op het Z.W. veebedrijf
ïextsuuuc Vliegen: Een bron van
De maand mei
De voederwinning
irritatie!
Goed ventileren legt u
geen windeieren!
Maagdarm wormbestrij ding
MELKVEEHOUDERIJ
SCHAPENHOUDERIJ
PLUIMVEEHOUDERIJ
VARKENSHOUDERIJ
eeds na één week goed hooi tot hun "W Tl 1
Het is alweer bijna mei. Na de koei
en worden nu ook de voederwin-
ningswerktuigen van stal gehaald.
Goede kwaliteit ruwvoer is de basis
voor een hoge melkproduktie en een
gezonde veestapel. Om het risiko
van slecht ruwvoer in de winter te
verkleinen moeten tijdens de voeder
winning verschillende spelregels in
acht worden genomen.
Probeer het gras te maaien bij ca.
3.000 kg ds per ha. Zware snedes
zijn minder van kwaliteit. De beste
stoppellengte is 5 a 6 cm. Korter
maaien vertraagt de hergroei en leidt
tot meer verontreiniging met grond.
Om goed te kunnen maaien moet de
rijsnelheid niet hoger zijn dan 10 km
per uur. De mesjes dienen scherp te
zijn en vaker dan één keer slijpen is
een verkeerde zuinigheid. De mesjes
hebben tijdens het maaien een snel
heid van 250 km/h. Voor de veilig
heid van de chauffeur en andere per
sonen is het belangrijk dat de mes-
senhouders en de kap rondom de
maaier in goede staat zijn.
Het gras moet direkt na het maaien
intensief geschud worden. Houd
daarom bij de eerste keer schudden
een lage rijsnelheid aan van 6
km/h bij 450 omw/min. van de aftak-
as. Naarmate het gras droger wordt
moet men minder intensief schud
den, omdat dan de kans op blad ver
lies groter is. Dit is te bereiken door
een lager aftakastoerental en een ho
gere versnelling te kiezen.
Indien het gras voldoende droog is
(40-45% ds) kan begonnen worden
met het harken en inkuilen. Bij het
harken gaat de voorkeur sterk uit
naar machines met vertikaal werken
de tanden. Horizontaal werkende
voelig voor allerlei ziektes. Het beste
is om ze de eerste 6 maanden apart
te houden van de rest van de veesta
pel. De eerste 2 weken gaat de voor
keur uit naar eenlingboxen en van 2
weken tot 2 maanden groepshuis-
vesting op stro. Daarna zijn lig-
boxen goed geschikt.
Voor een goede groei en ontwikke
ling van het kalf is ook een juiste
voeding belangrijk. Geef de kalve
ren gedurende de eerste 8 weken 6 kg
kunstmelk of 4 kg koemelk per dag.
Zeker niet meer, omdat anders te
weinig ruwvoer wordt opgenomen.
Ruwvoer stimuleert de pensontwik
keling. Daarom moeten de kalveren
ri
b
k
strekken van een hoeveelheid opfok-
korrel. Op het einde van de melkpe-
riode moeten de kalveren 1 kg
krachtvoer kunnen opnemen. Na de
melkperiode tot 4 maanden kan 2 kg
opfokkorrel en ruwvoer naar be
hoefte worden gegeven. Na 4 maan
den is het al dan niet verstrekken van
krachtvoer afhankelijk van het ruw-
voerrantsoen.
Besteed tijdens de gehele opfok van
jongvee voldoende aandacht aan
huisvesting, voeding en verzorging.
Alleen dan bent u ook in de toe
komst verzekerd van goed produce
rende melkkoeien.
Ing. J. Martens
Een goede voederwinning is van groot belang voor de veehouderijbedrijven.
Hiervoor dient een aantal spelregels in acht genomen te worden. Eén ervan
is te proberen het gras te maaien bij ca. 3000 kg drogestof per ha.
tanden blijken naast gras ook nog
vrij veel zand mee te vegen. Bij gras
boven de 35% ds zijn er geen ver
schillen tussen werken met een
opraapsnijwagen en een hakselaar.
