De Amerikaanse landbouw from coast to coast
"Een van de diskussiepunten in de
VS is de nieuwe landbouwwet na
1990. De Amerikanen herzien hun
wet om de vijf jaar. De vraag, die
ook in de GATT (wereldhandelsover
eenkomst) speelt, is onder meer of
Kerstbijlage 1989
Nieuwe landbouwwet
'De' Amerikaanse landbouw bestaat niet. De landbouw in het Zui
den van de Verenigde Staten is niet te vergelijken met die in Californië.
De 'corn belts' in het Midden-Westen geven een geheel ander beeld
dan de kleine gemengde bedrijven in Alabama. Wat veelzijdigheid
betreft doet de Nederlandse landbouw overigens niet onder voor de
Amerikaanse. In beide landen spelen bovendien problemen als over-
produktie en milieuvervuiling. Maar daarnaast zijn er enorme ver
schillen, al was het maar door het verschil in grootte en natuurlijke
omstandigheden. Wat dat betreft zijn de Verenigde Staten beter te
vergelijken met de EG.
Ir. L.C. Smits is plaatsvervangend hoofd van het Stafbureau Land
bouw en Voedselvoorziening van het ministerie van Landbouw en
Visserij, het onderdeel dat voor een belangrijk deel verantwoordelijk
is voor het landbouwstruktuurbeleid. Vier weken lang is hij 'from
coast to coast' door de VS gereisd. In een gemêleerd Europees gezel
schap van mensen van ministeries van Landbouw, standorganisaties
en coöperaties. Tijdens de studiereis zijn Washington D.C., Califor
nië, Minnesota, Illinois, Alabama en Louisiana aangedaan. In dit in
terview geeft de oorspronkelijk uit Zuid-Beveland komende Smits
zijn indrukken. Hij gaat daarbij in op de belangrijkste diskussies, zo
als die momenteel spelen in en over de Amerikaanse landbouw.
"Wat natuurlijk heel bepalend is
voor de Amerikaanse landbouw is
de enorme uitgestrektheid van het
land en de zeer diverse klimatologi
sche omstandigheden. Regionale
specialisatie is er veel verder doorge
voerd dan in Europa. Groente voor
het hele land komt bij voorbeeld uit
Californië. De afzetstruktuur is in
de VS veel ingewikkelder dan bij
ons, al was het maar omdat de af
standen zoveel groter zijn. De agri
business of verwerkende industrie
heeft veel meer invloed dan in ons
land. In veel sektoren, zoals de
vlees- en graansektor, heb je nauwe
lijks coöperaties. Vaak heeft een
boer in de wijde omtrek maar één af
nemer, waardoor hij dus zeer afhan
kelijk is", aldus Smits.
"Het aandeel van de boeren in de
beroepsbevolking in de VS is 2% (in
Nederland ruim 5%). Dat is zo'n
klein percentage, dat de Amerikaan
se boerenlobby, traditioneel zeer
sterk, verzwakt raakt. Men is be
zorgd dat de boerenbelangen steeds
meer ondergeschikt gemaakt worden
aan andere belangen, zoals die van
milieu, natuurbehoud of verwerken
de industrie.
Het feit dat er aan de ene kant enor
me subsidies naar de landbouw gaan
en dat aan de andere kant diezelfde
landbouw bestrijdingsmiddelen ge
bruikt die het milieu verontreinigen
en deels op de agrarische produkten
achterblijven is een ongelukkige
kombinatie, die het 'image' van de
boeren in de VS geen goed doet.
Ook de boerenvoormannen in de VS
gaan inzien dat dat moet verande
ren. Overigens zijn dit onderwerpen
die ook in Nederland aktueel zijn".
Federale regering
"Ons belangrijkste bezoek was dat
aan Washington D.C.", zegt Smits,
"de plek waar de federale regering
zetelt. Washington is te vergelijken
met Brussel, waar het landbouwbe
leid van de EG wordt bepaald. Zo
wordt in Washington op federaal ni
veau het landbouwbeleid bepaald.
Dat is dus ook de plaats waar gelob
byd wordt en waar iedereen iedereen
probeert te beïnvloeden.
