VOO It in:
Vit OIIW
Het Sterke Geslacht
p.j. zuid
geluid
Hoe onbeschaafd is
jouw dialekt?
Trekkerbehendigheidswedstrijd
P.J.Z. Langstraat
Leven en werken van drie plattelandsvrouwen
redaktie Henk Tegels
APJW thema 'Prat op plat!'
Regionale varianten
Algemeen Onbeschaafd
Nederlands
Suggesties? Opsturen aan
APJW!
'Granen door de eeuwen heen' krijgt specia
le aandacht op de Royal Show
onder redaktie van de Redaktiekommis-
sie Bond van Plattelandsvrouwen voor
Zeeland en Brabant.
Redaktieadres:
Mevr. P. J. de Rooy-Janse M.A.
Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge.
Deze titel is afkomstig van het op dit moment in de belangstelling
staande projekt: 'Plattelandsvrouwen en de derde wereld', van de
Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen. Het is heel duidelijk een
informatie- en bewustwordingsprojekt en geen inzamelingsaktie.
Speciaal voor dit projekt is de tentoonstelling met bijbehorende film
'Het sterke geslacht' vervaardigd, waarin drie plattelandsvrouwen
centraal staan: Sarada uit Nepal, Mah uit Burkina Faso (West-
Afrika) en Hanneke uit Nederland. Drie vrouwen uit drie verschillen
de werelddelen en drie verschillende kuituren.
Een aansprekende titel: Het sterke
geslacht. In eerste instantie gaan er
verschillende gedachten door je
heen. Je denkt aan het mannelijke
geslacht, omdat er 'sterk' in voor
komt, maar dan zie je de ondertitel:
leven en werken van drie platte
landsvrouwen. De titel moet dus
over vrouwen gaan en wel over vrou
wen die op het platteland wonen en
werken. Nu denk ik ineens aan het
feit dat vrouwen over het algemeen
ouder worden dan mannen. Dit is
dan ook de betekenis van de titel
'Het sterke geslacht'. De meerder
heid van de ruim 5 miljard mensen
die op dit ogenblik onze aarde bevol
ken, bestaat uit vrouwen, simpelweg
omdat zij biologisch sterker zijn dan
mannen en daardoor gemiddeld
ouder worden.
Hoe de drie vrouwen, Sarada, Han
neke en Mah leven, denken, werken,
voor welke problemen zij staan en
hoe zij aan hun toekomst werken,
vormen het onderwerp van de ten
toonstelling, die is samengesteld
door het Museon in Den Haag. De
bijbehorende gids biedt ekstra ach
tergrondinformatie over de drie
hoofdrolspeelsters en het ontwikke
lingsvraagstuk en is voorzien van il
lustraties. Door de cineast Ton Aar
den is ter ondersteuning van dit pro
jekt een gelijknamige film gemaakt
met in de hoofdrol dezelfde drie
vrouwen, die in hun woonomgeving
werden gefilmd.
Met deze film werd afgelopen 22
maart de tentoonstelling 'Het sterke
geslacht' geopend voor de provincie
Noord-Brabant. Dit gebeurde in het
Rijksmuseum voor Volkenkunde in
Breda, waar de tentoonstelling en de
film t/m augustus 1989 te zien zullen
zijn. Noord-Brabant is de vierde
provincie in de rij van de projektpe-
riode en na augustus zullen de ten
toonstelling en de film nog verder
rouleren door Nederland. De offi
ciële opening werd verricht op 25 fe
bruari 1988 door de Minister van
Ontwikkelingssamenwerking, drs.
P. Bukman, in aanwezigheid van
Prins Claus.
Mah,
Hanneke
Leven en werken
Naar schatting 1 miljard vrouwen
over de hele wereld wonen en wer
ken op het platteland, voor het me
rendeel in de Derde Wereld. Samen
leveren zij een belangrijk deel van de
totale wereldproduktie aan voedsel.
Daarnaast vervullen zij legio andere
taken, die evenals hun agrarische ar
beid zelden in de officiële statistie
ken zijn terug te vinden. Dit is één
van de redenen waarom vrouwen zo
vaak vergeten worden in ontwikke-
lingsprojekten. In dit projekt 'Het
sterke geslacht' komen drie van deze
plattelandsvrouwen voor het voet
licht: Sarada, Hanneke en Mah. De
thema's, aan de hand waarvan we
een beeld krijgen van deze vrouwen,
zijn o.a.: wonen, werken, gezin en
ontwikkeling. De film is vooral
emotioneel van aard, terwijl de ten
toonstelling een informatief karak
ter heeft. Wat heel prettig is, omdat
je na de film de uitspraken van de
vrouwen nog eens benadrukt of ver
der uitgewerkt ziet op de ten
toonstelling. Zoals bijvoorbeeld een
uitspraak van Mah in de film: 'Je
moet vrolijk zijn, dat is goed voor je
lichaam'. Dat is een manier van Mah
om het harde leven van werken, wer
ken en nog eens werken aan te kun
nen. Of Sarada: 'Als je kunt lezen
kun je beter met geld omgaan'.
