DB ZLM maakt op Noord-Beveland kennis
met drie initiatiefrijke ondernemingen
Interprovinciaal overleg brengt advies uit
over structuurnota landbouw en natuurbeleidsplan
Boekje open
over auto-leasing
doen Met dit credo is Frans Klaas
sen te Kats zes jaar geleden begon
nen met het forceren van witlof op
stromend water. Daarvóór teelde hij
altijd al witlofwortels. Volgens
Klaassen heeft het trekken van wit
lof alleen maar zin als je het jaar-
rond doet: "Als je het alleen doet
om 's winters je arbeid te benutten
dan kan het niet uit, want in de win
termaanden ligt de prijs altijd onder
de ƒ2,per kg. Een gemiddelde
prijs van 2,50 per kg. is echter
minstens nodig, en daar kun je al
leen maar aan komen dankzij de ho
gere prijzen in voor- en naseizoen.
De prijzen van nu - boven de vijf
gulden per kg - heb je echter nodig
om aan je gemiddelde te komen.
Daarnaast heb je natuurlijk een ze
kere kg-opbrengst en omzet nodig
om de investering rendabel te
maken".
De teelt van de wortels vraagt niet
zoveel arbeid, het forceren des te
meer. Klaassen is zo'n vier dagen per
week bezig met het werk dat de wit-
loftrek met zich meebrengt: opzet
ten, controle, uithalen, veilingklaar
maken, cel schoonmaken etc. Het
schoonmaken en 'sealen' van de wit
lofkroppen doet de teler niet zelf, hij
roept daarvoor de hulp in van drie
vrouwen die hem tweemaal per week
een dag komen helpen. In één dag
kan één rij worden verwerkt, dat be
tekent dat per week' twee rijen wor
den geoogst. Elke week worden ook
weer twee rijen opgezet. De zes rijen
die op het bedrijf geteeld worden
passen zodoende exakt in een drie
weekse roulatie. De kg-omzet be
draagt ca. 12 ton per kg. Alle witlof
wordt geveild op de veiling Zuid
Holland Zuid te Barendrecht, in
kleinverpakking (klasse I export).
Gevraagd naar het arbeidsinkomen
per uur zegt Klaassen: "Dat is nog
niet te veel, en ik zou het niemand
aanraden ermee te beginnen". Het
aantal uren dat hij maakt is meer
dan 2.000 per jaar, "veel meer" zegt
Klaassen. Het niet aanraden met de
witloftrek te beginnen heeft ook te
maken met de situatie op de markt.
"Er is genoeg, bij een geringe uit
breiding kan de markt overvoerd ra
ken. Ook een aspekt waar de teler
mee gekonfronteerd wordt is de gro
te afstand tot de veiling te Baren
drecht. Desondanks weet hij dat hij
om op de hoogte te blijven geregeld
een kijkje moet nemen op de veiling,
en dat doet hij dan ook.
Behalve witlof teelt Klaassen ook
o.a. broccoli, winterbloemkool en
winterpeen. Met behulp van de ZHZ
is een groep van zes telers van broc
coli opgezet, met succes. Niet alle ini
tiatieven in de vollegronds groen-
tenteelt komen echter goed van de
grond. Voorbeelden hiervan zijn de
groene asperge en knolvenkel.
Niet over rozen
Ook de markt van zomerbloemen is
zeer beperkt, vertelt Jos Boone. De
teelt van zomerbloemen vindt van
ouds plaats rond Rijnsburg, ook de
Jos Boone (m) leidt de bezoekers door zijn kas, met daarin het gewas Solida-
go (guldenroede). Van dit gewas snijdt hij nu dit jaar voor de tweede keer.
plaats waar ze geveild worden. Boo
ne is in 1987 in Kats gestart met de
teelt van zomerbloemen, op een stuk
Jan Valkier (r) geeft de bezoekers de nodige uitleg tijdens de rondleiding over
het bedrijf, waarbij onder andere de verpakkingslijn werd bekeken.
De onkruidbestrijding is allemaal
handwerk. Ter bestrijding van ziek
tes (onder andere meeldauw en Bo-
trytis) moet geregeld worden gespo
ten, evenals tegen spint of luizen. In
de vakantie maakt Boone gebruik
van vakantiehulpen, en ook 's zater
dags heeft hij wat hulp. Verder doet
hij al het werk samen met zijn
vrouw, "en de arbeidsbehoefte is
wel zodanig dat we op die ene hecta
re druk werk hebben", vertelt Boo
ne. Veel tijd gaat zitten in het vei
lingklaar maken: snijden, bossen en
klaarzetten in emmers. Er wordt el
ke dag geveild, en ook voor kleine
partijen komt de vervoerder langs.