Onder de 35% ds dient het gras ge-
hakseld te worden. Hakselen heeft
een mengende werking en de kuil
kan vaster aangereden worden. Het
konserveringsproces in de kuil wordt
hierdoor verbeterd.
Tot slot nog iets over de toevoeg
middelen. Het beste en goedkoopste
toevoegmiddel blijft de zon. Alleen
wanneer de weersomstandigheden
ongunstig zijn om van het gemaaide
gras binnen drie dagen een goede
voordroogkuil te maken, is het ge
bruik van toevoegmiddelen noodza
kelijk.
Door bovenstaande spelregels op te
volgen wordt de basis gelegd voor
een goede kwaliteit ruwvoer in de
kuil.
Verbetering van stallen
Door het vrij zachte weer van de af
gelopen winter werd het duidelijk
dat veel stallen slecht geventileerd
zijn. Dit geldt zowel voor koeien- als
jongveestallen. Veel voorkomende
oorzaken zijn te weinig luchtinlaat
en -uitlaat en een te geringe stalin-
houd. Een goed geventileerde en
daardoor frisse stal staat garant
voor weinig gezondheidsproblemen
en een hoge voeropname. Naast de
ventilatie moet vaak ook de stalin
richting bij de horens gepakt wor
den. De koeien zijn de laatste jaren
steeds groter geworden. De lig-
boxen, het voerhek en de melkstal
dienen hierop aangepast te worden.
Hoe dit het beste kan gebeuren is per
bedrijf verschillend. Vraag daarom
uw bedrijfsvoorlichter om de huis
vesting van het vee eens te bekijken.
Verbeteringen kunnen het gemakke
lijkste tijdens de weideperiode gerea
liseerd worden.
Opfok van kalveren
"Wie de jeugd heeft, heeft de toe
komst". Dit geldt ook voor het
melkveebedrijf. Vooral als u be
denkt dat kalveren de hoogste gene
tische aanleg van de veestapel
hebben.
Kalveren zijn de eerste maanden ge
Nu de schapen en lammeren volop in
de wei lopen is er aandacht nodig
voor een goede maagdarmworm-
bestrijding. Maagdarmwormen ko
men vooral voor bij lammeren.
Oudere ooien hebben meestal vol
doende weerstand opgebouwd en
hebben dan ook geen behandeling
nodig.
Wanneer de lammeren een groot
aantal larven hebben opgenomen
kan dit diarree veroorzaken. Het
maagdarmweefsel wordt bescha
digd, de lammeren gaan minder
groeien. Wanneer er een aantasting
is vande lebmaagworm kan er bloed
armoede optreden. Bij een ernstige
aantasting van maagdarmworm-
besmetting is naast het bestrijden
van de maagdarmworm een antibio
tica behandeling zinvol.
Hoe te voorkomen?
Houd de weidebesmetting laag. De
ooien moeten ontwormd zijn voor
dat ze naar buiten gaan. Breng de
schapen met lammeren in het voor
jaar op schoon of ongevaarlijk land.
De lammeren in de maanden ju
ni/juli niet laten weiden op percelen
waar in mei ooien lammeren heb
ben geweid. Probeer de percelen die
in het voorjaar beweid zijn, daarna
eerst te maaien.
Bestrijding
Maak een goed ontwormingsplan
passend op uw bedrijf in kombinatie
met een beweidingsplan. Ontworm
de lammeren rond een leeftijd van
12 weken. Wanneer de percelen niet
gemaaid kunnen worden moeten de
lammeren om de 3 weken ontwormd
worden. Gebruik de juiste dosering
(gewicht lam in relatie met de dose
ring per 50 kg lichaamsgewicht). Ge
bruik niet steeds dezelfde wormmid
delen (vergelijk de werkzame stof,
niet merknaam; zie tabel).
Wat is schoon en ongevaarlijk
land?
Schoon land: Nieuw ingezaaid gras
land en blijvend grasland dat gedu
rende 1 jaar niet is bewijd.
Ongevaarlijk land:
voorjaar: - Blijvend grasland waar
vanaf vorig voorjaar geen ooien en
geen lammeren hebben geweid.