Daardoor is Sarada zelf overtuigd
van het nut van enige scholing. En
Hanneke: Het ontbreken van een
goede regeling voor meewerkende
Sarada.
boerinnen zit haar dwars. 'Je werk
wordt niet erkend, je bent alleen een
aftrekpost'. Toen wij trouwden zei
Jan: 'Mijn vrouw hoeft niet te wer
ken', 'maar dat wild0 ik nou juist
wel'.
Doordat alle drie de vrouwen belast
zijn met de zorg voor huishouden en
kinderen, zijn er ondanks de grote
kultuurverschillen toch overeen
komsten. Daarnaast hebben zij, als
boerinnen, hun eigen op ekonomi-
sche produktie gerichte werkzaam
heden. Door dit dubbele takenpak
ket zijn zij van vroeg tot laat in touw
en 'nooit echt klaar'. Maar het ver
schil tussen Hanneke en Sarada en
Mah, oftewel tussen het Westen en
de Derde Wereld, is dat Sarada en
Mah in tegenstelling tot Hanneke,
letterlijk alléén moeten ploeteren om
te kunnen overleven. Alleen, omdat
hun mannen elders verblijven èn
omdat het in hun kuituur van
zelfsprekend is dat vrouwen zorg
dragen voor de voedselproduktie
voor het gezin.
Bewustwording
De meeste vrouwen in de wereld lei
den net als de mannen een eenvoudig
bestaan. Beiden spannen zij zich in
voor hun dagelijks brood, brengen
kinderen groot en proberen enige
emotionele bevrediging te vinden in
hun leven. Toch zijn vrouwen bijna
altijd slechter af dan mannen, heb
ben minder macht, minder geld,
minder toegang tot kennis, minder
zelfbeschikkingsrecht maar vaak
meer werk. Deze achterstelling is
niet alleen onrechtvaardig, maar be
tekent ook een enorme verspilling
van talenten ten koste van de ont
wikkeling van de eigen samenleving.
Langzamerhand begint daar nu wat
verandering in te komen. Vrouwen
hier komen op voor zichzelf,
gesteund door hun eigen organisa
ties en door een wat vrouwvriende
lijker overheidsbeleid. In de Derde
Wereld is een start gemaakt met ont-
wikkelingsprojekten voor vrouwen.
Ook Nederlandse vrouwen doen
daar aan mee, in Kassoum bijvoor
beeld, waar Mah leeft, en in Rana-
gaon, de woonplaats van Sarada.
Maar er is nog een lange weg te
gaan.
Hopelijk draagt het projekt: 'Het
sterke geslacht' mee aan een bewust
wording die hard nodig is.
Voor iedereen die geïnteresseerd is:
de tentoonstelling met de film duurt
tot en met 27 augustus 1989.
Rijksmuseum voor Volkenkunde
Justinus van Nassau
Kasteelplein 55
Breda
tel. 076 - 224710
Bij deze ekspositie is bovendien een
speciaal programma samengesteld
voor groepsbezoek. De organisatie
en begeleiding is in handen van dé
Nederlandse Bond voor Plattelands
vrouwen.' De kontaktpersoon voor
groepsbezoeken is mevrouw W.
Oostdijck-Vogelaar, tel. 01686 -
2693.
Marjoleine in 't Veld
Sommige mensen vrezen dat de vele dialekten in Nederland langzaam
aan zullen verdwijnen. Vanuit deze vrees zijn er de afgelopen jaren
'dialektkringen' opgericht voor het behoud of het herwaarderen van
de streektaal. Ook binnen plattelandsjongerenorganisaties is er veel
belangstelling voor streektalen en het is een goed idee als besturen
kiezen voor 'dialekt' of 'streektaal' als jaarthema voor hun vormen
de en/of kreatieve aktiviteiten. Het APJW (de landelijke vormings
werkgroep van de samenwerkende KPJ, PJG en CPJ) zal in het sei
zoen 1989-1990 komen met een ludiek programma hierover getiteld
'Prat op plat'. Daarbij roept het APJW alle geïnteresseerden op, zich
aan te melden en hun medewerking aan het maken van het program
ma te verlenen-
Ons land is klein, maar heeft een rij
ke sortering landschappen en aange
zichten. Bos, heide, polders, heu
vels, meren, rivierdalen, dorpen, ste
den, molens... Even gevarieerd als
het landschap en de bebouwing is
ook de taal van Nederland. Er zijn
twee officiële kultuurtalen: het Ne
derlands en het Fries. Beiden hebben
weer hun eigen regionale varianten,
hun dialekten of streektalen.
Eigenlijk is het Algemeen Beschaafd
Nederlands (ABN) heel toevallig
ontstaan. Voor 1600 stonden de
streektalen naast elkaar. Rond het
Vrijdag 21 april 1989
begin van de 17e eeuw, toen er een
scheiding kwam tussen de Noordelij
ke en Zuidelijke Nederlanden, kregen
de Hollanden, met de steden
Amsterdam, Den Haag, Leiden en
Haarlem de onbetwiste leiding op
politiek, ekonomisch, kultureel, let
terkundig en godsdienstig terrein.
