Laagdrempelige kursusaktiviteiten leemte
bij kadervorming in de landbouw
Konklusie landbouwkaderkursus 1989
Federatie-struktuur
Horzelfunktie
Kwaliteit
Leerzaam
Volkshogeschool Zeeland
De kommissie Top-Kadervorming Zuidwesten moet meer inspannin
gen doen in de richting van een gespreid aanbod van laagdrempelige
kursusaktiviteiten ten behoeve van de kadervorming voor mensen in
de landbouw. "En tevens stimuleren dat er een gekoördineerd pa
troon van onderwijs, scholing, vorming en training ten behoeve van
de landbouw in het Zuidwesten tot stand komt".
Dit is een van de aanbevelingen waarover werd gedebatteerd tijdens
een speciale vergadering van de kommissie samen met de deelnemers
van de 16e landbouwtopkaderkursus.
Geheel in de stijl van deze kursus
vormde een lange bestuurlijke verga
dering de afsluiting van deze kursus,
op woensdag 5 april jl. Het was ook
een van de aanbevelingen, opgesteld
door de kursisten, die door de kom
missie met warme belangstelling was
gelezen bij de toelichtingen op de
agendapunten. "Het sluit uitstekend
aan bij de plannen die de Kommissie
zelf heeft", betoogde sekretaris J.
Akkermans. Hij kon daarbij gelijk
aankondigen dat zojuist een onder
zoek was gestart naar de wensen en
mogelijkheden voor kursuswerk, ka
dervorming en training in Zeeland.
Dit onderzoek, waartoe opdracht is
gegeven aan een deskundige, wordt
gedaan samen met Volkshogeschool
Zeeland.
De vergaderdag in hotel Terminus te
Goes leverde meer werk op voor de
kommissie. Zo zal zij zich ook, in
opdracht van de vergadering, wen
den tot de Stichting Public Relations
Land- en Tuinbouw in Den Haag
met de vraag nog eens duidelijk te
maken (b.v. via de landbouwpers)
wat deze stichting doet en kan doen
voor de nodige public relations in
deze regio. De beeldvorming bij het
publiek via de media over agrarisch
Nederland en haar produkten plus
produktiewijzen vervulden diverse
deelnemers met zorg. De toezegging
van de kommissie ging wel minder
ver dan het ingediend voorstel.
Daarin was sprake van een kompleet
eigen PR Buro Zuidwest Nederland.
"Te duur en te ingewikkeld" oor
deelde de vergadering. Dan kun je
meer inspanning en eventueel meer
financiën beschikbaar stellen voor
verbetering van wat er op dit gebied
al is en wordt gedaan.
Een negental agendapunten, voor
zien van schriftelijke uitwerking en
toelichting werden kundig door J.
Bearda, kommissievoorzitter, door
de besprekingen geloodst. Unaniem
was de vergadering van mening dat
de landbouwbelangenbehartiging in
één belangenorganisatie moet wor
den ondergebracht. De verzuiling
verzwakt en een goede vertegen
woordiging van het gezamenlijk be
lang wordt steeds noodzakelijker.
Vanuit de kommissie ondersteunde
CBTB-vertegenwoordiger Jos de
Regt met veel verve de noodzaak
hiertoe - inklusief de noodzaak van
een geleidelijke aanpak. Een
federatie-struktuur leek hem een
doelstelling. Dat geeft alle ruimte
voor behoud van bepaalde identi-
teitsgekleurde eigenheden vaak op
regionaal nivo.
Minder tot geen bijval was er voor
het voorstel om het NAJK een eigen
plaats te geven met stemrecht in o.a.
het Landbouwschap. "Nooit
doen", bezworen ZAJK-
medewerker Jacques Roumen en di
verse anderen. Laat de jongerenor
ganisatie juist door de onafhankelij
ke positie de horzelfunktie behou
den en bouw niet een vierde belange
norganisatie in, zoals dit voorstel
suggereert. De Kommissie was het
12
erover eens dat er betere wegen zijn
én noodzakelijk zijn om ervoor te
zorgen dat jonge agrariërs worden
gehoord en aanwezig zijn. "Bij
voorbeeld een kursus topkadervor
ming - en daarvan nog meer" was de
reaktie van ondermeer kommissielid
Piet Mol.
Andere onderwerpen van de goed
gevulde vergaderagenda hadden
weer andere verbindingen met de
landbouwpraktijk van alle dag.
