Een spoelinstallatie op uw spuitmachine:
per 1 oktober verplicht!
de aandacht
Graan of koren
Slakkenbestrijding verdient
Mengelingen
Purivel en
wintertarwezaai
Avir niet 'geschikt
voor broodbereiding'
Nieuwe
volautomatische
pipettensterilisator
Wees attent ten aanzien van rhizomanie in '89!
Zoals u ongetwijfeld bekend is, is
per 1 oktober 1989 de spoelverplich-
ting voor een groot aantal verpak
kingen van bestrijdingsmiddelen van
kracht geworden. Hoewel er al veel
over gezegd en geschreven is, bij de
ze nogmaals op een rijtje wat deze
regelgeving voor u gaat inhouden.
De spoelverplichting en alles wat er
mee samenhangt is gebaseerd op een
overeenkomst tussen het Landbouw
schap, de bestrijdingsmiddelenhan-
del en het Ministerie van Landbouw.
De kontrole van een en ander is in
handen van het AID. Uitgangspunt
is dat de lege verpakkingen op een
gekontroleerde manier gereinigd en
weggewerkt worden. Op deze ma
nier wil men voorkomen dat midde-
lenresten ongekontroleerd in het mi
lieu terechtkomen en dat (dwingend)
overgegaan wordt op een statiegeld
regeling voor de verpakkingen. De
regeling verdeelt de verpakkingen in
drie kategorieën (en dit zal ook op
het etiket te lezen zijn):
1. Verpakkingen die zondermeer
met het normale bedrijfsafval mee
gegeven worden. Dit betreft in het
algemeen verpakkingen die na ledi
ging volledig schoon zijn en niet ge
reinigd hoeven te worden. Voorbeel
den zijn strooikorrels zonder gevaars
aanduiding en middelen met een
andreaskruis op het etiket.
2. Verpakkingen die na lediging bij
de gemeente ingeleverd moeten wor
den (bij het depot voor klein che
misch afval). Dit geldt met name
voor verpakkingen van giftige
strooikorrels en granulaten die uit
gestrooid worden. Hier komt uiter
aard geen water aan te pas. Zelfs na
goed leegschudden blijft teveel van
de giftige rest achter in de verpak
kingen. Ook verpakkingen van mid
delen die zich niet mengen met water
en verpakkingen met een doods
hoofdaanduiding vallen hieronder.
3. Verpakkingen die direkt na ledi
ging gereinigd moeten worden. Dit
reinigen moet plaatsvinden met een
spoelinstallatie op de spuitmachine
Net als Dosanex bevat het loofdo-
dingsmiddel voor aardappelen Puri
vel metoxuron als werkzame stof.
Enkele wintertarwerassen zijn ge
voelig voor metoxuron. Dit zijn on
der andere de veel gezaaide rassen
Arminda en Obelisk. De gevoelig
heid van deze rassen treedt op door
dat zij, wanneer metoxuron door de
wortels wordt opgenomen, niet vol
doende in staat zijn deze stof af te
breken. De niet gevoelige rassen
kunnen dit wel.
Naarmate een lagere dosering Puri
vel is gebruikt, zal het risiko van de
gevoeligheid afnemen. Wanneer niet
meer dan 1 kg Purivel per ha is ge
bruikt kan volstaan worden met het
ploegen op zaaivoor. Hierna kan
veilig ook een voor metoxuron ge
voelig ras worden gezaaid. Is 2-3 kg
Purivel per ha gebruikt voor het
doodspuiten dan blijft er te veel me
toxuron in de bouwvoor aktief. Een
kerende grondbewerking is dan niet
voldoende veilig, omdat de wortels
na enige tijd toch in de laag met me
toxuron komen. Hierbij dient in
overweging te worden genomen dat
metoxuron 2 tot 3 maanden in de
grond aktief kan blijven. De afbraak
van deze stof moet door het bodem
leven gebeuren. In het najaar ge
beurt dit langzamer door daling van
de temperatuur. Een en ander houdt
in dat, wanneer dit najaar aardappe
len zijn doodgespoten met 2 tot 3 kg
Pyrivel per ha en daarna wintertar
we gezaaid wordt, er gekozen moet
worden voor een ras dat niet gevoe
lig is voor metoxuron.
De voor metoxuron niet-gevoelige
tarwerassen zijn: Granada, Kraka,
Okapi, Saiga, Tombola, Urban.
ing. P.J.C.M. Boskamp
specialist Gewasbescherming
CAT-Goes
of met een spoelinstallatie opgesteld
bij een centrale vulplaats. Dit laatste
is toegestaan wanneer u altijd ge
bruik maakt van dezelfde plek om te
vullen. Na reiniging moet het fust
met het niet-chemische bedrijfsafval
afgevoerd worden.
