Stilte na en voor de storm
KNLC komt met
sectorvisie akkerbouw
vanuit de Z.L.M. gezien
zuidelijke landbouw maatschappij
Sectorplan
Wil en weg
land- en
tuinbouwblad
Elk jaar houdt de schaapskooi te Heinkenszand in de lammertijd drie maal een weekend open dagen, afge
lopen zaterdag en zondag was dat dit jaar voor de laatste keer. Per weekend komen dan zo'n 800 tot 1000
bezoekers naar de schaapskooi, vertelt schaapsherder D. Imandse (rechts op de foto): 'De mensen komen
van steeds verder weg, ze komen speciaal uit Rotterdam of Brabant om onze open dagen te bezoeken
Tijdens de open dagen worden de kinderen getrakteerd op beschuit met muisjes. De kudde bestaat uit 220
volwassen dieren - kruising tussen Kempisch heideschaap en Vlaams schaap - en (dit jaar) 153 lammeren.
Het laatste lam is afgelopen dinsdag geboren. Vanwege de vroege Pasen houdt de schaapskooi ook op
tweede Paasdag nog een open dag.
Voor Pinksteren moet er duidelijkheid zijn over de eisen
van de akkerbouwers, met name over de eis om de boe-
renprijs op nul te houden. Indien deze duidelijkheid er
niet is zal het KNLC (Koninklijk Nederlands Landbouw-
Comité) zich beraden of dit leidt tot nieuwe acties. Dit
heeft het bestuur van het KNLC besloten op een extra
vergadering.
Wanneer de eisen van de akkerbouwers ingewilligd zijn,
biedt dit volgens het KNLC slechts op korte termijn soe
laas. Er is onvoldoende perspectief voor de middellange
en lange termijn.
Het KNLC zal daarom binnen enkele maanden met een
sectorvisie op de akkerbouw komen. Hierin zal het hui
dige meer marktgerichte beleid op zijn merites worden
beoordeeld en bekeken worden welke mogelijkheden er
zijn om de akkerbouw ook voor de toekomst perspectief
te bieden.
Telegram
Het KNLC heeft afgelopen vrijdag een telegram naar
premier Lubbers gestuurd met het indringend verzoek
die dag een duidelijk kabinetsstandpunt naar buiten te
brengen over de kamerbreed gesteunde motie Blauw. In
deze motie wordt de minister van landbouw verzocht er
voor te zorgen dat er in dit oogstjaar geen reële prijsver
laging voor de akkerbouw plaatsvindt. Is dit in Brussel
niet haalbaar, dan verwacht het KNLC aanvullende
maatregelen om de inkomens van de akkerbouwers op
peil te houden, zo staat in het telegram.
De directe aanleiding voor de akkerbouwacties van
de laatste weken werd gevormd door de (zoveelste)
Brusselse prijsverlagingsvoornemens. De aangekon
digde Haagse milieudictaten m.b.t. gewasbescher
ming en bemesting deden daarenboven de emmer van
het boerenincasseringsvermogen nog extra overlopen.
Het binnen het landelijk CLO-organisatieverband zeer
moeizaam tot stand gekomen eisenpakket, dat ten
grondslag lag aan de 1-maart demonstraties in Den
Haag, heeft dan ook enkel en alleen betrekking op het
afweren en/of tijdelijk stopzetten van verdere ongenu
anceerde aanvallen op de Nederlandse akkerbouwsec
tor. De tot nu toe gevoerde acties, zowel als de gestel
de (in wezen zeer magere) eisen, richten zich derhalve
slechts op de 'ultra-korte-termijn' problemen. We zijn
bezig met een poging tot brandblussen en symptoom
bestrijding. Daar is verhoudingsgewijs erg veel energie
voor nodig. Op dit moment zijn nog slechts enkele
vuurhaarden geblust en zijn de meeste symptomen
nog niet afdoende bestreden (zie artikel Oggel vorige
week en zie verslag extra HB-vergadering van jl. zater
dag op pag. 5).
De oorzaak van de actiebereidheid en grimmige stem
ming van de Nederlandse akkerbouwers zit uiteraard
veel dieper. Fundamenteel daarbij is in feite de nood
kreet tot de samenleving en politiek: 'Heeft de akker
bouw in Nederland nog bestaansrecht?' Die vraag wil
len de huidige nog resterende 10.000 Nederlandse
hoofdberoepsakkerbouwers binnen de kortste keren
beantwoord hebben (akkerbouwers die in 4 jaar tijd
geconfronteerd zijn geworden met 25% prijsdaling en
méér dan 100% inkomensdaling). Over die bestaans-
rechtvraag zullen parlement en regering in Den Haag
zich ons inziens dit jaar nog duidelijk en in klare taal uit
dienen te spreken.
