Trekkracht voor Kenya: uitstraling en samenwerking
13e eeuws kasteel
boerderij nog steeds
in takt
Groene School te Kapelle
hield sponsorloop voor
NOVIB
Elke inspanning op het gebied van ontwikkelingssamenwerking ver
oorzaakt neveneffekten. Soms zijn deze te voorzien, soms wordt je
er mee gekonfronteerd als het projekt eenmaal op gang is. Soms zijn
ze positief, maar vaak zijn ze onbedoeld en negatief. Het projekt
Trekkracht voor Kenya heeft in ieder geval verschillende positieve
uitstralingseffekten gehad die het vermelden waard zijn, zowel in Ke
nya als in ons eigen land. Samenwerking en uitwisseling van kennis
en ervaring met andere organisaties zijn hierbij van groot belang ge
bleken.
Demonstratie ploegen met ezels in gareeltuigen
Kenya: veelheid van organisaties
In een land als Kenya, dat bij veel
westerse landen een zekere populari
teit geniet, zijn naar schatting al snel
enkele honderden, meest kleinschali
ge, partikuliere hulp- of ontwikke
lingsorganisaties aktief. Daarnaast
zijn er ook (grootschalige) projekten
waarbij de Kenyaanse overheid
gesteund wordt door overheden van
rijke landen of internationale orga
nisaties als de FAO en de We
reldbank.
Vanzelfsprekend heeft deze versnip
pering belangrijke nadelen. De Ke
nyaanse overheid wordt gekonfron
teerd met een groot aantal organisa
ties met stuk voor stuk eigen ideeën,
invalshoeken en doelstellingen. Pro
beer daar maar eens kontrole op te
krijgen. Nog lastiger is het om alle
initiatieven van deze organisaties in
te passen in een door Kenya zelf na
gestreefd ontwikkelingsplan. Door
een gebrek aan koördinatie en on
derlinge afspraken wordt er vaak
aardig langs elkaar heen gewerkt.
Beschikbare middelen en mens
kracht worden hierbij niet altijd
even efficiënt ingezet.
Toch zijn hef niet louter nadelen die
aan deze veelheid van organisaties
kleven. Organisaties kunnen eikaars
inspanningen versterken doordat be
oogde doelstellingen veel met elkaar
overeenstemmen. Zo heeft Trek
kracht voor Kenya met het beschik
bare geld relatief veel resultaat op
kunnen leveren juist door de aanwe-
Vrijdag 24 maart 1989
zigheid van een veelheid aan organi
saties die met elkaar in alle regio's
van het land een netwerk van
landbouw- en voorlichtingsprojek-
ten hebben opgezet.
Op de eerste plaats sloot Trekkracht
voor Kenya van het begin af nauw
aan bij het trekdierenprojekt van de
Universiteit van Nairobi. De koördi-
nator van dit projekt (Luurt Oud
man) en het netwerk van relaties zijn
voor Trekkracht voor Kenya van
doorslaggevend belang. Anderzijds
heeft Trekkracht voor Kenya er toe
bijgedragen dat de aan de Universi
teit ontwikkelde kennis en de verbe
terde aanpassingsmethode van trek
dieren in de praktijk geïntroduceerd
is. De aan de Universiteit opgeleide
tuigenmakers kregen door Trek
kracht voor Kenya een reële kans om
waar ook in Kenya een tuigenmake-
rij op te zetten.
Trekkracht voor Kenya ondersteunt
nu zo'n 10 tuigenmakers. Zonder
uitzondering zijn ze aktief in projek
ten die door andere organisaties zijn
opgezet. Door de impuls van Trek
kracht voor Kenya hebben verschil
lende landbouw en voorlichtingspro-
jekten een speciaal projektonderdeel
rond dierlijke trekkracht opgeno
men met een tuigenmaker als mid
delpunt.
