Uitslag veiligheidswedstrijd
Landbouwschap 1990
TUINBOUWKLANKEN
De eerste aardappelen zitten er weer in
Eerste spinazie aangevoerd
van de vollegrond
Tuinbouw in de Baronie: de arbeid
Ligtermoet vecht 'Alar-
verbod' aan
Overlegorgaan
industriegroenten en
-fruit ingesteld
Met de voor de tijd van het jaar zeer
hoge temperaturen sneuvelt het ene
rekord na het andere. De laatste
week van februari is er zelfs spinazie
van de WEST-BRABANTSE volle-
grond op de veiling aangevoerd. De
ze spinazie is begin december uitge
zaaid. Nog even, en dagelijks wordt
er weer volop spinazie voor de verse
konsumptie geleverd.
Eind december hebben veel tuinders,
gezien het toen zachte en droge
weer, spinazie uitgezaaid. Dit heeft
wel gevolgen voor de prijsvorming
van andere winterprodukten. Een
groente als winterpeen is al bijna
niet meer te verkopen en dat met af
gelopen najaar het vooruitzicht dat
door tegenvallende opbrengsten in
binnen- en buitenland winterpeen
weieens schaars en duur zou kunnen
worden.
Ook de vroeg geplante plantuien
hebben zich al goed ontwikkeld. En
kele telers hebben de gok gewaagd
en eind vorig jaar al plantuien in de
grond gestopt. Toch een behoorlijk
risiko, want bij een matige vorst
praat je al gauw over een verlies van
2500,per ha, alleen voor het
plantmateriaal. Op dit moment is
Alar-distributeur Ligtermoet Che
mie BV onderzoekt welke wegen
open staan om de verordening van
het Produktschap voor Groenten en
Fruit tot verbod van toepassen van
Alar in de fruitteelt te kunnen aan
vechten. Het bedrijf heeft er tevens
bij de minister van Landbouw op
aangedrongen zijn goedkeuring aan
deze verordening te onthouden.
De toelating in Nederland is in de
zomer van 1989 verlengd tot 1 sep
tember 1991. De door de toelatings
autoriteiten gevraagde studies zijn
door Ligtermoet ingediend. Deze
zijn beoordeeld en hebben geen aan
leiding gegeven een verbod op het
gebruik van dit middel in te stellen.
Over het begrip arbeid in de tuin
bouw is de laatste jaren veel gespro
ken en gepubliceerd. Veel negatiefs
en helaas nog maar weinig positiefs.
Gelukkig begint in dit laatste wat
verandering te komen. Werk in de
tuinbouw is gelukkig niet meer zoals
vroeger, de hele dag zwaar en vies
werk. Vooral in de glastuinbouw is
dit totaal veranderd in de loop der
jaren.
Bijna geen enkel gewas wordt nog in
de grond geteeld. In de meeste kas
sen is geen grond meer te zien, alles
is afgedekt met wit plastic. Dus vieze
voeten is er niet meer bij. Moet men
boven aan het gewas of aan de kas
iets doen dan loopt men op 'stelten'
of men heeft elektro karren ter be
schikking, waar op gezeten kan wor
den of gestaan.
Tijdens de oogst is het gesjouw met
kisten en kruiwagens ook al lang
verleden tijd. Door het aanleggen
van het zgn. huis-rail systeem, twee
verwarmingsbuizen die een stukje
boven de grond liggen, waarop de
gewaswagens kunnen rijden, hoeft
men niet meer zelf te sjouwen. Dit
soort van toepassingen bespaart de
teler en zijn personeel nogal wat rug
klachten. Verder heerst er in een kas
altijd een aangename temperatuur.
Men kan in overhemd of t-shirt zijn
werk doen. In de meeste kassen
heeft men een centraal radiosysteem
het grootste gedeelte van de plantui
en alweer aan de grond toever
trouwd. Zo op het eerste gezicht lijkt
het erop dat het areaal zeker niet
groter is dan voorgaande jaren.
Dat het huidige weertype uitzonder
lijk is blijkt wel uit het feit dat 4 en
5 jaar geleden, eind februari, de
elfstedentocht gereden werd. Dit
jaar is de elfstedentocht elders verre
den, maar ook daar moest men snel
zijn omdat er teveel water op het ijs
kwam.
