p.j. zuid
geluid
dan
Akkerbouw heeft meer nodig
uitsluitend produktkwaliteit
TUINBOL! WKL ANKEIM
Zuidwesten aantrekkelijk als overloop voor Westland
Tuinbouw in de Baronie:
de afzet organisatie
De donkere 6 weken
P.J.Z.-agenda
Midden in het tuinbouwgebied van
de Baronie staat de R.B.T. veiling
Breda. Deze veiling is hèt afzetpunt
voor de Zuidwestelijke tuinbouw.
Het aanvoergebied strekt zich uit
van Midden-Brabant tot ver in Zee
land. Van oorsprong is de R.B.T.
veiling een regionale veiling met een
grote verscheidenheid aan produk
ten, in de loop der tijd uitgegroeid
naar een exportveiling van allure. De
grote verscheidenheid aan produk-
ten is echter gebleven, wat zeer aan
trekkelijk is voor kopers en expor
teurs. Voeg hierbij de, internatio
naal gezien, gunstige ligging met
aansluiting op de Noord-Zuid ver
bindingen in Europa.
De R.B.T. veiling Breda is een koö-
peratie van zo'n 1700 leden. Hierbij
zijn ook de leden van veiling Bergen
op Zoom. Per 1 januari 1990 zijn de
ze twee veilingen gefuseerd. Een
koöperatie werkt in het belang van
haar leden.
In 1988 is men gestart met het
televeil-projekt. D.w.z.: dat in sa
menwerking met de veilingen Zuid-
Holland-Zuid, de Kring, Utrecht en
de R.B.T. een aantal produkten te
gelijk op deze vier veilingen ver
kocht wordt. Dus bijvoorbeeld ko
pers in Utrecht kunnen dan ook op
veiling de Kring of de R.B.T. kopen.
Dit is aantrekkelijk voor kopers en
het komt de prijs ten goede. Vorig
jaar is men ook begonnen met de
voorverkoop van een aantal produk
ten. Een week voor levering door de
telers wordt op een bepaalde dag een
gedeelte van de verwachte aanvoer
verkocht.
De aanvoer van produkten kan bijna
de hele dag plaatsvinden. Alle pro
dukten worden, na gekeurd te zijn,
gekoeld. Men heeft op de R.B.T.
hiervoor een grote koelcapaciteit.
De eerste bijdrage binnen de confe
rentie kwam van de zijde van het
multinationale bedrijf Ferruzzi. Dit
bedrijf heeft een vestiging in Sas van
Gent (Cerestar Benelux).
Grote schaal
Het bedrijf in Sas van Gent verwerkt
per dag 600 ton graan, dit 350 dagen
per jaar.
Op vragen van de kursusgroep gaven
de medewerkers van Cerestar aan
dat zij bereid zijn om meer Neder
lands graan aan te kopen onder de
voorwaarde, dat het zetmeelrijke
rassen zijn. Op de vraag vanuit de
kursisten wat de prijs zou kunnen
zijn voor een zetmeelrijke tarwe,
werd door Cerestar geen antwoord
gegeven. Het vermoeden ontstond,
dat leveren aan Cerestar vanuit de
Nederlandse akkerbouw bezien, een
weinig perspektiefvolle zaak is. Ce
restar en andere multinationals zijn
sterk, doordat zij hun grondstoffen
uit alle delen van de wereld kunnen
halen. Zelfs een zetmeelrijke tarwe
uit Nederland zal in vele gevallen
toch nog duurder zijn dan een zet-
Vrijdag 19 januari 1990
Alle produkten worden dus opti
maal bewaard. Exporteurs kunnen
op ieder gewenst tijdstip hun pro
dukten ophalen. Laden is hen heel
gemakkelijk gemaakt door gebruik
van dockshelters of laadkuilen.
Hiervan zijn er een aantal gebouwd
in de afgelopen jaren.
Dankzij een uitstekend management
en goed opgeleid personeel is de
R.B.T. uitgegroeid tot de vijfde vei
ling van Nederland. In de jaren tach
tig is de omzet van de R.B.T. ver
dubbeld tot 260 miljoen gulden in
december 1989. Geëxporteerd wordt
er naar heel veel landen. Wie had
ooit kunnen denken dat de R.B.T.
aardbeien naar Spanje zou exporte
ren? En toch gebeurt dit, op grote
schaal zelfs. Men kan het zo gek niet
bedenken of op de R.B.T. weet men
er wel raad mee. Aparte verpakkin
gen zijn ook geen uitzonderingen.
Als de teler zelf al niet in een aparte
verpakking aanvoert, kan het op de
veiling altijd nog omgepakt worden.
