Hoofdbestuur ZLM houdt zich
tijdens driedaagse exkursie
intensief bezig met markt en afzet
Krachten
bundelen
Volwaardige
contractant
Miljoenen schade
AOC-vorming
Nieuwe vakken
De klok
Ruimte
Startvoorwaarden
Het hoofdbestuur van de ZLM
heeft zich tijdens een driedaags
werkbezoek (van 31 mei tot en
met 2 juni) intensief beziggehou
den met markt en afzet. Daartoe
werden bezoeken gebracht aan
Cebeco-Zuidwest, Veiling ZHZ te
Barendrecht, AOC "De Groene
Zoom" te Dordrecht, HAK B.V.
te Giessen, Conservenfabriek
SVZ te Et ten-Leur, de Suiker
Unie te Breda en - in het buiten
land - de zuivelindustrie Inco te
Beveren/Kallo (België).
"De driedaagse veldtocht", zoals de
voorzitter de heer Van der Maas, die
in de bus aankondigde, begon bij
Cebeco-Zuidwest. Het gezelschap
werd in de vestiging Sirjansland ont
vangen door voorzitter de heer J. van
Iwaarden en bestuurslid J. Geluk en
door de directeuren J. Boeve en A.
Bierens (Aardappel B.V.). Voorzitter
Van Iwaarden zei verheugd te zijn bij
deze gelegenheid de pas overgeno
men vestiging Sirjansland te kunnen
laten zien. Een complex waar de coö
peratie trots op kan zijn, zo stelde
men na een korte bezichtiging vast.
De voorzitter informeerde de hoofd
bestuursleden over de "strijd" die
binnen Cebeco-Zuidwest gevoerd
wordt met beleid voor de korte en de
lange termijn. De lange termijn ligt
daarbij het moeilijkst omdat daartoe
de afzetstrategie behoort en investe
ren in de afzetmarkt erg kostbaar is.
Er wordt dan ook zoveel mogelijk
samen gewerkt met Cebeco-
Handelsraad en/of andere coöpera
ties om de daarvoor vereiste invloed
en kapitalen te kunnen verkrijgen.
Bij het beleid dat Cebeco-Zuidwest
voor ogen staat worden de volgende
twee hoofdlijnen gevolgd: de coöpe
ratie gaat alleen dat doen waar men
sterk in is en de afzetstructuur zal
worden versterkt en verbeterd.
Directeur J. Boeve haakte meteen bij
de afzetproblematiek aan. "We moe
ten in de afzet onze krachten bunde
len tegenover de enkele vragers in de
markt. Er moeten minder collecteurs
komen, hooguit drie a vier grote coö
peraties, zo meent hij. Hij waar
schuwde voor de verleiding om op de
korte termijn naar de leden toe te
scoren met hoge uitbetalingsprijzen.
"Op den duur pakt dat slecht uit.
We moeten ons nu financieel sterk
maken voor de toekomst". Boeve
meent ook dat er aan de produktie-
wijze wat moet veranderen. Als coö
peratie zullen we moeten proberen de
afnemers aan ons te binden met kwa
liteit en betrouwbaarheid. "Dat be
tekent naar de telers toe dat er harde
afspraken gemaakt moeten worden
over de produktie: hoeveel wordt er
geproduceerd en hoe wordt het ge
produceerd. En dan moeten de telers
niet metaan beginnen te vragen met
wat levert het op. Het is goed om bij
het grootwinkelbedrijf in het schap
te liggen en dat levert meestal niet
het meeste op maar daar staat tegen
over dat als er constant waar van
kwaliteit wordt geleverd het winkel
bedrijf je ook niet laat vallen". De
directeur zegt desgevraagd dat er
voor BD-produkten zeker een - zij
het kleine - markt is voor individuele
telers.
De teler zal het produkt uit handen
moeten geven om het in de markt tot
de hoogste waarde te kunnen laten
brengen, maar wel moet hij/zij in de
afzet mee blijven denken. Daarbij
hoeven we geen slaaf te worden van
het grootwinkelbedrijf, wel een vol
waardige contractant. De contrac
tant zal dus meer in een keurslijf
worden gedwongen om met zijn pro
duktie naadloos aan te kunnen slui
ten op wat in de markt van hem of
haar wordt gevraagd", aldus Boeve.
De directeur van Aardappel B.V., de
heer A. Bierens, vertelde het gezel
schap dat er door Aviko en Agrico
hard aan wordt gewerkt om aan de
aardappel een meerwaarde te kun
nen geven. Er worden nieuwe rassen
en produkten geïntroduceerd, nieu
we verwerkings- en bereidingsmetho
den enzovoorts, enzovoorts. Hij
toonde zich een voorstander om
ieder jaar vooruit 3 a 5% van het
produkt met slechte kwaliteit uit de
aardappelmarkt te halen en te verko
pen zodat de kwaliteit in de markt
gewaarborgd is. Hij erkende dat er
een probleem is met de gewasbe
scherming die uit milieu-oogpunt-
strenger wordt dan in de andere EG-
landen. "Maar misschien kunnen we
dit nadeel op termijn omvormen tot
een voordeel...."
