Zeer leerzame excursie langs
percelen zomerbloemen op Tholen
Geen ruimte voor alternatieven in tuinbouw!
Het kan niet op deze zomer
Groenteteelt in de opengrond
wat minder verliesgevend
Pas op voor te vlug plukken!
10e Tweejaarlijkse Internationale Witlofdagen
trekken rekord aantal deelnemers
Het is verbazend om te zien hoe hier
op THOLEN nog verschillende
bloemzaadgewassen die laat opgeko
men zijn en heel de zomer niet door
wilden groeien, het nu wel doen. In
zeer korte tijd zijn er verschillende
percelen vrijwel kaal land veranderd
in een weelde van bloemen.
Het groeizame weer van de afgelo
pen weken met toch af en toe een
buitje regen waren ideale omstandig
heden voor groei en bloei. Voor ge
wassen die een wat langere bloei- en
afrijpingstijd nodig hebben is er nog
onzekerheid of dit allemaal tot zijn
recht zal komen. Wanneer het echter
nog een tijdje goed weer blijft dan
zit er zeker nog een goede kans in.
De ongelijke stand van veel zaadge
wassen geeft nu al behoorlijk wat
problemen met het oogsttijdstip.
Rijp zaad valt meestal gemakkelijk
uit of springt weg zoals met de vio
len. Diverse percelen bloemen wor
den in gedeelten gemaaid en gerui-
terd. De gelijkmatig opgekomen
percelen zullen met deze ideale
weersomstandigheden zeker voor top-
oogsten zorgen. Voor de zaadteelt
onder glas is het ondanks de soms
hoge temperaturen ook voor de
meeste gewassen wel een goede zo
mer. Vooral de diverse soorten sla
zaad waarvan men al volop met de
oogst bezig is, zullen vermoedelijk
bijzonder goed zijn. Bij de meeste
bloemsoorten onder glas hangt de
Donderdagavond 12 augustus 1989
stroomde het parkeerterrein van
Veiling St Annaland vol met auto's,
met belangstellenden voor de excur
sie langs diverse percelen met zomer
bloemen. Voorzitter L. Hage was blij
met de opkomst van ruim 30 geïnter-
resseerden, en verheugd over het feit
dat dhr. J. Wals zich bereid toonde
de excursie te leiden (Wals is voor
lichter voor de vollegrondsgroente-
teelt bij CAT-Goes). Aangezien de
voorlichtersplaats voor de zaadteelt
nog steeds vacant is en dhr. Wals
geen specifieke zaadteeltkennis in
huis heeft is er in samenwerking met
Wil Boogaard een route uitgestippeld
en was er vooraf met de betreffende
telers contact geweest over de geno
men teeltmaatregelen.
Tijdens deze bezoeken waren er van
een aantal gewassen zieke planten
meegenomen, die op het veilingter
rein waren uitgestald. Deze werden
eerst onder de loupe genomen. Dit
waren Verticilium, Rhizoctonia,
Colletotrichem, meeldauw en roest.
De ene ziekte komt wat meer voor
dan de andere, ook is er vakman
schap voor nodig om de juiste aan
tasting te constateren, bv. in dui
zendschoon (van proefveld voor-
jaarszaai) werd een aantasting gevon
den welke veel leek op de bekende spat,
het bleek te gaan om roest. Bestrijding
is een vraagteken.
Tijdens de rondrit rondom St.Anna
land hebben we veel gewassen be
zocht en circa 15 werden uitvoerig
bekeken. Enkele bijzonderheden
hierover. Zaaiviool: In dit gewas
vond men, net als bij alle in het
voorjaar gezaaide gewassen de ge
volgen van de langdurige droogtepe
riodes terug: Veel verschil in ge
wasstadia. Dit gaat problemen geven
bij de oogst. Rhizoctonia blijkt dit
jaar een probleem. Zelfs op een per
ceel waar in het verleden een proef
lag ter bestrijding van rhizoctonia,
en toen geen aantasting te zien gaf,
was er nu sprake van flinke schade.
Vrijdag 25 augustus 1989
zaadzetting in hoge mate af van de
mate waarin ze door bijen worden
bevlogen. Door onbekendheid en
onervarenheid ook van de zijde van
sommige zaadfirma's die deze ge
wassen plaatsen gaat er jammer ge-
nog elk jaar weer wat fout.
Wanneer er o.a. in dezelfde kas ver
schillende bloemsoorten staan komt
het voor dat er een soort tussen staat
waar bijen verzot op zijn terwijl een
ander minder gewild soort niet be
vlogen wordt en daarbij kunnen dan
problemen met de zaadzetting
ontstaan.
Een uitgesproken schaduwplant zo
als het Vlijtig Liesje geeft onder deze
zomerse omstandigheden wel eens te
weinig nectar zodat ie dan ook voor
bijen minder interessant is.