Op het gebied van het markt- en
prijsbeleid voor landbouwproduk-
ten hebben de individuele staten
nauwelijks ruimte voor een eigen be
leid. Op andere gebieden, zoals on
derwijs en milieu, zijn de staten ta-
Ir. L.C. Smits
zijn die het land regeren", zegt
Smits. "Een verschil met ons land is
je de landbouwsubsidies volledig
moet ontmantelen. Moet je subsidies
loskoppelen van produkten, een
soort direkte inkomenssteun dus,
waardoor het een meer sociaal in
strument wordt? De meningen zijn
hierover sterk verdeeld en vooral
buiten Washington moet men er wei
nig van hebben.
In de VS zijn steunprogramma's
voor agrarische produkten vaak an
ders opgezet dan in de EG. Voör
maïs is bijvoorbeeld een bepaalde
richt- en bodemprijs vastgesteld.
Een boer die mee doet aan zo'n pro
gramma is verplicht een deel van zijn
grond braak te laten liggen (set aside).
Als kompensatie krijgt hij het verschil
tussen markt- en richtprijs van de over
heid vergoed. De EG-konsument be
taalt de ondersteuning van de
landbouwer meer na een hogere prijs.
Het aandeel van de boeren in de beroepsbevolking van de VS is 2%.
melijk autonoom. Meer te vergelij
ken met de positie van de EG-
lidstaten dan de provincies in Neder
land. Californië bij voorbeeld stelt
veel strengere eisen aan het gebruik
van bestrijdingsmiddelen, dan welke
andere staat dan ook".
Machtig congres
"Diskussies over het toekomstige
landbouwbeleid spelen ^zich niet al
leen af binnen de regering, maar ook
binnen het congres, de volksverte
genwoordiging. De macht van het
congres is in de VS duidelijk groter,
dan die van ons parlement. De con
gresleden beschouwen zichzelf als
beleidsbepalend en de ministers en
hun ambtelijke apparaat als uitvoe
rend. Wat meespeelt is dat de afgelo
pen periode een demokratische
meerderheid in het congres zitting
had met een republikeinse regering.
Daardoor was over bepaalde onder
werpen een voortdurende strijd aan
de gang tussen regering en congres.
De afstand tussen regering en parle
ment is in de VS veel groter dan in
Nederland. Als je spreekt met con
gresleden en hun medewerkers, ge
ven ze je het idee dat zij het eigenlijk
De Amerikanen tonen zich bezorgd om hun gezondheid en de kwaliteit van
hun voedsel.
ook dat de congresleden een hele
staf van medewerkers om zich heen
hebben. Regionale belangen spelen
bij congresleden vaak een belangrij
kere rol, dan of iemand republikein
is of demokraat. Dat is vooral zo bij
landbouwonderwerpen
Begrip voor de landbouw
"Europese problemen, zoals over
schotten en milieuvervuiling spelen
ook in de VS. De opgave waarvoor
ons landbouwbeleid zich de komen
de 10 jaar geplaatst ziet, is om zowel
overschotten als vervuiling terug te
dringen. Ik heb toch wel het idee ge
kregen dat onze problemen niet
uniek zijn. Ook in de VS klagen de
boerenorganisaties dat milieumaat
regelen te snel worden opgelegd en
dat de prijzen te snel moeten worden
afgestemd op de markt.
De noodzakelijke bedrijfsaanpassin-
gen vragen steeds meer deskundig
heid van de boeren. Mijn indruk is
dat de kwaliteit van de bedrijfsvoor
lichting in de VS heel wisselend is.
Voorlichting is er vooral technisch
ingesteld en gericht op het verhogen
van de produktie. Ook de kwaliteit
van praktijkonderzoek ten behoeve
van de agrarische sektor wisselt
sterk. De ene universiteit is veel
vooruitstrevender dan de andere. De
samenhang tussen onderzoek en
voorlichting lijkt minder intensief
dan in ons land, terwijl in de VS de
voorlichting georganiseerd wordt
vanuit de universiteiten. De voor
lichting die van het bedrijfsleven
komt, lijkt effektiever te zijn dan die
van de overheid". Volgens Smits
zijn de voorlichters uit het be
drijfsleven aktiever: "Ze worden be
ter betaald en ze zijn groter in
aantal".
(foto: USDA, Tim McCabe
Ook speelt de diskussie over produk-
tiebeheersing door de prijzen te laten
bepalen door vraag en aanbod. Mijn
indruk is dat men ook in de VS een
compromis zoekt tussen die beide
wegen en dat men, zoals in de EG,
wat marktgerichter aan de slag wil
gaan. De huidige steunprogramma's
werken monocultures in de hand.
