Jaarvergadering zaadteeltstudieclub
'Eiland Tholen' in teken van
tropische zaadteelt
Door zachte weer grotere verkoop konserverengroenten
"Nationale Milieu Pest
Radijs van hier nog een echte voorjaarsbode
99
BRABANTS FRUITMIX. Het
N.M.P. Het nationaal milieuplan.
Voor de land- en tuinbouw, gezien
de huidige uitleg daarvan, beter te
vertalen in nationaal milieupest. Een
ziekte waarvan in de middeleeuwen
velen het slachtoffer werden. We
derom zullen door de nu gevoerde
hetze op milieugebied door onver
antwoorde politici, velen binnen de
land- en tuinbouw, het slachtoffer
dreigen te worden, vooral op ekono-
misch en sociaal terrein.
Het is niet moeilijk vast te stellen
waar de eerste grote milieuschanda
len zich hebben voor gedaan. Na
tuurlijk op de stortplaatsen waar ons
welvaartsvuil gestort diende te wor
den, om aan het oog onttrokken te
worden. En wie was verantwoorde
lijk voor die stortplaatsen? Juist ja
diezelfde onverantwoordelijke poli
tici, die nu zo hoog van de toren bla
zen en het beschuldigende vingertje
heffen en wijzen naar een kwetsbare
minderheidsgroep, die politiek ge
zien voor hun niet belangrijk zijn,
dus de land- en tuinbouw. Het is
juist die groep politici, die de gehele
milieu problematiek verzieken, om
dat zij alleen maar ten eigen bate in
de politiek zitten, zij niet geschikt
zijn, met oogkleppen op lopen en
boter op hun hoofd hebben. Zulke
politici hoef je niet serieus te nemen,
dat loont echt de moeite niet. Zij
kunnen het je wel knap lastig ma
ken. Ons enige antwoord hierop
dient te zijn, gezamenlijk in de aan
val, dat is altijd de beste verdedi
ging. De land- en tuinbouw is heus
wel in staat z'n eigen zaakjes te rege
len, tot ieders tevredenheid. Land
en tuinbouw zelf hebben het groot
ste belang bij een schoon milieu. De
geschetste politiek wil echter ons de
praam op de neus zetten, zonder re
kening te houden met de gevolgen
daarvan. Je krijgt het daardoor
knap benauwd en dat heeft toch
weer gevolgen, gevolgen van een ex
plosief karakter van de gehele land
en tuinbouw, en terecht.
Zolang dat Schiphol ongelimiteerd
kan uitbreiden, zolang de autostro
men ongelimiteerd mogen groeien en
zolang dat alle gemeenten alle zeilen
bijzetten om steeds meer en meer in-
dustriegronden te verkopen, zodat
de industrie ongelimiteerd kan blij
ven groeien, heeft het geen zin om
land- en tuinbouw de praam op de
neus te zetten. Wat denkt men te be
reiken?
Een beter milieu? Geen weldenkend
mens die dat gelooft. Zolang de wel
vaart moet blijven groeien, zal dat
ten koste gaan van het milieu, dat
staat als een paal boven water.
Trouwens wat let het de politiek om
van geheel Nederland een nationaal
park te maken? Eerst alle boeren en
tuinders uitkopen, hebben ze meteen
500.000 werklozen bij, missen ze 50
miljard deviezen en een hoop sja-
grijn. De gevolgen voor de ekono-
mie laten zich gemakkelijk raden.
Nederland een grote wildernis, ie
dereen minder dan een kwart van z'n
salaris, geen auto's meer, geen ver
vuiling meer, geen werk, geen uitke
ringen, niks meer. Terug naar af, ten
tijde van de Batavieren, gezellig
toch, die goede oude tijd.
