PAGV-publikatie 'Optimalisering
stikstofgift consumptieaardappelen'
Groene asperges ook geschikt voor
zwaardere gronden
Sterke schommelingen in
omzet veiling Veldhoven
Ingrijpende gevolgen voor bloembollenteelt bij
verbod op grondontsmetting met dichloorpropeen
Onderzoeksverslag
Proeftuin Westmaas 1988
veschenen
Wereldwijd areaal uien
in 1987 gegroeid
Ook dit jaar groene uien
voor de klok
Het lijkt mogelijk de stikstofbe
mesting te optimaliseren door mid
del van een middelmatige stikstof
gift in het voorjaar, zonodig gevolgd
door een aanvullende bemesting zo
dra bij het gewas een tekort dreigt.
Dit konkluderen de schrijvers van de
PAGV-publikatie 'Optimalisering
van de stikstofvoeding van
consumptie-aardappelen' ir C.D.
van Loon en J.F. Houwing.
Vaststelling van een eventueel tekort
lijkt goed mogelijk door middel van
bepaling van het nitraatgehalte in
bladstelen, gedurende de kritieke pe
riode in het groeiseizoen. Teneinde
de bruikbaarheid van dit systeem
onder Nederlandse omstandigheden
vast te stellen, is onderzoek uitge
voerd, waarvan in de publikatie ver
slag wordt gedaan. Overmatige
stikstofgiften betekenen in de eerste
plaats een kostenverhoging, met als
gevolg direkt financieel nadeel voor
de boer. Bovendien kan er sprake
zijn van een ongunstig effect op op
brengst en kwaliteit van het geoogste
produkt, hetgeen resulteert in lagere
financiële opbrengsten. Behalve de
hoogte van de gift kan ook de wijze
van toediening, bijvoorbeeld alle
stikstof voor het poten of een ge
deelde toepassing, opbrengst en
kwaliteit van consumptie
aardappelen, alsmede het milieu
beïnvloeden. Wordt alle stikstof
kort voor het poten ineens gegeven,
dan kan bij hoeveelheden van 200 kg
N/ha en meer zoutschade aan het
gewas optreden. Dit uit zich in een
trage beginontwikkeling met als re
gel een opbrengstreductie. Verder
kunnen grote giften ineens vooral op
lichtere gronden aanleiding geven
tot een overmatige loofontwikke-
ling. Als gevolg hiervan wordt het
begin van de knolgroei vertraagd,
wat eveneens kan resulteren in op
brengstverlaging.
De voor consumptie-aardappelen
benodigde stikstofgift kan van jaar
tot jaar variëren, afhankelijk van de
mate waarin gedurende het groeisei
zoen stikstof in de bodem wordt ge
mineraliseerd of door bijvoorbeeld
denitrificatie verloren gaat. In jaren
met meer mineralisatie kan met een
lagere gift worden volstaan. Als alle
stikstof ineens wordt gegeven, valt
hierop echter niet in te spelen. Over
maat aan stikstof kan een ongunsti
ge invloed hebben op de kwaliteit.
Met name het onderwatergewicht
van de aardappel wordt hierdoor
verlaagd. Bovendien leidt een teveel
aan stikstof op sommige gronden tot
een late afsterving van het gewas.
Dit kan inhouden, dat het loof al
moet worden vernietigd, als het ge
was nog onvoldoende is afgerijpt,
hetgeen de bakkleur van aardappel-
produkten als frites en chips, on
gunstig kan beïnvloeden en de
grauwkleuring na voorbakken van
frites kan bevorderen. Een te hoge
stikstofbemesting kan aanleiding ge
ven tot extra uitspoeling van stikstof
en daarmee tot milieuverontreini
ging. Toediening van alle stikstof in
eens, vóór het poten kan er op lichte
grond toe leiden dat een groter deel
van de minerale stikstof uitspoelt
naar diepere, niet bewortelbare
lagen.
