Si
'Voorkom dat fruittelers
eigen bedrijf opeten'
•J
Jw 1
KEN
Golden Delicious was het
meest gekochte ras
Vooral knolselderij en winterpeen profiteren van neerslag
Blijven we nog sla telen?
KNLC-kommissie Fruitteelt bracht bezoek aan Zeeland
De zomer- en herfstteelten onder
glas op THOLEN lopen langzamer
hand ten einde. Er slaat in de zomer
en herfst een verscheidenheid van
gewassen hier in de kassen, doordat
er naast de wat traditionele gewassen
zoals bonen en tomaten, behoorlijk
wat zaadteelt plaatsvindt.
Daar waar de kassen al vroeg leeg
zijn worden de eerste voorbereidin
gen getroffen voor de slateelt die
hier nog algemeen is. De voorberei
ding bestaan meestal uit eventueel
grondontsmetting met o.a. metam
natrium of een bespuiting met dit
middel om de uitgevallen zaden van
o.a. sla en andijvie afdoende te do
den. Deze kunnen namelijk in grote
getale opkomen in de teelten die er
op volgen en geven vooral in de ra
dijsteelt de nodige problemen met de
oogst. Verder is het gelijkmatig nat
maken van te droge grond een eerste
vereiste om problemen met de sla
van droge plekken en rand te helpen
voorkomen. De grond na een zaad
teelt gewas is dikwijls kurkdroog. Er
zijn namelijk teelten die slechts en
kele keren wat water gekregen heb
ben tijdens de start en verder de ge
hele zomer niets.
Het laten bemonsteren van de grond
op voedingsstoffen is een van de
weinige middelen die ons enigszins
ten dienste staan in de strijd tegen de
nitraatnormen, men wil deze zo
drastisch verlagen dat er eigenlijk in
de winter geen sla meer te telen is in
de Nederlandse kassen onder de hui
dige omstandigheden. Er komen de
laatste jaren steeds meer waarschu
wingen bij de tuinders van de waren
wet dat de geleverde sla een te hoog
gehalte nitraat bevat, terwijl men
hier als tuinder weinig of niets aan
kan doen, er is bemest volgens
grondmonster waarbij het advies op
de grens zit dat sla nog groeit. Het is
wel bekend dat tijdens donker weer
het gehalte oploopt, maar dat is
niet teregelen.
Wanneer er op korte termijn geen
oplossing hiervoor gevonden wordt
is het toch een grote bedreiging voor
de herfst- en wintersla. Landelijk ge
zien heeft de kropsla zijn sterke po
sitie in de glastuinbouw al enkele ja
ren prijs moeten geven aan o.a. de
paprika, welke behoorlijk in opmars
is.
De massale omschakeling op
substraatteelt ook van heteluchtbe-
drijven heeft er mede toe bijgedra
gen dat de slateelt behoorlijk is inge
krompen. Verdere afbrokkeling is
zeker niet gewenst om toch nog een
zekere positie te houden op de
eksportmarkt.
Met vorige week in WEST
BRABANT ruim 50 mm neerslag,
plaatselijk 80, is de bouwvoor, met
vocht, weer meer dan verzadigd.
Wel was voor de kilo's voor verschil
lende teelten hard nodig dat het eens
aanregende. Vooral knolselderij en
winterpeen profiteren nu om een ge
deelte van de groeiachterstand in te
halen. Een groeiachterstand die te
groot is om topopbrengsten te beha
len maar die voldoende is om de
prijs naar boven te halen.
Knolselderij brengt tot 60 cent per
kg op en dat is, ondanks dat nu niet
meer dan 25 ton wordt gerooid, een
goede prijs. Vooral bedrijven die
niet de beschikking hebben over een
mechanische koeling willen graag
verkopen. Met de hoge temperatu
ren die we nu hebben groeien de
knollen erg hard, maar een op
brengst van 50 ton per ha zit er niet
meer in. Bij 40.000 kg zal het wel op
houden. Tijdens het planten in mei,
door de droogte op veel bedrijven
pas in juni, had niemand verwacht
dat er nog een redelijke kilogramop
brengst te behalen zou zijn, met
daarbij een hoge prijs. Ook voor le
vering op langere termijn worden
goede prijzen geboden.