De vollegrond stelers van waspeen op
kontrakt zullen het dit seizoen met
een aanmerkelijk kleiner areaal
moeten doen. In West-Brabant wor
den de laatste jaren, jaarlijks enkele
honderden hektares waspeen uitge
zaaid. De oppervlakte is door de af
nemers nu gehalveerd. Zij geven als
reden op dat de verwerkende in
dustrie grote voorraden heeft en
voor dit jaar voldoende aanbod
heeft. Wat de grote voorraden be
treft lijkt dit wat overdreven daar de
opbrengsten van waspeen afgelopen
seizoen 25% lager was.
De werkelijke reden kan wel eens
zijn dat de industrie is uitgeweken
naar een andere streek of ander
land. Dit voorjaar konden de telers
met de afnemers geen overeenstem
ming krijgen met de prijs. Enkele
waspeentelers willen nu overschake
len op schorseneren. Schorseneren is
een gewas dat het op de zandgron
den goed doet alleen de bestrijding
van onkruid wil vaak problemen ge
ven. Of er nog perspektief zit in deze
groente is de vraag omdat het areaal
in 1989 al 50% hoger lag dan in
1988. Totaal werd er vorig jaar 1800
ha uitgezaaid en hiervan lag 90% in
Noord-Brabant en Limburg. De af
zet van schorseneren geschiedt voor
het grootste gedeelte als verwerkt
produkt voor het buitenland.
Nederlanders weten schorseneren als
groenten nog niet te waarderen.
Aspirant telers van schorseneren
doen er goed aan eerst te informeren
naar de afzetmogelijkheden en naar
de waterdichtheid van een eventueel
kontrakt.
met geluidsboxen door de hele kas.
Zeker op de bedrijven die de laatste
jaren vernieuwd of opgezet zijn, zijn
een kantine aanwezig alsmede prima
toilet- en wasgelegenheden. Daar
naast is er de hedendaagse biologi
sche bestrijding onder glas. Door het
terugdringen van chemische insek-
tenbestrijding is het werk in een kas
ook een stuk aangenamer geworden.
Wat ook aantrekkelijk kan zijn bin
nen een bedrijf is de werk- en taak
verdeling. Als men personeel in
dienst heeft, kan het goed zijn om
met hen regelmatig een werkoverleg
te houden. Ook kan het zinvol zijn
om mensen bepaalde taken toe te be
delen. Dit werkt stimulerend voor
die mensen. Ze hebben dan toch het
gevoel niet alleen nodig te zijn om
het handwerk te doen. Het geeft een
verantwoordelijk gevoel. Men doet
daadwerkelijk mee aan de produk-
tie. De betrokkenheid wordt groter,
en zodoende kan de prestatie ook
verhoogd worden. Personeel gaat
met plezier naar het werk, wat vaak
de ziektemeldingen weer omlaag
brengt. Door de bank genomen
wordt er behoorlijk betaald in de
tuinbouw.
Misschien heeft u onlangs op t.v. het
projekt gezien wat in het Westen is
opgestart. Mensen die willen werken
in de tuinbouw, maar te ver van hun
Vorige week waren de weersomstan
digheden bijzonder goed om de eer
ste vroege aardappelen weer aan de
grond toe te vertrouwen. Daar is
hier op THOLEN op de lichtere
gronden behoorlijk gebruik van ge
maakt. De struktuur van de grond is
nog steeds goed, de droogte van vo
rig jaar en het goed om kunnen ploe
gen zit er nog steeds in.
De ontwatering is dan ook over het
algemeen goed met weingi dicht-
geslempte grond, zodat de grond
sneller te bewerken is. Voor veel par
tijen wordt het ook tijd dat ze de
grond in gaan.
Met de zachte, donkere winter zijn
de kiemen behoorlijk lang. Dit
hoeft, wanneer ze wat afgehard zijn,
geen bezwaar te zijn, al gaan deze er
toch nog gemakkelijk af. Er wordt
hier nog overwegend voor de vroege
Ter gelegenheid van de Landbouw-
RAI in januari heeft het Landbouw
schap in samenwerking met de Stich
ting Gezondheidszorg Agrarische
Sektoren (Stigas) een veiligheids
wedstrijd gehouden. In een teke
ning, gemaakt door de illustrator
Emil van Beest, moesten zeven
werksituaties aangekruist worden
die onveilig zijn of een gevaar kun
nen opleveren voor de gezondheid.
