Meerwaarde
Twee sterke punten
Onderzoek
Verbazing
Garantie
Diversificatie
Bedroefd
Bezinning
waarmee inmiddels goede connecties
zijn opgebouwd, die een versterking
van het onderwijs betekenen en ook
op vernieuwing in de opleiding als
zodanig. Nieuwe vakken zijn agrari
sche milieukunde en agro-biologie.
Voorts is erg positief dat de vraag
naar afgestudeerden aan de AHS-en
groter is dan het aanbod. Hij besloot
zijn uiteenzetting met een beroep op
de hoofdbestuursleden om hun
school in Delft waar mogelijk te pro
moten. "Het is toch uw school!"
Student aan de AHS te Delft en ad
viseur van het hoofdbestuur namens
de PJZ, de heer P. Versluis, onder
schreef het betoog van de heer De
Graaff volmondig.
Een volgend bezoek gold de fabri
kant van conserven HAK B.V. te
Giessen. Met levensgrote letters
wordt de bezoeker bij de fa-
briekspoort welkom geheten met de
gevleugelde woorden van Martine
Bijl U moet de groenten van HAK
hebben". Zijzelf was er overigens
niet, maar dat bleek niet de reden
waarom we meteen weer rechtsom
keert moesten maken; de ontvangst
bleek voorzien in een restaurant in
de buurt. "Het gaat weer goed met
HAK", zo vertelde ons daar
algemeen-directeur drs. J.W. Broek
huis. Het concern maakt weer winst.
Bij de verwerking van al onze pro-
dukten, zo zei hij in zijn welkomst
woord, staat kwaliteit centraal.
Vanaf het moment dat het zaad de
grond in gaat tot het produkt op ta
fel staat. HAK voert als enige con-
servenfabriek in ons land een
A-merk en Martine Bijl. Twee sterke
punten die met het feit dat HAK-
conserven in glas zitten - ze mogen
gezien worden - het bedrijf uniek
maken in de wereld, alsdus de heer
Broekhuis. De algemeen directeur
verwacht dat de 40 verschillende pro-
dukten die HAK in drie verschillen
de potmaten levert in toenemende
mate zullen worden geëxporteerd.
Hij hoopt op een groei in de omzet
van 50% in de komende 5 jaar en
denkt dat het aandeel conserven in
blik afneemt ten gunste van dat in
glas. Verder durft hij de concurrentie
met de kant-en-klare-produkten ze
ker aan te gaan. "Wij hebben een
natuurvriendelijk produkt en laten
dat zien ook". HAK gaat het pro-
duktenpakket nog uitbreiden met
o.m. asperges.
Dit seizoen zal er een proef mee wor
den gedaan.
De heer Broekhuis zei blij te zijn met
de aanzetten die zijn gedaan om de
bedrijfstak wat beter te gaan structu
reren. Gezamenlijk onderzoek met
steun van het ministerie kan en moet
in de concurrentieslag met andere
grote concerns in het buitenland tot
een sterke positie leiden van de totale
bedrijfstak. Volgens hem moet de in
dustrie o.m. richting geven aan on
derzoek naar teeltmethoden waar zo
weinig mogelijk bestrijdingsmidde
len bij worden toegepast. Goede
contracten en contacten tussen te
lersgroeperingen en HAK zijn verder
van groot belang. "Het gaat hier wel
degelijk om gemeenschappelijke be
langen". Na de uiteenzetting van de
heer Broekhuis volgde een rondlei
ding door de fabriek. De spinazie
kon letterlijk worden gevolgd vanuit
de container tot in het glas.