Op veel percelen winterpeen moeten
de kilo's er nog onderkomen. Even
als bij knolselderij is 10 tot 15%
door een te dunne stand weggeval
len. Ondanks lagere opbrengsten en
over het algemeen geen al te beste
kwaliteit brengen de betere partijen
op de veiling te weinig op. Een wat
hoger areaal dat voor de veiling is
uitgezaaid houdt de prijs aan de lage
kant. De verwachting is dat de peen
die voor de industrie wordt geteeld
een goede prijs kan gaan maken.
Met name in Frankrijk is door de
droogte een behoorlijke opbrengst-
Onlangs bracht de kommissie Fruit
teelt van het KNLC een bezoek aan
de veiling CVZ te Kapelle en het
proefstation voor de Fruitteelt te
Wilhelminadorp. Voorafgaand aan
de ekskursie hield de kommissie een
vergadering over onder andere de
LEI-raming en het gebruik van Alar.
Uit de LEI-raming trok de kommis
sie de konklusie dat het niet zo goed
gaat in de fruitteelt. Hierbij valt
vooral het zo belangrijke solvabili-
teitsverloop op. Voorkomen moet
worden dat de fruittelers hun eigen
bedrijf opeten, vindt de kommissie.
Alar
Uit de huidige inventarisatie van
Alar moet blijken of het gebruik van
dit middel dient te worden vrijgege
ven of dat het dient te verdwijnen.
De kommissie wil hierover voor het
volgende groeiseizoen duidelijkheid.
Er blijkt echter nog steeds geen al
ternatief te zijn voor Alar, wat met
name van belang is voor de houd
baarheid.
Het onderzoek naar het gebruik
duurt al langer dan de bedoeling is.
Daarbij baren de binnengekomen
gegevens zorgen. Alar blijkt in het
hout te blijven zitten en komt een
jaar later weer tevoorschijn.
De kommissie Fruitteelt merkt op
dat de houding van het Nederlandse
publiek wat zal moeten veranderen.
Wanneer de konsument fruit wenst
dat minder bespoten is, zal hij ook
de insekten die voor de bestrijding
gebruikt worden, moeten aksepteren
evenals de uitwerpselen daarvan.
Klein fruit
De fruitteeltkommissie betreurt het
dat de teelt van houtig klein fruit in
het zuidwesten van het land niet
meer van de grond komt. Vroeger
kwam houtig klein fruit in dit ge
deelte van Nederland op vrij grote
schaal voor.
In Brabant blijken er wel mogelijk
heden te zijn, onder andere voor
Vrijdag 22 september 1989
aardbeien. Ook een gewas dat vol
gens de kommissie goed in Neder
land geteeld kan worden.
WIR-kompensatiegelden
De besteding van de WIR-
kompensatiegelden dient volgens de
kommissie Fruitteelt niet alleen aan
de akkerbouw ten goede te komen.
Er blijkt in dezen sprake van een
misverstand over de besteding. Er
moet onderscheid gemaakt worden
tussen WIR- en BTW-gelden en het
akkerbouwaktieplan. Ter kompen-
satie van het afschaffen van de WIR
is 100 miljoen gulden toegezegd,
waarvan het grootste gedeelte is be
steed aan struktuurverbeteringsmaat-
regelen. De akkerbouw kan hier het
meest van profiteren. Het geld is in
principe ook voor andere sektoren
bestemd. Wil de fruitteelt meeprofi
teren dan moet de sektor zelf met
plannen komen.
Veiling
Na de vergadering bracht de Fruit
teeltkommissie een bezoek aan de
Koöperatieve Tuinbouwveiling Zee
land CVZ in Kapelle. Deze veiling
heeft het jaar 1988 afgesloten met
een omzet van 47,7 miljoen gulden,
wat ten opzichte van 1987 een om
zetstijging betekende van 5,7%.