Of die uitspraak volledig positief zal (kunnen) zijn valt
vooralsnog niet te overzien en is dientengevolge voor
lopig nog te betwijfelen. Dat ontneemt echter de geor
ganiseerde landbouw niet de verantwoordelijkheid èn
de plicht om een duidelijk wensenpakket op tafel te
leggen. Een wensenpakket wat het mogelijk moet en
kan maken om de potentieel levensvatbare Nederland
se akkerbouwbedrijven (dat is 70 a 80% van het to
taal) door de moeilijke crisisjaren heen te helpen. Waar
het immers - hoe dan ook - in feite en in de kern om
gaat is 'meer tijd' en 'meer adem' voor 7 toekomstige
blijvers van de huidige 10 in plaats van slechts 2 van
de 10 (volgens de keiharde crisisstrategie van Braks).
De Nederlandse politiek zal het nationale belang moe
ten beoordelen en wegen van 8 miljard jaarlijkse
produktiebijdrage en 40.000 arbeidsplaatsen van
en in de Nederlandse akkerbouwagribusiness. Ook de
waardebepaling van een al dan niet verpauperd platte
land zal bij die weging betrokken moeten worden. En
die beoordeling en afweging zullen per saldo politieke
consequenties en besluitvorming tot gevolg moeten
hebben.
Het KNLC-bestuur heeft jl. vrijdagavond (in aanwezig
heid van 80 diepbezorgde en gegriefde akkerbou
wers uit alle delen van het land) besloten om binnen
enkele maanden met een 'sectorplan voor de akker
bouw' te komen (zie persbericht elders op deze pagi
na). De ZLM onderschrijft dit initiatief volledig en van
harte. We gaan er overigens dan wel onverkort en on
omwonden van uit dat met 'sectorplan' bedoeld wordt
een 'overlevingsplan akkerbouw' Dat laatste als
doelstelling kiezend komen we dan vanuit de ZLM tot
de volgende overwegingen en conclusies, en stellen
we per consequentie vast:
- Dat met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid
door de EG voorlopig géén fundamentele landbouwbe-
leidswijzigingen doorgevoerd zullen worden.
- Er dientengevolge op de kortst mogelijke termijn na
tionaal steun en hulp geboden moet worden ter wille
van de overleving van de Nederlandse akkerbouw.
- Dat die nationale hulp - gezien de realiteit van de hui
dige slechte omstandigheden - niet slechts gericht kan
zijn op verbetering van de structurele omstandigheden
en concurrentiepositie op langere termijn (o.a. akker-
bouwactieplan), maar dat directe financiële steun ook
geboden zal moeten worden voor de korte termijn. En
wel in de vorm van een per jaar vast te stellen inko
menscompensatie middels hectaretoeslag en/of BTW-
forfaitverhoging en/of lastenverlichting.
- Dat die directe inkomenscompensatie substantieel
zal dienen te zijn. Over de laatste jaren komen de gro
tere LEI-normbedrijven ƒ700,— a ƒ1000,— per hecta
re te kort om een (CAO) arbeidsinkomen te kunnen be
halen. Het gaat hierbij dus om honderden miljoenen op
jaarbasis.
- De bedoelde inkomenscompensatie zal 'globaal' voor
de sector, per jaar (achteraf) in een bedrag per hectare
vastgesteld dienen te worden. Dat bedrag zal gerela
teerd moeten zijn aan het CAO-arbeidsinkomen. En als
referentie zullen de LEI-normen, de LEI-calculaties als
mede een LEI-normbedrijf gehanteerd moeten worden.
Dus: géén specifieke inkomenstoeslag voor sommi
gen, doch globale compensatie voor allen. Zodanig dat
iedere individuele akkerbouwer verantwoordelijk blijft
voor het eigen ondernemingsrisico en de eigen onder
nemingskansen.
- En tenslotte: dat een dergelijk nationaal akkerbouw-
overlevingsplan van kracht moet blijven zolang het hui
dige Brusselse beleid niet fundamenteel gewijzigd
wordt; dan wel zolang de concurrentiepositie van de
Nederlandse akkerbouwsector niet daadwerkelijk ver
sterkt is kunnen worden.
Een dergelijke invulling van een sectorplan is - hoor ik
u denken - een onmogelijke politieke eis? Dat kan mo
menteel zo zijn of zo lijken, doch de realiteit gebiedt
ons om een en ander klaar en duidelijk op tafel te leg
gen. De sector wil weten waar ze aan toe is. Als de po
litieke wil gemobiliseerd kan worden om het bestaans
recht van de Nederlandse akkerbouw te onderschrij
ven, zal ook de politieke weg daarvoor opengesteld
kunnen worden. We hebben daartoe - dat is buiten
twijfel - de volgende maanden en dit jaar nog een lang
en moeilijk pad te gaan. We zullen dat moeten doen
met behulp van het 'driespan': overleg, politieke druk
en actievoeren.
Voor nu wens ik u - in het stiltegebied na en voor de
storm - de rust vóór en de rust vèn een goede Pasen
toe.
van der Maas