Daarnaast bestond de prijsvraag uit
drie vragen over het veilig werken
met bestrijdingsmiddelen.
Uit de goede oplossingen zijn door
loting de volgende prijswinnaars
bepaald:
de hoofdprijs, een bedrag van 500
gulden is gewonnen door F. Biesheu
vel uit Dronten (29 jaar, boerin). De
tweede prijs, een bedrag van 200 gul
den is gewonnen door H.J. Assink
uit Aalten (39 jaar, veehouder). De
derde, vierde en vijfde prijs gaan
naar achtereenvolgens R. Doeze Ja
ger uit Dronten (39 jaar, bankem
ployé), G. Vos uit Bovensmilde (17
jaar, VWO) en J. Groenendaal uit
Gemonde (25 jaar, boerin/ambte
naar). Zij ontvangen elk een bedrag
van 100 gulden.
Uit verschillende agrarische werk
zaamheden in de tekening hadden de
volgende onveilige of voor de ge
zondheid schadelijke situaties aan
gekruist moeten worden:
1Een man in een groothandel voor
werk verwijderd wonen, krijgen een
auto ter beschikking. Misschien
moeten ondernemers in de toekomst
meer naar dit soort zaken kijken, wil
men goed personeel in de kas
krijgen.
In het hele probleem van arbeid in
de tuinbouw is een grote rol toebe
dacht aan de arbeidsburo's. Deze in
stantie kan van groot nut zj^i om
vraag en aanbod van werk bij elkaar
te brengen. Maar dan zal men bij de
arbeidsburo's bereid moeten zijn
zich hiervoor in te zetten. Dat bete
kent dat men kennis zal moeten krij
gen van de arbeidsproblematiek in
de tuinbouw. Waar moeten welke
mensen worden ingezet? Op welke
manier kan bemiddeld worden? Hoe
kan men samen tot oplossingen
komen?
Voorlopig zullen er nog zaken ge
noeg over blijven waar oplossingen
voor gevonden moeten worden.
Maar aan het imago als zou werk in
de tuinbouw slecht en zwaar en vies
werk zijn, kan het arbeidsburo al
heel wat goeds doen. Als men sollici
tanten wijst op het schone en veelal
lichte werk, vooral in de glastuin
bouw, zijn er misschien toch wel
meer mensen bereid om daarin te
werken. Daarnaast zullen de onder
nemers zelf het nodige moeten doen
om personeel te krijgen en te
houden.
teelt met de ouderwetse halfautoma-
tische planters gepoot, al zijn deze
wel veel 4-rijig en overdekt gemaakt.
Zonder verlies van kiemen planten is
ook hiermee vrijwel onmogelijk, al
maakt het wel veel verschil of het
pootgoed van het begin af aan in het
licht gestaan heeft en de kiemen kort
en blauw zijn.
Onder glas kregen de temperaturen
vorige week al vroeg zomerse waar
den. De meeste gewassen krijgen
dan een groei-impuls vooral radijs
reageert erg sterk op zulk weer, zo
dat de oogst deze week in volle gang
komt. In ons gebied is het dan dik
wijls voor de meeste tuinders hier
een erg drukke tijd. De verschillende
zaaisels worden wel zoveel mogelijk
in verband gezaaid, maar af en toe
ontstaan er toch pieken met warm
weer. De prijs was vorige week erg
bestrijdingsmiddelen die een grote
onhandige zware zak met een che
misch middel kiest terwijl er in de
groothandel handzamere verpakkin
gen voor dat middel te koop zijn.
2. Een man die in korte broek en met
ontbloot bovenlichaam in een kas
met een giftig middel een bespuiting
uitvoert, waardoor het middel door
de huid het lichaam binnenkomt.
3. Het met de hand verwijderen van
loof uit een draaiende aardappel-
rooimachine, een onveilige bezig
heid die de laatste jaren veel ernstige
ongelukken heeft veroorzaakt.
