Financiering van landbouwgrond
op het akkerbouwbedrijf
Kritische akkerbouwers uit Noord-West
Europese landen bepleiten beheersing
produktie granen en aardappelen
Kleinschalige landschappen in
vele Europese regio's bedreigd
Ekskursie Poolse fruittelers:
Nog enkele gastgezinnen gevraagd
Een groep "kritische akkerbou
wers" uit Duitsland, Frankrijk en
Nederland wil dat er op nationale ni
veaus beheersing van de produktie
van granen en aardappelen wordt in
gesteld. De groep konkludeerde dit
na een discussieronde in Haren (Gr.)
afgelopen maandag. In de Neder
landse delegatie zijn akkerbouwers
vertegenwoordigd uit Groningen, de
IJsselmeerpolders en Zeeland.
Het doel van de bijeenkomst was om
oordeel te kunnen vormen over de
akkerbouwsituatie in de verschillen
de landen. "Gebleken is," aldus
woordvoerder Halbe Rosema uit het
Groningse Briltil, "dat de rentabili
teit op de specifieke graanbedrijven
in Duitsland (Sleeswijk-Holstien,
Neder-Sachsen) nog slechter is dan
in ons land, doordat daar minder
hoge opbrengsten dan hier kunnen
worden behaald. In Frankrijk zijn
op dit moment de kleine graanboe-
ren al verdwenen, zo vanaf 150 ha.
kunnen nu nog overleven, met de ko
mende oogst wordt verwacht dat
voor een grote groep ook het doek
gaat vallen. Engelse boeren waren
niet bij het gesprek aanwezig, maar
ze hebben wel gegevens opgestuurd.
Daaruit bleek dat de bedrijven van
150 tot 180 ha met driekwart granen
in het bouwplan de laatste twee jaren
een negatief saldo van 100,tot
300,— per ha. hebben behaald."
In een verklaring stelt de groep dat
de graanprijs weer op een niveau ge
bracht moet worden waarvoor het
gemiddelde akkerbouwbedrijf ren
dabel graan kan telen. Zij acht pro-
duktiebeheersing een vitaal
boerenbelang om ffit te kunnen be
reiken. Mits de import van graan-
substituten evenredig wordt
verminderd, verklaart de groep zich
bereid de graanproduktie te beper
ken. De Franse delegatie bestond
vooral uit aardappeltelers, zij achtte
zich daarom niet competent om over
de graanteelt uitspraken te doen. De
Duitse en Nederlandse delegaties
hebben zich uitgesproken voor
graanquotering.
De Fransen toonden zich beducht
voor konkurrentie van graantelers,
die met subsidie van de Franse over
heid zijn overgeschakeld op de teelt
van konsumptieaardappelen. "Van
wege hun hoge investeringen in be
waarplaatsen en machines zijn zij
wel gedwongen door te gaan met
aardappelen telen," vertelt Jo Ris-
seeuw uit Breskens, een van de
Zeeuwse deelnemers. De Fransen
voelden daarom het meeste voor EG-
interventie van aardappelen, om het
overschot uit de markt te nemen. Om
het risiko van een negatieve prijsspi-
raal - zoals bij de granen - te voorko
men, vond de groep zich in het
compromis "dat het EG-
aardappelareaal gestabiliseerd moet
worden."
C0PA
De groep uitte nogal wat kritiek op
het funktioneren van de Europese
boerenorganisatie COPA. "COPA
vertegenwoordigt teveel de belangen
van de industrie, en te weinig die van
de boeren," aldus de verklaring.
"COPA moet opnieuw de
rechtstreekse vertegenwoordiger zijn
van de boeren naar de Europese
Commissie. Wat wij nu doen, dat
hoort COPA te doen." Verder zou
den er meer stimulansen moeten ko
men om akkerbouwprodukten voor
de non-food sektor aan te wenden,
bijvoorbeeld in de vorm van bio-
ethanol. "Als je je neerlegt bij de
konklusie dat de produktie van het
bio-ethanol niet rendabel is, komt er
nooit iets van de grond. Wat dat BE
TREFT geeft de Franse overheid het
goede voorbeeld, door de produktie
van bio-ethanol uit akkerbouwpro
dukten met subsidies te stimuleren,"
aldus Halbe Rosema.
De Nederlandse deelnemers van de
groep willen met de resultaten van de
bespreking op vrij korte termijn
gaan praten met de besturen en ak
kerbouwcommissies van de standsor
ganisaties. Ook willen ze met de
Landbouwschapscommissie die het
sektorplan akkerbouw aan het op
stellen is rond de tafel gaan zitten.
