KENGETALLEN
Verslaggeving vakbladen onvolledig
Rendement van grondverpachtingen
Graanbudgetstabilisator weer
ter diskussie stellen
over geld
erfgoed
Landbou wschap:
Kommissie BOV van
het KNLC vindt SEV-
diensten te klein
bestemmings
plannen jft'
ingezonden
Wanneer er een pachtkontrakt
wordt gesloten tussen pachter en
verpachter; of een overeenkomst tot
wijziging; of een overeenkomst tot
beëindiging van de pacht, is de ver
pachter en of de pachter verplicht
deze overeenkomst binnen 2 maan
den nadat ze zijn aangegaan aan de
Grondkamer ter goedkeuring te
zenden.
Voorbeeld: Er werd per 1 november
1986 met een looptijd tot 1 novem
ber 1992 een kontrakt gesloten. Op
12 januari werd de overeenkomst in
gestuurd naar de Grondkamer. Dus
12 dagen langer dan 2 maanden.
Wat zijn de consequenties hiervan?
De goedkeuring van dit kontrakt
wordt wel door de Grondkamer ver
leend maar de 6-jarige duur gaat pas
in bij de aanvang van het pachtjaar
volgende op dat waarin de pachtover
eenkomst is ingezonden.
Dit betekent in dit geval dat de pacht-
Het Landbouwschap wil dat premier
Lubbers op de eerstkomende bijeen
komst van Europese regeringslei
ders, eind april in Dublin, het besluit
van twee jaar geleden over de stabili
satie van het graanbudget weer ter
diskussie stelt als het niet lukt om
overal in Europa tot een goed wer
kende braakregeling te komen.
Doordat in de belangrijkste graan-
produktielanden, Frankrijk en En
geland, onvoldoende grond uit pro-
duktie wordt genomen blijft de Eu
ropese graanproduktie toenemen en
blijft de prijs automatisch omlaag
gaan.
Nederland behoort samen met
Duitsland en Italië tot de landen die
wel hebben ingespeeld op de moge
lijkheid om graanland braak te leg
gen. Naar de mening van het Land
bouwschap is het onjuist om landen
die op deze wijze hun aandeel leve
ren aan het beperken van de Europe
se graanproduktie toch te konfron-
teren met verdere prijsdalingen. De
Nederlandse akkerbouw is bereid
om ook in de toekomst naar verhou
ding bij te dragen aan het beheersen
van de Europese graanproduktie, zo
heeft het schap de premier in een
brief laten weten.
Wanneer de gang van zaken op een
bedrijf wordt geëvalueerd worden
veel cijfers gebruikt. Een deel van
die cijfers worden gemakshalve wel
aangeduid als "kengetallen". Som
mige zijn produktie-technisch van
aard bijvoorbeeld de melkgift per
koe. Andere zijn financieel of eko-
nomisch bijvoorbeeld omzet of ei
gen vermogen. Sommige kan men
vinden in de boekhouding, terwijl
andere daar niet aanwezig zijn b.v.
saldo of zelfs niet op basis van de fi
nanciële administratie zijn te bereke
nen bijvoorbeeld kosten per sbe.
Financiële kengetallen zijn de kenge
tallen die rechtstreeks kunnen wor
den ontleend aan de jaarrekening of
anderzijds daaruit kunnen worden
berekend. Momentopnames staan
daarbij in de balans en de periodecij-
fers in de winst- en verliesrekening
en in de staat van herkomst en beste
ding van middelen. Kengetallen zijn
ondersteunend bij de beoordeling van
een bedrijf. Kengetallen zijn ook
van belang voor interne- en/of ex
terne bedrijfsvergelijking. Er is spra
ke van bedrijfsvergelijking als ken
getallen worden vergeleken met die
van een andere verslagperiode of
van een ander bedrijf.
Bij de interne bedrijfsvergelijking
worden kengetallen van één bedrijf
vergeleken met voorgaande perio
den; ook kunnen resultaten worden
vergeleken met een planning voor de
betreffende periode.