Voldoende water geven is dan dik
wijls het enige wat men kan doen al
hoewel dit de gewasgroei dan derma
te kan stimuleren dat zo weer een te
welig gewas ontstaat. Het is duide
lijk dat het soms erg moeilijk is wat
men in zo'n situatie als tuinder moet
doen. Het gebrek aan kennis en
voorlichting op het gebied van voor
al de zaadteelt onder glas maakt het
er voor de tuinder dikwijls niet ge
makkelijker op.
Ook konkurrentie en wantrouwen
tussen de verschillende zaadfirma's
staat onderling soms het uitwisselen
van kennis in de weg.
Het is nog wachten op een aktieve
voorlichter op dit gebied.
Bij nauwkeurig bekijken blijkt dat
veel planten zijn aangetast, en deze
sterven onherroepelijk af, wat dus
flinke opbrengstderving kan geven.
Elk gewas heeft zijn eigenschappen
die de teler dus moet weten, wil hij
daarop kunnen inspringen. Zo moet
Rhodante vroeg gezaaid worden wil
men voldoende bloei krijgen: In de
droogbloementeelt wordt in het con
tract opgenomen: zaaidatum voor
20 april, dit om een gelijkmatig ge
was te krijgen, 2 weken later gezaaid
geeft een grote onregelmatigheid in
bloei te zien. Dit gewas is zeer ge
liefd bij hazen. Bij tijdige waarschu
wing van de jager kan deze maatre
gelen nemen door het plaatsen van
elektrische schrikdraad rond het per
ceel, dit is een zeer afdoend middel.
Wanneer men over rijafstand
spreekt bij bloemzaden, dan denkt
men aan 50 cm, sommige soorten
37,5 cm., bij lavatera gaat men over
van 75 cm. naar 1 meter rijafstand,
en dit gewas krijgt ook het veld vol.
Bij rijafstand van 1 meter bedenke
men dat een trekker spoort op 1,50
meter, dus moet men of 1 rij niet
zaaien of er één stuk rijden wanneer
men een bespuiting uit moet voeren
en dat kan nog al eens nodig zijn
i.v.m. Colletotrichem. Bij dit gewas
komt de modetrent naar voren. Men
zag voorheen rose lavatera, nu wil-
men graag de witte variant.
Bij de gewassen wordt ook gekeken
hoe de zaadbezetting is, en hiervoor
is bestuiving nodig, hetzij zelf- of
kruisbestuiving door wind of insec
ten. Vandaar dat men bij sommige
soorten bijenkasten ziet staan. Bij de
siertabak ziet men vele hommels in
het gewas vliegen: deze prikken een
gaatje onder de uitgebloeide bloe
men en zo heeft dit mooie gewas
weer zijn eigen methode voor zaad
vorming.
Verder zagen we nog de Leeuwebek
waar dit jaar de zaadknoppen over
het algemeen zeer dicht op elkaar
staan, de éénjarige vergeet-mij-niet,
lage en hoge Phlox waar de meel-
Op veel tuinbouwbedrijven in
WEST-BRABANT zijn meer aard
beien uitgeplant dan normaal de
planning was geweest. Het financieel
zeer goede aardbei-jaar 1989 heeft
een belangrijk aandeel in deze areaal
uitbreiding. Erg belangrijk is het
om de aardbeiplanten voor 15 au
gustus in de grond te hebben. Na de
ze datum kan het gewas zich onvol
doende ontwikkelen.
Plaatselijk is er weieens verschil van
mening omtrent deze stelregel. Waar
eind juli is geplant, is het uit
gangsmateriaal goed aangeslagen
om gezond en stevig een eventuele
strenge winter in te gaan. Het rooien
van waspeen is in volle gang. De op
brengsten zijn wat minder, maar
over het algemeen kan men toch
spreken over een geslaagde oogst.
Met opbrengsten die begin augustus
al rond de 50 ton schommelden met
daarbij een prijs van 14 tot 18 cent
per kg, al naar gelang de rooidatum,
is het saldo voor deze akkerbouw-
matig geteelde groente aanmerkelijk
hoger dan de meeste akkerbouwge
wassen. Vooral op vochthoudende
zandgrond en lichte kleigrond doet
waspeen het bijzonder goed. Vol
gend jaar is er weer uitbreiding in
deze teelt. Bij dezelfde voorwaarden
en prijzen is het voor de kommissio-
nairs niet moeilijk om klanten te vin
den. In West-Brabant opereert een
drietal bedrijven dat waspeen onder
brengt. Na wassen en eventueel bre
ken gaat de peen naar diverse konser-
venfabrieken in binnen- en buiten
land. De vraag neemt nog steeds toe.