In een geval zat de basis van een hul
porganisatie waarmee nu wordt sa
mengewerkt wel erg dichtbij. We
doelen hiermee op de stichting voor
hulp aan het platteland van South
Niansa en Kisii die vanuit Goes
werkt. Vier Kenyanen uit hun werk
gebied (dat nabij het Victoriameer
ligt) hebben met steun van Trek
kracht voor Kenya een tuigenma-
kerskursus in Nairobi gevolgd. In
middels hebben deze tuigenmakers
in hun eigen streek weer enkele in-
strukteurs opgeleid die ook weer met
steun van Trekkracht voor Kenya in-
strukties en demonstraties verzorgen
bij boeren in de omgeving. Gewa
pend met een fiets en een ruggespuit
spelen ze tevens een rol in de dierver
zorging. Dat dit geen overbodige
luxe is bleek enige maanden geleden
toen plotseling een ziekte onder het
vee in korte tijd veel slachtoffers
eiste. Vanzelfsprekend betekende
deze veesterfte een serieuze slag voor
een aantal boeren en het projekt,
maar het voorlichtingsnetwerk en de
opgebouwde kennis zijn niet verlo
ren gegaan. Men is nu weer op de
weg terug.
Ook in andere gevallen leveren in
Kenya werkende hulporganisaties
faciliteiten en steun om het werk van
tuigenmakers mogelijk te maken.
Boeren die participeren in hun pro
jekten worden weder meer door sub
sidies gestimuleerd de nieuwe gareel-
tuigen te kopen. In sommige geval
len plaatsen dergelijke organisaties
zelf een order bij een van de tuigen
makers of ze hebben er een in dienst
genomen.
Kennis eksporteren
Grotere organisaties zijn vaak ook
in andere Afrikaanse landen aktief.
De in Kenya ontwikkelde kennis
over de aanspanning van trekdieren
wordt via die kanalen over de gren
zen geëksporteerd. Vanuit Tanzania
en Zambia zenden deze organisaties
al mensen om in Nairobi een tuigen-
makerskursus te volgen. In enkele
gevallen heeft ook het Trekkracht
voor Kenya-sekretariaat in Goes een
rol kunnen spelen in het doorgeven
van in Kenya ontwikkelde kennis.
Zo ontvingen wij afgelopen maand
een brief van een Nederlandse ont
wikkelingswerker uit Senegal met
het verzoek om dokumentatie en
werktekeningen. De opzet is om de
daar aanwezige ezels en paarden in
te zetten voor geïrregeerde rijst- en
maisbouw. Het Kenyaanse gareel-
tuig kan dit mogelijk maken.
Met het beëindigen van het projekt
Trekkracht voor Kenya komt deze
funktie als 'doorgeefluik' in het ge
ding, juist nu de belangstelling hier
voor onder ontwikkelingswerkers
begint toe te nemen. Het lijkt er ech
ter op dat de nieuw opgerichte stich
ting Het Werkend Trekpaard deze
taak over kan nemen. (Ik vertel u
geen nieuws als ik zeg dat de lijntjes
tussen Trekkracht voor Kenya en het
Werkend Trekpaard kort zijn).
Deventer
Ook in ons land hebben opgebouw
de kennis en kontakten al vruchten
afgeworpen. De hogere agrarische
school in Deventer, die een aparte
studierichting heeft voor de tropen,
heeft er al zijn voordeel mee kunnen
doen. Jan Huls (student tropische
landbouwtechniek in Wageningen),
die met steun van Trekkracht voor
Kenya zijn stage liep in Kenya speel
de als instrukteur een hoofdrol in
een eerste dierlijke trekkrachtkursus
die HAS in Deventer organiseerde.
Dat geldt ook voor Willem Haverink
uit Dalfsen die op verzoek van Trek
kracht voor Kenya ervaring heeft
opgedaan met het ploegen met ezels.
De eerste ploegervaring deed hij op
tijdens de ZLM-manifestatie vorig
jaar. Inmiddels kan hij een aardige
rechte voor trekken.
Beide heren zullen ook dit jaar weer
als instrukteurs meewerken aan een
nieuwe kursus, die nu niet één maar
zes weken omvat. Studenten uit ont
wikkelingslanden leren dit jaar niet
alleen het maken van tuig, maar
gaan ook veel meer op in de inpas
sing van trekeieren in bestaande
landbouwsystemen en management
van dierlijke trekkrachtprojekten.
Over enkele jaren wil de HAS het
dan ontwikkelde en door ervaring
verbeterde kursusmodel 'eksporte
ren' naar Afrika. Want waarom
mensen uit Afrika naar Nederland
halen als het daar ook georganiseerd
kan worden?
Vooruitlopend hierop wordt dit jaar
nog een workshop voor beleidma
kers uit verschillende ontwikke
lingslanden georganiseerd.
