85 jaar CDI: invloed van
biotechnologie neemt sterk
toe
Kwaliteit enige manier
om te overleven
Nauwkeuriger omgaan
met mineralen
Diskussie over eierprijzen
Tegoedbon voor
gratis kuilonderzoek
Jan Geluk op NTS-vergadering in Bunnik:
Jaarvergadering NOP West-Nederland
Het Centraal Diergeneeskundig
Instituut te Lelystad is de onder
zoeksorganisatie van het Ministe
rie van Landbouw en Visserij op
het gebied van de dierziekten-
bestrijding en -preventie. Het is
in 1959 ontstaan uit de samen
voeging van de Rijksserumin-
richting te Rotterdam (1904) en
het Staatsveeartsenijkundig On
derzoeksinstituut te Amsterdam
(1929). Er werken zo'n 300
mensen.
Dierziektenbestrijding
Het voorkomen en bestrijden van
besmettelijke dierziekten is voor de
Nederlandse veehouderij van groot
belang. Als exporterend land zitten
we in een glazen huisje: bij een uit
braak van een besmettelijke ziekte
sluit het buitenland de grenzen en
stagneert de export.
Daarnaast is de intensieve veehoude
rij ondenkbaar zonder de ondersteu
ning van dierenartsen, de Gezond
heidsdiensten voor Dieren en het
CDI. Het CDI verricht het weten
schappelijk onderzoek haar infektie-
ziekten van landbouwhuisdieren, zo
als runderen, varkens, schapen en
kippen. Er worden onder andere
nieuwe vaccins en diagnostische
hulpmiddelen ontwikkeld. Men pro
duceert ze zelf of draagt ze over aan
de farmaceutische industrie. Het
CDI ontwikkelt diagnostische me
thoden en technieken, mede ten be
Dit jaar is de premie 30 procent lager
uitgevallen. Geluk noemde als rede
nen: de hogere marktprijs; de in
bouw van een stabilisator ondanks
dat de schapensektor binnen de EG
nog niet zelfvoorzienend is (bij over
schrijding van de stabilisator wordt
de referentieprijs in verhouding ver
laagd). Hierdoor komt de referentie-
prijs dichter bij de marktprijs te
liggen.
"De lange aanhoudingsperiode
werkt belemmerend voor de handel.
Het zou beter zijn dat de premie niet
nodig was en de opbrengst direkt uit
de markt gehaald kon worden. De
laatste jaren ligt de prijsnotering op
"Een uitspraak die kant noch wal
raakt", zo kwalificeerde drs.
M.E.A. van Ballegooyen van liet
Produktschap voor Pluimvee en Eie
ren de in het pluimveehouderij
orgaan van de NOP gedane uitlating
over het onjuist weergeven resp.
vaststellen van de eierprijzen op de
veiling.
"Laat men eerst eens aantonen dat
de vermelde prijzen onjuist zijn",
aldus Van Ballegooyen, die de be
richtgeving daarover in de Pluimvee
houderij als een ongefundeerde uit
val kwalificeerde. De voorzitter van
Vrijdag 19 mei 1989
hoeve van de Gezondheidsdiensten
voor Dieren. Het treedt voor deze
diensten als referentielaboratorium
op. Andere belangrijke aspekten van
de CDI-taak zijn: diagnostiek van
Veewetziekten, im- en exportonder
zoek (certificering), advisering op
probleembedrijven en screening van
grote aantallen monsters op het
voorkomen van ziektekiemen.
Biotechnologie
Het fundamenteel wetenschappelijk
onderzoek is er op gericht om ziekte
problemen beter op te lossen. Vanuit
verschillende vakgebieden, zoals
bakteriologie, virologie, immunolo
gie, parasitologie zoekt men naar
oplossingen. De invloed van de bio
technologie neemt hierbij de laatste
jaren sterk toe. Een van de eerste
toepassingen was het gebruik van
zogenaamde monoclonale antistof
fen (MCA's). MCA's worden door
kolonies cellen gemaakt die exakt
dezelfde antistof produceren. In
middels zijn er al vele MCA's tegen
bakteriën en virussen ontwikkeld.
Ze bieden vooral in de diagnostiek
ongekende mogelijkheden. Zo is het
nu mogelijk om onderscheid te ma
ken tussen dieren die virusdrager
zijn omdat ze gevaccineerd zijn en
dieren die virusdrager zijn omdat ze
met "wild" virus besmet zijn. Op
grond hiervan kan de bestrijding van
bijvoorbeeld de ziekte van Aujeszky
aangepakt worden.
Met de recombinant DNA techniek
is het mogelijk een virulent virus om
het gemiddelde van regio drie. Daar
voor lagen ze hoger". Een goede
stap voorwaarts is volgens de NTS-
voorzitter de slachterij in Utrecht.
