in de winter de kale bomen het door
laten van licht weinig belemmeren.
Ook zijn er wel leilinden gekweekt
voor verfraaiing van de omgeving.
De Dorpsstraat in Wemeldinge die
met twee rijen linden is bezet heeft
hiermee een mooi aanzien. Hoewel
weinig voorkomend zijn er linde-
De lindebomen bij de kerk te Kloetinge vormen fraaie zogenoemde bruidslaantjes.
laantjes die overhuifd zijn. De top
pen van de twee rijen bomen zijn
hierbij samen tot een boog gevormd.
De toegangslaantjes bij de Kerk te
Kloetinge zijn hiervan fraaie voor
beelden. In de volksmond ter plekke
staan ze als "bruidslaantjes"
bekend.
De leeftijd van lei- en knotlinden is
moeilijk te schatten. Door de gere
gelde snoei is er geen vrije uitgroei.
De hoeveelheid blad wordt er sterk
door beperkt. Er is in verhouding
dus veel minder fotosynthese. Dit
remt de diktegroei van de stam. De
leeftijd van deze bomen is dan ook
veel hoger dan de dikte van de stam
doet veronderstellen.
"Wilhelmuslinde"
Prins Willem van Oranje
(1530-1584) kreeg in 1568 op zijn
slot Dillenburg bezoek van afgezan
ten uit de NederlandenZij kwamen
zijn hulp inroepen in de strijd tegen
Philips II. Bij die ontvangst stond de
Prins op het slotplein onder een
oude lindeboom. Naar een boek
over Plantkunde stond deze linde er
nog in 1900 en was bekend onder de
naam "Wilhelmuslinde". In 1900
was op de Prinsenhof te Delft een
tak van deze boom te zien die enige
jaren daarvoor er door de bliksem
was afgeslagen. Een vraag is of deze
Wilhelmuslinde er thans nog staat.
Kroningslinden
Bij de troonsbestijging van Koningin
Wilhelmina in 1898 zijn er in veel
Gemeenten herinneringsbomen ge
plant. Onder andere gezien de Wil
helmuslinde zou er een zekere band
hebben bestaan tussen ons Vorsten
geslacht en de lindeboom. Het ge
volg was dat men toen voor het plan
ten van de herinneringsboom alge
meen voor de linde koos.
Merkwaardig is, naar Melly Uyldert,
dat sommige daarvan plotseling hun
blad verloren en afstierven toen Ko
ningin Wilhelmina in 1940 naar En
geland moest vluchten. De linde
boom te Giessenburg stierf toen zij
als Koningin in 1948 afstand van de
trood deed.
Drachtplant
Een lindeboom bloeit rijker dan de
meeste andere boomsoorten. Door
het voortbrengen van veel stuifmeel
en nectar is de linde een belangrijke
drachtplant voor bijen. Daar de lin
de zeer oud kan worden kan zij eeu
wenlang als rijke drachtbron dienen.
De lindebloesem zit veilig geborgen
onder de bladeren. Hierbij zijn de
openingen van de bloemen naar be
neden gekeerd. Een regenbui deert
de bloesem dan ook nagenoeg niet.
Het stuifmeel van de linde is licht
geel van kleur. De honing ervan is
van een goede kwaliteit, is goudgeel
gekleurd en heeft een muntachtige
smaak. Munt is hier bedoeld als de
scherp riekende lipbloemige plant.
Vertelversje
Er is een heel oud vertelversje voor
kinderen waarin de nadruk op de L
ligt: Dit versje is naar mijn herinne
ring als volgt:
"Leentje leerde Lotje lopen
Langs d'lange lindelaan
Leentje liep op lange laarsjes
Lange leren laarsjes aan
Leuk hè Leentje lachte Lotje
Langzaam lopen lieveling
Leren laarsjes lopen lastig
Op d'lange wandeling".
De lindeboom heeft veel te bieden.
Ing. J.H. Lantinga
3
Kerstbijlage 1989
Een veelzijdige boom
Linde is de Nederlandse naam voor
het geslacht Tilia. Het is een alom
"bekende boom. Algemeen zijn de
kleinbladige of winterlinde, de
grootbladige of zomerlinde en de
Hollandse linde. De laatstgenoemde
is een kruising van de twee vorige.
De linde is een grote boom.
