Goede Schapen in Den Bosch
Verkoopdag Texelse Fokschapen
in Den Bosch op 23 september
Vleesstieren groeien eerste
maanden het snelst
in een open stal
Oornecrose
bij biggen
Groeiverschillen jongvee
worminfekties
vooral veroorzaakt door
Op 26 augustus 1989 werd in de Brabanthallen te 's-Hertogenbosch
de Centrale Fokdag van het Texelse schaap georganiseerd voor leden
in de provincies Limburg en Noord-Brabant met zwoegerziekte vrije
dieren. Het grote aantal inzendingen, 873 dieren van 93 inzenders,
beloofden een goede dag. In tegenstelling tot voorgaande jaren wa
ren er veel ooien met lammeren ingestuurd, zowel bij de oudere vorm
als bij de 1-jarige ooien en wat dit laatste betreft is dat een goede
vooruitgang in de richting van een vruchtbare Texelaar.
Nieuwe rubrieken waren 5 oudere
dieren afstammend van één vader en
de rubriek met sterooien, dat zijn
ooien die een goed exterieur kombi-
neren met voldoende nakomelingen
van goed type dus bewezen fokdie-
ren. Ook nieuw was voor het mid
dagprogramma de kampioenschaps
keuringen die allen uitgevoerd wer
den door één vaste jury bestaande
uit drie leden.
Eén wens van de organiserende fok-
dagkommissie kon helaas dit jaar
nog niet worden uitgevoerd; name
lijk een minimum eis stellen aan de
vruchtbaarheidsindex van de inge
zonden dieren. Dit in verband met
het streven naar een goed ontwik
keld, goed bespierd Texels schaap
dat genetisch vruchtbaar is. Hopelijk
zijn volgend jaar de gegevens van de
stamboekschapen op tijd in de kom-
puter aanwezig, zodat er op de fok-
dagen vruchtbaar gebruik van ge
maakt kan worden.
In het ochtendprogramma werden
de individuele dieren in 4 ringen ge
keurd en in de hokken de groepen
dieren. Drie rubrieken ramlamme-
ren enkeltal met in totaal 30 die nog
al afwisselend in kwaliteit waren, goe
de kopnummers maar wat groot
staartstuk. De 8 rubrieken 2- en 3-
tallen ramlammeren waren van goe
de kwaliteit, waarbij veel dieren een
ruime ontwikkeling kombineren met
goede tot beste besparing, maar
soms krachtiger beenwerk nodig
hebben. De besten uit deze rubrie
ken en uitgezochte ramlammeren uit
de stelletjes deden in de middag mee
aan de verkiezing tot de 10 beste
ramlammeren.
Negen rubrieken met 12 of 3 tallen
ooilammeren waren allen goed ver
tegenwoordigd. Dieren met ras
uitstraling korrekt gebouwd en als
groep vaak goed bij elkaar passend.
Dit resulteerde in veel le prijzen. Bij
de 4-tallen ooilammeren misten enke
le groepen de evenredigheid, toch
verder goede individuen. Het beste
hok ooilammeren was bestemd voor
het drietal uit hok nr. 358 van Van
Dommelen te Boekei. Bij de klasse
1-jarige ooien niet gezoogd was de
indeling 1, 2 of 3-tallen waarbij de
rubriek 3-tallen een opvallend goede
rubriek vormde door korrekte
bespierde dieren. Uit deze klasse
werd de vleestypische ooi nr.
3535-0116 van Fussen uit Schimmert
Kampioen en ooi nr. 3289-0544 van
Muskens te Cromvoirt Reserve-
Kampioen. Positief opvallend was
de klasse 1-jarige ooien gezoogd,
dieren die qua ontwikkeling en
bespiering zeker zo goed waren dan
dieren uit de vorige klasse en die qua
aantal de niet-gezoogde overtrof.
Kampioen in deze klasse werd de
best ontwikkelde goed bespierde
rastypische ooi nr. 3289-537 van
Muskens en de bijna net zo goede
ooi nr. 3286-970 van Martens te Els-
hout die even in de voorhand het
laatste mist. Uit deze klasse werd als
beste stel jonge ooi met lam(mme-
ren) aangewezen de ooi nr.
3468-0244 van Gerne te Wanroy, een
goed schaap met 2 mooi typische
lammeren.