Er is zelfs al een apart pakstation.
Maatregelen wat betreft het milieu
heeft de R.B.T. ook genomen. En
kele jaren geleden is er een biogas
installatie gebouwd. Produkten die
niet verkocht worden, gaan de
biogas-installatie in. Eerst worden
de produkten fijngesneden, daarna
gaan ze de installatie in. Door ge
bruik te maken van een natuurlijk
procédé, d.m.v. bakteriën en micro
organismen, worden de fijngemalen
produkten omgezet in elektriciteit.
Deze wordt dan weer op de veiling
gebruikt.
De R.B.T. is de eerste veiling in Ne
derland die met deze biogas
installatie werkt. Men is nog steeds
bezig om dit procédé te vervolma
ken. De R.B.T. is een dynamische
veiling in een, al even dynamisch
tuinbouwgebied.
meelarmere tarwe uit een goedkoper
produktiegebied op deze wereld.
Bio-ethanol
Het enige perspektief dat deze agrifi
catie in tarwe kan bieden is de ont
lasting van de overschottenmarkt -
met name indien landbouwproduk-
ten voor non-food gebruikt worden.
Vooralsnog moeten we echter zeker
niet te veel verwachten van deze
non-food produktie.
Bijvoorbeeld de produktie van bio-
ethanol kan alleen met zeer ruime fi
nanciële steun van de overheid. Het
enige voordeel van bio-ethanol
t.o.v. aardoliebrandstof is, dat onze
aardolie reserves gespaard worden.
Een milieuvoordeel is nihil - de pro
duktie van bio-ethanol uit graan
kost qua energie meer dan het qua
energie oplevert. Alleen bij ruime
politieke steun zal de produktie van
brandstof uit graan uit kunnen. Het
is de vraag of nuchter rekenende po
litici die steun zullen geven. Zonder
steun kan de produktie van bio-
ethanol in Europa voor akkerbouw
zéker niet uit.
Als het huidige weertype het blijft
volhouden, dan komt er straks gega
randeerd een gigantische aanvoer
van vroege spinazie en waspeen op
de veiling. Vooral waspeen is er op
grote schaal in WEST-BRABANT
uitgezaaid, al of niet onder plastic.
Met het afsluiten van kontrakten
voor waspeen loopt het nog niet
storm. Veel telers willen de boot
even afhouden om zo misschien een
hogere prijs te kunnen bedingen.
In sommige delen van Nederland
sluiten traditionele waspeentelers
geen kontrakten meer af voor min
der dan 17 cent. De afgelopen jaren
is de prijs bij 14 a 15 cent blijven ste
ken maar de voorwaarden zijn ten
nadele van de boer bijgeschaafd.
Door een nauwere dikte sortering is
het niet meer mogelijk om nog top-
opbrengsten te behalen. Op dit mo
ment zijn de prijzen voor was- en
winterpeen op de veiling ook niet al
te best. In de vrije markt wordt voor
goede partijen winterpeen, droog uit
de schuur, voor industriële doelein
den, niet meer betaald dan hooguit
10 cent per kg. Tijdens het rooien en
inschuren brachten deze partijen
meer op.
Op enkele plaatsen zit nog winter
peen in de grond maar door de 6 gra
den vorst van afgelopen najaar zijn
de koppen geraakt waardoor de
peen eigenlijk ongeschikt is voor
verwerking. Alleen een ras als Caro-
tan heeft niet veel geleden omdat die
niet boven de grond groeit. Zeer laat
gezaaide winterpeen is over het alge
meen wel geschikt om te verwerken.
Het suiker- en zoutgehalte was, om
dat het gewas niet volgroeid gewas,
voldoende hoog om de vorstperiode
te doorstaan.
Gezien de verwachtingen blijft prei
nog redelijk aan de prijs, al is het
wat te weinig. Een normale sortering
en kwaliteit brengt 90 cent per kg
op. De mindere soorten amper 40
cent. Waar prijzen genoemd worden
van 1,30-ƒ 1,50 heeft dit betrek
king op het in kleinverpakking ge
veilde prei. Deze prei moet nogal
wat meer opbrengen omdat ze een
stuk korter is. Een wasinstallatie
moet op het bedrijf aanwezig zijn
om zulke partijen absoluut vrij van
verontreinigingen en zand te maken.
De laatste weken is vaak te lezen dat
de noordelijke provincies de
glastuinbouw, die in het Westland
niet kan uitbreiden, moeten opvangen.
Een akkerbouwbeleid - zo oordeel
den de kursisten - mag niet geba
seerd zijn op deze zeer onzekere
opties.
