Standsorganisaties zijn in gebreke gebleven
Luteijn: 'Braakleggen voor
platteland katastrofaal'
Drempelvrees akkerbouwers
voor veilingklok wegnemen
Invloed van vrouwen in Landbouw
schap moet groter worden
Sicco Mansholt op vergadering afdeling Dinteloord-Steenbergen:
NCB-werkgroep 'Afval'
Belangenbehartiging
biologische landbouw
"De standsorganisaties in Nederland hadden allang moeten samen
gaan om zo tot betere besluitvormingen te komen en geslaagd te kun
nen lobbyen. Ik neem dit de organisaties kwalijk. Uit ontwikkelingen
van het verleden is totaal geen lering getrokken. De EEG bleek lange
tijd niet in staat om voor de uit de hand gelopen produktie oplossin
gen te vinden. Te zwakke kommissies met weinig visie". Enkele stel
lingen van Mansholt met, zoals voorzitter Leen van Nieuwenhuijzen
het omschreef, duidelijke uitspraken onderbouwd. Ook deze jaarver
gadering had afdeling Dinteloord-Steenbergen weer een prominent
figuur voor de inleiding aangetrokken. Door de zeer zware storm
werd de een na de ander weggeroepen zodat van een gebruikelijke
volle zaal met toehoorders geen sprake was.
Oud landbouwminister en EEG-
kommissielid Sicco Mansholt zag in
de beginjaren 60 al aankomen dat
overproduktie eraan zat te komen.
"Het gemiddeld inkomen in de land
bouw lag toen laag en de EEG moest
nog importeren. Meer produceren
was het antwoord mede ook daar er
veel honger in de wereld was. De
produktie ging zo snel dat in 1970
voor de zuivel maatregelen genomen
zijn. Na 1977 kwamen de graan- en
boterbergen met als gevolg dat de
miljardenbegroting nodig was om
overschotten weg te werken. Alleen
landen als Rusland hadden hier
voordeel van, niet de landbouw. Er
kwam kritiek vanuit de politiek en
de landbouw werd als het ware
slachtoffer van zijn eigen be
kwaamheid.
In 1984 kwam er een sterke kommis
sie met een grote visie. Zij kregen de
mogelijkheid om zonder unanimiteit
van het Europees parlement met
oplossingen te komen; het Europese
aktebesluit. Uit het toen gemaakte
groene rapport kwam naar voren dat
maatregelen nodig waren. De markt
voor agrarische produkten is een
specifieke markt. Er zijn maar heel
Braakleggen is geen oplossing voor
de akkerbouw, aldus ir. David Lu-
teijn, voorzitter van Cebeco-
Handelsraad, 'maar een noodver
band in een moeilijke overgangssitu
atie, om als individuele boer er niet
onderdoor te gaan'. Hij noemt het
op grote schaal toepassen van de
braakregeling 'katastrofaal voor de
leefbaarheid van specifieke land
bouwgebieden'.
Luteijn, die sprak op een Akker
bouwdag in Sint Annaparochie, zou
liever zien dat er geld wordt gestopt
in onderzoek naar toekomstige af
zetmogelijkheden voor akkerbouw-
produkten, dan in een grootscheepse
braakregeling. De werkelijkheid is
echter anders. 'Er gaan teveel gul
dens van de overheid zitten in het
handhaven van de huidige status
quo in plaats van de ontwikkeling
van een toekomst gericht beleid'.
De mogelijkheden van de produktie
voor de non-foodsektor moeten
voor Nederland niet worden over
schat, maar kunnen hier wel de druk
van de ketel halen, aldus Luteijn.
'Laat ze in Frankrijk maar deze rich
ting op gaan, als ze maar van onze
aardappelen en bloembollen afblij
ven. Dat moet een centraal punt zijn
in ons beleid en dan mag daar van
mij ook best geld naar toe'.
De graanprijs heeft volgens de
Cebeco-voorzitter het minimum ni-
vo uitdrukkelijk bereikt. Toch ziet
hij kwotering niet als oplossing.
'Dat hebben we wel geleerd van de
melkveehouderij. Het leek goed te
gaan, maar de kwotering gaat zich
langzaam keren tegen voor wie ze
uiteindelijk was bedoeld. De melk
prijs is te hoog om nog te kunnen
konkurreren in de markt', Luteijn
verwacht dan ook dat over vijf jaar
een niet onbelangrijk deel van de
melkveehouders in grote financiële
problemen zal verkeren. 'De kost
prijs ligt te hoog'.
