Automatisering op melkveebedrijven
PVV-voorzitter Tazelaar verwacht
evenwichtiger situatie op rundvleesmarkt
Algemene ledenvergadering roodvleesprodueenten
Positie slachterij
De kritische konsument
Meer kwaliteit
Op de melkveebedrijven komen we drie soorten automatiseringsap
paratuur tegen, nl. sensoren, proceskomputers en de bedrijfskompu-
ter. Een sensor eigenlijk niets anders dan een apparaat dat iets meet.
Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld een temperatuurmeter. Een
proceskomputer is een apparaat dat één proces bestuurt, zoals het
verstrekken van krachtvoer door de krachtvoerkomputer. Tenslotte
is er de bedrijfskomputer, ook wel managementsysteem genoemd,
waarvoor vaak gebruik gemaakt wordt van een zgn. personal kom-
puter. Dit apparaat is bij uitstek geschikt om gegevens op te slaan en
te verwerken. Daarnaast hebben we ook te maken met eksterne kom-
puters waar gegevens voor de veehouder worden opgeslagen en ver
werkt, b.v. de NRS-komputer die de melkkontrolegegevens
verwerkt.
Met de krachtvoerkomputer is de
ontwikkeling van de automatisering
op de melkveebedrijven begonnen.
Momenteel zijn er zo'n 5000 bedrij
ven die er gebruik van maken. Basis
voor dit systeem is de elektronische
koeherkenning. Dit betekent dat de
koe een zender om z'n nek heeft
hangen. Als de koe in de krachtvoer-
box komt wordt hij m.b.v. een ont
vanger herkent. Er gaat dan een sig
naal naar de komputer, welke na
gaat of deze koe nog krachtvoer mag
hebben of niet. Is dit wel het geval
dan wordt er een bepaalde hoeveel
heid krachtvoer gedoseerd.
Om verstoten van een koe uit een
krachtvoerbox te voorkomen zal aan
een aantal voorwaarden voldaan
moeten worden. Allereerst moet de
portiegrootte die per keer verstrekt
wordt niet te groot zijn, nl. ca. 100
gram. ook de doseersnelheid mag
niet te hoog zijn nl. ca. 350-400
gram per minuut. Als deze waarden
hoger liggen bestaat het gevaar dat
als een koe verstoten wordt er nog
een rest krachtvoer in de bak ligt en
het verstoten dus beloond wordt.
Ook de uitvoering van de zijwanden
heeft wat invloed op het verstoten,
bij dichte zijwanden zal er minder
verstoten plaats vinden. Een voor
deel van 'open' zijwanden is dat de
dieren een beter kontakt met de
veestapel houden en daarom zullen
m.n. vaarzen sneller in de box gaan.
Voor een bedrijf met 60 melkkoeien
zal een krachtvoerkomputer een in
vestering vragen van ca. 18.000 gul
den (dit is ekskl. krachtvoersilo en
vijzel). Dit betekent dat het per koe
per jaar ongeveer ƒ75 kost aan rente,
afschrijving en onderhoud.
Eventuele baten van de krachtvoer
komputer zijn de mogelijkheid om
individueel krachtvoer te verstrek
ken, de kontrolemogelijkheid op de
opname, wat een indikatie kan zijn
voor zieke of tochtige dieren, en de
gespreide verstrekking van het
krachtvoer over de dag wat een posi
tief effekt heeft op de penswerking.
Doordat er in de melkstal geen
krachtvoer meer verstrekt hoeft te
worden (of aan alle dieren evenveel)
zal dit arbeidsverlichting geven.
Ook kan er ca. 40 uur per jaar aan
arbeid bespaard worden. Vergeet
niet dat het aktueel houden van ge
gevens ook regelmatig moet ge
beuren.
Of een krachtvoerkomputer voor uw
bedrijf interessant is, is sterk afhan
kelijk van hoe en hoe vaak u nu
krachtvoer verstrekt.
