boeren en boerinnen voorafgaand aan het Kameroverleg toegesproken door Klaas Dijkstra,
Jos Roemaat en Jef Mares.
"Dat wij niet konden vergaderen vanwege onze eigen mensen, heeft zich
nooit eerder voorgedaan. Ik heb dat als een nederlaag voor de belangenbe
hartiging ervaren."
Drs. M.L. de Heer, scheidend algemeen-secretaris van het Land
bouwschap (Oogst, 19 april 1990).
"De drie centrale landbouworganisaties willen de smerige zaakjes, zoals de
verplichte heffingen en de milieumaatregelen, door het Landbouwschap laten
opknappen. Zelf kunnen ze dan mooi weer spelen. Dat hoeft niet voor mij.
Ik heb weinig zin om alleen maar verordeningen te maken. Deze club moet
ons wel voordelen blijven opleveren."
H. Ligtenberg, vertegenwoordiger FNV, tevens vice-voorzitter
van het Landbouwschap (Boerderij, 24 april 1990).
"De veehouderij heeft ook belang bij goede samenwerking met de akkerbou
wers. Men wil graag de mest over het akkerland uitrijden. Maar de slogan is:
geen katholieke stront op protestanse grond."
Ir. G. Braks, minister van Landbouw, natuurbeheer en Visserij
(NRC-Handelsblad 18 april 1990).
"Het Landbouwschap loopt zo ver voor de muziek uit dat ze die niet meer
horen."
Akkerbouwer Edo Veenman uit Biddinghuizen, initiatiefnemer
van de aktie om de Landbouwschapsheffing op een aparte reke
ning te storten (Boer en Bedrijf, 13 april 1990).
"Ik geloof best dat er een probleem is. Maar het is provinciaal van aard. Het
is het gevolg van een bedrijfstak die niet mee is gegaan met zijn tijd. Laten
we toch het kind niet weggooien met het badwater."
Carlo Trojan, hoogste Nederlandse ambtenaar bij de EG in
Brussel (Boerderij 17 april 1990).
7
De kommissie melkveehouderij van
het KNLC heeft fors stelling geno
men tegen de liberalisatie van de we
reldhandel in landbouwprodukten,
die het resultaat zou moeten zijn van
de GATT-onderhandelingen. Het
EG-landbouwbeleid moet zoveel
mogelijk worden gehandhaafd,
vindt de kommissie.
De kommissie wijst rebalancing af.
Rebalancing wil zeggen dat opnieuw
onderhandeld wordt over de (invoer
heffingen op verschillende produk-
ten. Dan dreigt een heffing op
graanvervangers en daarom is de
kommissie hiertegen. Een ander ele
ment van de GATT-
onderhandelingen is de tarifikatie.
Dat wil zeggen dat alle bestaande
handelsbelemmeringen worden om
gezet in tarieven, die vervolgens al
onderhandelend verlaagd moeten
worden. De kommissie veehouderij
is bang dat het interventiesysteem op
de tocht komt te staan bij een derge
lijke benadering.
Ordinaire heffing
De melkveehouderij kent als sektor
geen mestprobleem stelt de kommis
sie veehouderij. Een heffing op basis
van de geproduceerde ammoniak-
uitstoot, zoals minister Braks die
recent heeft voorgesteld, noemt de
kommissie een ordinaire belasting
maatregel. Zij wijst de heffing daar
om af. Er wordt al volop bijgedra
gen in de kosten van onderzoek,
door de heffing op veevoer, via de
produktschappen, uit WIR/BTW-
kompensatiegeld. Ook het proefbe
drijf melkveehouderij en milieu
krijgt geld.
De kommissie vindt dat mest uitrij
den van februari tot en met septem
ber moet kunnen. Zij is het eens met
een verbod in december. Nog geen
kwart van de bedrijven heeft nu een
Vrijdag 27 april 1990
mestopslag voor zes maand of lan
ger. Afdekken van mestsilo's is ridi
cuul volgens de kommissie. Het kost
enorm veel en het levert enorm wei
nig reduktie in de ammoniakuitstoot
op omdat op de silo toch een soort
schoorsteen nodig blijft.
van de graanproduktie. De kamerle
den drongen hierop aan, omdat al
leen hierdoor een verdere prijsdaling
kan worden voorkomen. Braks zegde
tenslotte toe bereid te zijn 50 mil
joen extra beschikbaar te stellen voor
de beëindigingsregeling, als zou blij
ken dat akkerbouwers zoveel van de
ze regeling gebruik maken dat dit
extra bedrag nodig is.