Maar ook een graanboer op het Ho
ge land van Groningen zal in zijn
ogen in de toekomst waarschijnlijk
niet kunnen ontkomen aan het zoe
ken van een bijbaantje. 'Dat is de
6
weinig ekonomen die deze proble
matiek kennen. Met een konsump-
tiestijging van '/2% en een produk-
tiestijging van 2% was de marktsitu
atie onhoudbaar. De gemiddelde
produktie per werknemer steeg in de
landbouw met 5%, in de industrie,
inklusief elektronika, met 2per
jaar. Brussel hanteerde de tabel van
waardestijging per hoofd. Waarde is
volume X prijs. Doordat de prijs
omlaag ging was de toegevoegde
waarde te gering.
Prijsverlaging om zo te komen tot
produktiebeperking werkte niet.
Voor de zuivel werden maatregelen
genomen, superheffing, die een af
spiegeling waren van de suiker
afspraken in 1963. Weinig aktiviteit
kwam er van de organisaties om aan
te tonen dat de prijs helemaal niet te
hoog was. Een akkerbouwer met
granen heeft geen uitwijkmogelijk
heden. Alleen produktieaanpassing
was de mogelijkheid met daarbij een
prijs die 15% boven de huidige
ligt".
Geen alternatieven
Alternatieven zijn er voor de akker
bouw niet te vinden, stelt Mansholt.
realiteit', aldus Luteijn. Hij ver
wacht overigens dat ook in de akker
bouw nauwer zal worden gekeken
naar de mineralenbalans, Regels
voor fosfaat en dergelijke staan ter
diskussie. 'Een verantwoorde bouw
planbemesting blijft noodzakelijk en
daar moeten we alert op zijn'.
(Fr. lbb.)
Om de drempelvrees van akkerbou
wers ten aanzien van de veilingklok
weg te nemen wil het Centraal Buro
Tuinbouwveilingen in Nederland
(CBT) een soort overgangsregeling
opzetten, onder de naam 'Kontrakt
bv'. Dit maakte mr. Bert Kroon,
voorzitter van het bestuur van CBT,
bekend tijdens de akkerbouwdag in
het Friese Sint Annaparochie. De
konkrete invulling en uitwerking van
het plan zal zo snel mogelijk plaats
vinden.
Globaal ziet het idee er als volgt uit.
Een akkerbouwer die een overeen
komst sluit met Kontrakt bv, wordt
"Europees gezien bestaat het areaal
uit 63% gebonden produkten als
zuivel, suiker, groenvoer, vlees en
wijn; voor 32% uit stabilisatiepro-
dukten als graan en koolzaad en
voor maar 5% uit vrije produkten
als aardappelen, uien en volle-
grondsgroenten. Uitwijk naar de ge
bonden produktie kan niet daar
hiervoor een kontingentering geldt.
Bij de vrije produktie is geen ruimte
meer. Een braakregeling, al of niet
verplicht, is volgens Mansholt de
oplossing op korte termijn.
Eind 1800 was er eenzelfde situatie,
boeren moesten toen uit armoede
weer graan gaan zaaien. Het is zin
loos dat de graanproduktie zoals nu
met 160 miljoen ton in de hand ge
houden wordt. Alleen het areaal is
belangrijk, niet de hoeveelheid. Als
akkerbouw moeten we eigenlijk naar
een nieuw produkt, maar welke? Fa
brikanten die plastics kunnen maken
uit o.a. tarwe zullen hun fabriek
nooit in Nederland neerzetten. In
landen als Canada waar de prijzen
het laagst zijn en de productie
omstandigheden, ook voor de fa
briek, gunstig. Waarom staat dit ge
geven nooit in de landbouwbladen
vermeld en is het geen agendapunt
bij de Copa? We willen in Nederland
niet naar het kolchoze systeem of
naar een andere vorm waar boer en
gezin los komen van grond.
Dit laatste is belangrijk voor het mi
lieu. Door intensiveren zijn we hard
op weg het kapitaal voor onze klein
kinderen op te eten. Verzuring aard
appelmoeheid, verontreiniging van
lucht en steeds meer schadelijke
stoffen in de bodem kan zo niet
doorgaan", aldus Mansholt.