Deze "marathonvergadering" funk-
tioneerde uitstekend als kursus-
afsluiting. "Veel levendiger en kon-
kreter dan de vroeger gebruikelijk
nogal taaie werkdag over werkstuk
ken, vaak gewijd aan abstrakte on
derwerpen", was de mening van
kursusleider Nico Peterse. En een ui
termate leerzame ervaring; vergader
maar eens een dag over konkrete be
leidsvoorstellen en besluiten die
daartoe nodig zijn. Je loopt er dan
vanzelf wel tegenaan wat er gebeurt
als jouw mening over echt dé oplos
sing helemaal niet wordt gedeeld of
goed beargumenteerd onderuit
wordt gehaald. Erg toch? Helemaal
niet - het leert wat samenwerken en
samen besturen betekent en het leidt
tot genuanceerd nadenken.
De Landbouwtop-kaderkursus
1989, de 16e in successie, is hiermee
achter de rug. Drie weken lang heeft
een groep van 16 jonge agrariërs zich
zoek. In kleine groepjes van hooguit
3 personen hebben de kursisten een
dag rondgekeken op een bedrijf in
Zeeuws-Vlaanderen. Niet omwille
van een soort bedrijfsekonomische
analyse, maar om je in de rol van
aankomend bestuurder eens in te le
ven in het komplete beeld van een
bedrijfsvoering met z'n specifieke
achtergronden, problemen en moge
lijkheden op een ander erf. Boeiend
om twee redenen - op de eerste
plaats vanwege de grote openheid en
gastvrijheid van de bezochte bedrij
ven en op de tweede plaats vanwege
de interessante en heel konkrete
gespreksonderwerpen die bij analyse
en evaluatie daaruit voortkwamen.
Kijken in de keuken van een ander -
daarmee ontdek je wat het betekent
om dan ook te willen opkomen voor
de belangen van een ander. Eigen
belang wordt gezamenlijk belang.
En de bestuurder-
Enige deelnemers aan de Topkaderkursus op een oriënterend bezoek bij een bedrijf
Twee voorstellen speelden in op de
dringende behoefte aan kwaliteits
verbetering en bewaking daarvan.
Gealarmeerd door negatieve berich
ten in de pers pleitte men zowel voor
konsumptievriendelijke kwaliteits-
aandoidingen bij aardappelen, als-
wel voor vergaande maatregelen om
de kwaliteit van uien te verzekeren;
afdwingbare maatregelen; óók ten
tijde van grote vraag en schaars aan
bod. Beide voorstellen waren goed
voor redelijke instemming en het ad
vies om in de vaktechnische diskus-
sies elders ideeën in te brengen.
Eveneens aktueel was de konklusie
n.a.v. een voorstel over kunstmest-
quotering, dat heel het terrein van de
kunstmest wellicht thuishoort onder
de mestwetgeving. En, het kon niet
missen zo kort na aktie en de
monstratie, dat een voorstel over de
noodzaak van bedrijfsvergroting
leidde tot heftige diskussies over
marktgericht prijsbeleid en de situa
tie voor de akkerbouwer nu. Het
verleide kommissielid en ZLM-
medewerker T. Elzinga tot een kort
kollege over de noodzaak tot pro-
duktvernieuwihg als alternatief én
over veranderingen inzake grondpo-
litiek.
in de Volkshogeschool Zeeland be
zig gehouden met tal van onderwer
pen. Telkens gericht op drie doelstel
lingen:
- verbreding van algemene ontwik
keling;
- verdieping van kennis over land
bouwbeleid en politiek;
- ontwikkeling van sociale, m.n.
bestuurlijke vaardigheden.
Dat 'Volkshogeschool Zeeland' deze
kursus begeleidde klinkt nieuw,
maar dat is het niet. Volkshoge
school Zeeland is als nieuwe organi
satie voortgekomen uit de fusie tus
sen de vormingscentra Hedenesse en
Van Eeghenhuis. Uiteraard met me
deneming van het inhoudelijke
werk. En de al 25 jaar bestaande tra
ditie van de landbouwtopkaderkur
sus in Hedenesse is daarvan voor het
agrarisch werk een belangrijk on
derdeel.
Een heel programma evalueren hier
heeft weinig zin - een paar hoogte
punten noemen wel. Zo'n hoogte
punt was zeker een nieuw opgeno
men onderdeel n.l. een bedrijfsbe
belangenbehartiger moet daarvoor
toch feeling en aandacht ont
wikkelen.
Meer dan voorgaande jaren ook is er
gewerkt aan het patroon van sociale
vaardigheden onder leiding van kur
susleider Mark Claus. Als nuchtere
boerenjongens eenmaal de drempel
over zijn van "zo'n halfzacht onder
werp als relatie-vaardigheden blijkt
het een spannend en intensief werk-
onderwerp te worden. Dat je kunt
leren en werken aan zoiets als erken
ning, door goed te luisteren naar een
mening (én datgene wat niet gezegd
wordt); of aan het geven/krijgen
van kritiek, het onder woorden
brengen van wat je nu echt bedoelt -
dat alles wordt een hele ontdekking.