Bij externe bedrijfsvergelijking wor
den kengetallen van een bepaald be
drijf vergeleken met die over een
zelfde periode van andere bedrijven
of een gemiddelde van andere be
drijven.
Onderschat
De ondersteunende werking van
kengetallen wordt ook door de agra
rische ondernemers helaas vaak on
derschat. Financiële instellingen
waaronder kredietverschaffers gaan
Vrijdag 30 maart 1990
overeenkomst eindigt 1 november
1993.
En wanneer de pachtovereenkomst
helemaal niet wordt opgestuurd naar
de Grondkamer en dus niet kan wor
den goedgekeurd
- dan geldt de pachtovereenkomst
voor onbepaalde tijd,
- de pachtovereenkomst kan niet
worden opgezegd; er kan geen
rechtsvordering tot betaling van de
pacht tegen de pachter worden
gesteld.
Advies
Bekijk goed tot hoe lang de pacht-
termijn loopt van uw kontrakt met
het oog op bovenstaande.
Stuur op tijd een nieuw kontrakt in
dus 2 maanden na de datum van in
gang dus niet na de datum van on
dertekening.
J. Markusse
Voor de toekomst van de sociaal-
ekonomische voorlichtingsdiensten
is de organisatiestruktuur het kardi
nale punt. De SEV-diensten van de
KNLC-organisaties zijn aan de klei
ne kant voor een optimale struktuur.
Dat meent de kommissie bedrijfs
ontwikkeling en voorlichting (BOV)
van het KNLC.
De SEV-ers zijn het visitekaartje van
de organisaties. De kwaliteit van het
werk staat echter onder druk. Er
moet op korte termijn iets gebeuren
om de positie van de SEV te handha
ven. "Sociaal-ekonomische voor
lichting in de jaren '90" is de titel
van een (concept-)notitie van het
Landbouwschap.
Deze notitie beschrijft de sterke en
de zwakke kanten van de voorlich
tingsdienst. Een lage drempel, een
vertrouwensrelatie, integrale aan
pak, maatwerk, herkenbaar voor de
leden door de koppeling aan de
landbouworganisaties, het zijn alle
maal sterke kanten.
Aan de min-kant staat echter dat die
binding aan de landbouworganisa
ties een professionelere aanpak be
lemmert. De besluitvormingsstruk-
tuur is onduidelijk, de diensten lo
pen in omvang sterk uiteen.
Oostburg
Een wijziging wordt voorbereid voor
diverse percelen Buitengebied zoals
aangegeven op de bijbehorende te
keningen die samen met het besluit
voor een ieder ter inzage ligt bij de
gemeentesekretarie, sektie Ruimte
lijke Ordening te Oostburg.
Putte
Een wijziging wordt voorbereid voor
het bestemmingsplan "Buitenge
bied". Het voorbereidingsbesluit
treedt in werking met ingang van 21
maart en ligt voor een ieder ter inza
ge ter gemeentesekretarie.
Regelmatig staan wij verbaasd ovei
de verschillen die opduiken tussen de
inhoud van een vergadering en het
verslag dat hierover opgenomen
wordt in onze vakbladen. De brood
nodige diskussie, die een vergade
ring nuttig maakt, wordt meestal in
het verslag niet meegenomen.
Enkele voorbeelden hiervan hebben
we dit winterseizoen weer kunnen le
zen. Zo stond bijvoorbeeld in het
ZLM-blad van 2 februari het verslag
van de akkerbouwstudiedag
Zeeuws-Vlaanderen. Op deze verga
dering sprak o.a. de heer Meeuwis-
sen. Hij wist de vergadering te ver
tellen dat wij te maken zouden krij
gen met "ophoping van fosfaat en
zware metalen in de bodem". Ook
een grote besparing van de kalibe
mesting achtte de heer Meeuwissen
mogelijk.