In klasse VI 3 kleine rubrieken oude
re ooien zonder lammeren ingedeeld
in 1, 2 en 3-tallen. Hierbij was er te
recht voor alle stellen ooien een eer
ste prijs. Zoals eerder vermeld een
aparte rubriek met 7 sterooien zon
der nakomelingen. Kampioen ooi
nr. 3233-316 van Borstlap te 's-
Gravenmoer en res. kampioen ooi
nr. 3965-378 gefokt door Eelman te
Texel en eigendom van Vaessen te
Simpelveld. Een rubriek die interes
sante goed bewaarde moederscha
pen toonde, waarbij allen een rood
lint voor de eerste prijs ontvingen.
Hopelijk vind dit initiatief volgend
jaar navolging. Klasse IV 3 rubrie
ken oudere ooien met 2 lammeren.
Rubrieken met wisselende kwaliteit
16
dieren tot uitdrukking komend in
verschillende 3e prijzen. Het beste
hok was voor ooi nr. 3289-0199 van
Muskens, een best oud schaap met
spieren waarbij 2 ruim ontwikkelde
evenredige lammeren. In rubriek 11
de zeer vruchtbare moeders met 3 of
4 lammeren! Goede ooien met zo
veel lammeren die als stelletjes de
konkurrentie vlot aankunnen. Speci
aal vermeld ooi nr. 3215-0178 met 4
lammeren van v.d. Goor te Everts-
oord, die een IB prijs kreeg. In de
middag was het kampioenschap
oudere ooien vlot voor ooi nr.
3286-746 van Martens. Ruim en kor
rekt gebouwd schaap met veel in
houd en goede bespiering. De reser-
vetitel vergde meer bespreking: ooi
nr. 3247-0414 van Janssen te Everts-
oord of ooi nr. 3289-0380 van Mus
kens. Gekozen werd voor de laatste
waarbij de bespiering de doorslag
gaf t.o.v. het beenwerk.
Interessant waren de
afstammelingen-groepen van één
ram in de middag. Getoond werden
vijf groepen met vijf oudere scha
pen. Allen goed voor een le prijs
zonder problemen voor de jury. Bij
na perfekt was het 5-tal ooien, vader
nr. 3930-0659, van Martens te Els-
hout. Een zeer evenredige groep,
goed ontwikkelde ras typische dieren
met een lange sterke bovenbouw en
nette koppen. Op de 2e plaats de af
stammelingen van ram nr. 5427-095
DP eigenaar C. v. Hoof te Alland.
In deze groep 3 beste vleesrammen
waarbij de 2 ooien wat gewoon ont
wikkeld zijn. Het verschil tussen
groep 3, afstammend van ram nr.
3316-166 DP van v.d. Goor, en
groep 2 is hoofdzakelijk de iets bete
re vleesopdruk in de groep van Van
Hoof.
Tot slot passeerden de rammen de
revue. Door de zwoegerziekte
bestrijding is in het verleden vrij veel
goed fokmateriaal verdwenen. Ge
lukkig bleek dat er dit jaar weer veel
goede 1-jarige rammen zich melden
die de toets der kritiek kunnen
doorstaan. Het aanbod van de bete
re oudere rammen is nog steeds be
perkt. Van de 20 1-jarige rammen
die meededen voor het kampioen
schap was de titel verdiend voor ram
nr. 3135-0900 van fokker eige
naar Vaessen. Een ram die misschien
qua eksterieur als voorbeeld kan die
nen: ontwikkeld, sterk en bespierd.
De reserve titel werd spannend
gestreden tussen ram nr. 4030-0930
fokker C. Kikkert eig. Herijgers te
Rijsbergen en ram nr. 3214-0658
fokker eigenaar Dinghs te Everts-
oord. De jury gaf de titel aan nr.
0930 en koos voor de vleesopdruk,
ondergetekende zou kiezen voor de
diepe best bespierde ram, nr. 0658.
Uit een onderzoek blijkt dat het niet
eenvoudig is een oorzaak aan te ge
ven van oornecrose. Evenmin is een
pasklare oplossing te geven om het
probleem te laten verdwijnen.
Zeker is dat dieren met meer oorver
wondingen ook meer last hebben
van oornecrose. Bepaalde huidbak-
teriën krijgen dan de kans een ont
steking te veroorzaken.
Daarom moet men trachten de big
gen bij het spenen zo min mogelijk
te mengen. Dan zijn er de minste
verwondingen.
Tracht het klimaat zo goed mogelijk
te maken, vooral zorgen voor lage
luchtsnelheden. Dan zullen dieren
rustiger blijven. Voorkom overbe
zetting.
Behandelingen in de vorm van een
jodiumspray of medicijnen kunnen
per hok of per afdeling noodzakelijk
zijn.
Uit de 24 oudere rammen koos de
jury ram nr. 5427-0139 van fokker
eigenaar firma Borstlap. Een
luxe, zwaar bespierde ram die jam
mer genoeg matig ontwikkeld is.