"Het is niet de bedoeling een aparte
akkerbouworganisatie te vormen, we
willen onze standpunten bij de
standsorganisaties aankaarten. Het
zou wel goed zijn als de belangenbe
hartiging meer sektorsgewijs zou
plaatsvinden, en wellicht ook over de
nationale grenzen heen," zo is de me
ning van de groep.
Via diverse kanalen wordt de akker
bouw er op gewezen dat de bedrijven
groter moeten tworden wil er
bestaansrecht blijven. De achter
grond van deze boodschap is dat
door bedrijfsvergroting de vaste
kosten per hektare gedrukt kunnen
worden.
Te denken valt hierbij aan
gebouwen-kosten. De totale jaar-
kosten van een werktuigenberging
voor een bedrijf van 40 ha zijn naar
alle waarschijnlijkheid net zo hoog
als voor een bedrijf van 50 hektare.
Per hektare echter zijn deze vaste
kosten voor het grotere bedrijf
lager.
Dat vergroting over het algemeen tot
het drukken van de vaste kosten
leidt is zeer aannemelijk. Heel vaak
wordt echter niet vermeld hoe die
vergroting gefinancierd kan worden.
In een mini-serie van vier artikelen
zal ingegaan worden op deze finan
ciering van landbouwgrond. Aan de
hand van een voorbeeld bedrijf zul
len de drie vormen van financiering
behandeld worden.
Dit zijn:
1. financiering via eigen vermogen
en/of hypotheek
2. financiering door verkoop aan
een belegger welke de grond terug
uitgeeft in erfpacht. (In het voor
beeld zal de FAGOED-
financieringsvorm model staan).
3. financiering door verkoop aan
een belegger welke de grond terug
uitgeeft in pacht. (In het voorbeeld
zijn de kondities aangehouden waar
mee AMEV werkt).
In dit artikel zal het uitgangsbedrijf
toegelicht worden en zal getracht
worden de gewenste vergroting te fi
nancieren via een hypotheek.
In deel 2 zal de financiering via de
erfpachtskonstruktie aan de orde
komen. De pachtvorm komt dan in
deel 3. In het laatste artikel (deel 4)
zal getracht worden enkele konklu-
sies te trekken over de drie financie-
ringsvormen. U kunt de artikelen
herkennen aan bovenstaand vignet.
Het uitgangsbedrijf
Grond: Het uitgangsbedrijf is in zijn
huidige vorm 41 hektare groot.
Daarvan is 21 hektare in eigendom
en 20 hektare wordt gepacht tegen
een pachtprijs van ƒ695,/hektare.
In die 21 hektare eigendom zit 1 hek
tare erf en grond waarop de gebou
wen staan.
Bouwplan: wintertarwe 20 ha;
konsumptie-aardappelen 10 ha; sui
kerbieten 7 ha; spruiten 3 ha to
taal 40 ha.
Mechanisatie: De graanoogst en het
bietenzaaien en oogsten gebeurt in
loonwerk. De aardappel- en spruiten-
oogst vindt plaats in samenwerking
met een kollega-akkerbouwbedrijf.
De overige werkzaamheden worden
uitgevoerd in eigen mechanisatie.
Soms zijn er tweedehands werktui
gen opgenomen in de berekeningen.
Gebouwen: er is op het bedrijf een
aardappel bewaarplaats van 500 ton.
Tevens is een werktuigenberging in
gerekend van 250 m2.
Prijzen, kosten en opbrengsten: alle
prijzen, kosten en opbrengsten zijn
gebaseerd op de gegevens uit kwanti
tatieve akkerbouw-informatie en wel
de gegevens voor Zuidwest Ne
derland.
Leningen en kredieten: in de uit
gangssituatie heeft het bedrijf de
volgende leningen en kredieten.
berekening nog enkele kosten opge
nomen welke het bedrijf in principe
wel op moet kunnen brengen maar
welke niet uitgegeven behoeven te
worden. Zowel de berekende rente
als de afschrijvingen zijn hier voor
beelden van. Deze twee totaalbedra
gen, welke opgenomen zitten in de
totale kosten, komen bij het arbeids
inkomen.