En wanneer dit blijkt te helpen in
een vergadering of bij een onderhan
deling, dat het je bewust en weer
baar maakt, maakt het nog dubbel
spannend en bruikbaar. Opvallend
dit jaar was ook de vraag naar trai
ning in dit soort vaardigheden - voor
velen was het de prioriteit bij ver
wachting en beeld, dat ze van tevo
ren hadden: je leert vooral ver
gaderen!
Dat dit de enige doelstelling zou zijn
van de Landbouwtopkaderkursus is
helaas een onderschatting. Het is
duidelijk dat in de organisaties en
koöperaties meer gebeurt dan alleen
maar vergaderen. En als er dan toch
vergaderd wordt moet het ook nog
ergens over gaan. Kennis en inzicht
over beleid en ontwikkeling, zicht op
de problemen van de landbouw als
geheel, kreativiteit in het zoeken
naar wegen en voortgang zijn dan
zeker zo belangrijk, zo niet belang
rijker. De naam van de kursus geeft
het al aan en het is reeds eerder en
vaker betoogd: De top-kaderkursus
wil bijeenbrengen de resultaten, er
varingen, eerder opgedane kennis en
vaardigheid. Dat in samenhang
brengen en verdiepen en wel ten
dienste van de opbouw van een
bestuurlijk toegerust kader. Wellicht
was er daarom ook zo'n kommissie-
brede belangstelling voor het verga-
dervoorstel aan het begin van dit ar
tikel. Kommissie en kursusleiding
hadden al eerder gekonstateerd, dat
er een schakel ontbreekt. De schakel
van datgene wat er aan de top
kaderkursus vooraf moet gaan. Be
ginnende bestuurlijke ervaring, bre
de belangstelling, enige gewenning
aan beleidsdiskussies, inzicht in het
algemeen belang. Dat werd, gemid
deld genomen, te veel gemist in deze
kursus.
Dat maakt overigens de uitdaging
om te werken aan een zekere aan
bodverbreding alleen maar groter,
beoordeelde J. Bearda voor de Kom
missie. Als we willen dat de top
kaderkursus zijn naam en plaats
blijft houden zullen we iets moeten
doen aan de toeleiding naar die kur
sus en wellicht ook aan meer duide
lijkheid vooraf over toelatingskrite-
ria en selektie. En nog meer aan Pu
blic Relations, vond de vergadering.
Het blijft toch vreemd dat zovelen
het bestaan en daarmee de betekenis
van deze kursus niet of nauwelijks
kennen, meenden verschillende kur
sisten.
Ze onderstreepten het belang dat ze
hechtten aan dit soort kursussen en
trainingen door unaniem reeds nu in
te schrijven, voor een korte vervolg-
kursus in december '89.
Een goed teken vond de voorzitter.
Hij stelde tevens dat in de eerstvol
gende kommissievergadering de
planning voor de komende kursus al
aan de orde komt. De vragen rond
werving en selekteren beloofde hij
daar weer onder de aandacht te
brengen.
Aan het eind van de dag kon tenslot
te voorzitter J. Bearda met een vol
daan gevoel de oorkonde als bewijs
van deelname aan de topkaderkur
sus 1989 uitreiken aan de 14 aanwe
zige deelnemers.
De volgende personen kwamen
daarvoor in aanmerking: L.B. Bie-
mond, Stellendam; S.J. Capelle,
Nieuwerkerk; E. Dekker, Hoofd
plaat; P. Dieleman, Hoek; P. den
Engelse, Klundert; J. den Hamer,
Axel; J. Luteijn, Breskens; J. de
Kraker, Zaamslag; J. Noteboom,
Klundert; M. van Oorschot, Tholen;
S. Perdaems, Dinteloord; W. Vinke,
Axel; J. Vos, Vlissingen; W.J. v.d.
Weele, Scharendijke.
Voor A. Hoekstra uit Middelharnis
en A. v.d. Zande uit Colijnsplaat,
die verhinderd waren, volgt nog een
bespreking en een uitreiking op een
volgende kommissievergadering.
Met een kort informeel samenzijn
rond de bar werd deze 16e Topka
derkursus en de vergadering defini
tief gesloten.
N.M.P. Peterse,
kursusleider Topkaderkursus
Volkshogeschool Zeeland
Vrijdag 21 april 1989