Stikstoftekort
Aan de andere kant leidt een tekort
aan stikstof, in het bijzonder op lich
te zavelgronden, dikwijls tot een te
vroeg afsterven van het gewas, waar
door de maximale opbrengst niet
wordt gehaald. Voor een maximale
opbrengst is bovendien een regelma
tige verjonging van het bovenste bla
derdek vereist. Om de produktieca-
paciteit van het loofapparaat op peil
te kunnen houden, is het gewenst dat
het gewas - tot ongeveer begin
augustus- nog nieuw blad vormt.
Voor laat te oogsten fabrieksaardap
pelen geldt dit zelfs tot eind augus
tus. Hiertoe moet tot dat moment
voldoende stikstof in de plant of in
de grond aanwezig zijn. Uit onder
zoek en uit praktijkervaringen is ge
bleken dat een vroegtijdig afster
ven van het gewas enigszins kan
worden tegengegaan door een ge
deelde stikstofbemesting. Alleen op
lichte grond werd soms een gering
positief effect bereikt. Het bleek niet
mogelijk om te vroeg afstervende ge
wassen door middel van een gedeel
de stikstofbemesting langer groen te
houden.
De publikatie (nr. 42) is verkrijgbaar
door overmaking van f 20,per
exemplaar op postrek.nr. 2249700
t.n.v.PAGV, postbus 430, 8200 AK
Lelystad, ovv PAGV Publikatie 42.
Asperges is een produkt waaraan grote zorg wordt besteed, als zodanig zou
het een voorbeeld kunnen zijn voor andere agrarische produkten.
In Nederland kent men tot nu toe al
leen witte asperge, groene asperge is
vrijwel onbekend. Groene asperge
ontstaat wanneer men een asperge
bovengronds laat groeien voor men
hem oogst. In landen als Amerika,
Australië, Engeland en Japan kent
men alleen de groene asperge. In
Frankrijk, Spanje en Italië kent men
zowel witte als groene asperge. In de
E.E.G. bedraagt het areaal groene
asperge ongeveer 7.400 ha.
Uit marktonderzoek van het Cen
traal Bureau van Tuinbouwveilingen
is gebleken, dat de markt voor groe
ne asperge groeiende is. Met name
op de Engelse markt, maar ook in
West-Duitsland zijn er afzetmoge
lijkheden. Voordelen van groene
asperge ten opzichte van witte asper
ge zijn: een betere smaak, minder
vezelig en minder schilverliezen.
Doordat groene asperges boven
gronds worden geoogst, zijn ook
wat zwaardere gronden geschikt
voor de teelt. Ook in Z.W.
Nederland zijn er perspektieven.
Grond en bemesting:
Asperges stellen zeer hoge eisen aan
de grond. Vuistregel is dat iedere 10
cm bewortelbare diepte een produk-
tiejaar is. Voor asperges moet de
grond dus tot 100 cm diepte goed be-
wortelbaar zijn. Extra drainage is
dan ook veelal noodzakelijk. Het
humusgehalte van de grond moet 2 a
3% zijn. Om dit te bereiken kan tot
4 maanden voor het planten 65 ton
stalmest of 100 ton champignonmest
ingewerkt worden. Overige streef
waarden zijn P-AL 35-40, K-HCL
10-15 en MgO 125.
Rassen:
De Nederlandse rassen Geijnlim en
Backlim lijken ook voor de teelt van
groene asperge zeer geschikt.
Een verbod op het gebruik van dich-
loorpropeen voor grondontsmetting
zou voor de bloembollenteelt ver
strekkende gevolgen hebben. Bij de
huidige stand van kennis valt voor
de gehele sektor over de eerste vijf
jaar in totaal een inkomensverlies te
voorzien van 40 tot bijna 250 mil
joen gulden, afhankelijk van de
mate waarin de teelt van bloembol
len in het buitenland uitbreidt. Wan
neer het vermogensverlies over deze
periode in de berekeningen wordt
betrokken valt over deze vijf jaren
een totale ekonomische schade te
voorzien van 340 tot bijna 550 mil
joen gulden. Dat heeft het
Vrijdag 21 april 1989
Planten:
Voorlopig wordt geadviseerd om een
plantverband van 1,50 m bij 20 cm
aan te houden. Dit komt neer op
33.000 planten per ha. In maart/be
gin april worden éénjarige planten
geplant. De koppen van de planten
moeten uiteindelijk 15-20 cm onder
het grondoppervlak komen. Bij wit
te asperge worden meestal vooraf
voren getrokken en wordt met de
hand geplant. Bij groene asperge
kan men denken aan teelt op lage
bedden of ruggen. Dit vergemakke
lijkt ook het oogsten.