Verbazing was er bij de hoofd
bestuursleden nadat men kennis had
kunnen nemen van de talrijke pro-
dukten die SVZ in Etten-Leur ver
werkt. SVZ is een dochter van de
Suiker-Unie en de letters staan voor
Speijer, Van der Vijver en Zwanen
burg. Het bedrijf verwerkt groenten
en fruit uit binnen- en buitenland tot
grondstof van tal van industriën en
industriële toepassingen. Om enkele
voorbeelden te noemen: sappen van
vruchten voor bijvoorbeeld de ijsbe-
reiding of voor verwerking in zuivel-
produkten, uien en komkommers
voor de snackindustrie, enzovoorts
enzovoorts. Volgens de directie van
SVZ wil het bedrijf best wel meer
contracten met zuidwestelijke telers
sluiten. Dankzij de mechanisatie kan
ons land steeds beter concurreren
met produkten uit Oosteuropese
landen.
Algemeen directeur drs. J.W. Valken
burg: "Maar het gaat niet eens om
Oosteuropese prijzen. Wij betrekken
ook produkten tegen "westerse"
prijzen uit Frankrijk en Nieuw-
Zeeland. Er moeten dus best wel mo
gelijkheden zijn en daarbij moeten
de telers niet altijd eerst vragen wat
het opbrengt". Volgens adjunct
directeur inkoop, de heer W. Delis-
sen, is de garantie van de afname van
een bepaalde hoeveelheid gedurende
een aantal jaren ook wat waard.
Naast de teelt van zwarte bessen die
op contract in Zuid-Beveland plaats
vindt voor SVZ ziet de directie ook
mogelijkheden voor de teelt van o.m.
vliesbessen en bramen en andere
zachtfruitsoorten.
ZLM-voorzitter Van der Maas, ver
woordde de gevoelens van de groep
Onder de indruk van de pracht en praal in de kassen van bloembedrijf Floriac te Lochristi.
toen hij zei begrepen te hebben dat er
voor de akkerbouwers zeker nog tal
van mogelijkheden zijn om groente
gewassen te telen voor de industrie
maar dan moet er wel een mentali
teitsverandering komen. Als een deel
van het zuidwestelijk kleigebied dan
een andere bestemming zou krijgen
dan zou dat een goede zaak' zijn.
In een aansluitend ontvangst bij de
Suiker Unie in Breda door enkele le
den van het bestuur van de Suiker
Unie vertelde secretaris ir. W.H.
Dijkstra dat de coöperatie zich naar
de toekomst blijft versterken door
een verdere diversificatie. Overname
of samenwerking met andere bedrij
ven in binnen- en buitenland wordt
daartoe nagestreefd. Dat hoeven ove
rigens per definitie geen coöperaties
te zijn. Ook sterke particuliere be
drijven kunnen partners worden.
Wel wil de Suiker Unie een meerder
heidsbelang in de over te nemen be
drijven.
Het driedaags werkprogramma van
het hoofdbestuur werd de laatste dag
afgewerkt over de grens. Eerst werd
een bezoek gebracht aan de Coöpe-
Na het driedaagse werkbezoek
hebben we enkele hoofd
bestuursleden gevraagd wat zij
persoonlijk met de indrukken,
ervaringen en de opgedane infor
matie gaan doen. De heer P. Ris-
seeuw voorzitter van de kring
West Zeeuws-Vlaanderen rea
geert als volgt: "We hebben ge-
konstateerd dat afzet en verwer
king hun best doen om zich aan
de nieuwe situatie aan te passen,
wij als producenten kunnen niet
stil blijven staan en moeten dat
dus ook doen. Het alom gepre
zen woord bedrijfsvergroting
gaat alleen op als de grond ver
kregen wordt tegen economische
of agrarische waarde, niet tegen
de verkeerswaarde want dat leidt
alleen maar tot meer problemen.