Spoelapparatuur
De spoelinstallatie moet voldoen aan
een aantal minimum-eisen, op
gesteld door het IMAG. Een spoel
installatie die niet voldoet aan de
IMAG-normen, moet een type goed
keuring ondergaan.
De belangrijkste eisen zijn:
- bij een ronde spoelbak moet de
minimale diameter 40 cm bedragen.
- bij een vierkante spoelbak moeten
de zijden minimaal 40 cm bedragen.
- het spoelwater moet schoon zijn
(dus geen water met middel) en de
werkdruk aan de spuitkop moet lig
gen tussen 3 en 5 bar. Wanneer
gespoeld wordt met leidingwater met
een vaste installatie bij de centrale
vulplaats, dient de druk ook mini
maal 3 bar te bedragen. De leiding
waterdruk moet dan verhoogd wor
den met een extra pompje! Bedenk
wel dat tussen de waterleiding en de
spoelinstallatie een vlotterbak o.i.d.
aanwezig moet zijn. Dit is noodza
kelijk om te voorkomen dat bij sto
ringen het spoelwater het waterlei
dingnet ingeperst wordt.
Voor hand- en rugspuitapparatuur
met een inhoud van minder dan 21
liter, gelden afwijkende regels. De
verpakking dient dan enkele malen
te worden omgespoeld met schoon
leidingwater. Dit moet hierna direkt
in de spuittank gegoten worden.
Samengevat komt het erop neer dat
het na 1 oktober 1989 verboden is
In het artikel 'Rassenkeuze win
tertarwe oogst 1990' (zie ZLM-
blad vorige week) wordt het ras
Avir in tabel 1 genoemd onder de
kop 'geschikt voor broodberei
ding'. Avir is in de Rassenlijst
1989 vermeld, maar alleen voor
zand- en dalgrond.
Inmiddels is uit mededelingen
van het RIVRO gebleken, dat de
beproeving van Avir voor klei
grond niet wordt voortgezet. De
lage valgetallen van Avir geven
hiertoe aanleiding. Op grond
hiervan komt het ras niet meer
'als geschikt voor de broodberei
ding' in aanmerking.
CAT-Goes
Nu van vele percelen bieten die de
afgelopen tijd gerooid zijn, de ana
lyses terugkomen wordt het duide
lijk dat de opbrengsten bijzonder
verschillen. Dit zowel in wortelop
brengst als in suikergehalte. Er ko
men suikergehaltes voor van meer
dan 17% bij een wortelopbrengst
van meer dan 60 ton. Daar tegen
over staan dan de opbrengsten van
minder dan 40 ton en een suikerge
halte van rond de 13%. Een enorm
verschil.
'Wat kan ik hier nu nog aan doen?',
zult u wellicht denken. Voor dit
teeltseizoen inderdaad niet veel meer
maar wel voor de toekomst. Heeft u
ook zo'n tegenvallende analyse of
kijkt u al een tijdje tegen een wat
sterk vergeeld perceel aan? Dan kan
er behalve verdroging of bietecyste-
aaltjes ook Rhizomanie in het spel
zijn. Het is voor de toekomst zeer
belangrijk om te weten of werkelijk
Rhizomanie de boosdoener is. Na
tuurlijk ten eerste ten opzichte van
de nodige bedrijfshygiëne.
Ten tweede voor de bietenteelt op dit
perceel in de toekomst. Wilt u im
mers in de toekomst op dit perceel
weer met bieten terugkomen dan zal
er gekozen moeten worden voor een
om ongereinigd leeg fust op het be
drijf te hebben. Dit staat op het eti
ket van het betreffende fust. Het is
dan ook verplicht om hiervoor spoel
apparatuur te hebben die voldoet
aan de IMAG-normen (op de spuit
of vast opgesteld). Voor de investe
ringen moet u denken aan een be
drag van minimaal 1.000,— (exkl.
BTW). Voor nadere informatie kunt
u kontakt opnemen met het Land
bouwschap of bij de Landbouw
voorlichting.
J. Stallen
Specialist Bedrijfsuitrusting
CAT-Barend recht
Afgelopen jaren werden we steeds
meer gekonfronteerd met slakken-
schade in gewassen zoals wintergra
nen, karwij, graszaad en enkele
voorjaarsgewassen. De schade in
wintertarwe was soms zo groot dat
doorzaai of overzaai noodzakelijk
was. Wat staat ons komende winter
te wachten?
De schade aan de gewassen open
baarde zich afgelopen najaar al snel.