Ontwikkeling in veehouderij te
snel
De 81 jarige oud politicus uit Wap-
serveen vindt dat de ontwikkeling in
de veehouderij te snel gegaan is,
vooral binnen de kippen- en var
kenshouderij, de niet grondgebon
den bedrijven. "Door allerlei aan
passingen zal de ammoniakuitstoot
verminderen, maar niet de vervui
ling van de bodem. Omgerekend per
ha gebruikt Nederland 12 x zoveel
krachtvoer als Frankrijk. Veel im
port van grondstoffen houdt auto
matisch in dat er aan de andere kant
export van afval als mest moet zijn.
voor een aantal jaren lid van de vei
ling. Gedurende het eerste jaar zal
zijn totale produktie tegen een vaste
kontraktprijs worden afgenomen,
welke dan wordt geveild. Het vol
gende jaar wordt bijvoorbeeld twee
derde van zijn produktie gekontrak-
teerd en de rest voor eigen risiko ge
veild. Dit systeem loopt door zodat
in het vierde jaar de gehele produk
tie uiteindelijk op basis van de vei-
lingprijs wordt afgerekend. Volgens
Kroon wordt de akkerbouwer die in
vollegrondsgroenten is gestapt, zo
de mogelijkheid geboden geleidelijk
aan het veilingsysteem te wennen.
Om binnen de normen te blijven die
vermeld staan in het nationaal mi
lieubeleidsplan betekent dit dat er te
weinig hektares zijn en de mestberg
steeds groter wordt. Mestverwerking
op zich is mooi maar er is geen
markt voor het eindprodukt. Trans
portkosten naar Frankrijk en Spanje
zijn van dien aard dat het voor de
varkenshouderij niet op te brengen
is. Immers het principe wordt gehan
teerd van de vervuiler betaalt. Rund
vee is grondgebonden en een oplos
sing is eventueel te vinden in het te
rugbrengen van het aantal dieren per
ha.
Voor de intensieve veehouderij zon
der grond zie ik geen oplossing, de
kosten van mestverwerking e.d. lo
pen op tot 45,per var
kensplaats".
Tijdelijke oplossing
De 450 miljoen subsidie voor
mestverwerking ziet Mansholt als
oplossing van tijdelijke aard. Neder
land zal dan de Franse boeren moe
ten overhalen mest te gaan gebrui
ken in plaats van kunstmest. Naar
de praktijk vertaald houdt dit in dat
Nederland Franse boeren be
mestingssubsidie gaat geven. 70%
van de varkens zal naar Frankrijk
moeten waar o.a. het graan goedko
per is. Op menig akkerbouwbedrijf
in Nederland is wel ruimte voor var
kenshouderijDat een bank als de
Rabo geen geld stopt in het mestver-
werkingsprojekt zegt volgens Mans
holt al genoeg.
"Bedrijfsekonomisch is het onmo
gelijk en de landbouworganisaties
moeten hierin een objektief stand
punt innemen. Er wordt gesteld voor
akkerbouw dat de overheid over de
brug moet komen omdat landbouw
het anders wil. Deze opstelling
maakt samen met het de straat op
gaan met traktoren totaal geen in
druk. Een konstruktief plan is no
dig. De stemming in Europa is
De rol van agrarische vrouwen in het
Landbouwschap moet groter wor
den door afvaardiging van vrouwe
lijke bestuursleden vanuit de drie
centrale landbouworganisaties. Uit
breiding van vertegenwoordiging
van de Centrale van Plattelands-
vrouwenorganisaties in het schap is
onmogelijk. Dit bleek tijdens het ge
sprek tussen het dagelijks bestuur
van het Landbouwschap en de Cen
trale, vorige week woensdag.
De Centrale had gevraagd om een
grotere vertegenwoordiging in afde
lingen en kommissies van het Land
bouwschap, bijvoorbeeld de kom
missie Milieuvraagstukken. Het
schap is echter bang dat dan de inte
gratie van vrouwen in de standsorga
nisaties op de tocht komt te staan.
Maar, aldus de Centrale, via de weg
van de stands organisaties zal het nog
vele jaren duren voor de 'bevrou-
wing' van het schap op peil is.