- Blijvend grasland waar geen
maagdarmworm-ziekte is opgetre
den vanaf vorig voorjaar, wel is be
weid door ooien en lammeren en dat
daarna is gemaaid of beweid door
runderen of paarden.
- Blijvend grasland dat 2x is ge
maaid. Vanaf 1 juli: - Blijvend gras
land dat in de winter en voorjaar
niet is beweid met schapen.
Het valt de laatste tijd, tijdens be
drijfsbezoeken, weer op dat het aan
tal vliegen snel toeneemt. Doordat in
de meeste varkensstallen verwarmd
wordt en door de zachte winter,
neemt het aantal vliegen nu al be
hoorlijk toe. Het is daarom ook van
belang op tijd met de bestrijding te
beginnen. Alleen bestrijden heeft
weinig effekt, als U geen preventieve
maatregelen neemt.
Vliegen kunnen bij dieren ziekten
overbrengen. Vliegen veroorzaken
veel onrust, hetgeen nadelig is voor
de produktie. Vliegen zijn hinderlijk
voor zowel mens als dier. Ze moeten
daarom bestreden worden.
Levenswijze
De vlieg legt haar eitjes meestal op
vochtige plaatsen, bij voorkeur in
mest. Uit de eitjes komen na enige
dagen larven, die maden genoemd
worden. Tijdens de verpopping on
dergaat het dier een enorme veran
dering. Na enkele dagen ontstaat uit
de pop een vlieg. Onder gunstige
omstandigheden duurt de ontwikke
ling van ei tot vlieg slechts 10 dagen.
In stallen zijn de omstandigheden
meestal gunstig, zodat de toename
van vliegen zeer snel gaat.
Preventie
Een goede algehele hygiëne op het
bedrijf is hierbij van het grootste be
lang. Naarmate de stal schoner is,
zal er minder gauw vliegenoverlast
optreden. Om het vliegen-probleem
te beperken, zijn de volgende maat
regelen van belang:
- verwijder de mest regelmatig gron
dig uit de stal;
- maak de stal, wanneer deze leeg is,
zeer goed schoon;
- let op dat er géén kleine hoeveelhe
den voer- en mestresten in hoeken en
naden achterblijven, want dit zijn
ideale broedplaatsen;
- zorg voor een goede ventilatie en
isolatie. In een droge stal is de kans
op vliegenoverlast kleiner dan in een
vochtige ruimte.
Bestrijding
Is er ondanks goede preventieve
maatregelen toch nog overlast van
vliegen, dan zullen deze bestreden
moeten worden. Dit kan via de na
tuurlijke methode, het wegvangen
van vliegen door vogels, zoals de
glansspreeuw en de Japanse nach
tegaal.
Een belangrijk onderdeel van de kli
maatbeheersing in pluimveestallen is
het ventileren. Ventileren is een pro
ces waarbij stallucht vervangen
wordt door buitenlucht. Hierdoor
wordt voor de dieren (én voor de
pluimveehouder) een optimaal stal-
klimaat verkregen.
Ventileer voldoende, maar niet
teveel
De meeste stalwarmte gaat via venti
latie verloren. Op verschillende be
drijven wordt soms teveel geventi
leerd. Dat betekent een te lage tem
peratuur en daarmee onnodig hoge
voerkosten.
Af en toe zult u noodgedwongen ge
noegen moeten nemen met die wat
lagere temperatuur in de stal. In
sommige stallen, bijvoorbeeld met
open mestopslag in de stal, kan bij
minimale ventilatie het ammoniak-
gehalte in de stallucht flink oplopen.
Je kunt dat goed ruiken. Teveel am
moniak is een bedreiging van het
leefklimaat én van een optimale pro
duktie. U kunt het ook zien als u te
Meestal wordt er gebruik gemaakt
van chemische bestrijdingsmiddelen.
Let bij gebruik hiervan op de vol
gende punten:
- Bestrijden in een vuile stal is
zinloos;
- Verander regelmatig van middel
om resistentie te voorkomen, let
daarbij vooral op de werkzame stof.