Reserve-kampioen werd ram nr.
3383-1097 van fokker eigenaar
firma Peynenburg te Oirschot. Een
ontwikkelde fraaie ram van goed
type.
Geheel volgens planning kon de
voorzitter de fokdag óm 15.15 uur
afsluiten. Een fokdag die goed geor
ganiseerd was, die veel goede zwoe
gerziekte vrije Texelse schapen toon
de waarmee de inzenders aan de toe
komst kunnen werken op schapen-
gebied.
Dick de Lange
Op de fokdag in de Brabanthallen werden veel goede schapen gepresenteerd.
Stichting Gezondheidsdienst
voor dieren in Noord-Brabant
Rotkreupel bij schapen
Rotkreupel is voor de schapenhou
derij een zeer vervelende ziekte.
Vaak lopen meerdere dieren op een
of meer poten kreupel. Soms grazen
de dieren zelfs op hun voorknieën.
Er treedt een ontsteking op van de
tussenklauwhuid en een ondermij
ning van het balhoorn. Bij chroni
sche gevallen treedt een overmatige
hoornproduktie op met als gevolg
overgroeiingen van de wand met
kneuzingen. Typisch is de zoet-
weeige lucht die zich verspreidt.
Een tweetal bakteriën, nl. Bakteroï-
des nodosus en Fusobakterium ne-
crophorum, speelt een rol, naast een
vochtige omgeving en een tempera
tuur die hoger moet zijn dan 10°C.
Vandaar dat de aandoening het
meest voorkomt in de perioden
voorjaar-vroege zomer en nazomer-
herfst. In de winter ontstaan norma
liter geen nieuwe gevallen. Dit bete
kent niet dat de dieren dan vrij zijn
van de bakterie B. nodosus. Bekend
is dat deze bakterie soms zelfs meer
dere jaren onder het hoorn en in de
tussenklauwhuid aanwezig kan blij
ven. Deze dragers worden niet on
derkend en het optreden van schijn-
genezing is dan ook een van de
grootste problemen bij de rotkreu-
pelbestrijding.
De twee genoemde bakteriën spelen
ook een belangrijke rol bij het optre
den van een stinkpootinfektie bij het
rund. De twee aandoeningen zijn
dan ook nauw verwant. Het rund is
echter geen reservoir voor het ont
staan van rotkreupel bij het schaap
onder natuurlijke omstandigheden.
Rotkreupel is een veewetziekte. Dit
betekent dat de eigenaar dit moet
melden bij de burgemeester van de
gemeente, waar de dieren zich bevin
den. Ook kan dit gebeuren bij de
Om het inzetten van rammen met
bekende, maar ook goede
produktie-resultaten van de grond te
krijgen en te stimuleren, maar ook
om slachtlamproducenten de gele
genheid te geven om bij het kiezen
van vaderdieren een goede afweging
te maken, zal door de afdeling Lim
burg en Noord-Brabant van het NTS
een verkoopdag worden gehouden.
Deze verkoopdag zal op 23 septem
ber 1989 plaatsvinden in de Brabant
hallen te 's-Hertogenbosch. Op de
eerste plaats zal het gaan om de aan
voer van ramlammeren, 1-jarige en
oude rammen.
Verder zal ook enig vrouwelijk fok
materiaal te koop worden aangebo
den. Voor alle aangevoerde dieren
geldt als minimumeis een vrucht
baarheidsindex en groei-index van
95. De aangevoerde dieren komen
alle van bedrijven met zwoegerziekte
vrij certificaat.
De aanvoer van de schapen gebeurt
vanaf 7.00 uur. De afsluiting van de
dag is om 13.00 uur. Voor nadere in
lichtingen: tel. 04163-72292.
Gedurende de eerste drie maanden is
de groei van vleesstieren in een open
stal hoger dan in een gesloten stal.
Dit o.m. blijkt uit onderzoek op de
Waiboerhoeve en het PR te Lelystad
naar de huisvesting van vleesstieren
gedurende de eerste zes maanden,
waarbij vooral de gevolgen voor
groei en voederopname uitvoerig
zijn geanalyseerd.
Andere konklusies zijn: huisvesting
in eenlingboxen geeft een hogere
groei en voeropname en minder uit
val en minder longaandoeningen
dan groepshuisvesting. Van 4 tot 6
maanden is de voeropname in de
open stal hoger dan in de gesloten
stal en is de voederkonversie on
gunstiger. Een roostervloer met be
tonnen ligbed geeft (in de periode
van 4-6 maanden) een lagere voerop
name en minder uitval dan een volle
dig betonnen roostervloer. Een hou
ten ligbed geeft een lagere groei en
een lagere voeropname dan een vol
ledig betonnen roostervloer.