Boeren die maïs telen, blijven maïs
telen. Voor monocultures moet een
boer bovendien meer chemische
bestrijdingsmiddelen gebruiken en
daar wil men in de VS ook van af.
Een van de wijzigingen in de land-
bouwwetgeving die wordt overwo
gen, is om grond die beschikbaar
komt voor een bepaald gewas door
set aside te gebruiken voor meer
doeleinden".
Milieuvraagstuk
"Je kunt in zijn algemeenheid niet
zeggen dat de Amerikanen voorop
lopen in de oplossing milieuproble
matiek", zegt Smits. "Het al of niet
voorop lopen bij het nemen van mi
lieumaatregelen wordt meestal be
paald door de mate waarin een staat
problemen heeft met het milieu. Dat
geldt hier in Europa net zo. Globaal
De zes bezochte staten.
gezien lopen de Amerikanen tegen
dezelfde problemen aan als wij. Bij
de oplossing daarvan kan uitwisse
ling van gegevens heel nuttig zijn.
Wij wonen tenslotte op dezelfde pla
neet en hebben allemaal met verge
lijkbare milieuproblemen te maken.
Het milieu wordt in de VS steeds be
langrijker geacht. Ex-president Rea
gan heeft er weinig aandacht aan be
steed, maar president Bush lijkt zich
duidelijk te willen profileren op mi
lieugebied. Dus zullen er strengere
milieunormen komen. Het duurt
vaak wat lang voordat de Amerika
nen iets besluiten, maar als ze dat
dan doen, zetten ze zich er volledig
voor in. Het kan best zijn dat het
Amerikaanse milieubeleid zich met
Bush in een versneld tempo zal ont
wikkelen.
In de landbouw speelt vooral de mi
lieuproblematiek rond erosie,
bestrijdingsmiddelen en bemesting
met kunstmest. Een aantal staten,
Ohio bij voorbeeld, is erg afhanke
lijk voor de drinkwatervoorziening
van het grondwater dat vaak onder
landbouwgebieden zit. Maar overbe-
mestingsproblemen door dierlijke
mest, zoals wij kennen, kennen ze in
de VS nauwelijks. Er is veel minder
sprake van geconcentreerde veehou
derij. Er zijn wel grote melkveehou
derijbedrijven en mesterijen, maar
die liggen zo verspreid, dat milieube
lasting veel minder op één regio is
toegespitst dan bij ons. Vergeleken
met de verontreiniging door in
dustrie en auto's wordt verzuring
door ammoniak niet beschoüwd als
een belangrijk milieuprobleem.
Op het gebied van bodemerosie zijn
uitgebreid maatregelen getroffen. Er
is een 'conservation program' voor
erosiegevoelige gronden en andere
kwetsbare gronden. Tien jaar lang is
men verzekerd van een vergoeding
als de grond bedekt wordt ge
houden.
Sinds 1985 is iedere boer verplicht
een 'conservation plan' op te stellen
en goed te laten keuren. Daar zou de
EG een voorbeeld aan kunnen ne
men. Met het oog op natuurbescher
ming zal deze mogelijkheid waar
schijnlijk verder worden verruimd".
Jong en gezond
"In ons reisprogramma was ook
voorzien in 'home hospitality' dat
wil zeggen dat je bij een gezin werd
uitgenodigd voor het avondeten.
Wat mij opviel, naast hun gastvrij
heid, is dat de Amerikanen zich heel
bezorgd toonden om hun gezond
heid en de kwaliteit van hun voedsel.
Er is daar een hele kuituur om jong
en gezond te blijven. De commercie
speelt daar gretig op in, door allerlei
pillen en gezond voedsel aan te prij
zen. Tegelijkertijd zie je veel zwaar-
lijvige mensen, die het niet nauw ne
men met voeding en leefwijze. De
auto wordt voor ieder wissewasje ge
bruikt.
Wat in de VS meer speelt dan hier is
de diskussie rond residuen, resten
bestrijdingsmiddelen op voe
dingsmiddelen. De Amerikaanse
konsumenten vertrouwen de voe
dingsmiddelen en de kontrolerende
instanties kennelijk niet meer zo. De
korte-baaninstelling van de media,
die uit zijn op sensatie, draagt daar
aan bij. Als er bij voorbeeld ergens
in het land een appel met iets te veel
residu wordt gevonden, wordt daar
3 0 N019NIHSVAA