Hierdoor ontstaat na verrekening
van de te betalen rente op leningen
en kredieten een ondernemersinko
men van ƒ23.240,Gegeven de to
tale privé-uitgaven, waarin opgeno
men de belastingen en de te betalen
premies, ontstaat er een besparing
varFnegatief ƒ10.660,
Om aan de toeneming liquide mid
delen te komen worden allereerst al
le afschrijvingen opgeteld bij de
besparingen. Daarna worden de
jaarlijkse investeringen in de machi
nes hiervan afgetrokken. Als laatste
wordt er nog ƒ8.000,aflossing be
taald. Uiteindelijk ontstaat een toe
neming liquide middelen van nega
tief ƒ1.020,—.
Wanneer dit bedrijf ongewijzigd
voortgezet wordt dan zal kontinu
het eigenvermogen zakken doordat
de 'besparingen' negatief zijn. Ook
zal er steeds meer geld geleend moe
ten worden om de bedrijfsvoering
Krediet
Krediet
Bedrag
Rente
Rente
Aflossing
gever
vorm
bedrag
per jaar
Bank
Hypotheek
250.000
7
17.500
8.000
Familie
250.000
6
15.000
-
Bank
Rek.
Courant
50.000
7
3.500
-
TOTAAL
550.000
36.000
8.000
De resultaten van het
uitgangsbedrijf (zie tabel 1)
Zoals uit tabel 1 blijkt gaat het niet
goed met het uitgangsbedrijf. De ar-
beidsopbrengst van ƒ2.112,is een
veel te lage vergoeding voor de geïn
vesteerde arbeid. Gelukkig zijn in de
De verscheidenheid aan karakte
ristieke landschappen in Europa is
nu nog groot. In hoog tempo treedt
echter een vervlakkingsproces op.
Met name kleinschalige landschap
pen zijn kwetsbaar voor veranderin
gen in het agrarisch beheer en verke
ren in vele Europese regio's in een
fase van aftakeling. Hier tegenover
staat de toenemende betekenis van
het landelijk gebied als woon- en
leefomgeving voor de stedeling
waartoe de helft van de Europese be-
Vrijdag 16 juni 1989
volking behoort. Kleinschalige land
schappen genieten daarbij een hoge
waardering als het gaat om rekrea-
tie, toerisme en nieuwe bedrijfsvesti
gingen. De bedreiging moet en kan
worden afgewend door samenwer
king tussen EG, nationale en regio
nale overheden en vernieuwing van
het inrichtingsinstrumentarium.
Deze konklusie trekt de Rijksplano
logische Dienst in het eerste hoofd
stuk van het jaarboek "Ruimtelijke
Verkenningen 1989".
Te financieren: De volgende zaken
moeten gefinancierd worden: 1. aan
koop 20 ha x ƒ32.000,
ƒ640.000,2. notariskosten
ƒ3.600,3. kadaster ƒ500,4.
uitbreiding rekening courant
ƒ20.000,5. financieringskosten
ƒ12.600,—; TOTAAL ƒ676.700,—.
Financieringsvorm: In eerste instan
tie wordt bekeken of de financiering
rond te zetten is met het aangaan
van een nieuwe hypotheek a
ƒ655.000,— plus het verhogen van
de rekening courant van ƒ50.000,—
naar ƒ70.000,— (het bedrijf heeft
ook meer geld nodig tijdens het
groeiseizoen).
De nieuwe hypotheek wordt afgelost
in 50 jaar hetgeen bij grondaanko
pen vaker gebeurt.
Bouwplan na vergroting: Het bouw
plan na vergroting wordt evenredig
uitgebreid. Alleen de aardappelen
kunnen niet meer allemaal opgesla
gen worden. De 5 hektare ekstra
aardappelen worden veldsgewas
verkocht.
Financieren via aangaan
nieuwe hypotheek lukt net!
Wanneer we de voorgestelde vergro
ting financieren via de nieuwe hypo
theek dan zien we uit de berekening
in tabei 1 het volgende:
- De opbrengsten stijgen van
ƒ248.111,- naar ƒ365.717,— als ge
volg van de bedrijfsvergroting van
40 naar 60 hektare.
- Ook de totale kosten stijgen aan
zienlijk. Enerzijds a.g.v. de grond
en de waterschapslasten. Anderzijds
a.g.v. het stijgen van de variabele
kosten zoals pootgoed, zaaizaad, be
mesting, gewasbescherming, enz.
- Het arbeidsinkomen wordt nu
ƒ38.662,— positief. De vergoeding
voor de geïnvesteerde arbeid stijgt
aanzienlijk.