Omdat "de bijna een half miljard"
die Braks zegt voor de akkerbouw
over te hebben voor het grootste deel
bestaat uit herschikkingen of al
bestaand beleid, en het extra in
hoofdzaak bedoeld is voor wijkers
en niet voor blijvers, overheersten bij
de boeren na het overleg gevoelens
van ontevredenheid en verslagenheid
tijdens de beantwoording door de
minister. Actieleider Klaas Dijkstra
stelde de op het Plein meeluisterende
boeren maar voor niet langer naar de
woorden van Braks te luisteren. Zijn
voorstel werd met instemmend ge
juich ontvangen. Strijdvaardig gaf
Dijsktra te kennen dat de akkerbouw
zich nog niet gewonnen geeft.
telande had de demonstratieve bij
eenkomst best wel op het Binnenhof
kunnen plaatsvinden, zowel wat be
treft de omstandigheden ter plaatse
("dat verbouwen van die poort stel-"
de niets voor, het was gewoon een
smoesje om ons niet toe te laten, zo
dacht iedereen erover bij ons in de
bus") als wat betreft de hieraan ver
bonden risiko's: "We waren echt niet
van plan om de orde te verstoren".
Ze betreurt dat de demonstratie op
het Plein moest plaatsvinden. "Je
mist daar de -noem het maar- intie
me sfeer die er op het Binnenhof wel
is. Het overleg was trouwens voor
ons moeilijk te volgen, omdat je de
sprekers niet ziet. "Wie is er nu aan
het woord?", hoorde je dan om je
heen. Toen we het overleg een poos
hadden aangehoord werd het steeds
moeilijker om de inhoud ervan nog
in je op te nemen. Je beleeft het niet
mee op het Plein. Die klacht heb ik
van veel mensen gehoord. De regen
heeft natuurlijk ook mede een nega
tieve stempel op deze dag gedrukt.
Je staat daar maar met je paraplu, en
om de anderen niet vanonder een pa
raplu weg te drukken bleef je staan
waar je stond.
Dat minister Braks eerst niet door de
hoofdingang wilde vindt mevrouw
Dingemanse een lachertje. "Hij
heeft onze aanwezigheid daar ge
woon uitgebuit. We zijn iets bij de
ingang vandaan gegaan omdat Klaas
Dijkstra ons dat verzocht. Voor hem
hebben we dat gedaan, niet voor
Braks. We hadden overigens niet de
bedoeling de minister ook maar een
haar te krenken. Dat zijn dienstauto
zo snel aan kwam schieten is dan
ook volkomen misplaatst. Ik heb
nog nooit een auto met zo'n hoge
snelheid een straat in zien rijden."
Lex Kattenwinkel
Lachertje
Volgens Jopie Dingemanse uit Zou-
"In bepaalde streken heeft men zich in Nederland wellicht te eenzijdig op be
paalde akkerbouwteelten toegelegd. Denken we bijvoorbeeld aan het eenzij
dig gericht zijn op de produktie van aardappelen in bepaalde gebieden voor
de zetmeelindustrie, dus ook een zeer eenzijdige afzet van de produktie. Gelet
op deze eenzijdigheid lijkt er dan ook een grotere gevoeligheid te bestaan te
genover de huidige algemene moeilijkheden in de akkerbouw. De Nederland
se akkerbouwsector is kleiner dan de onze maar veel eenzijdiger gericht.
Wellicht schuilt daar een uitleg voor de meer uitgesproken reacties in Neder
land."
Paul de Keersmaeker, staatssecretaris voor Europese zaken en
landbouw in België (De Boer en De Tuinder, weekblad van Bel
gische Boerenbond, 20 april 1990).