De taal van de Hollanders wordt
toonaangevend en wordt nagevolgd.
Zo ontstaat er langzaam een alge
meen gesproken en geschreven taal,
die nog verder wordt verspreid door
de invloed van de Bijbel, die even
eens in het ABN wordt vertaald: de
Statenbijbel.
De term ABN roept een tegenpool
op, namelijk algemeen onbeschaafd
Nederlands. Dit is onterecht. Een di
alekt is nooit algemeen: het is gebon
den aan een bepaalde streek of
plaats. En een dialekt is helemaal
niet onbeschaafd, het is slechts een
variant op de kuituurtaai, in klank,
zinsbouw en woordenschat.
Veel kinderen worden met dialekt
opgevoed. Al snel komen ze in aan:
raking met het ABN, op school, via
radio, televisie, en de krant. Juist de
moderne kommunikatiemiddelen
Op 29 april 1989 organiseert de
P.J.Z. Langstraat (plattelandsjon
geren zuid) een trekkerbehendig
heidswedstrijd aan de Nieuwevaart
te Sprang-Capelle. De entree is
gratis.
De opzet is dat de deelnemers met
een daar staande tractor met een
aangebouwd spel onderdeel (er zijn
6 verschillende onderdelen) een be
paald parcours moeten afleggen. Ze
moeten daarbij een aantal opdrach
ten uitvoeren. Een jurylid beoor
deelt de behendigheden van de deel
nemer. Hij geeft daarbij punten op
tijd, op de uitvoering ervan en op
naleving van het reglement.
Daarnaast wordt er top 40 muziek
gedraaid door drive in show Neptu-
nis Radio met d.j. Eric.
Inschrijving: 12.00 uur, aanvang
12.30 uur. Leden 2,50, niet-leden
5,—. De tractoren zijn ter beschik
king gesteld door H. van Loon land
en tuinbouwmechanisatiebedrijf te
Dongen.
Tevens
Oude/antieke tractoren te bezichti-
zijn er de oorzaak van dat oude ver
trouwde dialekten langzaam aan slij
ten en vervlakken. Bovendien ver
huizen meer en meer plattelandsjon
geren naar de stad, terwijl stadsbe
woners zich steeds makkelijker kun
nen veroorloven op het platteland
een (tweede) huisje te kopen. Onder
ling is er veel meer kontakt tussen
mensen uit verschillende streken,
steden en dorpen, men valt dan ook
steeds meer terug op het ABN.
Het APJW verneemt graag jullie
gen van de oude tractor club uit
Sprang-Capelle. Er zijn ook zeer
grote moderne tractoren die ge
bruikt worden voor ruilverkavelin
gen waaronder Steiger 325 PK (met
diepploeg 1 m), Ford TW 35 200 PK
Op de Royal Show die van maan
dag 3 t/m donderdag 6 juli in
Stoneleigh (UK) wordt gehouden
zullen graansoorten die het basis
voedsel vormden van onze vorige
generaties, zoals 'Rampton Ri
vet' en 'Little Joss', worden
geëksposeerd.
Op de eksposities kan men zien
hoe deze variëteiten onderling
zijn gekruist en waar de graan
soorten vandaan komen, die te
genwoordig op Britse agrarische
bedrijven worden verbouwd. Be
zoekers kunnen zien hoe de
'stamboom' van de nieuwere va
riëteiten is terug te vinden in de
reakties ert suggesties (over o.a. taal
verschillen, dialektverschuivingen
van generatie op generatie, streekre
cepten of -tradities, grappige namen
of uitdrukkingen, spreuken en ge
zegden (enz.) voor het streektaalpro
gramma 'Prat op Plat'. Schrijf je
ideeën op (in dialekt?) en stuur ze
naar APJW, t.a.v. Heili Bassa,
Postbus 816, 3500 AV Utrecht, of
bel Heili, 030-730830.
Harry Hekkelman
(uit Plataan nr. 20)
(kilverbord 4 m); TW 25 160 PK
(mengwoeler). Dealers/bedrijven uit
de buurt die div. tractoren tentoon
zullen stellen etc.
Hoe te bereiken: snelweg 's-
Hertogenbosch - Raamsdonkveer,
afslag Sprang-Capelle. Onderaan de
afslag links daarna rechtsaf en di-
rekt daarop links, daarna deze weg
afrijden km aan de linkse zijde
bevindt zich het terrein.
Info R. Timmermans, 04160-36053.
oudere rassen.
De ekspositie eindigt bij de meest
recente kommerciële soorten,
waaronder Mercia, Pastiche en
Apostle.
De geweldige veranderingen in de
methodes van graanteelt tussen
1900 en 1989 komt aan bod in
een stand, waarbij alle aspekten
van het telen van gewassen in de
ze twee jaren vergeleken worden.
De stand geeft ook een beeld van
de gebruikte apparatuur, zaai- en
oogsttechnieken, veel verbouwde
soorten van ieder jaar, de ge
bruikte soorten en hoeveelheden
chemische middelen.
19