"Vermoedelijk worden alle dieren
volgens het EUROP-systeem geklas-
sificeerd, zodat de waarde van het
karkas ook aan de boer wordt uit
betaald.
Een maatregel die hard aankomt
voor de schapensektor is volgens Ge
luk een onderhandelingsvoorstel van
de EG met Nieuw-Zeeland. Nieuw-
Zeeland krijgt minder importbelem
meringen doordat de heffing op
schapenvlees vervalt aan de EG. Het
land heeft van de EG een beperking
van het importkwotum schapenvlees
de N.O.P., K.P.A.J. Boonen had
als verweer dat de opmerkingen in
het blad wel juist waren. Er ontspon
zich over deze aangelegenheid in de
bestuursvergadering van het Pro
duktschap voor Pluimvee en Eieren
enige diskussie, die echter weinig an
ders opleverde dan hét gewone spel
van welles-nietes.
Op te merken is dat vooral de EIVE-
BA met het bekend maken van de
veilingopbrengsten nogal wat terug
houdendheid betracht. De vraag kan
gesteld en is ook gesteld: waarom.
Een afdoend antwoord kwam daar
op niet.
opgelegd gekregen. Voor de EG
heeft dit laatste geen direkte gevol
gen omdat Nieuw-Zeeland haar
kwotum toch niet volmaakt. Uit
Nieuw-Zeeland komt minder diepge
vroren maar meer vers gekoeld vlees
binnen. En het land importeert
steeds meer hoogwaardige deelstuk-
ken zoals achterbouten en zadels en
levert konkurrentie op.
Welzijnswet
"De welzijnswet is op zich een goede
zaak, dieren die zich wel voelen pro
duceren beter". Het standpunt van
de CDA-er Jan van Noord om een
totaal coupeerverbod in te stellen
vond Geluk te ver gaan. De VVD-er
Wim Keja is volgens hem genuan
ceerder door het verbod niet voor
vrouwelijke schapen en varkens te
willen laten gelden. Na de val van
het kabinet is het verdere verloop
van de wet onduidelijk.
Blij is Geluk met het initiatief van de
Gezondheidsdienst Noord-
Nederland om rammen te testen op
het dragen van de blindfaktor. Zelf
kan het NTS zo'n onderzoek niet be
talen. De Gezondheidsdienst zal cer
tificaten aan rammen verlenen die
negatief uit het onderzoek komen.
Door toepassing van het kuilmiddel
Clampzyme komt een veehouder in
aanmerking voor gratis kuilonder
zoek. Bij elke can van 25 liter van dit
nieuwe produkt zit een tegoedbon
voor gratis kuilonderzoek. De bon
nen worden uitgereikt door de loon
werker die inkuilt of door de leve
rancier van Clampzyme. Dit is een
gekonsentreerd mengsel van enzy
men welke in staat zijn een deel van
de ruwe celstof af te breken. De vrij
komende suikers bevorderen een
goede konservering. Daarnaast
zorgt Clampzyme ervoor dat de cel-
wanden worden 'voorverteerd'. Dit
verbetert de smakelijkheid.
Voor inl. Barenbrug Holland b.v.,
tel. 08818-1545.
"In de pluimveehouderij kan het mi
lieuprobleem door een grondige aan
pak een aantal oplossingen opleve
ren. Het probleem van de verzuring
is een gegeven en de politiek wil dit
probleem snel aan gaan pakken.
Pluimveehouders zullen daardoor
veel nauwkeuriger met mineralen
om moeten gaan, was de boodschap
van de heer W. Pieterse, konsulent
Pluimveehouderij in West-
Nederland op de jaarvergadering
van kring West-Nederland van de
NOP.
"Een exkursie naar de bossen met
een goede uitleg zou duidelijk ma
ken, dat het verzuringsprobleem er
is", aldus de heer Pieterse, "alhoe
wel de metingen naar ammoniak-
uitstoot nog niet eensluidend zijn.
Ontkenning heeft geen zin omdat de
politieke druk alsmaar groter wordt
en mineralenbalansen van pluimvee-
bedrijven aangeven dat er een be
hoorlijk verlies van mineralen op
treedt. De ammoniak uitstootbijdra-
ge voor de pluimveehouderij is bere
kend op 8 procent uit de stallen en 5
procent bij de mestaanwending van
de totale arnmoniakuitstoot door de
veehouderij.
Aanpak
Volgens de heer Pieterse kon de arn
moniakuitstoot beperkt worden
door een betere benutting van de mi
neralen te realiseren. In de pluimvee
houderij zal kritisch gekeken moeten
worden naar de stikstof en het voer.