Op de coöperatieve veiling Zuid-
Holland Zuid te Barendrecht maakte
het gezelschap wat al te nadrukkelijk
en op pijnlijke wijze kennis met
markt en afzet. Daar werd in volle
omvang duidelijk welk een ernstige
verstoring een zwaar overtrokken
mededeling voor de TV over het inci
denteel maar strafbaar gebruik van
het middel Vertimec voor de kom
kommerteelt en handel tot gevolg
heeft: Een prijs die van de ene op de
andere dag halveert en een sterk af
nemende vraag die de telers miljoe
nen kost. De secretaris van veiling
ZHZ, de heer J. Zevenberen moest
directeur A.H.J.M. Kerstens dan ook
even excuseren vanwege overleg over
de ontstane situatie. Kerstens lichtte
later actueel toe: "Albert Heijn wil
de komkommers niet meer in de win
kelschappen." Hij zegt niet uit te wil
len sluiten dat voorvallen zoals met
de komkommers bij de veilingen zul
len leiden tot nog meer controle op
wat de leden doen. De directeur zette
De ZLM bood als blijk van dank voor de genoten gastvrijheid de direktie van
de bezochte bedrijven een satelietfoto aan met daarop afgebeeld een groot
deel van het werkgebied. Op de foto de aangenaam verraste direkteur van
HAK BV drs. J. W. Broekhuis.
antwoordde secretaris Zevenbergen
als volgt. Startvoorwaarde is dat een
aantal telers zich als groep aan
eensluit zodat een groot en goed
pakket aangeboden kan worden. Zij
zullen verder bereid moeten zijn om
kwaliteit te leveren en om gediscipli
neerd te werken.
Maar men moet eerst studeren; wat
willen \ye telen en hoe. Dan kan sa
men iets worden opgezet waarbij ook
de afzet gepland moet worden. Ver
der moet men bereid zijn om even
tueel snel op iets anders over te
schakelen. De beschikbaarheid van
zoet water is een voorwaarde. Hebt u
dat niet, wel dan zult u moeten ver
huizen. Zo simpel is dat.... Dat is on
dernemer zijn. De keus is aan u...."
In veel gevallen zal de mentaliteit van
de akkerbouwers ook moeten veran
deren. Hij moet overschakelen van
de bulkfilosofie op de meer indivi
duele benadering. Begin langzaam,
zo besloot Zevenbergen, vooral niet
te groot, en probeer er het beste uit
te halen".
Het volgende onderdeel op het pro
gramma bracht in ieder geval al iets
concreets op: de hoofdbestuursleden
en de adviseurs konden hun school
geld terughalen op de ZLM/KNLC
school "De Groene Zoom" in Dor
drecht. De ZLM is met twee en de
Hollandse Mij.-met 5 leden in het
bestuur van dit AOC vertegenwoor
dig. De voorzitter van de onderwijs
commissie van het Landbouwschap,
de heer K. v.d. Woude, gaf een over
zicht van de stand van zaken bij de
AOC-vorming in ons land. Het plan
van spreiding van deze scholen over
ons land moet eind dit jaar gereed
zijn. En op 1 augustus 1990 moet de
AOC-vorming rond zijn. Van der
Woude betwijfelde of deze planning
wel zal kunnen worden gehaald. Hij
wees de hoofdbestuursleden erop dat
in de nieuwe situatie de relatie tussen
het onderwijs en het agrarische be
drijfsleven zwakker wordt. Immers de
standsorganisaties krijgen straks
minder invloed in het bestuur. Hoe
wel de AOC-vorming in Zeeland op
grond van louter vereiste leerlingen
aantallen niet haalbaar is, heeft de
minister gezegd dat elke provincie in
ieder geval één AOC moet hebben,
dus Zeeland ook. "Wat dat betreft
zit u in een unieke situatie". Van der
Woude verwacht erg veel van de uit
straling van de AOC's. Vooral voor
Zeeland, want naast de onderwijs-
funktie kan ook de kennisfunktie
van het AOC van groot belang zijn
omdat in het Zuidwesten in de land
bouw veel zal veranderen. Op een
vraag of het draagvlak wel groot ge
noeg is voor de school, antwoordde
hij dat dit formeel zeker het geval is.
Wel zou het in de praktische situatie
goed zijn om t.a.v. het onderwijspro
gramma samenwerking te zoeken
met andere AOC's in de buurt.