Gewassen die op het bedrijf geteeld
worden zijn o.a. Solidago, pioen
roos, boerenwormkruid, Campani-
bo, sneeuwbessen, hertshooi, aster,
vrouwenmantel en hortensia. De So
lidago (guldenroede) staat in een
plastic tunnelkas. Het is een korte-
dagplant, die gaat bloeien als de
daglengte minder is dan 14 uur. Met
behulp van lampen kan Boone de
daglengte verlengen, wat een bloei-
verlating geeft, en - zo is de bedoe
ling - betere prijzen. "Het is de
kunst de bloei te verleggen. De prijs
per tak ligt tussen de 7 en 35 cent en
bedraagt gemiddeld 17 cent, maar in
juli en augustus brengt een tak vaak
maar 5 cent op". Half september le
verde het gewas zijn tweede snede.
Het pad van een bloementeler gaat
niet altijd over rozen. Boone heeft
veel pionierswerk moeten verrich
ten, en dat pakte ook wel eens ver
keerd uit. Desondanks heeft hij -
met beperkte middelen en veel inzet
- samen met zijn vrouw een bedrijf
weten op te zetten met goede
perspectieven. Bij de bezoekers
dwong dit initiatief veel respekt af.
Lex Kattenwinkel
Witlof teler Frans Klaassen (m) beantwoordt vragen over witloftrek. Midden
voor enkele doosjes kleinverpakte witlof.
grond van bijna een hectare. Hij
teelt niet het 'standaardpakket' ("te
veel konkurrentie op de veiling"),
maar zit meer in "de apparte din
getjes".
Over de teelt heeft Boone veel zelf
uit moeten zoeken. Een voorlichter
komt er niet op zijn bedrijf, en er is
ook geen studieclub in Zeeland. Hij
deed (en doet) zijn" kennis vooral op
door zich samen met zijn vrouw te
oriënteren en informeren bij telers in
de omgeving van Rijnsburg. De
bloemenvoorlichter aldaar is hen
daarbij tot grote steun geweest. Zo
wel de heer als mevrouw Boone heb
ben een grote liefhebberij in bloe
men. "Als dat niet zo was, dan kon
dit helemaal niet. We gaan altijd sa
men op ptad. Met zijn tweeën hoor je
veel meer". En: "Bij ons thuis
wordt veel over bloemen gepraat",
zegt de bloementeler.
Vorige week vrijdagmiddag hield het
dagelijks bestuur van de ZLM, sa
men met het kringbestuur van
Noord-Beveland, een excursie op het
voormalig eiland Noord-Beveland.
Veel aandacht ging daarbij uit naar
de tuinbouwmatige benadering van
de plantenteelt: bezocht werden de
bedrijven van Frans Klaassen te Kats
(o.a. witloftrek) en van Jos Boone
eveneens te kats (teelt zomerbloe
men). Daaraan voorafgaand hadden
de ZLM-bestuurders een bezoek ge
bracht aan aardappelhandel J. Val
kier te Kortgene.
De excursie ging per bus. De route
was met zorg gekozen en voerde
langs de mooiste plekjes van het ge
bied. Deze waren soms slechts via
smalle dijkjes en 'moeilijke bocht
jes" bereikbaar. Onderweg bracht
kringvoorzitter Frans Dees allerhan
de wetenswaardigheden over de
streek naar voren. Noord-Beveland
meet nu 7.000 ha, maar eens was dat
9.000 ha; aan de noordkant was het
eiland vroeger ongeveer 1 km bre
der. Een rondrit over het (deels nog
in aanbouw zijnde) nieuwe bunga
lowpark op het recreatieoord 'De
Roompot' toont ontwikkelingen die
in de huidige tijd een steeds sterker
accent op het gebied drukken.
Het eerste bedrijf dat bezocht werd
was aardappelhandel Fa. Valkier te
Geersdijk (gem. Kortgene). Het be
drijf is hier gevestigd sinds 1953. De
huidige bedrijfsgebouwen zijn pas
twee jaar oud, de omzet bedraagt
tussen 50.000 en 60.000 ton aardap
pelen per jaar. Valkier is gespeciali
seerd in tafelaardappelen voor met
name overzeese bestemmingen. De
aardappelen, die - om jaarrond te
kunnen leveren - bestaan uit rassen
Bintje (90 procent), Probaat en Ro
de Pipo, meest geëxporteerd in een
heden van 25 kg. Het bedrijf werkt
met een eigen merk: het JV merk.
Daar wordt vanuit de markt ook
specifiek naar gevraagd, waardoor
Valkier in bijvoorbeeld Singapore 40
procent van de markt in handen
heeft. Omdat er in de overzeese
markten weinig groei meer zit zoekt
het bedrijf marktverruiming wat
dichter bij huis, "temeer daar bin
nen de EG nauwelijks nog van gren
zen sprake is", aldus de heer J. Val
kier jr.
Nieuwe rassen
Om de Europese markt twaalf
maanden per jaar te kunnen bedie
nen met kwalitatief goede aardappe
len zijn er volgens de heer Valkier
nieuwe rassen nodig. Rassen die
voor een specifieke markt en een be
paalde bestemming geteeld worden.
Met dergelijke nieuwe rassen zijn er
volgens hem goede perspektieven
voor ons land om de Europese kon-
sument te voorzien. Hierbij is dan
wel samenwerking van handel en te
lers noodzakelijk.