Andere definitie
De konklusie van de kursisten werd
in het verdere verloop van de kursus
bevestigd door diverse andere inlei
ders. Dr. W. van Gelder van het on
langs opgerichte Wageningse Agri-
technologisch Onderzoeksinstituut
(ATO), bevestigde de konklusie van
de kursusgroep. Echter hij wist een
breder perspektief van agrificatie te
schetsen. Binnen het ATO wordt
zeer divers onderzoek gedaan naar
de perspektieven van agrificatie.
Dhr. Van Gelder wist aan te geven
dat agrificatie voor Nederlandse ak
kerbouwers wel perspektief biedt als
je agrificatie anders definieert.
Agrificatie in de zin van verbetering
van kwaliteitsakkerbouwprodukten
door industriële bewerking biedt
Zelfs beleidsmakers verkondigen dit
in het openbaar. Je vraagt je af wat
de werkelijke achtergronden kunnen
zijn om zulke uitlatingen te doen,
werkgelegenheid is overal nodig.
Met op de radio ieder uur van de dag
reportages over het milieu en ener
giebesparende maatregelen spreken
politici zichzelf tegen. De tempera
tuur in het noorden van Nederland
ligt 1 a 2 graden beneden die van de
zuidelijke provincies. Alleen al uit
oogpunt van stookkosten is het niet
interessant in het noorden te starten.
Licht is een van de belangrijkste
groeifaktoren en om deze tijd van
het jaar dikwijls de beperkende
groeifaktor onder glas, met name de
slatelers op THOLEN gaan de ge
volgen van het extreem donkere
weer echter nu pas merken aan hun
gewas. De sla heeft erg lang geteerd
op de goede opbouw die ontstaan is
met het vele licht in de maand no
vember, waardoor er veel zware sla
gesneden kon worden, die overigens
goed en momenteel zeer goed be
taald wordt. Dit ondanks de negatie
ve reklame die weer veel gevoerd
wordt inzake het nitraatgehalte.
De zeer lichtgevoelige radijs vangen
zeker met hun eerste lobblaadjes nog
weinig licht op. Er zijn tot nu toe
overwegend winterrassen gezaaid die
weliswaar minder gevoelig zijn om
onder deze donkere omstandigheden
veel te gaan rekken. Het monopolie
ras in ons gebied Novired heeft daar
door een flinke veer moeten laten.
Ook de tendens om steeds meer een
ras te kiezen dat minder voorgevoe-
lig is zal zich voortzetten, doordat de
keus aan goede rassen steeds groter
wordt. De kort loofrassen voldoen
Afd. Langstraat
19 januari: exkursie naar de Heine-
kenfabrieken te Den Bosch. Vertrek:
13.30 uur vanaf Zidewinde. Opge
ven bij Gerrit Hartgers
(04162-1287).
Afd. Schouwen-Duiveland
20 januari: "Grote avond" in het
Dorpshuis te Nieuwerkerk. Aan
vang: 19.30 uur. Entree: le-
den/ZLM-leden 2,50; niet leden
5,Gespeeld wordt het to
neelstuk "Het hing in de lucht". Bal
na.
Afd. Walcheren
19 januari: i.s.m. CPJ, RAK en regio-
groep wordt een avond georgani
seerd met als thema, "De reputatie
van de Nederlandse Land- en Tuin
bouw". Spreker is de heer Alfred
van Dijk. Plaats: Hotel Walcheren
te Koudekerke. Aanvang: 20.00 uur.
2 maart: Jaarfeest met toneelstuk in
"Ons Huis" te Meliskerke. Aan
vang: 20.00 uur. Ook ZLM- en ge
zinsleden zijn hierbij van harte
welkom.
Afd. Oost Zeeuws Vlaanderen
27 januari: bezoek landbouw RAI.
De bus vertrekt om 7.00 uur vanaf
naar inzien van Van Gelder veel
perspektief. Denk bij voorbeeld aan
de verwerking van raapzaad tot een
hoogwaardige olie voor non-food.
Of de verwerking van karwij tot een
milieuvriendelijk kiemrem-
mingsmiddel voor de aardappelbe-
waring.
De kursisten waren niet onverdeeld
enthousiast over deze vorm van agri
ficatie. Volgens de kursisten is er
meer nodig dan uitsluitend deze
kleinschalige agrificatie. Wil deze
agrificatie perspektief bieden aan
akkerbouwers, dan zal voorkomen
moeten worden dat de markt bedor-
Daar komt nog bij dat de infrastruk-
tuur in het zuiden en zuidwesten bij
na optimaal is. Een concentratie van
grote veilingen en konsumenten.