Teelt:
De verzorging tijdens de teelt bestaat
uit onkruidbestrijding en bestrijding
van ziekten en plagen. Onkruid
bestrijding is met chemische midde
len goed mogelijk. Voor de gewasbe
scherming tijdens de teelt is een ver
hoogde trekker noodzakelijk. Aan
het eind van het groeiseizoen wordt
Landbouw-Ekonomisch Instituut
(LEI) berekend in een verkennende
studie in samenwerking met het La
boratorium voor Bloembollenon-
derzoek.
Grondontsmetting met dichloorpro-
peen wordt in de bloembollenteelt
periodiek toegepast op zandgrond
ter bestrijding van de vrijlevende
aaltjes en van bodemschimmels.
De bollenteelt heeft zich mede door
de mogelijkheid van grondontsmet
ting tot haar huidige nivo kunnen
ontwikkelen. Een eventueel verbod
zal dus ingrijpende gevolgen heb
ben. Deze zullen zich ook uitstrek
ken tot andere teelten (bloemisterij,
het loof afgesneden en verbrand. De
oogst van asperges loopt van eind
april tot 24 juni.
Op de Proeftuin in Westmaas zijn in
1988 proeven uitgevoerd met volle-
grondsgroenten en glasgroenten. De
onderzoeksresultaten zijn voor be
langstellenden beschikbaar in de
vorm van een jaarverslag. U kunt dit
verslag bestellen door ƒ10,(inkl.
portokosten) over te maken op reke
ningnummer 3054.00.789 van de Ra
bobank te Barendrecht t.n.v. Vere
niging Meer Onderzoek Groenteteelt
onder vermelding van 'Jaarverslag
1988'. Het gironummer van de bank
is 233462. Vermeld hierbij duidelijk
uw naam en adres.
vaste planten) welke op de gemengde
bedrijven 'meeprofiteren' van de
grondontsmetting ten behoeve van
de bloembollen.
De gevolgen voor deze andere teel
ten zijn overigens in het nu afgeron
de onderzoek buiten beschouwing
gebleven.
'Bloembollenteelt op zandgron
den zonder chemische grondont
smetting; een verkenning van de
konsekwenties'. Bestellen door over
schrijving van ƒ20,25 op postreke
ning 412235 van het LEI te Den
Haag, onder vermelding van 'On
derzoekverslag 52'.
In het eerste kwartaal van 1989 is de
omzet van de koöperatieve veiling
van de NCB in Veldhoven vrijwel
gelijk gebleven aan de vergelijkbare
periode vorig jaar. Bij de produkten
afzonderlijk zijn echter sterke
schommelingen waarneembaar in
negatieve en positieve zin. Tegen
sterke stijgers als komkommers en
paprika's staan tegenvallers bij on
der meer kassla en prei.
Dankzij een hogere middelprijs en
een grotere aanvoer (ook dankzij
uitbreiding van het areaal) is de aan
voer van komkommers in het eerste
kwartaal met 11 procent gestegen.
Bij rode, groene en gele paprika's
werd een omzetstijging van maar
liefst ƒ6.000,naar ƒ24.000,ge
noteerd. Dit cijfer geeft echter een
vertekend beeld, omdat de uitzon
derlijk zachte winter voor een vroege
oogst heeft gezorgd. Een daling in
het tweede kwartaal kan door deze
gril van de natuur niet uitblijven.
Ook bij de vleestomaten heeft de
zachte winter voor een grotere aan
voer (30 procent) gezorgd. Heu-
tinck: 'Veel tuinders kiezen echter
ook voor een vroege teelt, omdat in
het voorjaar veel hogere prijzen
worden geboekt dan in de zomer'.