Uitbreiding kan nog omdat gebieden
waar jarenlang intensief peen
zijn geteeld moeten afhaken. Een
vruchtwisseling van 3 a 4 jaar is te
snel voor waspeen en komt de kwali
teit van de grond ten aanzien van
besmetting niet ten goede. Er moet
minstens 4 a 5 jaar tussenzitten om
deze teelt zonder risiko te kunnen
dauwbestrijding was uitgevoerd, wat
ook weer niet te vaak moet gebeu
ren: Het gewas moet ook nog afster
ven. Verder de witte chrysant die op
de ruiter stond te drogen, strandvio-
lier en barthomia waar een aan
tasting van verticillium inzat, lepidi-
um op de ruiter, een vlugge kiemer
gezien de reeds aanwezige opslag op
het veld, de geplante dahlia, on
danks de droogte toch goed aan
geslagen en redelijk onkruidvrij, en
nog de brachicome, sterk gelijkend
op de kamille.
Proefveld
De avond werd gesloten met een
kort bezoek aan het proefveld. Het
ligt er mooi bij met de vele bloeiende
gewassen. Ook de assortimentstuin
komt goed tot zijn recht. Gezien het
tijdstip van de dag kon men niet veel
meer over de proeven vertellen, wel
kreeg de T^getes nog aandacht. Wil
Boogaard vertelde over deze nieuwe
groenbemester, en hij kon het gewas
maar net meer overzien, zo hoog is
het.
De avond was weer gevuld met vele
wetenswaardigheden, en zij die er
waren kunnen in hun bedrijf hun
nut er mee doen.
L. Bijnagte, sekr.
Korting op gasprijs snel
aanvragen
Tuinders met een vrij laag gasver
bruik kunnen nog tot 31 augustus
aanstaande korting aanvragen op de
gasprijs. Het verbruik moet in het
jaar 1988 beneden de 30.000 kubieke
meter hebben gelegen.
Aanvraagformulieren voor de Bij
drageregeling kleine gasafname tuin
bouw kunnen worden aangevraagd
bij de gewestelijke raden van het
Landbouwschap. Na 31 augustus
komen tuinders niet meer voor de re
geling 1988 in aanmerking.
handhaven. Met de prijs van de
sperziebonen wil het nog steeds niet
lukken. Vaak kunnen van de op
brengst de plukkosten niet betaald
worden. Door veel tweewas worden
op de zware grond opbrengsten be
haald die amper 6000 kg p/ha bedra
gen. Sperziebonen is geen groente
teelt die als alternatief kan dienen
voor andere gewassen. Trouwens
geen enkel groentegewas kan nog
worden uitgebreid. Zeker niet die ge
wassen die volledig gemechaniseerd
worden geteeld. Soms lees je nog
weieens uitlatingen van veilingmede
werkers en industrie dat er nog ruim
te is, maar deze ruimte is er alleen
maar voor de verwerkende bedrij
ven, meer omzet, en niet voor de
vollegrondsgroenteteler. Zelfs
De bedrijven met groenteteelt in de
opengrond in Nederland hadden in
het oogstjaar 1987/88 een verlies
van ruim 42.000 gulden per bedrijf
of 14% van de kosten. Dit beteken
de een flinke verbetering - dank zij
de veel hogere prijzen van de pro-
dukten - ten opzichte van de rentabi
liteit van - 31% in 1986. Het verlies
is dus minder groot.
Vorig jaar heeft het LEI een raming
gepubliceerd van de resultaten van
de opengronasgroenteteelt over
1987. De nu gereedgekomen defini
tieve cijfers 1) zijn wat gunstiger dan
De weersomstandigheden zijn dit
jaar uniek; de temperaturen zijn
hoog, veel zon en zeer weinig
neerslag. Plaatselijk wordt het
droog vooral aan de kust is er vanaf
mei zeer weinig neerslag gevallen.
Deze weersomstandigheden hebben
invloed op het pluktijdstip van de
verschillende rassen. Toch hebben
we de indruk dat de telers zich teveel
laten leiden door de maatsortering
van de vruchten. De rijpheid is min
der ver dan menigeen denkt. Er
heerst op dit moment de mening dat
de pluk van de bewaarrassen belang
rijk vroeger zal zijn dan vorig jaar,
wat ook een vroeg jaar was. Dit kan
gevaarlijk zijn i.v.m. de kwaliteit:
slappe vruchten, optreden van stip
enz.
Het aanbod van appels was groot
1.200 ton. Het rassensortiment is be
perkt: James Grieve met 420 ton,
Benoni met 275 ton en Summerred
met 175 ton bepalen het veiling
beeld. Bij de peren is het de Triomp-
hé de Vienne met 150 ton en Clapp's
Favourite met 80 ton.