De mogelijkheden tot kostenver
laging op het bedrijf zelf zijn be
perkt dus we moeten het meer
zoeken in samenwerking of be
drijven samenvoegen dan wel op
kleinere schaal andere teelten zo
als vollegrondsgroenten of fruit
op gaan pakken. Overigens geldt
die samenwerking ook voor de
landbouworganisaties". Ris-
seeuw wil na overleg met zijn
kringbestuur op gewestelijke
schaal een soortgelijk werkbe
zoek overwegen als nu met het
hoofdbestuur is gebracht. Voor
voorzitter J. Geluk van de akker
bouwcommissie is opnieuw be
wezen dat je als teler eerst bij je
zelf te rade moet gaan wat wil ik
en wat kan ik. Er zijn duidelijk
mogelijkheden maar niet voor de
hele sektor. Een ieder zal voor
zichzelf de keuzes moeten maken
en de beslissingen moeten ne
men. Wel moet het vormen van
telersgroeperingen worden be
vorderd. Aan een bemiddelende
rol tussen enerzijds de telers/pro
ducenten en anderzijds de afzet
kan door die groeperingen in
houd worden gegeven. Geluk sig
naleert dat het gebrek aan zoet
water een handicap zal blijken te
zijn. De heer S. Nooteboom,
voorzitter van de kring West
Zuid-Beveland beseft nu nog
meer dan de problematiek van de
afzet gekompliceerd is. "Maar
we hebben gelukkig gehoord dat
bijvoorbeeld een ZHZ en de SVZ
en ook HAK best nog wel meer
produkt willen hebben. Er zijn
dus mogelijkheden. Maar we zul
len er zelf achteraan moeten".
Dat laatste beaamt de heer W.
van Veldhuizen, voorzitter van
de veehouderijcommissie. Maar
je zult het wel beter moeten doen
dan een ander. Ook hij ziet geen
konkrete oplossingen voor de
sektor als geheel. Mogelijkheden
zijn er maar het bedrijfsleven zal
dan wel bereid moeten zijn risi
codragend kapitaal te investeren
en dan met name en vooral daar
waar zoet water aanwezig is, an
ders kan men het wel vergeten".
De voorzitter van de kring Tho-
len/St. Philipsland de heer H.
van Gorsel meent dat de land
bouworganisaties op provinciaal
nivo en op regionaal nivo de le
den duidelijk zullen moeten ma
ken wat de mogelijkheden zijn.
Hij denkt dat het een goed idee is
om als kringbestuur samen met
de gemeenteebesturen op Tholen
een bezoek te gaan brengen aan
de veiling ZHZ. Dat zou infor
matief en verhelderend kunnen
werken ook m.b.t. het zoete wa
ter. "We moeten naar Den Haag
toe bijven gaan maar zelf ook
kijken en aanpakken wat moge
lijk is". Gelukkig heeft hij ge-
konstateerd dat op Tholen reeds
aardige en hoopvolle initiatieven
zijn ontwikkeld. De voorzitter
van Verzekeringen ZLM tevens
adviseur van het hoofdbestuur de
heer L. van Nieuwenhuijzen:
"Het is nu aan het hoofdbestuur
en de kringbesturen om aan dit
bezoek een meerwaarde te geven.
Het moet als het ware naar de le
den toe worden vertaald. Hij
heeft met genoegen gekonsta-
teerd dat de wil tot samenwer
king zelfs over de grenzen heen
en in de agrarische sektor wel is.
Dat is verheugend met het zicht
op 1992 en met een steeds kleiner
wordende groep boeren. We zul
len er met z'n allen hard tegen
aan moeten".
J.W.
ratieve Vereniging Zuivelindustrie
INCO in Beveren/Kallo (België).
Voorzitter van het bestuur, de heer
G. Rooms, liet het hoofdbestuur in
zijn welkomstwoord o.m. weten ont
stemd en bedroefd te zijn over het
aantrekken door Campina van grote
melkleveranciers/leden van INCO.
"Probleem is dat wij nauwelijks een
ledenbinding hebben terwijl dat bij u
in Nederland wel het geval is." Vol
gens de heer Rooms wordt het voort
bestaan van de INCO bedreigd door
de inkrimping van de produktie als
gevolg van de quotering en de af
vloeiing van melk naar Campina.