Deze omzetstijging vond vooral
plaats in het eerste halfjaar van
1988. In het tweede half jaar zorgde
de slechte tot matige prijsontwikke
ling van de appels en de grote hagel-
schade in grote delen van het aan-
voergebied van de veiling voor een
stagnerende omzet.
Het aandeel appels in de omzet van
CVZ bedraagt ruim 58%. Het aan
deel peren bijna 35%. Kleinfruit
maakt ruim 3% van het totaal uit.
Dit laatste percentage daalt nog
steeds door het afnemen van het
areaal.
De prijsvorming bij CVZ vertoont
geen achterstand meer met andere
veilingen. Voor peren is CVZ zelfs
derving ontstaan. Er wordt op de
vrije markt nog geen winterpeen
aangekocht, maar wel is de handel
aktief waar het gaat om het maken
van afspraken later in het jaar.
Voorlopig moet op veel plaatsen de
winterpeen tot eind oktober groeien,
voordat een afleveringsgewicht van
1 ons is behaald.
De balans van het sperziebonensei-
zoen kan al wel opgemaakt worden.
Van de ongeveer 12 weken dat er
sperziebonen van de voiiegrond wor
den geveild zijn er in ieder geval 9
qua prijs zeer slecht geweest. Mis
schien dat eind september de prijs
nog wat kan oplopen, maar een ren
dabele middenprijs zit er niet meer
in. De opbrengsten liggen dit jaar
20% hoger. Daarbij komt nog om
de hoek kijken dat door het ideale
groeiseizoen de groeiperiode met 2
tot 3 weken is verkort. Bonen die
eind juni waren gezaaid zijn begin
september al geplukt. Normaal zit
ten er 12 tot 13 weken tussen zaai en
pluk zodat eigenlijk eind september
de plukdatum had moeten zijn. Een
logisch gevolg hiervan is dat het veil-
seizoen ook met 2 weken wordt ver
kort en dit betekent dan weer, 15%
meer aanbod per dag.
Met de 20% hogere opbrengst kun
nen we er vanuit gaan dat er dage
lijks 25% meer werd aangevoerd.
Een gedeelte van de sperziebonen die
normaal gesproken hadden moeten
worden geveild zijn naar de industrie
gegaan. Dit kwam financieel gezien
beter uit.
Uit een onderzoek onder 5000 Ne
derlandse huishoudens is gebleken
dat een belangrijk aandeel in de ge
kochte hoeveelheid vers fruit wordt
ingenomen door appelen. In het eer
ste halfjaar werd er per gezin gemid
deld 20 kilo appels gekocht. Golden
Delicious was met bijna 6 kilo per
huishouden het meest gekochte ras.
Ook de rassen Granny Smith en Jo
nagold waren bij de Nederlandse
konsument populair. Van beide ras
sen werd in het eerste halfjaar zo'n
drie kilo per gezin gekocht. Verder
waren in deze periode van het jaar
de rassen Elstar, Goudreinette en
Gloster van belang.
Golden Delicious was de meest ge
kochte appel en was in het algemeen
laag geprijsd. Voor Nederlandse
Golden Delicious betaalde de konsu
ment gemiddeld 1,53 per kilo,
voor de buitenlandse werd 2,17
neergeteld. Gemiddeld kostten de
appels in het eerste halfjaar 2,13
per kilo. Gloster was in de afgelopen
zes maanden de goedkoopste appel,
voor gemiddeld 1,47 ging dit ras
over de toonbank. Uit het feit dat
Elstar, ondanks de hoge prijs
2,27 per kilo), één van de meest
gekochte appelrassen was, blijkt dat
de konsumenten de smaak van deze
appel goed weten te waarderen.
Van de totale gekochte hoeveelheid
appelen van 20 kilo per gezin be
stond veruit het grootste deel uit het
Nederlandse produkt. In het eerste
halfjaar van 1989 werd per gezin 13
kilo Nederlandse appelen gekocht en
bijna 4 kilo kwam uit het buiten
land. Van de overige 3 kilo is het
land van herkomst niet bekend.