Het Cum Laude projekt - een kwali-
teitswaarmerk voor aardappelen
waarbinnen verschillende
hoogstaande rassen kunnen vallen -
van telerscoöperatie ZPC, ziet Val
kier als een goede methode om de
Europese markt te benaderen. Hij
ziet er weinig in om als vrije
handel bij het projekt aan te haken,
"omdat er dan nog nauwelijks spra
ke is van vrije handel, en omdat wij
traditioneel gericht zijn op overzeese
bestemmingen en de ZPC vanouds
een pootaardappelhandel is". Val
kier toont zich desgevraagd ook
geen voorstander van het tot stand
proberen te brengen van een Neder
lands kwaliteitskenmerk.
In de pogingen om kwalitatief goede
aardappelen op de schappen van de
winkels te krijgen wordt men soms
gestuit door het aankoopbeleid van
supermarkten. Valkier: "Die willen
jaarrond 5 kg aardappelen voor 98
ct kunnen verkopen. Daarom kopen
ze bijvoorbeeld groengerooide in
plaats van velvaste 40 50 ers".
Meteen goed doen
"Als je wat doet moet je het goed
De Structuurnota Landbouw moet
worden aangevuld met een gebieds
gerichte, regionale vertaling. Dit
stellen de gezamenlijke provincies,
verenigd in het IPO, in hun advies
op deze nota. Een delegatie van het
IPO onder leiding van mevrouw E.
Maris-Koster heeft het advies, sa
men met het commentaar op het Na
tuurbeleidsplan, maandag 18 sep
tember jl. overhandigd aan minister
ir. G. Braks (landbouw en visserij).
Over het landbouwbeleid merkt het
IPO vervolgens op dat er ook een re
gionale uitwerking moet komen om
te verwachten onevenwichtigheden
te kunnen opvangen.
De in het Natuurbeleidsplan geïntro
duceerde ecologische hoofdstruc
tuur beschouwen de provincies als
een goed middel om een eind te ma
ken aan de nog steeds voortdurende
achteruitgang van natuur en land
schap. Een verdeling van verant
woordelijkheden die gebaseerd is op
het onderscheid tussen algemene en
bijzondere natuur- en landschaps
waarden wijst het IPO af. Het Rijk
mag zich dan ook niet onttrekken
aan zijn verantwoordelijkheid voor
gebieden met algemene waarden bui
ten ecologische hoofdstructuur. De
Natuurbeschermingswet wordt in
het Natuurbeleidsplan één van de
pijlers voor uitvoering van het beleid
genoemd. Het IPO wijst er op dat de
aangekondigde decentralisatie van
de Natuurbeschermingswet alleen
kans van slagen heeft, wanneer over
eenstemming kan worden bereikt
over de financiële en personele con
sequenties voor de provincies. Het
IPO wijst erop dat het Natuurbe
leidsplan voor de provincies tot gro
te financiële lasten leidt, met name
door de sterk toenemende uitgaven
voor grondverwerking. Wanneer het
Rijk hiervoor niet voldoende midde
len ter beschikking stelt, mag niet
worden verwacht dat de provincies
bereid zijn om mee te werken aan de
uitvoering van het Natuurbe
leidsplan. Minister Braks heeft tij
dens het overleg met het IPO erop
gewezen dat in de Structuurnota
Landbouw is gekozen voor een kwa
litatief beleid in plaats van een
kwantitatief ruimtelijk beleid. Een
gebiedsgerichte benadering zou na
melijk tot gevolg hebben dat voor
een sector in verschillende gebieden
normen zouden kunnen gelden. Af
gesproken is dat de provincies zullen
worden betrokken bij de nadere ver
taling van de Structuurnota Land
bouw wat betreft de consequenties
op regionaal niveau.
Tenslotte is afgesproken dat de pro
vincies zowel afzonderlijk als geza
menlijk betrokken zullen worden bij
de opstelling van het Structuursche
ma Landbouw, Natuur- en Open
luchtrecreatie.
Auto's kopen of auto's leasen? Dit
onderwerp staat sterk in de belang
stelling van bedrijven. Onder in
vloed van de belastingherziening
neemt de vraag naar deze vorm van
financiering dagelijks toe, zo consta
teert de EVO als ondernemersorga
nisatie voor logistiek en transport te
Zoetermeer. De vraagstellers willen
van deze adviesorganisatie vooral
weten welke rechten en verplichtin
gen een lease-overeenkomst mee
brengt en welke keuze zij kunnen
maken. De antwoorden op alle voor
komende vragen zijn gebundeld in
een nieuwe uitgave, die zojuist is
verschenen in de EVO-
Kennisbankreeks onder de titel
"Leasing in de praktijk". Het boek
je telt 80 pagina's op A-5 formaat.
Prijs 27,(incl. BTW en verzend
kosten). EVO-leden betalen 18,
Uitgave: EVO, Postbus 350 te Zoe
termeer, telefoon (klantenservice)
079 - 414641.
12
Vrijdag 22 september 1989