INCO heeft zoals bekend bij het
Europees Hof van Justitie een klacht
ingediend tegen de handelswijze van
Campina. Hij betreurt het dat Cam
pina in het overleg INCO teveel heeft
gevraagd. "In ieder geval gaan we
ons produktieproces saneren en we
bestuderen de mogelijkheid om in
opdracht ook waspoeder te gaan ma
ken. Overleg met andere Belgische,
Franse en Nederlandse zuivelfabri-
kanten over samenwerking wordt
voortgezet. De heer Rooms zegt het
zeer te betreuren dat de samenwer
king tussen de vele kleine zuivelfa
brieken in België nog maar steeds
niet van de grond komt. "Dat heb
ben jullie wel veel beter gedaan. Ge
brek aan samenwerking is ons
zwakke punt. En natuurlijk de com-
mercialisatie van de produkten. Op
zich, meent de heer Rooms, zou sa
menwerking met een Nederlands zui
velconcern heel goed passen. Wij
kunnen onze techniek - we maken
uitstekende produkten die zeer goed
in de markt liggen - heel goed combi
neren met jullie commercieel gevoel
voor afzet en verkoop."
Provinciaal opziener van de Belgi
sche Boerenbond, de heer J. Vlee-
schouwers (te vergelijken met onze
secretaris/opziener mr. J. Oggel) zet
te ten burele van INCO uiteen hoe de
Boerenbond in België is gestructu
reerd en hoe zij werkt. Nadrukkelijk
bracht hij naar voren dat de Bond
zich in toenemende mate interesseert
in de toevoer van het produkt en in
de afzet ervan. Die veranderingen
zijn te vergelijken met wat ook in
Nederland gaande is, zo zei hij be
vestigd door ons bezoek. Hij ver
wacht dat tegen het jaar 2000 de
helft van de 60.000 bedrijven in
Oost-Vlaanderen zal zijn verdwenen.
Daarbij zijn er overigens veel die
kleiner zijn dan 10 ha. "Dat zal,
voorspelt hij, veel invloed hebben op
de samenleving op het platteland en
dat vereist een serieuze bezinning op
de organisatie bij de Belgische Boe
renbond. Wederzijds werd ten slotte
door de vertegenwoordigers van IN
CO, de Boerenbond en de ZLM de
wens uitgesproken dat dit bezoek in
het licht van 1992 het begin mag zijn
van een nauwere samenwerking tus
sen de betrokken organisaties." He
melsbreed liggen we ten slotte zeer
dicht bij elkaar...."
Veel indruk maakte het afsluitend
bezoek aan het bloembedrijf Floriac
te Lochristi. Belgisch grootste be
drijf op dit gebied waar met 260 per
soneelsleden jaarlijks miljoenen
bloemen worden gekweekt, inge
kocht en verkocht voor over de gehe
le wereld. Ook hier blijkt de ijzeren
wet van kwaliteit en ondernemer
schap borg te hebben gestaan voor
een gestage groei tot de unieke posi
tie van thans.
Volgens de secretaris van het Ver
bond van Belgische Siertelers (een
dienst van de Boerenbond) zijn
zwakke punten in de bloementeelt in
het Vlaamse, het gebrek aan coöpe
ratieve afzet en het gebrek aan perso
neel. Floriac bewijst, zo meent hij
ten slotte, dat, wil je succes hebben,
je een goed ondernemer moet zijn,
een zeer goed produkt moet leveren
en dat geheel moet tot waarde ge
bracht worden door een goed com
mercieel apparaat".
J. Wierenga.
Het hoofdbestuur te gast op de veiling ZHZ te Barendracht, 4e en 5e van
links de direkteur Kerstens en de sekretaris van het bestuur de heer J. Zeven
bergen.
Vrijdag 9 juni 1989
13