Gelukkig hoor je tegenwoordig
steeds meer positievere geluiden over
het milieu wat betreft de land- en
tuinbouw. Beleidsmakers die met
realiteitszin te werk gaan en die heus
de gevolgen wel inzien van te drasti-
Het spruitenseizoen in WEST
BRABANT is zo goed als afgelopen
met op de valreep nog iets betere
prijzen. Deze prijsverhoging kan het
hele seizoen niet goedmaken. Voor
de spruitentelers is seizoen
1988-1989 verliesgevend geweest met
erg lage prijzen. Er mag vanuit ge
gaan worden dat de zachte winter
hiervan de oorzaak is doordat de
konsument zware winterse kost niet
zag zitten. Het spruitenareaal was
dit jaar zelfs wat teruggelopen.
Van de meeste koolsoorten valt het
zelfde te zeggen. Lage prijzen door
dat de afzet stroef verloopt. Tegen
over de wintergroenten staat sla en
dit produkt is duur. Nog nooit heeft
sla zo'n lange tijdsduur een zeer goe
de prijs opgebracht. Per krop wordt
nu nog 40 cent uitbetaald. Enkele
maanden geleden nog meer dan
ƒ1,De kostprijs van een krop sla
ligt al naargelang de stookkosten op
20 cent per krop.
Door het zachte weer is de verkoop
van blik- en potgroenten toegeno
men. Dit valt ook te zeggen van de
diepvriesprodukten. Bij steeds meer
gezinnen gaat het voedingspatroon
wat veranderen ten gunste van de
konserven. Wat vitamines en voe
dingswaarde aangaat worden de me
thodes van konseveren steeds beter
zodat alleen de faktor smaak bepa
lend is voor de aankoop van vers of
blik. Over smaak valt niet te twisten
maar als een tijdje sperziebonen en
erwten uit blik gegeten worden gaat
men eraan gewend raken. Voor de
huisvrouw of man is het in ieder ge
val arbeidsbesparend.
Enkele bedrijven zijn dit voorjaar de
boer opgegaan om kontrakten voor
de teelt van schorseneren onder te
brengen. Verschillende tuinders heb
ben een kontrakt voor 1 ha of iets
meer afgesloten. Vanuit de konser-
venindustrie is veel vraag naar
schorseneren. Als schorseneren fa
brieksmatig geschrapt worden is het
voor de konsument al een stuk aan
trekkelijker om schorseneren te
eten. De smaak is prima en echt Hol
lands. Voor de teelt van schorsene
ren worden wel speciale eisen aan de
grond gesteld. Storende lagen of
natte grond zijn niet geschikt. De
opbrengst ligt op gemiddeld 20 ton
per ha en de prijs ongeveer 40 cent
per kg. Een belangrijke onkosten
post zijn de rooikosten en deze be
dragen ƒ1500,/ha. Voor wat be
treft de onkruidbestrijding is deze te
vergelijken met suikerbieten. Sterk
bepalend voor de financiële op
brengst is het uitvalpercentage. Al
leen de lange mooi gevormde schor
seneren worden betaald.
Allerlei redenen kunnen er de oor
zaak van zijn dat een groot percenta
ge van de schorseneren bestaat uit
kwarren, die rechtstreeks op de af
valhoop belanden. Een teelt dus die
zich wat prijzen en kosten betreft
aantrekkelijk laat aanzien maar die
door de voorwaarden gemakkelijk
kan mislukken.
De radijs-oogst is in de kassen op
THOLEN in volle gang, met name
rond St. Annaland is dit in de loop
der jaren een belangrijk gewas ge
worden. Meer dan een kwart van de
totale radijsaanvoer van veiling
ZHZ in Barendrecht komt hier van
daan. Het jaarrond telen spreekt
hier de meeste telers niet zo aan, zo
dat het bij de meesten toch een voor
jaarsartikel blijft, al wordt er dan
ook wel meerdere keren gezaaid.
Hoewel er toch wel gezocht wordt
naar meer gemechaniseerde spoel-
methoden, wat dan het werk sterk
kan veraangenamen, blijft de oogst
van dit gewas zeer arbeidsintensief.
Het valt ook de laatste jaren niet al
tijd mee om goed gemotiveerde ko
pers hiervoor te verkrijgen. De sor
tering en de presentatie zijn van
groot belang. De uiterlijke kwaliteit
staat bij dit gewas wel eens teveel
voorop, zodat de meeste voorjaars
rassen hierop in de eerste plaats zijn
geselekteerd of gekweekt, want ook
hybriden doen hier hun intrede.