Bij de granen die vroeg gezaaid en
boven gekomen waren werden de
planten beschadigd. De blaadjes wa
ren geheel of gedeeltelijk opgevre
ten, wat grote kale plekken gaf met
daarin enkele gerafelde planten. Bij
het graan dat pas gezaaid was werd
de kiem van de korrel gevreten of de
gehele korrel leeg gevreten. Opval
lend was dat de sporen en de wend
akkers veel minder aangetast wa
ren, evenals de lichtere gronden.
Hoe fijner de grond lag, des te min
der schade was er.
De veroorzaker van dit alles was de
grauwe veldslak. Ideale leefomstan
digheden voor de veldslak zijn een
grove, ruige ligging van de grond en
een vochtig klimaat. Meestal voelen
ze zich het beste thuis in wegbermen,
kanten en sloten. Na twee nattere
zomers (1987 en 1988) is de grauwe
veldslak echter ook de percelen inge
trokken. Gewassen zoals erwten,
veldbonen, aardappelen en vlas, lij
ken favoriet te zijn. Veronkruiding
of een groenbemester na de teelt
blijkt debet aan de uitbreiding van
de grauwe veldslak te zijn: het leef
klimaat blijft ideaal met begroeiing
en losse grond tot laat in het najaar.
De grootste vijand voor de slak is
droogte. Voor de grauwe veldslak is
zomer 1989 dus slecht geweest. Ech
ter niet voor de eitjes. De slak legt
namelijk haar eitjes in trosjes bijeen
in holten in de grond. Deze 1 a 2 mm
glazig uitziende eitjes kunnen lang in
tolerant ras suikerbieten. Nu al is er*
een beperkte hoeveelheid zaaizaad
van tolerante rassen uitgezaaid. De
ze rassen gaven op een besmet per
ceel 3% meer suiker dan een vatbaar
ras. Daarom is het goed precies te
weten wat er aan de hand is bij u op
uw perceel zodat u daar bij de vol
gende bietenteelt eventueel rekening
mee kunt houden.
Bekijk daarom zo'n perceel nog
eens. Neem de schop mee en kijk
eens goed naar de wortels. (Als u een
biet uittrekt, breken de wortels
meestal af). Graaf een biet voorzich
tig uit en snij het onderste deel van
de (pen)wortel dwars door. Is er
sprake van Rhizomanie dan zult u
hitrin bruin verkleurde vaten ont
dekken. Dit gegeven kunt u dan no
teren in uw bouwboek zodat u er
over vier jaren rekening mee kunt
houden. Over vier jaar zal er van de
tolerante rassen waarschijnlijk nog
wel meer zaad beschikbaar zijn zo
dat u ook dan nog akseptabele bie
ten kunt telen op met Rhizomanie
besmette percelen.
Ook bij de bietenteelt geldt: onder
nemen is vooruitzien!
Ing. C.A.F. van Oers
CAT-Goes
de grond achterblijven. Ze bevriezen
of verdrogen niet. Ze kunnen dus ge
durende het (nattere) najaar weer
uitkomen en opnieuw schade aan
richten.
Wanneer is schade te verwachten?
Op lichte gronden kunnen slakken
zich slecht handhaven. De mogelijk
heid tot beschutting tussen kluiten
of eiafzet in holten in de grond is
veel kleiner. De plaatsen waar men
slakkenschade kan verwachten zijn
percelen met zwaardere grond (meer
dan 30% slib). Als op deze percelen
in 1987 of 1988 gewassen als karwij,
erwten, veldbonen, koolzaad, win
tergranen, vlas, aardappelen of gras
zaad gestaan hebben, is de kans op
slakken groter. Wanneer er toen
echter geen schade gekonstateerd is,
moet men nu niet bang zijn. Zomer
1989 is namelijk een slechte zomer
voor de slakkenpopulatie geweest.
In het droge zuidwesten van ons
land is de veldslak nauwelijks aan ei-
afzet toegekomen.
Hoe te bestrijden
Als er de laatste jaren schade ge
konstateerd is door slakkenvraat,
moeten dit najaar maatregelen ge
troffen worden bij de inzaai van
wintergranen. Zo moet er voor ge
zorgd worden dat de grond fijn en
vast komt te liggen. Fijne grond ver
kleint het aantal schuilplaatsen waar
de slak beschutting vindt tegen uit
droging; vaste grond verkleint de
mogelijkheid van gemakkelijk de
grond inkruipen en eieren afzetten.