Werkend Trekpaard
Zo komt van het een het ander.
De stichting Het Werkend Trek
paard biedt dit voorjaar al de moge
lijkheid voor studenten uit Deventer
en Wageningen om in de praktijk er
varing op te doen met trekdieren.
Een kleine groep Zeeuwse trek
paardhouders, die hun paarden nog
steeds inzetten in het bedrijf, is van
harte bereid gevonden als stage
plaatsen dienst te doen. De eerste
stagiaire begint in de paasvakantie.
Het trekpaard, dat met zijn histori
sche betekenis voor de Zeeuwse
landbouw het konkrete aankno
pingspunt vormde bij het opzetten
van een ontwikkelingsprojekt van de
gezamelijke landbouworganisaties
staat nu weer voor een andere kar.
Aan de lading is niet zo veel ver
anderd.
Ad Phernambucq
Dit jaar is er tot op heden ruim 3000
gulden binnengekomen op de aktie-
rekening. Van een aantal afdelingen
en kringen zijn bedragen ontvangen,
van een aantal andere nog niet. Het
ZLM-hoofdbestuur heeft haar afde
lingen voorgesteld jaarlijks een gul
den per lid te doneren.
3
de grote binnenplaats
Diep verscholen in het bos even
buiten de dorpskern van het
plaatsje Nuth in Limburg, ligt de
historische kasteel-boerderij
Reymersbeek uit 1356. Uw foto
graaf nam er afgelopen zomer
een kijkje en trof daar boer Jean
Lemans en zijn broer Leo die sa
men met vrouw en kinderen nog
werken op deze zeer oude boer
derij die overigens prima onder
houden is.
In 1958 hebben deze twee broers
de leiding van de boerderij over
genomen van hun vader. De
boerderij is van het gemengd ty
pe en dagelijks wordt de melktank
geleegd. Een deel van het kasteel
is thans een bezinnings-oord. Het
komplex ligt op een beschermd
gebied. De boerderij is wel te be
zoeken maar niet te bezichtigen.
Wie rondwandelt over de binnen
plaats van de boerderij waant
zich vele eeuwen terug. Het is er
stil en rustig alsof de klok heeft
stilgestaan.
Het idee om als Groene School
een sponsorloop voor NOVIB te
houden was tijdens de les maat
schappijleer ontstaan. Meisjes en
jongens in Bangladesh en Tanza
nia die zo ontzettend weinig heb
ben en kinderen in ons land die
zoveel mogelijkheden hebben.
'Studeren is de sleutel voor de
toekomst', dat was wel duidelijk
geworden. Om 30 kinderen een
jaar lang onderwijs te laten ge
nieten, daarvoor is ƒ4.500,no
dig. Zo werd er gepraat, gere
kend en gewerkt. Sponsors
moesten gevonden worden voor
de sponsorloop van de Groene
School!
Proberen om met z'n allen 30
kinderen een jaar onderwijs te
geven. Dat zou fantastisch zijn.
Er waren meisjes en jongens die
werkelijk de dorpen afstroopten
voor dit goede doel. Toen kwam
de 17e maart, het was de dag van
de Grote Groene Schoolavond
die werd vooraf gegaan door de
sponsorloop om 12.00 uur.
Burgemeester Van Bommel van
Kapelle loste het startschot en
leerlingen en leraren begonnen
aan hun 'uur van de waarheid'.
Zo liep ook de direkteur van de
Groene School, de heer L. Bur
ger zijn rondjes, 7 kilometer in
totaal. Kim Reynierse, de beken
de Zeeuwse atleet uit Middel
burg, fungeerde als 'haas'. Ieder
een werd natuurlijk gedubbeld,
maar dat was te verwachten.
Toen kwam de uitslag van het to
taalbedrag. Mevrouw Boertien
en mevrouw en meneer Van
Bommel waren te gast op het
feest in de Groene School. De
heer Burger overhandigde me
vrouw Boertien de cheque met
het opschrift ƒ9.500,Gewel
dig! Meer dan 60 meisjes en jon
gens kunnen 1 jaar lang onder
wijs krijgen in de Derde Wereld.
Jongens en meisjes, jullie hebben
laten zien, dat je ook iets over
hebt voor anderen die het zo veel
beroerder hebben dan wij zelf.
Namens NOVIB, bedankt!
Johan Kouwer