4. Kinderen mee laten rijden op een
traktor, ook met een kinderzitje er
op gevaarlijk, en wordt daarom af
geraden.
5. Het betreden van een kas waarin
onlangs gespoten is, voordat de re-
entry-tijd, het tijdstip waarvoor de
kas niet betreden mag worden, ver
streken is.
6. Een huisdier, dat straks weer door
het huis loopt, bij het klaarmaken
van spuitvloeistof.
7. Een man die zonder een masker te
dragen alleen een mestkelder ingaat,
en hierdoor blootgesteld wordt aan
gevaarlijke mestgassen zoals zwavel
waterstof en ammoniak.
In de overige situaties zijn de nodige
maatregelen genomen ter bescher
ming van de gezondheid: de agrariër
die spuitvloeistof klaarmaakt draagt
een masker, een bril, handschoenen,
laarzen en een spuitoverall met ca
puchon. In de tuinbouwkas wordt
de spuitapparatuur vanuit een afge
scheiden ruimte op afstand bediend,
waardoor geen aanraking met
bestrijdingsmiddelen kan voorko
men. Een boerin in een goed geventi
leerde varkensstal staat bij een voer
bak waar via een verlengde toevoer-
pijp korrelvoer in terecht komt, wat
minder stof in de stal veroorzaakt.
De eerste vraag over bestrij
dingsmiddelen en gezpndheid moet
met juist beantwoord worden; er ko
men meer bestrijdingsmiddelen via
matig zoals zo dikwijls aan het begin
van het voorjaarsseizoen. Van de
winter zijn de prijzen bijzonder
hoog geweest maar dan is de aan
voer ook erg klein. De grootste mas
sa radijs komt in het voorjaar. Ra
dijs is en blijft overwegend een voor-
jaarsprodukt bij de konsument, on
danks dat het een geheel jaar aange
voerd wordt. De vraag naar radijs in
binnen- en buitenland neemt om de
ze tijd wel toe maar niet altijd zo
snel als de aanvoer, zodat de prijs
dikwijls behoorlijk weg zakt.
Hopelijk zijn vorige week de voor
jaarsprikkels ook bij de konsument
opgewekt en neemt de vraag toe.
Wanneer men ziet dat ruim een
kwart van de totale radijsaanvoer op
ZHZ uit ons gebied komt, dan doen
we zeker in de voorjaarsmaanden
behoorlijk mee.
6
de huid dan via de ademhaling in het
lichaam terecht, vooral de hals en de
ogen worden wat dit betreft nogal
eens over het hoofd gezien. In een
bestrijdingsmiddelenkast moeten de
vloeibare middelen onderin staan
zodat bij eventueel lekken geen ver
menging van middelen kan plaats
vinden. Dit was het antwoord op de
tweede vraag. Tot slot de oplossing
van de derde vraag: een masker dra
gen is niet de enige juiste manier om
kontakt met bestrijdingsmiddelen te
voorkomen, meer algemene maatre
gelen zoals op afstand bediende vul-
en spuitapparatuur en een dichte ka-
bine op de traktor komen op de eer
ste plaats. Persoonlijke bescher
mingsmiddelen zijn te beschouwen
als een laatste verdedigingslinie.
Het Bestuur van het Produktschap
voor Groenten en Fruit heeft in zijn
vergadering van 15 februari jl.
besloten tot de instelling van een
kommissie Industriegroenten en -
fruit. Deze kommissie zal gaan fun
geren als platform voor de totale be
drijfskolom en zal 1 a 2 maal per
jaar bijeenkomen.
De belangrijkste taak van deze kom
missie is het geven van gerichte ad
viezen aan het Produktschap, het
Landbouwschap en aan derden over
onderwerpen als financiering van
onderzoek, kwaliteitsbeleid, afzet
bevordering, internationale samen
werking en sociaal-ekonomische
aspekten als seizoenarbeid en
scholing.
Het Spaanse areaal tomaten voor de
oogst van januari t/m mei 1990 is
geraamd op 8.200 ha, acht procent
minder dan in 1988.
Vrijdag 2 maart 1990
19