De directeur van de studierichting
Landbouw aan de ZLM/KNLC
Agrarische Hogeschool Delft, de
heer Peter de Graaff, zette in een hel
der en open betoog uiteen hoe de te
rugloop van het aantal studenten
aan zijn studierichting Landbouw
moet worden verklaard. Met verve
schetste hij ook de nieuwe kansen die
de opleiding in Delft heeft. Zo wees
hij op Delft als stad met een aantrek
kelijk en goed studieklimaat, dicht
bij een aantal beslis- en beleidscentra
Het hoofdbestuur op bezoek bij Cebeco-Zuidwest te Sirjansland. Achter de
tafel v.l.n.r. direkteur J. Boeve, J.v. Iwaarden, ZLM-voorzitter H.C. van
der Maas, en mr. J. Oggel sekretaris ZLM.
Vrijdag 9 juni 1989
vervolgens uiteen langs welke lijnen
de afzetstructuur bij groenten en
fruit de komende decennia gestalte
zal krijgen. Aan de afnemerszijde -
de exporteurs - zal zich een reeds in
gang gezette sanering verstrekt voort
zetten. "Naarmate de afnemers -
het grootwinkelbedrijf - groeien zal
de veiling zich meer in moeten span
nen om bij hen letterlijk in beeld te
blijven. Dat kan alleen als je groot
bent.
Die grote veilingen kunnen en moe
ten in het verenigd Europa verder sa
menwerken door middel van
televeilen. Het komt binnen afzien
bare tijd zover dat nog slechts een
tiental afnemers vanaf het kantoor
via de computer een uur voor de vei
ling al weet hoeveel van welke partij
te koop wordt aangeboden. De vei
lingdirecteur erkent dat wanneer het
verkoopsysteem zo doorzichtig
wordt de klok eigenlijk overbodig is.
Op dit probleem wordt thans dan
ook gestudeerd binnen het Centraal
Bureau voor de Tuinbouwveilingen.
Hij benadrukte dat het afzetsysteem
als zodanig zeker in stand moet blij
ven en betreurt het dat er meer buiten
om de veiling wordt verkocht. Hij
heeft er enig begrip voor wanneer het
nieuwe leden/akkerbouwers betreft
die niet precies met het veiling
systeem op de hoogte te zijn. Voor
hen moeten we nog een soort op-
vangmodel creëren..."
De heer Kerstens is van mening dat
ZHZ Barendrecht na 1992 een com
pleet pakket groenten en fruit aan
zal moeten bieden. "Ik denk dat we
in de toekomst ook produkten gaan
veilen die in het buitenland geteeld
zijn. De grenzen vervagen en zijn
niet meer bepalend voor wat je in je
pakket voert. Het is beter om op de
ze ontwikkelingen positief in te spe
len. Hij is zich het gevaar bewust dat
daardoor de loyaliteit van de oude le
den wat minder kan worden. Aange
naam verrast zijn de
ZLM-bestuurders met de medede
ling dat het volume van de aanvoer
van vollegrondgroenten op ZHZ in
feite te gering is om aan de vraag te
voldoen. Er is nog ruimte op o.m. de
Westduitse markt, maar een goede
partner ben je pas als je betrouwbaar
bent in de levering. Er kan dus nog
meer bij en hier liggen dus voor het
Zuidwesten in het kielzog van toma
ten en komkommers nog grote moge
lijkheden voor de teelt en export van
vollegrondsgroenten. Voorwaarde is
daarbij wel, zo benadrukte Kerstens,
dat de produkten op een fijnzinnige
manier worden geoogst, want kwali
teit is en blijft een eerste vereiste.
Veilingsecretaris J. Zevenbergen zette
uiteen hoe elkaar versterkend het
groeiproces van de vollegronds-
groenteteelt en de veiling in en rond
Barendrecht is verlopen. De nabij
heid van een stedelijke agglomeratie
blijkt hierbij sterk bepalend te zijn
geweest. Akkerbouw en veeteelt zijn
geweken voor intensieve (volle-
grondjteelten. Dankzij de centrum-
funktie die de veiling in het gebied
vervult komen nieuwe ontwikkelin
gen er snel op gang, en er is een in
tensieve kennisuitwisseling tussen
veiling en leden en leden onderling
hetgeen weer tot gevolg heeft dat
nieuwe gewassen en teeltmethodie
ken snel opgepakt worden. Met de
directeur hield hij het hoofdbestuur
voor dat in het hele Zuidwesten (in
clusief in Zeeuws-Vlaanderen) goede
mogelijkheden zijn voor de (volle-
gronds) groenteteelt. Op een vraag
van voorzitter Van der Maas hoe de
akkerbouwer met succes over kan
schakelen op vollegrondsgroenteteelt
Het vrijwel voltallige hoofdbestuur werd bij Cebeco Zuidwest gewogen maar
met 2200 kg gekleed aan de haak niet te licht bevonden.
12
