KI Oost en Zuid zetten Zweedse
roodbonten in
Aankoopprijzen voor
gepremieerde mest in
Noord- Brabant omhoog
Geschiktheidsverklaring
mestbassins voor 17 bedrijven
Inkomen melkveehouder stijgt in
periode 1988-1989 opnieuw
PVV stelt ruimer
uitgavenniveau '89 voor
KI Zuid en KI Oost hebben na een gezamenlijke studiereis naar Zwe
den, waarbij de mogelijkheden van het rode Zweedse ras voor de Ne
derlandse roodbontpopulatie zijn onderzocht, besloten om vijf van
de beste Zweedse roodbonte fokstieren in Nederland in te zetten. De
bevindingen in Zweden waren, volgens Twan Goossens van KI Zuid,
zodanig positief dat deze beslissing zonder enige twijfel kon worden
genomen. Door de inzet van vijf van de beste Zweedse roodbonte
stieren kan naar de mening van de beide KI-blokken de genetische
kracht van dit ras onder Nederlandse omstandigheden worden be
paald. Daarmee kan inzicht worden verkregen in het konkurrentieni-
vo ten opzichte van andere in Nederland gebruikte roodbonte stieren.
Wanneer men de geschiedenis van de
Zweedse roodbonte bestudeert,
komt men tot de konklusie, dat in
Zweden al in een zeer vroeg stadium
van moderne fokkerijtechnieken ge
bruik werd gemaakt. Reeds in 1952
is een aanvang gemaakt met nako-
melingenonderzoek, terwijl tien jaar
later één van de eerste Zweedse kom-
puters werd ingeschakeld om fok
waarden van stieren te berekenen.
Voordeel daarbij was, dat de voor
uitgang in de fokkerij in Zweden
niet werd gehinderd door tradities.
Het fokprogramma, ontdaan van
franje en gericht op ekonomie en ge-
bruikskenmerken, kreeg bovendien
snel aanhang bij de Zweedse vee
houders
Resultaat bleef daardoor niet uit. In
de bekende Polen-proef deden de
Zweedse zwartbonte, gefokt volgens
dezelfde principes als de Zweedse
roodbonte, al van zich spreken. In
de vervolgvergelijkingsproef in Is
raël hoefden de Zweedse zwartbonte
zelfs niet onder te doen voor nako
melingen van Canadese en Ameri
kaanse Holstein-Friesian stieren.
De Zweedse fokkerijdeskundigen
hebben hierna, ondanks de voor hen
gunstige uitslag in de vergelij-
kingsproeven, toch volop voor de in
breng van Holstein-Friesian genen
uit Noord-Amerika gezorgd. De
snelle genetische vooruitgang van de
huidige HF-populatie, waarvan op
dit moment jaarlijks wereldwijd dui
zenden stieren van goede kwaliteit.
Opvallend is verder het fijne en har
de beenwerk met de beste harde
klauwen. De haarkleur is meestal
egaal rood.
Praktijkproef
De vele positieve punten zijn reden
geweest voor de KI-blokken Oost en
Zuid om konkrete afspraken met
twee Zweedse KI-verenigingen te
maken voor een gezamenlijke prak
tijkproef in Nederland, waarbij vijf
van de beste Zweedse roodbonte
fokstieren als proefstier zullen wor
den ingezet. Er blijven, ondanks de
genoemde positieve aspekten, im
mers altijd een aantal vragen on
beantwoord.
Zo is produktie altijd een kombina-
tie van genetische aanleg en milieu.
Zweedse veehouders kombineren
bijvoorbeeld het houden van koeien
bijna altijd met akkerbouw. Hier
door beschikken zij in verhouding
tot de Nederlandse veehouder over
grote hoeveelheden krachtvoer van
goede kwaliteit. De vraag is daarom
gerechtvaardigd, of de Zweedse
roodbonte ook onder Nederlandse
omstandigheden eenzelfde hoge pro
duktie weten te realiseren.
Ook de vraag of de Nederlandse
Red-Holstein-Friesian stieren kun
nen konkurreren met de Zweedse
roodbonte stieren is een onbeant
woorde vraag. Immers door gebruik
te maken van de snelle genetische
vooruitgang van de zwartbonte HF-
populatie middels het grootmoeder
programma kan in Nederland de
produktie-aanleg van de RHF-
proefstieren ook internationaal ge
zien op een hoog peil worden ge
bracht. Een vergelijkingsproef zal
hierin duidelijkheid kunnen ver
schaffen.
Een voldoende groot aantal stieren
zal daarom een fokwaarde in zowel
Nederland als Zweden moeten krij
gen. Reden voor KI Zuid en KI Oost
om positief te reageren toen men
door de Zweedse KI-vereniging Se-
minavel en S.ö.S. werd benaderd om
medewerking te verlenen aan een
rassenvergelijkingsproef. De KI-
vereniging Seminavel, onder andere
eigenaar van de huidige Zweedse
topstier Vastanas, besloot als eerste
Zweedse KI-vereniging van het kou
de stierenprogramma over te stap
pen naar een systeem, waarbij de
fokstieren in leven blijven. Dit ini
tiatief is later door de KI-vereniging
S.ö.S. gevolgd. Een ruimere sperma-
voorraad was uiteraard het gevolg
van dit besluit van de beide Zweedse
KI-verenigingen.