- De besparingen gaan t.o.v. de hui
dige situatie ook met ƒ14.000,
vooruit. Hierdoor worden de bespa
ringen ƒ4.462,Duidelijk blijkt
dat het verschil in arbeidsinkomen
tussen de 'huidige' en de nieuwe 'hy-
potheek'-situatie, wat ƒ36.500,
bedraagt, door de zware financie
ringslast genivelleerd wordt tot een
verschil van ƒ14.000,in 'de
besparing'. Al met al echter nog wel
een aanzienlijke verbetering.
- Ook 'de toeneming liquide midde
len', het bedrag waarmee uiteinde
lijk de portemonnaie al of niet ge
vuld wordt, stijgt tot positief
ƒ5.202,Mede door de hoge aflos
singsverplichtingen van ƒ18.100,
per jaar is het verschil tussen de 'hui
dige' en de nieuwe 'hypotheek'-
situatie afgevlakt tot ƒ6.000,
De financiering in deze situatie via
de hypotheek gaat net. Een cent van
de aardappelprijs af en het bedrijf
gaat weer in de min. Al met al een
mogelijkheid in deze situatie die niet
geheel zonder risiko's is.
Tot slot
Zoals gezegd in de volgende artike
len meer over financiering van de 20
hektare ekstra aankoop via een be
legger. Algemene konklusies over de
financieringsvormen waaronder ook
de dit keer behandelde hypotheek-
vorm, komen in het laatste artikel.
Wanneer u iets niet duidelijk is praat
hierover dan eens met uw bedrijfs-
voorlichter. Hij/zij kan u vooral
ook over de berekeningswijze meer
vertellen.
Namens de Zuidwestelijke Konsu-
lentschappen,
ing. A.N. Vroegindeweij
rond te zetten. Jaarlijks komt het
bedrijf ƒ1.020,tekort, hetgeen het
bedrag aan 'toeneming liquide mid
delen' is. De eindkonklusie over de
huidige situatie moet zijn dat er iets
moet veranderen in de bedrijfsvoe
ring anders dreigt er faillissement.
De oplossing gezocht in
bedrijfsvergroting
Wanneer het niet goed gaat met een
bedrijf dan zijn er diverse mogelijk
heden welke onderzocht kunnen
worden of ze een positieve bijdrage
kunnen leveren aan het bedrijfsre
sultaat. In dit geval wordt de oplos
sing gezocht in de richting van be
drijfsvergroting. De filosofie hier
achter is dat door vergroting de
vaste kosten per hektare kunnen
zakken. De financiering is echter het
moeilijke punt.
Bedrijfsvergroting: Het uitgangsbe
drijf is in de gelegenheid om 20 hek
tare naburig bouwland bij te kopen.
Het feit dat het 'naburig' bouwland
is geeft aan dat er vrijstelling van
overdrachtsbelasting is.
Van 6 augustus tot 12 augustus
1989 zullen ca. 40 Poolse fruitte
lers een bezoek brengen aan het
Zeeuwse fruitteeltgebied. Voor
hen wordt een programma opge
zet dat zal bestaan uit bezoeken
aan fruitteeltbedrijven, veilingen,
onderzoeksinstituten en uiteraard
een aantal algemene zuidwestelij
ke bezienswaardigheden w.o. de
Deltawerken.
Een wezenlijk probleem voor
mensen van achter het ijzeren
gordijn is het nagenoeg ontbre
ken van Westerse valuta. Over
nachtingen in hotels is een
kostenpost, die de begroting van
het Poolse gezelschap te boven
gaat.
Bij deze doen wij daarom een be
roep op de gastvrijheid van een
aantal fruittelers die qua huis
vesting de mogeljkheid hebben
om gedurende de eerder genoem
de periode 2 Poolse fruittelers lo
gies te verschaffen.
Voor deze medewerking zal geen
financiële vergoeding worden be
taald. Gastvrijheid is dus een be
langrijk uitgangspunt. Wel kan
door deelname aan een tegenbe
zoek aan Polen in 1990 gerekend
worden op een minstens even
goede ontvangst als wij de Polen
willen bereiden. Daarin kan een
gedeeltelijke kompensatie worden
gevonden. Gastgezinnen hebben
voor deelname aan een tegenbe
zoek voorrang.
Mocht u uw woning voor een
gastvrij onderdak open willen
stellen, dan kunt u dat melden bij
het sekretariaat van de ZLM
(01100-21010). Daar kunt u ook
nadere informatie verkrijgen.
Carla Cijsouw zal u dan graag te
woord staan.