Een overzicht van de proef, alsmede
de resultaten zijn te vinden in publi-
katie no. 64 van het PR. Deze is te
bestellen door 12,50 over te maken
op postbanknummer 2306421 van
het proefstation PR te Lelystad, met
vermelding van: publikatie no. 64.
Infekties met maagdarmworm en
longwormen zijn, na de voeding, de
belangrijkste oorzaak voor de ver
schillen in groei van jongvee die op
treden tussen de verschillende be
drijven. In tegenstelling tot wat
meestal gedacht wordt, treden de
grootste ekonomische verliezen niet
op bij kalveren, maar bij pinken en
jonge koeien.
Dit zijn de belangrijkste konklusies
in het proefschrift 'De invloed van
nematodeninfekties op de produkti-
viteit van rundvee op melkveehoude
rijen' van ir. H.W. Ploeger, die on
langs aan de Landbouwuniversiteit
Wageningen op dit onderzoek pro
moveerde.
Gezondheidsdienst voor Dieren of
bij de RVV.
Behandelingsmogelijkheden?
Er bestaan geen wondermiddelen.
De behandeling zal zeer grondig en
akkuraat moeten worden uitge
voerd. Allereerst moeten alle dieren,
zowel de oudere schapen als de lam
meren, goed bekapt worden. Alle
overtollige en losse hoorn moet wor
den verwijderd. Daarna kunnen de
klauwtjes ingesmeerd worden met
een antibioticum-oplossing. Na elke
behandeling moeten de dieren in een
schone wei gedaan worden. Dit is
een weiland waar gedurende 14 da
gen geen dieren hebben gelopen. Een
week na het bekappen kan begonnen
worden met de formalinebaden
(5%-oplossing). Als een stabad
wordt gebruikt is het belangrijk dat
de watertemperatuur ongeveer 20°C
is. Meteen als de dieren uit een door-
loopbad komen moeten ze geduren
de 1 uur op een schone droge plaats
komen te staan. Deze baden moeten
aanvankelijk wekelijks, later in een
lagere frekwentie worden toegepast.
Aan het gebruik van formaline kle
ven nogal wat nadelen. Het is name
lijk een prikkelende en giftige stof.
In plaats van een formaline-voetbad
kan dan ook een stabad worden toe
gepast, waarin een 10% zinksulfaat-
oplossing wordt gebruikt. Om de
werking van het zinksulfaat te verbe
teren moet een Teepoloplossing (1
ml per liter stabadwater) worden
toegevoegd. Zinksulfaat heeft een
aantal voordelen ten opzichté van
formaline. Het kan meteen na het
bekappen toegepast worden. De
klauwtjes hoeven dan ook niet in
gesmeerd te worden met een
antibiotikum-oplossing. Het kan al
leen als stabad worden gebruikt en
de dieren moeten er 15-20 minuten
in blijven staan. Dit moet na 10-14
dagen herhaald worden, daarna
minder frekwent.
Een alternatief is het 3 dagen op rij
inspuiten van de dieren met een anti-
biotikum (lincomycine-
spectinomycine). Het effekt van vac
cineren is wisselend en niet voorspel
baar. Regelmatig bekappen blijft
noodzakelijk. Chronisch geïnfek-
teerde dieren die niet of slecht op de
behandeling reageren moeten uit de
koppel verwijderd worden en
geslacht.
Rotkreupel komt meestal door aan
koop van besmette dieren op een be
drijf. Belangrijk is daarom dat, bij
aankoop van schapen, deze eerst be
kapt worden en door een voetbad
gedaan worden.
Na een quarantaineperiode van 14
dagen kunnen de dieren dan aan de
koppel worden toegevoegd, nadat de
dieren opnieuw zijn gekontroleerd.
Eveneens is besmetting mogelijk als
de dieren komen op plaatsen waar
ook schapen van andere eigenaren
komen, zoals bij keuringen en ten
toonstellingen. Dan ook moeten de
dieren bij thuiskomst door een voet
bad en gedurende 14 dagen in afzon
dering worden gehouden. Na de her
haalde kontrole kunnen de dieren
aan de koppel worden toegevoegd.
Ook de veewagen moet dan gerei
nigd en ontsmet worden.
Bij een gezonde schapenstapel is het
aan te raden alle dieren 2 a 3 maal
per jaar te bekappen. Ook is het re
gelmatig gebruik van een voetbad
dan zinvol. Bij dit alles moeten de
lammeren zeker niet vergeten
worden.
Vrijdag 22 september 1989