- Houd U aan de voorgeschreven
gebruiksaanwijzingen op het etiket.
Daarbij kunt U gebruik maken van
de volgende middelen:
a. Spuitmiddelen: Hierbij worden
de plaatsen waar regelmatig vliegen
zitten bespoten, zonder dat het vee
in aanraking komt met het middel.
Dek voer- en drinkbakken af. Na be
handeling goed ventileren.
Enkele middelen: Parasect, Perma
nent, Tugon, Rabond etc.
b. Smeermiddelen: Deze middelen,
waaraan een lokstof is toegevoegd,
kunnen op plaatsen waar vliegen
zich ophouden, zoals ramen, pla
fonds en muren worden gesmeerd.
Eventueel kan het middel ook op
plankjes worden aangebracht, die
dan verspreid in de stal worden op
gehangen. Let op dat het vee niet
aan de behandelde plaatsen kan
likken.
Enkele middelen: Alfacon, Bogena,
Tugon, Golden Malrin etc.
c. Strooimiddelen: Hiermee worden
over het algemeen de maden bestre
den. Deze middelen worden uit
gestrooid over de mest, roosters,
mestgangen, giergoten en op plaat
sen waar voer- en mestresten aanwe
zig zijn.
Enkele middelen: Tugon, Dimilin G,
Rabond etc.
Vliegen bestrijdt U niet alleen in de
stal, maar ook rondom het bedrijf.
Indien een mestvaalt aanwezig is,
dan is het zeer zeker aan te bevelen
de vliegen daar regelmatig te bestrij
den. Een goed middel is dan een
strooimiddel.
Het is mogelijk dat de genoemde
middelen niet of niet voldoende re
sultaat geven. Dan kunt U kontakt
opnemen met uw bedrijfsvoorlichter
of de afdeling Dierhygiëne en Ge
wasbescherming te Wageningen (tel:
08370-96261).
U weet als U één vlieg dood slaat,
komen er tien kijken naar deze
daad.
Ga daarom zo snel mogelijk vliegen
en maden bestrijden,
om zo veel overlast te vermijden.
Ing. B. Meeuwissen
weinig ventileert. De aanwezigheid
van kondenswater is wat dat betreft
- letterlijk - een teken aan de wand.
Probeer 's winters nét zoveel te ven
tileren dat 's morgens geen of vrijwel
geen kondens optreedt.
Zorg voor een gelijkmatig
klimaat
Als u een natuurlijk geventileerde
stal heeft merkt u dat de hoeveelheid
luchtverversing nogal eens veran
dert. Dat komt door de wisselende
buitentemperatuur, windsnelheid en
windrichting. U streeft naar een ge
lijkmatig stalklimaat, zodat u de zij-
en nokkleppen heel vaak bij moet
stellen. Goede regelapparatuur kan
u wat dat betreft een hoop (kontro-
le)werk uit handen nemen. Je kunt
zelfs gerust stellen dat het zónder re
gelapparatuur praktisch onmogelijk
is een konstant klimaat in de stal te
handhaven.
Een goede klimaatbeheersing is de
basis voor een rendabele produktie
en daarom een essentiële schakel in
de totale bedrijfsvoering. Hoe stevig
is deze schakel op uw bedrijf?
N. Bondt
Tabel Overzicht maagdarmwormmiddelen (bron CAD-Dierhygiëne)
werkzame stof
merken
dosering/50
wachttijd
(drench/
kg lichaams
dagen
suspensie)
gewicht
(slacht)
benzimidazole
Panacur
10 ml
0
groep:
Ovitelmin
0,5 bolus
35 kg
7
Systamex
10 ml
5
Synanthic
10 ml
5
Valbazen
10 ml
12
H^padex
L-Ripercol
20 ml
5
levamisol
5 ml
3
ivermectine 0.08%
Ivomec
12.5 ml
3
morantel/pyrantel
Banminth
10
14
Behalve in drench/suspensie zijn een aantal merken ook te verkrijgen in bo
lus, pasta en injektie. Let goed op de dosering.
ing. M. Westhuis
Vrijdag 28 april 1989
13