Verdere teruggang kassla
Steeds minder belangstelling is er
Het areaal uien in de wereld is in
1987, ten opzichte van 1985 en 1986,
groter geworden. In 1985 was het
nog 1.733.000 ha, in 1986 liep het
areaal terug naar 1.711.000 ha en in
1987 nam de uienteelt een opper
vlakte van 1.750.000 ha in beslag.
Deze ontwikkelingen waren vooral
toe te schrijven aan de grote uien-
producenten in Azië en dan met na
me India.
In het voorjaar van 1988 werden we
gekonfronteerd met het verhande
lingsverbod van klasse Ill-uien voor
verse konsumptie. De zogenaamde
'groene' uien vielen hier ook onder,
omdat bij dit produkt de stengel niet
voldoende droog is om aan de norm
voor klasse II te voldoen. Voor 1988
is toen een ontheffing verleend, zo
dat groene uien toch geveild konden
worden. Overleg met het Produkt-
schap voor Groente en Fruit'heeft
inmiddels geresulteerd in de toezeg
ging dat deze ontheffing ook voor
1989 zal gelden. Dit betekent dat u
ook dit jaar vers geoogste uien op de
veiling kunt aanvoeren. Evenals vo
rig jaar, moeten deze worden aange
duid als: groene uien, klasse II.
voor kassla, waarin de dalende ten
dens van de laatste jaren zich voort
zet met een daling van 13 procent in
de eerste drie maanden van dit jaar.
Dit heeft onder meer te maken met
de overgang bij veel telers van hete-
lucht naar 'zware stook' en dat is
een ander soort teelt dan waar kassla
om vraagt.
In de vollegrondssektor werd de toe
name van de prei-aanvoer meer dan
teniet gedaan door de prijsdaling:
min 8 procent. De spruiten moesten,
zowel in de aanvoer als in prijs terug
(min 5 procent). Aanvoer en mid-
denprijs van witlof bleven stabiel.
Ook in de champignonteelt waren de
schommelingen ten opzichte van vo
rig jaar gering.
Asperges tien dagen vroeger
Volgens adjunkt-direkteur F. Heu-
tinck neemt de aanvoer van spinazie
in Veldhoven (een paar ton per dag)
nu van week tot week toe. 'Ook
asperges komen al mondjesmaat
binnen. Als er wat zon komt, ver
wachten we over een week de eerste
grote aanvoer. Dat is beduidend
vroeger dan vorig jaar, zeker tien
dagen'.
Het areaal groene asperges is ook dit
jaar in Zuidoost-Brabant toegeno
men, tot plm. 15 hektaren. Als de
vorst uitblijft, wordt een goede
oogst verwacht.
Leden veiling Bergen op
Zoom akkoord met fusie RBT
De leden van de veiling Bergen op
Zoom zijn het niet met het
bestuursleden van de veiling eens dat
tot een fusie moet worden gekomen
met de veiling RBT in Breda.
Besprekingen daarover kunnen in
september worden afgerond. De fei
telijke fusie is voorzien op 1 januari
1989. Het bestuur verwacht dat de
fusie zal leiden tot een betere prijs
vorming dankzij het televeilsysteem.
De veiling in Bergen op Zoom zal na
de fusie aan aanvoerpunt blijven
bestaan.
Door grotere aanvoer lagere
prijzen Jonagold
Dat de fruittelers in de afgelopen ja
ren veel oude boomgaarden door het
ras Jonagold vervangen hebben, is
op de veilingen goed te merken.
Vanaf juli tot begin maart is er ruim
16.000 ton voor de klok gekomen.
In de twee voorgaande seizoenen
was dat nog maar 11.500 ton
(1986/87) en 10.800 ton (1987/88).
Deze grote veilingaanvoer heeft dui
delijke gevolgen gehad voor de prijs
die er voor Jonagold betaald werd.
Gemiddeld bracht Jonagold in de
periode van juli t/m december
slechts 81 cent per kilo op, aanzien
lijk minder dus dan de 1,22/kilo in
1987/88 en 1,00/kilo in 1986/87.
9