Een fijnere, vaste grond is te berei
ken door het land klaar te leggen
met een zaaibedkombinatie. Deze
drukt de grond aan, zodat de granen
oppervlakkig gezaaid worden in een
De RVS pipettensterilisator van
Schippers Bladel BV is vernieuwd,
waardoor een groter gebruiksgemak
is ontstaan en waardoor de gebrui
ker geld kan besparen. De sterilisa
tor heeft in tegenstelling tot de tot
nu toe gangbare modellen geen me
chanische, maar digitale besturing
met indikatielampen. De gebruiker
weet hierdoor voortaan precies hoe
ver het sterilisatieproces is ge
vorderd.
Daarnaast beschikt deze sterilisator
over een uitgekiende automatische
droogkookbe veiliging
vaste grond. De opkomst is dan snel
en de gevaarlijkste periode, kiemen
en bovenkomen, het kortste.
Bestrijding kan echter noodzakelijk
zijn. Dit kan in de vorm van slak-
kenkorrels. Slakkenkorrels bevatten
een lokmiddel en een bestrij
dingsmiddel metaldehyde of methio-
carb. De werking van de slakkenkor
rels met metaldehyde berust voor
een groot deel op het onttrekken van
vocht van het dier door kontaktwer-
king (als deze langs een korrel
schuurt). Bij droog weer zal de slak
dus verdrogen. Bij vochtig weer zal
de doding afhangen van de mate van
de vergiftiging die de slak heeft op
gelopen.
De werkwijze van methiocarb, dkt in
Mesurolkorrels is verwerkt, is een
meer direkter vergiftiging van het
dier. Mesurol is ook bij lagere tem
peraturen nog werkzaam.
De aktie-radius van een korrelvor-
mig lokmiddel is vrij beperkt. Een
goede en regelmatige verdeling van
de korels is dan ook een eerste ver
eiste. Mengen van de slakkenkor
rels, 5 kg/ha, met het zaaizaad is
,dus een goede methode. Als er ech
ter na opkomst nog veel schade van
slakken optreedt is ep nog de moge
lijkheid om korrels te strooien over
het perceel. Deze 7 a 8 kg per ha
zijn, met een beetje kunstmest ge
mengd, goed met de kunst
meststrooier te verdelen.
Let wel, bij regen en veel vocht ver
pulveren zowel de metaldehyde-
korrels als de Mesurolkorrels na een
paar dagen. Blijf dan ook na het toe
passen van deze middelen attent; er
kan immers opnieuw schade op
treden.
ing. N. Kerckhaert
CAT Goes
In onze taal zijn er veel woorden
met een synoniem. Dit betekent
dat een woord dezelfde of onge
veer gelijke betekenis heeft als
één of meer andere woorden.
Twee gangbare benamingen met
een ongeveer dezelfde betekenis
kennen we ook in velerlei vorm
in de landbouw en veeteelt. Sy
nonieme woorden zijn onder an
deren: teelt en verbouw, teelt en
fokkerij, mangels en voederbie
ten, pee en biet, kruid en plant,
koren en graan. In dit rijtje syno
nieme woorden is het eerste
woord minder gebruikelijk aan
het worden. Enkele ervan zijn in
middels al weinig meer gekend.
Taal is levend en verandert enigs
zins in de loop van de tijd. Twee
woorden met dezelfde betekenis
zijn meestal ontstaan door ver
schillen in oorsprong. De woor
den koren en graan hebben beide
dezelfde betekenis, namelijk kor
rel. Het was de zaadkorrel die
voedsel voor de mens gaf. Het
woord graan komt van het La
tijnse woord granum. Granum is
korrel. De naam koren komt al
in het Gotisch, de stamtaal van
de Germaanse talen, voor. In het
taalgebruik zijn in de loop van de
tijd in zekere zin verschillen in
aanduiding naar voren gekomen.
Zo kreeg de naam koren in som
mige landen de aanduiding voor
de belangrijkste graansoort in
het betreffende land. Zo wordt in
Duitsland rogge wel met korn
aangeduid. In Amerika is het
mais dat corn heet. In Zweden en
Denemarken wordt gerst met
korn benaamd en in Friesland is
dit koarn. Boekweit werd vroe
ger in Duitsland wel heidekorn
genoemd. Hieruit blijkt dat, hoe
wel graan en koren van oor
sprong hetzelfde betekenen, na
melijk korrel, ze in het gebruik in
verschillende landen een ander
begrip hebben gekregen. Onder
granen verstaan we die grassen
(gramineeën), waarvan de vruch
ten zoveel meel bevatten, dat ze
als voedsel voor de mens kunnen
worden gebruikt. De belangrijk
ste granen op wereldschaal in een
niet willekeurige volgorde zijn:
tarwe, gerst, rogge, haver, mais,
rijst, gierst, kanariezaad en
sorghum.
J.H. Lantinga
10
Vrijdag 13 oktober 1989