Doordat de handel tevens wat grove
radijs prefereert, komt toch nogal
eens wat voosheid voor bij de huidi
ge toprassen in het voorjaar, moge
lijk dat verdergaand kweekwerk dit
op kan lossen.
Na 1 of 2 keer radijs komt er toch
ook weer redelijk wat zaadteelt on
der glas. Bij een aantal telers heeft
het telen van hybride zaden wel de
belangstelling. Bij deze zaadteeltme-
thode moeten de bloemen meestal
handmatig bestoven worden met
stuifmeel van een andere ouderlijn
wat dan zeer arbeidsintensief is.
Echter de vraag naar dit soort zaden
zowel in de bloemen als groenteza
den werd steeds groter.
Het is zeker zaak als zaadteler onder
glas om hierop in te spelen en dit de
volle aandacht te geven, dan kan
hier best ook een goede boterham in
verdiend worden.
sche beperkingen voor land- en tuin
bouw. Zij weten maar al te goed dat
land- en tuinbouw nog steeds de mo
tor zijn van de Nederlandse ekono-
mie. Als die motor stopt, stopt alles
en zijn we werkelijk terug bij af en
dat is politiek gezien nooit te
verkopen.
Op de jaarvergadering van de
zaadteeltstudieclub "Eiland
Tholen" werden de aanwezigen
geïnformeerd over tropische
zaadteelt door ir. W. Harten. Hij
toonde zich bereid om de inlei
ding te verzorgen nadat bleek dat
ir. C. Hellingman van het I.A.C.
te Wageningen plotseling was
verhinderd. De heer Harten is
zelf veel werkzaam geweest in de
tropen, ook is hij veel betrokken
bij het geven van adviezen om de
plaatselijke zaaizaadvoorzienin
gen in de tropische landen te ver
beteren.
In de tropen wordt vooral gewerkt
aan de plattelandsontwikkelingen
omdat de landen in grote mate zelf-
voorziend moeten zijn of worden
voor rijstteelt als voedsel, maar ook
voor zaaizaad. Let men op de op
brengsten in de goed bevloeide en
gemechaniseerde gebieden, dan
Vrijdag 17 maart 1989
Ir. W. Harten
spreekt men over opbrengsten van 3
tot 4 ton per ha. In gebieden waar
nog met enkel handkracht wordt ge
werkt ligt dit nog veel lager, en dit
zijn juist de gebieden waar het voor
al de arme boeren zijn die moeten le
ven van 0,5 tot 1 ha. bedrijfsopper-
vlakte. Zo is in Suriname een enorm
projekt opgestart in de jaren '70, en
dit bedrijf was volledig in produktie
toen de begeleiding van de Westerse
wereld zich ging richten op nieuwe
projekten, maar na enkele jaren was
het bedrijf ten onder gegaan, en ging
men weer van voorafaan met hand
kracht werken. Zo staat daar een
verwerkingsfabriek met een kapaci-
teit van 200 ton per dag, waar nu
nog slechts mondjesmaat wordt aan
gevoerd.
De gemechaniseerde rijstteelt is een
schril kontrast met de zaaibedberei-
ding in onze streek; daar werkt men
met de natte grondbewerkingsme
thoden. Dit kan men vergelijken met
de grondverkruimelaar die hier
wordt gebruikt, maar daar werkt
men er mee als er nog een laagje wa
ter op het veld staat, dus men be
werkt er de modder die men gelijk
sleept, waardoor ook gelijk het te
velde staande onkruid wordt bestre
den. Struktuurproblemen schijnt
men er niet te kennen, al 25 jaar
wordt zo gewerkt, terwijl de grote en
gemechaniseerde irrigatiebedrijven
vooral in delta gebieden liggen, dus
zijn het ook gronden met een aan
zienlijk slibgehalte. Zaaien gebeurt
dan met een vliegtuig en men ge
bruikt dan voorgekiemd zaaizaad.