Seminavel en S.ö.S. zijn daardoor
nu in staat om een hoeveelheid sper
ma van hun beste fokstieren tegen
produktiekosten buiten de Zweedse
landsgrenzen beschikbaar te stellen.
In Nederland kunnen hierdoor de le
den van KI Zuid en KI Oost profite
Een koppel Zweedse roodbonte koeien in de wei
Tabel 1: produktie 1988
ras
aantal
kg melk
%vet
eiwit
kg vet
kg eiw.
kg vet eiw.
roodbont
233.019
6550
4,33
3,47
284
227
511
zwartbont
1555.522
6790
4,09
3,43
278
233
511
ren van dit initiatief. Zonder ekstra
kosten en geheel op vrijwillige basis
staat het sperma van de top van de
roodbonte Zweedse fokstieren tot
hun beschikking.
Produktie-aanleg
Uit Zweedse gegevens blijkt dat de
gemiddelde produktie van de
Zweedse roodbonte nauwelijks ver
schilt met die van de Zweedse zwart
bonte (zie tabel 1). Het is daarom ge
rechtvaardigd om te stellen dat ook
de Zweedse roden een hoge aanleg
voor melkproduktie hebben. On
langs werd dit bovendien vanuit een
andere hoek bevestigd. In de Bul
gaarse FAO-
rassenvergelijkingsproef, waar de
produktie van negen roodbont-
populaties onderling is vergeleken,
geven de eerste resultaten namelijk
aan dat de Zweedse roodbonte als
hoogste uit de bus gaat komen.
Naast produktie heeft men in Zwe
den altijd veel oog gehad voor ge-
bruikskenmerken. Er is veel aan
dacht besteed aan zaken als verbete
ring van het geboorteverloop en de
vruchtbaarheid. Een tamelijk uniek
systeem, waarbij de dierenartsen alle
behandelingen centraal melden, ligt
hier mede aan ten grondslag.
De gemiddelde hoogtemaat van de
Zweedse roodbonte is vergelijkbaar
met het MRY-nivo in Nederland.
Qua gewicht zijn de Zweedse dieren
80 tot 100 kilogram lichter dan de
MR Y-koeien. In de achterhand is
met name de bespiering wat licht.
Het uierbeeld is gemiddeld zonder
twijfel goed: funktioneel,
duurzaam.
Minne Hovinga
Het Bestuur van de Stichting Lande
lijke Mestbank heeft vanwege geste
gen vervoerskosten besloten om de
aankoopprijzen van drijfmest in de
kwaliteitspremieregeling te verhogen
voor de provincies Noord-Brabant,
Gelderland en Utrecht.
De aankoopprijzen zijn de kosten
De kosten na de tariefsverhoging: (exkl. B.T.W., kortingen en toeslagen)
Mestsoort
Droge
Aankoop
Kwaliteits-
Netto
stofgehalte
prijzen
premie
kosten
Varkens
7- 8%
15,-
ƒ2,50
12,50
drijfmest
8- 9%
7 15,-
ƒ4,-
H.-
9 - 10%
ƒ15,-
ƒ5,50
9,50
10 - 11%
15,—
ƒ7,-
8,-
11% en meer
15,—
ƒ8,50
6,50
Pluimvee-
12- 13%
15,—
3,50
11,50
drijfmest
13 - 14%
ƒ14,-
ƒ4,50
9,50
14 - 15%
13,—
ƒ5,50
7,50
15% en meer
13,—
6,50
6,50
Rundvee-
9-11%
11.—
2,50
8,50
drijfmest
11% en meer
ƒ10,-
ƒ3,50
6,50
Deze week (donderdag) is aan een
aantal producenten en leveranciers
een geschiktheidsverklaring voor
mestbassins uitgereikt. Onder de 17
bedrijven bevinden er zich twee uit
het zuiden, te weten Brako uit Odilia-
peel en De Lange's Betonindustrie
uit Waalwijk. Het eerste bedrijf le
vert een silo met binnenhoes van
kunststoffolie en een wandkonstruk-
tie van stalen netten met kunststof
platen. De Lange levert een silo van
geprefabriceerde betonelementen.
Op 2 juni vond in het gebouw van de
Bond van Fabrikanten van Beton-
waren in Woerden de officiële uitrei
king plaats van de eerste KOMO-
16
certificaten 'Betonelementen voor
mestbassins'. Deze certificatenrege-
ling kwam tot stand in overleg met
AGRAB, de vereniging van fabri
kanten van agrarische beton waren.
De certificaten, afgegeven door KI-
WA NV, zijn uitgereikt aan o.m. de
producenten De Lange uit Waalwijk
en Swaans trilbeton uit Heeze.