Daarbij kan men denken aan een
verbetering van de voederkonversie
en een afstemming van hoeveelheid
eiwit op de behoefte van het dier
door bijvoorbeeld fasenvoedering
daarbij kan een mogelijkheid zijn
om op het bedrijf zelf eiwitrijk en
energierijk voer te mengen. Daar
naast zal er in de stal een ammoniak-
verluchtiging moeten worden tegen
gegaan door mest snel te drogen of
W. Pieterse
en afgesloten te bewaren. Bij de
mestaanwending mag de verluchti
ging geen kans krijgen en zullen we
de mest onmiddellijk moeten onder
werken of injekteren.
Inkrimpen veestapel
In de diskussie werd geopperd of een
inkrimping van de veestapel, het
geen in hogere prijzen voor de pro-
dukten moet resulteren en een ver
minderde belasting van het milieu,
geen mogelijkheden biedt. De heer
Pieterse vond de pluimveehouderij
een vrije sektor, die geen gereguleer
de produktie kent en daarom zal in
krimpen van de veestapel geen optie
kunnen zijn. Het Nationaal Milieu
Beleidsplan zal t.z.t. aangeven in
welke richting de overheid het pro
bleem wil aanpakken en de geluiden
daaromtrent staan nog niet vast. Na
de geslaagde exkursie op het beurs-
wezen, de heldere inleiding van de
heer Pieterse met aansluitende dis
kussie besloot de vice-voorzitter P.
v.d. Ende de jaarvergadering.
Frans Lucassen, sekretaris
17
te vormen tot een avirulent, onscha
delijk virus en dan hiermee te enten.
Zo'n vaccin biedt wel optimale be
scherming tegen de ziekte. Verdere
genetische manipulatie van virusssen
en bakteriën kan in de toekomst tot
zeer effektieve vaccins leiden.
Een derde weg is de ontwikkeling 1
van synthetische peptide vaccins.
Momenteel gaat men bij de berei
ding van vaccins van ziekmakende
organisme zelf uit. Dit wordt ge
kweekt en vervolgens geïnaktiveerd.
Inaktivatie kan te ver gaan, waar
door het vaccin niet meer beschermt.
Ook het tegenovergestelde is moge
lijk: de inaktivatie is te gering ge
weest en het vaccin wekt de ziekte
waartegen men wil beschermen juist
op. Met gekonstrueerde vaccins
heeft men dit soort problemen niet.
1992
Het CDI produceert op beperkte
schaal zelf vaccins en diagnostica. In
het hoofdgebouw wordt onder ande
re tuberculine gemaakt, een middel
om TBC bij runderen op te sporen.
In de vestiging Virologie wordt het
Nederlandse mond- en klauwzeer
(MKZ) vaccin gemaakt. Deze vesti
ging bevindt zich om veiligheidsre
denen op 5 km afstand van het
hoofdgebouw. Er zijn strenge veilig
heidsmaatregelen getroffen om het
werken met dit soort besmettelijke
kiemen mogelijk te maken. Het ge
hele gebouw is virusdicht uitgevoerd
en wordt permanent onder onder
druk gehouden, er kan geen besmet
S ter iele geboorte door middel van keizersnede van ziektekiemvrije biggen.
te lucht naar buiten. Wie het gebouw
verlaat moet douchen. Binnen vier
dagen een boerderij met voor MKZ
gevoelige dieren bezoeken is niet toe
gestaan. Mest van proefdieren en af
valwater wordt gesteriliseerd.
Men verkrijgt het MZK vaccin door
virus te kweken op het epitheel van
rundertongen en het vervolgens te
inaktiveren. Ieder jaar wordt de Ne
derlandse rundveestapel hiermee
geënt. Er gaan stemmen op om de
vaccinatie bij het wegvallen van de
binnengrenzen bij de eenwording
van de EG in 1992 te stoppen. In de
USA en Japan vindt men de jaarlijk
se enting verdacht en onze export
ondervindt er nadelen van. Een vac
cinatiegordel in een zone van 80 km
langs de buitengrens van de EG
blijft in ieder geval nodig om MKZ
buiten de EG te houden. Daartoe
zullen een produktielaboratorium en
een referentielaboratorium gehand
haafd blijven. Misschien krijgt het
CDI één van deze taken toegewezen?
G.C. v.d. Berg
"In 1988 was er weer een toenemende belangstelling voor de scha
penhouderij te konstateren. Door de melkkwotering en de slechte re
sultaten in de akkerbouw zijn de bestaande koppels verder uitge
breid". Dat zei voorzitter Jan Geluk tijdens de tiende algemene le
denvergadering van het Nederlands Texels Schapenstamboek vorige
week woensdag in Bunnik. Volgens Geluk is ook de hoge aanhou
dingspremie van 1987 een reden geweest om meer schapen te gaan
houden. Hij vraagt zich af of de snelle uitbreiding van de schapensta
pel niet ten koste is gegaan van de kwaliteit. Volgens Geluk dient er
voldoende aandacht aan kwaliteit te worden geschonken, want dit is
de enige manier om te overleven.