Export naar b.v. Parijs kan non
stop op zeer korte tijd gebeuren. Het
enige wat het voor de glastuinders
aantrekkelijk maakt om in Friesland
te beginnen is de grondprijs, hoewel
dit bedrag bedrijfsekonomisch am
per telt. In Brabant liggen de prijzen
voor tuinbouwgrond, in de nabij
heid van een veiling, tussen de 8,
en 10,per ml.
over het algemeen op onze voedsel
rijke gronden het beste.
Op de vollegrondsbedrijven is het
over het algemeen in ons gebied nog
erg rustig. De witloftelers zitten ech
ter nog midden in het seizoen, wat
met deze prijzen zeker niet slecht ge
noemd kan worden. De vele uren die
in deze teelt gaan zitten worden
daardoor eens een keer betaald. Met
de komst van de waterkuituur wordt
steeds minder witlof geteeld op klei
ne schaal om daarmee de onrenda
bele uren in de wintermaanden op te
vullen.
Onrendabele uren zijn er zeker nog
wel op veel bedrijven, in ons gebied
wordt een gedeelte benut om het vele
pootgoed voor de vroege aardappe
len door te snijden en overeind te
zetten in de kistjes. Het pootgoed is
dit jaar bijzonder duur. Vooral o.a.
de fijnere maten Doré's van
/1,60/kg stopt men heel wat in de
grond wanneer men hierbij nog land
gaat huren wordt het vaak een dure
teelt.
Voor veel bedrijven hier is het echter
nog steeds een van de belangrijkste
gewassen, die door dik en dun een
belegde boterham heeft opgeleverd.
het Szydlowskiplein te Axel. Terug
komst om 19.00 uur. Kosten:
35,Opgave: voor zaterdag 20
januari bij Pirn (tel.: 01145-620).
9 februari: Gezinsavond met de
kring Axel van de ZLM, met o.a.
PJZ toneel en het LJG-orkest.
Plaats: "de Halle" te Axel. Aan
vang: 20.00 uur. Entree: 7,50; tot
14 jr. 2,50.
Afd. West Zeeuws Vlaanderen
17 februari: Langlaufen in de Belgi
sche Ardennen. Vertrek: 7.00 uur
van het Ledelplein te Oostburg.
Kosten: (voor bus en akties) 40,
Opgave: bij Bram Dieleman
(01173-1341).
Provinciale aktiviteiten
Bezoeken provinciaal sekretariaat
Zevenbergen
5 februari: afd. Noord-Beveland; 6
februari: afd. Oost en Midden Bra
bant; 8 februari: afd. Oost Zeeuws
Vlaanderen; 12 februari: afd.
Schouwen-Duiveland; 15 februari:
afd. Tholen/St. Philipsland; 20 fe
bruari: afd. Walcheren; 22 februari:
afd. West Zeeuws Vlaanderen; 5
maart: afd. Zevenbergen.
22 januari: HB-vergadering; 29 ja
nuari: DB-vergadering; 16 februari:
avond HB/DB en kommissieleden.
ven wordt door een overschot aan te
agrificeren produkten (het
Theunlsbloem-effekt). Kwali-
teitsproduktie alléén is onvoldoende
om de toekomst in te gaan. Kwali-
teitsproduktie kan de toekomst voor
de Zuidwestelijke akkerbouw zijn,
onder de voorwaarde dat gewerkt
wordt met kontrakten en daaraan
verbonden prijsgaranties.
Nieuwe prijsbepalers
Verder konkludeerde de kursus
groep dat de telers moeten proberen
meer vat te krijgen op de prijsvor
ming van het produkt. In dit ver
band vinden de kursisten het belang
rijk dat telers in direkter kontakt ko
men met de konsumenten. Binnen
de prijsvorming van het produkt
kunnen in de toekomst nieuwe ele
menten een rol spelen. Naast tradi
tionele prijsbepalers (het uiterlijk
van het produkt en de hoeveelheid
produkt) dienen zich nieuwe prijsbe
palers aan, met name de gezondheid
van het produkt en de wijze waarop
het produkt geproduceerd is.
15
Verslag van een driedaagse topkaderconferentie over agrificatie
Van heinde en ver kwamen (jonge) kaderleden op 8, 9 en 10 januari
jl. naar de Volkshogeschool Zeeland om daar gedurende drie dagen
studie te maken van de perspektieven die agrificatie biedt aan de
Zuidwestelijke akkerbouwers. Aan het begin van de conferentie werd
het begrip agrificatie gedefinieerd als: de verwerking van bulk-
akkerbouwprodukten in multinationale industrie tot voornamelijk
eiwit en zetmeel. Van deze haifprodukten kan zowel 'food' als 'non
food' gemaakt worden.
redaktie HenkTegels