Met deze certificaten en de geschikt
heidsverklaringen is een belangrijke
stap gezet in de kwaiiteitsborgings-
keten. Prefab mestopslagsystemen
zijn niet meer weg te denken uit de
agrarische wereld. Zij dragen bij tot
het zo noodzakelijk 'opschonen' en
beheersen van het milieu.
voor de veehouder. In Noord-
Brabant neemt de aankoopprijs
voor pluimvee- en varkensdrijfmest
toe met 1,per m3. Met de verho
gingen worden de aankoopprijzen in
de drie provincies gelijk. De wijzi
gingen zijn geldig vanaf 12 juni jl.
Opnieuw heeft een gemeente in het
Oostbrabantse mestoverschotgebied
een vergaande maatregel genomen
ter bescherming van het milieu. De
gemeente Vierlingsbeek geeft in het
vervolg geen vergunningen meer af
voor de vestiging van nieuwe bedrij
ven, die verantwoordelijk zijn voor
de uitstoot van ammoniak.
Enige uitzondering op deze regel is,
dat de gemeente nog wel wil meewer
ken aan verhuizing van een bestaand
bedrijf, als dit moet plaats maken
voor woningbouw of wegaanleg. In
alle andere gevallen worden vergun
ningen geweigerd. Deze maatregel is
één van de aktiepunten in de milieu
notitie, die b. en w. na de vakantie
aan de raad willen voorleggen om de
verzuring van het eigen bosgebied te
gen te gaan.
Wellicht kunnen ook bedrijven die
verder dan 500 meter liggen van een
kwetsbaar natuurgebied. Ook mag
een volwaardig bedrijf nog uitbrei
den, als de eigenaar het voor de uit
breiding benodigde mestquotum kan
kopen van een ander bedrijf binnen
de gemeentegrenzen.
De gemeente zal de komende jaren
extra aandacht besteden aan voor
lichting over milieuzaken. Ook zeld
zame dieren en planten krijgen daar
bij aandacht. Binnen het Maasheg-
gengebied worden met name de das
sen beschermd.
Het inkomen van de Nederlandse
melkveehouder lijkt over het boek
jaar 1988-1989 opnieuw fors te stij
gen. Het netto-overschot van twintig
weidebedrijven, die de boekhouding
laten verzorgen door het Buro voor
Ekonomisch Onderzoek (BEO) in
het Noordhollandse Sint Pancreas,
blijkt per bedrijf gemiddeld zelfs
met 8.181 gulden te zijn gestegen tot
een positieve netto-winst van 12.024
gulden. Het netto-overschot is hier
mee drie keer zo hoog als in het
voorgaande jaar. Bovendien is er
sprake van een positieve winst, een
fenomeen dat in het begin van de ja
ren tachtig vrijwel onmogelijk was.
Gemiddeld blijkt een inkomen van
ruim honderdduizend gulden dit
boekjaar daarom zeker geen utopie
te zijn.
De resultaten van de twintig bedrij
ven (tien in Noord-Holland, vijf in
Utrecht, vier in Friesland en één in
Zuid-Holland) zijn te weinig om ver
gaande konklusies te trekken. Wel is
er sprake van een goede geografische
verdeling. De resultaten geven daar
om zeker een richting aan, waarin de
kosten en opbrengsten in de rund
veehouderij de laatste twee jaar naar
toe zijn gegaan.
Duidelijk wordt dat er nog steeds
forse verschillen zijn tussen de ver
schillende bedrijven. Zo liep het
netto-overschot in de periode
1988-1989 tussen het bedrijf met het
hoogste en het laagste netto
overschot bijna anderhalve ton uit
een: van 59.330 gulden negatief tot
89.825 gulden positief.
De financiële situatie van verschil
lende fondsen van het Produktschap
voor Vee en Vlees (PVV) zijn, na
vaststelling van de jaarcijfers 1988,
aanleiding om aan het PVV-bestuur
voor te stellen de feitelijke uitgaven
voor het lopende jaar rondweg 1,4
miljoen groter te laten zijn dan aan
vankelijk was voorzien. Bij de
vaststelling van de begroting voor dit
jaar waren de feitelijke inkomsten en
uitgaven over 1988 nog niet bekend.
Nu de saldi van verschillende fond
sen in de mei-vergadering hoger ble
ken te zijn dan toen was te voorzien,
wordt voorgesteld het uitgavenni
veau te verruimen.
Naast de sedert 1 januari jl. aange
gane verplichtingen door het PVV-
bestuur voor een verhoogde bijdrage
voor de Stichting Informatieverwer
king Varkenshouderij voor de ont
wikkeling van een varkenspestenstof
en voor het indammen van het optre
den van de varkensziekte Aujeszky,
betreft dit extra uitgaven ten bedrage
van 800.000,
Voorgesteld wordt nu in principe gel
den beschikbaar te houden ter mede
financiering van een KI- en automa
tiseringsproject in de schapensector
ten bedrage van 80.000,voor sa
neringsactiviteiten in de var
kensslachterij sector van 125.000 en
voor aanvullende projecten van het
Voorlichtingsbureau Vlees ten bedra
ge van 200.000,Voorts wordt
voorgesteld opnieuw een aparte
PVV-reserve in te stellen ter financie
ring van activiteiten in geval van er
nstige calamiteiten van 100.000,
Vrijdag 16 juni 1989