Op aandringen van de Centrale zeg
de het Landbouwschap toe te stimu
leren dat bij het 'doorlichten' van
agrarische bedrijven nog meer reke
ning wordt gehouden met de taak
van de meewerkende vrouw. Hier-
De Noordbrabantse Christelijke
Boerenbond (NCB) heeft besloten
om een "Werkgroep Afval" te vor
men. De werkgroep krijgt de op
dracht per sector de afvalstromen te
inventariseren en te onderzoeken
wat inzamelings- en verwerkingsmo
gelijkheden zijn. De NCB vindt het
van belang dat uit het oogpunt van
milieu- en bedrijfshygiëne een goed
georganiseerde en verantwoorde af
voer van bedrijfsafval wordt be
reikt. De vorming van de werkgroep
past in het milieu-actieplan dat door
de NCB wordt uitgewerkt.
Sicco Mansholt
marktgericht prijsbeleid. Waar moe
ten we de milieukosten dan plaat
sen? Hoe denkt de landbouw dit di
lemma op te lossen? Er moet een re
delijk prijsbeleid gevoerd worden.
Landbouworganisaties moeten een
ekonomisch instituut hebben om op
Europees niveau vraagstukken te
funderen. Een soort Europees LEI.
Met rapporten van zo'n bureau kan
o.a. bij de Copa gelobbyd worden.
Met betrekking tot granen moet ook
niet uit het oog verloren worden dat
Amerika zijn leidende positie op de
wereldmarkt niet zomaar wil verspe
len. Wil Europa exporteren dan
moeten de prijzen omlaag".
Bio-ethanol
Van het onderzoek dat koöperaties
momenteel doen naar bio-ethanol
om zo overschotten weg te werken
verwacht Mansholt niets. "Het is
een kwestie van kostprijs en deze
methode kost meer aan energie dan
het opbrengt. Op zeer lange termijn
misschien wel want we zijn nu fos
siele brandstof van miljoenen jaren
binnen 2 eeuwen te verbruiken. Koö
peraties moeten minder verdeeld zijn
om zo een sterke vertegenwoordi
ging te hebben. De partikuliere han
del en industrie is handiger en komt
in Brussel sterker over, zij komen
eensgezind over".
Van de georganiseerde landbouw
vindt Sicco Mansholt het hoog tijd
worden dat zij met iets konkreets op
tafel komt. Niet altijd in de verdedi
ging, maar aanvallen, en dit is vol
gens hem niet te bereiken door met
trekkers de straat op te gaan. "Alles
niet alleen aan Brussel overlaten en
een programma bij de Copa en de
GATT op tafel leggen".
Jan van Tilburg
over zal het schap overleggen met de
plattelandsvr ou wenorganisaties
Datzelfde geldt voor een betere af
stemming van het aanbod van het
kursusonderwijs op de vraag van
agrarische vrouwen.
De voorzitter van de Centrale van
plattelandsvrouwenorgansiaties
maakte in het gesprek duidelijk niet
uit te zijn op het scheppen van tegen
stellingen tussen Landbouwschap en
plattelandsvrouwenorganisaties.
'We moeten elkaar aanvullen', zei
zij. De voorzitter van het Land
bouwschap sprak van een 'positieve
grondhouding' tegenover meer zeg
genschap van vrouwen in de georga
niseerde landbouw.
Het Landbouwschap gaat de biolo
gische en ekologische landbouw vol
ledig bij de belangenbehartiging be
trekken. Hierover vinden op het
ogenblik gesprekken plaats met de
Vereniging tot bevordering van de
biologisch-dynamische landbouw en
met de Nederlandse vereniging voor
ekologische landbouw.
Van de 125.000 agrarische bedrijven
in ons land hebben circa vierhon
derd zich volledig gespecialiseerd op
biologisch en ekologische produktie-
methoden, maar dit aantal neemt
gestaag toe. De Europese Commissie
werkt op het ogenblik aan regels
voor de etikettering van biologische
produkten en de kontrole daarop.
De belangenbehartiging binnen het
Landbouwschap zal zich in eerste in
stantie toespitsen op zaken als on
derzoek, voorlichting en onderwijs.
Daarnaast zullen de belangen van de
biologische bedrijven ingebracht
worden in het internationale
overleg.
Vrijdag 2 februari 1990
CBT-voorzitter Kroon lanceerde een idee voor een overgangsregeling, die ak
kerbouwers de mogelijkheid geeft aan het veilingsysteem te wennen.