Sprekende op een Zeeuws-Vlaamse
studiedag had hij kunnen weten dat
de kalicijfers in het Zuidwesten (wel
iswaar steeds langzamer) dalen, en
dat derhalve een besparing hier niet
kan! Deze opmerking werd daarom
ook, terecht, door de aanwezigen ge-
korrigeerd. Deze fout van de spreker
werd echter wel in het verslag opge
nomen, de essentiële korrektie niet.
Zo was ook in het verslag van de
Zeeuwse spuitdag te Goes niets terug
te vinden over het pleidooi van de
heer Verhagen. Hij pleitte voor o.a.
een beter bemande landbouwvoor
lichting hetgeen beter en vriendelij
ker zou werken dan de dwangmaat
regelen en verboden zoals die nu tot
stand komen.
Ook deze opmerking, die velen zich
nog goed in de geest staan, waren
wederom niet terug te vinden in het
verslag.
Eén en ander laat zien dat een juist
verslag maken niet eenvoudig maar
wel essentieel is. Enkel de tekst van
de spreker overnemen roept de ge
dachte van "eenrichtingsverkeer"
op, en het "nutteloze" van het ver-
gaderbezoek.
Wij verwachten daarom dat in het
vervolg in ons vakblad een korrekte
weergave van bijeenkomsten gege
ven wordt. Dit bevestigt dan tevens
het nut van het vergaderbezoek, en
de inspraak waar voor deze belegd
is.
E. Dekker, Hoofdplaat
N. Kerckhaert, Oostburg
echter bij hun kredietverstrekking
niet alleen uit van het wel en wee dat
de agrariër mondeling aandraagt.
Zij baseren hun toe- of afwijzing
mede op gemiddelden die bekend
zijn uit de vergelijkende cijfers die
beschikbaar zijn van een branche of
bepaalde tak daarvan. Ook indivi
dueel kan het raadzaam zijn voor de
agrariër om zich meer te verdiepen
in datgene wat uit b.v. een interne
bedrijfsvergelijking blijkt. Bestude
ring en bespreking van de cijfers uit
de jaarrekening is voor de moderne
ondernemer immers een must.
Ik wil besluiten met het opfrissen
van uw kennis. Ik vraag u een drietal
algemene financiële kengetallen te
noemen welke hieronder in het kort
worden weergegeven:
1. Een kengetal voor de vermo
genspositie van een bedrijf is de
swaar het eigen vermogen
wordt uitgedrukt in procenten van
het totaal vermogen.
2. De verhouding tussen vlottende
activa en kortlopende schulden noe
men wij wel de cratio. Als de
waarde 1 of hoger is kan met be
schikbare middelen en verkoop van
voorraden worden voldaan aan de
kortlopende schulden.
3. Het netto-bedrijfsresultaat ver
meerderd met het financieringsresul
taat in procenten van het gemiddelde
eigen vermogen noemen we de
rvan het eigen vermogen.
Mochten deze antwoorden, welke
niet elders op deze pagina zijn gege
ven, u niet te binnen schieten dan
adviseer ik u om eens in overweging
te nemen of (bij)scholing, bijvoor
beeld via een cursus van uw SEV, er
toe kan bijdragen dat uw kennis op
hetzelfde peil kan worden gebracht
als dat van uw kollega-ondernemers.
Misschien kunnen kengetallen als
hulpmiddel het inzicht in het eigen
bedrijf én in andere bedrijven ver
groten.
J.J.C. Zegers
Accountantsunie ZLM b.v.
Als reaktie op het ingezonden artikel
in het ZLM-blad van 23 maart 1990
van ing. G.R. van Woudenberg, se-
kretaris van de Nederlandse Vereni
ging voor de Landelijke Eigendom
het volgende:
De Nota geeft zeker geen vertekend
beeld van de werkelijkheid, omdat
deze gebaseerd is op cijfers, welke
door het L.E.I. en het C.B.S. nauw
keurig worden bijgehouden. Ik wil
dan ook puntsgewijs de kritiek van
de heer Van Woudenberg ont
zenuwen.