Over vier weken gaan de 10e Inter
nationale Witlofdagen van start.
Een rekord van meer dan 200 deel
nemers uit een groot aantal Europe
se landen, komen op vrijdag 22 sep
tember a.s. naar het Symposium dat
op Kongrescentrum Flevohof te Bid
dinghuizen wordt gehouden.
Op zaterdag 23 september a.s., aan
vang 9.30 uur, wordt de aan de In
ternationale Witlofdagen gekoppel
de Witlofvakbeurs gehouden. Deze
vakbeurs is voor iedereen vrij toe
gankelijk en vindt plaats op het ter
rein van het PAGV te Lelystad.
Het thema voor beide dagen is:
'Kwaliteitsbeheersing - hoofdzaak
bij technologische vernieuwingen!
De Witlofdagen zijn voortgekomen
uit een unieke Europese samenwer
king tussen onderzoek, voorlichting
en praktijk. Deze dagen worden elke
twee jaar afwisselend georganiseerd
in Frankrijk, Zwitserland, België en
Nederland. Deze 10e keer heeft Ne
derland de eer om de Witlofdagen te
organiseren.
Symposium
De lezingen die op het Symposium
van vrijdag 22 september a.s. wor-
bestuurders van landbouworganisa
ties willen nog beweren dat er alter
natieven in de tuinbouw liggen. Na
vraag bij tuinders en bedrijven die
een paar jaar geëksperimenteerd
hebben, zal wel tot een andere kon-
klusie leiden. De echte volle-
grondstuinder moet nog steeds hard
werken en veel, veel uren maken om
aan het eind van het jaar iedereen te
kunnen betalen. Niet zelden wordt
er een aantrekkelijk kontrakt gete
kend maar door onwetendheid
wordt vergeten dat niet bij iedere
teelt alle onkruiden chemisch zijn te
bestrijden. 60 uur en meer wieden op
een ha komt dikwijls voor en wat
moet hiervoor gerekend worden?
Enkele telers van o.a. schorseneren
kunnen erover meepraten.
destijds werd geraamd.
De ondernemers van de groentebe
drijven verkregen een besteedbaar
inkomen van 58.300,(in 1986
23.500,—). De gezinsbestedingen
bedroegen 38.400,De bespa
ring was derhalve 19.900,per
ondernemer (in 1986 een ontsparing
van 17.800,—).
1) 'Rentabiliteit en financiering van
de groenteteelt in de opengrond in
Nederland over 1987 (oogst
1987/88)'. Bestellen door overschrij
ving van 11,op postrekening
412235 van het LEI te Den Haag,
onder vermelding van 'PR 19-87'.
De prijsvorming bij de appels blijft
teleurstellend. Het vorig seizoen wa
ren de prijzen van de James Grieve
in de tweede aanvoerweek hoger dan
in de eerste week, deze verhoging is
dit jaar niet aanwezig. De prijsvor
ming van de zomerrassen is de laat
ste drie jaar teleurstellend dit zal on
getwijfeld invloed hebben voor de
aanplant in de komende jaren; dit
houdt in dat het seizoen weer korter
wordt.
De prijsvorming bij de peren is
goed, de Clapp's Favourite en Tri-
omphé de Vienne brengen goede
prijzen op.
Het aanbod van pruimen blijft
klein, de opbrengstprijzen zijn zeer
hoog, de middenprijs van de Victo
ria was 4,61 per kg.
De vraag naar bramen voor de verse
markt is goed, toch verliep de handel
iets stroever van de voorgaande we
ken. De middenprijs was dan ook
iets lager dan voorgaande week. De
prijsvorming voor de industrie blijft
achter bij vorig jaar, de prijs is zeer
konstant al weken schommelt de
prijs rond de 2,30 per kg.
den gepresenteerd behandelen on
derwerpen als zaadkwaliteit, calci-
umtransport met het oog op bruine
pit, invloed van voeding op lofkwa-
liteit, forceergeschiktheid van de
wortel, terugdringen bakterie-
aantasting en samenstelling en houd
baarheid van de witlofkrop.
Aparte merknaam voor
geïntegreerd fruit
De Zwitserse fruittelers zijn van plan
fruit dat geïntegreerd is geteeld, van
af 1990 te verkopen onder een aparte
merknaam.
Geïntegreerde produktie wordt in
Zwitserland steeds meer toegepast.
Veertig tot vijftig procent van de
Zwitserse tafelappelen wordt geïnte
greerd geteeld.
Telers die zich met geïntegreerde
produktie bezighouden, hebben
kontroleurs aangesteld. Die kijken
of telers die claimen volgens de
richtlijnen van geïntegreerde pro
duktie te telen dat ook werkelijk
doen.
(Schweizerische Zeitschrift für Obst-
und Weinbau, 21 juli 1989)
17