Uit voorgaande blijkt dus overdui
delijk dat er enorme verschillen zijn
wat betreft de methoden en opper
vlakten. Dit is per land zeer verschil
lend, omdat in het ene land de poli
tieke onlusten er de oorzaak van zijn
dat iedereen teelt naar eigen inzicht
en behoeften, terwijl dit in een buur
land juist zo is dat de overheid daar
de supervisie heeft over vooral zaai-
zaadbedrijven, waar ook o.a. certifi-
katie en keuring van zaaizaden.
Uit veronderstellingen van de FAO
hebben we in het jaar 2000 een we
reldbevolking van 6 miljard zielen,
en deze moeten allemaal eten. Dit
betekent dat de voedselproduktie op
wereldniveau moet verdubbelen, wat
tevens inhoudt dat de zaaizaadpro-
duktie jaarlijks met 5% moet
toenemen.
De knelpuntea waarmee men bij de
ontwikkelingshulp kampt, zijn dat
Voorzitter L. Hage drukt de twee vertrekkende bestuursleden de hand, links
de heer A.C. (Vessels, rechts de heer D.L. Koppenhol.
in het betreffende land de technische
middelen vaak te kort schieten, het
organisatietalent van de plaatselijke
bevolking laat vaak zodanig te wen
sen over dat projekten een paar jaar
na opbouw weer te gronde zijn ge
gaan. Een groot struikelblok is dat
men vaak met overheden te maken
heeft wat betreft de politieke stand
punten en wel dan geen overheidsbe
langen in zaaizaadbedrijven en -
voorzieningen. Dit houdt ook in dat
veredeling van rassen (er zijn ca.
30.000 landrassen van rijst) met het
oog op bemesting en ziektebestrij
ding (dus opbrengstvermeerdering)
vaak moeilijk van de grond komen.
Bestuursverkiezing
Tijdens het huishoudelijk gedeelte
werd er een bestuursverkiezing ge
houden, daar de heren D.L. Kop
penhol en A.C. Wessels aftredend
waren. In de vakatures werden met
overgrote meerderheid van stemmen
de heer C.J. Breure, akkerbouwer te
St. Maartensdijk en de heer A. van
Iwaarden, glastuinder te St. Anna
land in het bestuur gekozen. De
scheidende bestuursleden kregen een
enveloppe met inhoud aangeboden
als blijk van waardering voor bewe
zen diensten.
De voorzitter gaf een terugblik op
zaadjaar 1988, wat niet erg tot tevre
denheid stemde als gevolg van de
donkere sombere zomer, de natte
nazomer met in een groot gedeelte
van de regio een enorme hagelbui.
Van veel percelen viel de kg-
opbrengst niet mee, en ook zijn er
veel problemen met de kiemkracht.
De aktiviteiten aangaande de exkur-
sies stonden op een laag pitje, daar
er geen voorlichter meer is nadat
dhr. Schik ging deelnemen aan de
wachtgeldregeling. Hoewel er verder
nog geen mededelingen te doen zijn
is er van informele zijde vernomen
dat de blokkade zou worden opgege
ven, en de plaats weer vacant gesteld
zou worden.
Het proefveld voor de onkruid- en
ziektebestrijding komt weer naast de
veiling van St. Annaland te liggen.
Uit het financieel verslag bleek dui
delijk dat zonder de geldelijke steun
van de sponsors en begunstigers deze
plannen niet gerealiseerd zouden
- kunnen worden.
Als blijk van waardering voor het
vele werk wat verricht is tijdens de
opbouwfase van de studieclub werd
door het bestuur het voorstel gedaan
om dhr. D.L. Koppenhol te benoe
men tot erelid van de club wat door
de vergadering met instemmend ap
plaus werd bekrachtigd. In een kort
dankwoord ging Koppenhol nog te
rug naar de begin fase, en vergeleek
die met de huidige situatie, waarna
hij zich met een gerust gemoed kon
terugtrekken en het werk overlaten
aan jongere krachten.
23