Van peren werd in het eerste halfjaar
aanzienlijk minder gekocht dan van
appelen. In totaal ging het om 1,7
kilo per huishouding. Conference is
met een aandeel van 34% het meest
verkochte ras. Ongeveer een kwart
van de perenaankopen bestond uit
stoofperen. De Conference ging ge
middeld voor 2,60 per kilo over de
toonbank, voor een kilo stoofperen
betaalde de konsument gemiddeld
2,04.
een van de prijsbepalende veilingen
geworden.
Sukses
Het nieuwe veilingkomplex van
CVZ blijkt een sukses. De afzet is
vlot en de prijsvorming goed. De
mensen van de veiling maken zich
wel zorgen om de groeiende konsen-
tratie op dinsdag. Dit kan leiden tot
problemen bij de aanvoer en afvoer
van de produkten op die dag. Verder
is het gevaar aanwezig dat op andere
dagen de handel niet over het volle
dige pakket kan beschikken en on
voldoende in blok koopt. Dit kan
ongunstig zijn voor de prijsvorming.
Er moet voor gezorgd worden dat de
handelaren op elke veilingdag de af-
mijnzaal bezoeken.
Een van de sterke punten van CVZ is
het blokken van fruit. Andere veilin
gen nemen dit systeem over. Er is
zelfs het afgelopen jaar een begin ge
maakt met het verfijnen van het
systeem. De vruchten worden nu uit
gesplitst naar elke kwaliteit en maat.
Dit blijkt een goede ontwikkeling.
Voor de telers is het van belang dat
ze hun produkten in een kwalitatief
zo hoog mpgelijk blok geplaatst
krijgen. Dit vergt een goede sorte
ring en presentatie.
Proefstation voor de fruitteelt
Het Proefstation voor de Fruitteelt
in Wilhelminadorp is verdeeld over
27 percelen met een totale opper
vlakte van 21 ha. De grond bestaat
uit jonge kalkrijke zeeklei met een
percentage afslibbaar van 20 tot
40%. Onder het dunne kleidek be
vindt zich slibhoudend zand dat
droogtegevoelig is. Verder is er een
hoog gehalte aan koolzure kalk, wat
gebreksverschijnselen kan geven aan
peer en framboos. Het belangrijkste
gewas, waar een onderzoek naar ge
daan wordt, is appel gevolgd door
peer. Kleinfruit heeft maar een zeer
beperkt aandeel (1 ha).
De heer C. Kortleve (l), voorlichtingskoördinator bij het CAD voor de Fruit
teelt in de Voiiegrond, leidt de kommissie over het Proefstation. In het mid
den de heer Zevenbergen, voorzitter van de NFO
Het ondrzoek in de Proeftuin kan
globaal in drieën verdeeld worden:
in de klimaatkamer en koelcellen
van het proefstation, op praktijk
schaal bij bedrijven en naar geïnte
greerde methoden.
In de klimaatkamers vindt onder
zoek plaats naar de invloed van on
der andere lichtintensiteit, tempera
turen en luchtvochtigheid op de
groeiende calciumvoeding van de
vrucht. De koelcellen zijn aangelegd
voor proeven naar de bewaring van
fruit.
De proeven op de praktijk bedrijven
richten zich vooral op het bestui
ving, groeiregulatoren en snoei. Ver
der worden er op praktijknivo proe
ven gedaan met bestrijdingsmidde
len en de vermindering ervan en wat
het effekt is van boomstrookbedek-
king op de broedgelegenheid van
oorwormen.
De proeftuin is tot slot al vijftien
jaar bezig met het onderzoek naar
biologische bestrijding in de fruit
teelt, onder andere door proeven
met het gebruik van roofmijtsoorten
bij de bestrijding van fruitsprint-
mijt. Pas in de jaren tachtig kwam
een aangepast middelenpakket voor
de geïntegreerde fruitteelt beschik
baar. De resultaten van het onder
zoek zijn bevredigend. Alleen de
herkenbaarheid van appelwantsen is
nog moeilijk.
19