Vrijstaand kunnen ze wel een hoogte
bereiken van 30 a 40 meter. De linde
wordt als sier- en schaduwboom ge
plant in Noord-West Europa, langs
straten, in parken, bij woningen en
als lanen. De bladeren zijn al naar de
soort 5 a 10 cm lang en scheef hart
vormig. Ze vormen een dik blader
dak. De linde draagt een rijke bloe
sem. De bloeitijd is in juni-juli. In de
bloemen, die in trosjes voorkomen
zit een etherische olie die een aange
name geur verspreidt.
In de folklore wordt de linde met
zijn zachtgroen hartvormig blad met
liefde vereenzelvigd.
Leeftijd
Lindebomen kunnen een zeer hoge
ouderdom bereiken, waarschijnlijk
wel van 1.000 jaar. Naar de Bo-
menstichting te Utrecht staat in
Sambeek in het Oosten van Noord-
Brabant een linde van 800 jaren oud.
Dit is de oudste boom van Neder
land. Deze boom, een Hollandse lin
de, is 23 meter hoog en de stam heeft
een omvang van 760 centimeter. Op
het terrein van het kasteel Westen-
hove bij Oostkapelle staat een linde
met een leeftijd van 600 jaar, de
oudste boom in Zeeland. Dit zijn le
vende voorbeelden van mogelijk hoge
leeftijd.
Produkten
Het witte zachte hout is geschikt
voor snijwerk, draaiwerk, klankbor
den voor piano's, voor orgelbouw
en als houtpulp. Vroeger werd van
dit hout fijne houtskool verkregen
voor tekenmateriaal. Nog in het be
gin van deze eeuw werd van de bast
bindmateriaal gemaakt en in Rus
land de zogenaamde Moscovische
matten.
In de volksgeneeskunde is de linde
bloesem een bekend huismiddel. Een
aftreksel van de in juni-juli gedroog
de bloesem werkt zweetdrijvend wat
van belang is na kou vatten alsmede
bij griep en koorts.
Ook zou lindebloesemwater een
schoonheidsmiddel zijn voor het ge
zicht ter voorkoming van rimpels.
Als werkzame bestanddelen worden
vluchtige olie en glycosiden
genoemd.
Grenslinden
Op Zuid-Beveland staan hier en daar
aan dijken of wegen oude lindebo
men. Meestal staan er twee die elk
aan een kant van een dijk of weg zijn
geplaatst. Tussen Kloetinge en 's
Gravenpolder aan de Zaaidijk ston
den er eertijds vier stuks die paarsge
wijs waren opgesteld. In verband
met een wegverbreding zijn deze bo
men die als de "vier linden" bekend
waren, gerooid. Deze vier linden
stonden op de grens van de vroegere
Ambachten Kloetinge en 's Graven
polder.
Er wordt verondersteld dat deze lin
den geplant zijn op de grens tussen
vroegere Gemeenten of van de Am
bachten. Een ambacht was een oud
tijds gebied van regeermacht en lage
re rechtspraak. In elk geval geven ze
een bepaalde grens uit vroeger tijd
aan. Vandaar de naam van grenslin
den. Deze bomen, waarvan er nog
meerdere tientallen voorkomen, zijn
een markant beeld in het landschap.
Leilinde
De linde is ook bekend als leiboom.
Door regelmatig te snoeien wordt
een bepaalde vorm aan de kruin ge
geven. Door geleiding te geven aan
takken van de jonge plant die in de
eerste jaren worden ondersteund
met draad en/of palen en dan jaar
lijks te snoeien komt dit tot stand.
Van knothout als jonge twijgen wer
den vroeger manden gevlochten.
Leilinden zijn al een zeer lange tijd
gebruikt als zonwering. Hiertoe wer
den de bomen ongeveer twee meter
voor de gevel geplant. Het dichte
bladerdak keerde het zonlicht terwijl
De lindeboom bij de Postburg tussen Kapelle en yerseke. In deze boom is een bij linden weinig voorkomende woeke
ring te zien, ontstaan door een infektie met een virus of een schimmel. Bij berken komen deze woekeringen vaker
voor ("heksenbezems"). Enige tijd geleden is uit de (waardevolle) boom deze woekering verwijderd, doch deze is
inmiddels alweer aangegroeid.