De terugloop van het verpachte
areaal
Het C.B.S. heeft in 1987 onderzoek
gedaan naar eigendom en pacht. Uit
het onderzoek valt het volgende af te
leiden:
Nederland heeft 2 miljoen ha kul-
tuurgrond. Hiervan was in 1983
747.000 ha in pacht, in 1987 was dit
nog 700.000 ha dus een terugloop
van ca. 9.400 ha per jaar. Wanneer
we de verpachters in kategorieën in
delen blijkt het volgende:
Part. verpachters
Rechtspersonen
Erfpacht
sterker meespeelt is de opkomst van
de vader-zoon maatschappen, ter
wijl vroeger ouders vaak de grond
aan hun opvolger, geheel of gedeel
telijk, in pacht gaven om zo tot een
geleidelijke bedrijfsovername te
komen.
- De kapitaals-behoefte van de
overheid.
- Partikulieren, die bij vererving,
door het successierecht om financië
le redenen moeten verkopen.
- Omzetting van pacht in erfpacht.
Wanneer een landbouwer zijn land
in plaats van te verpachten zelf gaat
gebruiken is er geen sprake van ont
trekking van vermogen aan de land
bouw als geheel. Ditzelfde geldt na
tuurlijk ook bij veranderingen in het
overnamepatroon
Als we deze kategorie er even buiten
laten, betekent dit nog een verlies
aan pacht van ca. 1.000 ha per jaar,
tegenover een toename in erfpacht
van 4.500 ha per jaar. Per saldo be
tekent dit 3.500 ha x 20.000,
70 miljoen toename van vreemd
vermogen binnen de landbouw.
goed rendement moet worden gege
ven op de vrije waarde zal de pacht
zo hoog worden, dat we als land
bouw geen behoefte meer hebben
aan het instituut pacht. Dat er jaar
lijks 2°7o van de verpachte grond
vrijkomt is een realiteit die zowel
voor de partikulier als voor de
rechtspersoon geldt. Dit heeft overi
gens niets te maken met een onge
zond pachtsysteem, maar met de
slechte rentabiliteit van de land
bouwbedrijven. Voor partikulieren
is het fiscaal voordelig dat de beleg
ging een laag direkt en een hoog in-
direkt rendement heeft, omdat al
leen het direkte rendement belast
wordt.
Van de erfpachtkonstrukties moet
gezegd worden dat dit, althans voor
de landbouw, noodgrepen zijn. Die
worden alleen toegepast, wanneer
men geen kans meer ziet de grond in
eigendom te houden of een pacht
kontrakt vast te krijgen. De erf-
pachtvormen zoals deze nu worden
uitgegeven hebben zeer hoge rende
menten voor de belegger, waarbij
areaal 1983
areaal 1987
verschil
landbouwers ver
pachter
137.000 ha
95.000 ha
- 42.000 ha
- 15
overige partikulieren Nederl.
278.334 ha
276.000 ha
- 2.300 ha
- 1
buitenl.
26.666 ha
24.000 ha
- 2.600 ha
- 10%
overheid
76.250 ha
74.000 ha
- 2.250 ha
- 3%
overige rechtsper.
.228.750 ha
231.000 ha
2.250 ha
1
55.000 ha
/U
(1985)
64.000 ha
9.000 ha (2
iaar)
Konklusie: de afname van het ver
pachte areaal is grotendeels toe te
schrijven aan:
- De noodzaak van boeren-
verpachters om hun bedrijf te ver
groten en dus in plaats van verpach
ter, eigenaar-gebruiker te worden.
Daarnaast wat bij deze kategorie
Rendementsberekening
Het is natuurlijk onzin dat de vrije
waarde van de grond als uitgangs
punt moet dienen bij rendementsbe
rekeningen. Er is immers geen enke
le belegger die de grond tegen vrije
waarde koopt, oih deze vervolgens
in pacht uit te geven. Wanneer er een
gesteld mag worden dat de Fagoed-
erfpacht nog het minst ongunstig is.
Tot slot stelt de heer Van Wouden
berg dat er nog veel meer te schrij
ven is over de nota. Ik ben be
nieuwd!
Stan Simons, Steenbergen
3