Automatisering bij het melken
Ook de geautomatiseerde melkme-
ting is in opkomst, zij het niet zo
sterk als de krachtvoerkomputer.
Ook bij de melkmeting is de elektro
nische koeherkenning belangrijk.
Wel is het bij een aantal systemen
mogelijk om, in plaats van dit auto
matisch te doen, m.b.v. een toetsen
bord in de melkstal de koenummers
door te geven. Dit heeft als nadeel
dat de melker er weer een ekstra
handeling bij heeft en hij/zij nog al
le koeien moet kunnen herkennen.
Er zijn globaal twee soorten melk
meters nl. meters die werken met een
aangepast melkglas en meters die
werken op het doorstroomprincipe.
Van beide systemen zijn er door het
CMD goedgekeurd voor het gebruik
bij de melkkontrole. Dit is ook een
eis die u moet stellen aan een meter
dat er een CMD goedkeuring bij is.
Voordelen van een melkmeter zou
den kunnen zijn een betere afstem
ming van de krachtvoergift op de
melkproduktie, betere kontrole op
het produktieverloop en het sneller
Vrijdag 3 maart 1989
kunnen opsporen van koeien met
een afwijkende melkgift. Ook zou
het bij een koppeling met de be
drijfskomputer mogelijk moeten
zijn om in de melkstal signaleringen
te krijgen wanneer er met een koe
iets aan de hand is, b.v. tochtig of
dat de melk van het dier niet mee
mag.
Voor een bedrijf met 60 melkkoeien
en een 2x4 visgraat melkstal moet
u rekenen op een investering van
rond de ƒ27.000,Dit is inkl. koe
herkenning maar ekskl. zenders en
eventueel noodzakelijke aanpassin
gen van de melkmachine. Dit bete
kent dat de jaarkosten per koe op
zo'n ƒ105,per koe per jaar zullen
liggen.
Daarnaast hebben we te maken met
een aantal sensoren voor gezond
heidsbewaking. Een voorbeeld hier
van is de temperatuurmeting welke
een indikatie kan geven bij mastitis,
tochtigheid en gezondheidsproble
men. Ook is het mogelijk om met
een stappenteller de dieraktiviteit te
meten. Geleidbaarheidmeting van de
melk kan bij het opsporen van
mastitis een hulpmiddel zijn.
De eerste uitkomsten van proeven
geven hoopvolle resultaten.
Bedrijfskomputer
Bij de bedrijfskomputer onderschei
den we hard- en software. Onder
hardware verstaan we het geheel van
komputer, beeldscherm, toetsen
bord en printer. Daarnaast hebben
we te maken met software, waarmee
de programma's worden bedoeld.
Veel van de managementprogram
ma's die op het ogenblik aangebo
den worden zijn vaak gebaseerd op
het Informatie Model Rundveehou
derij. Dit informatiemodel is een
schematische beschrijving van een
rundveehouderijbedrijf, waarin de
verschillende gegevens éénduidig
zijn gedefinieerd. Dit is erg belang
rijk omdat hierdoor mogelijk wordt
om gegevens welke verschillende
systemen berekenen te kunnen ver
gelijken omdat ze op dezelfde ma
nier worden berekend.
In een bedrijfskomputer kunt u veel
gegevens van uw bedrijf opslaan en
hiermee rekenen. B.v. het opslaan
van diergegevens waardoor u de mo
gelijkheid heeft om een attentie te
krijgen als een koe b.v. tochtig is. Of
om aan de hand van melkgiften en
rantsoen te bereken hoeveel kracht
voer de individuele dieren nodig
hebben.
Voor een eenvoudig management
systeem moet u denken aan een in
vestering van rond de 10.000 gulden.
Dit geeft ca. ƒ2.500,aan jaar-
kosten.
Of die 2500 gulden goed worden ge
maakt aan ekstra opbrengsten of
minder kosten is moeilijk aan te ge
ven. Het zal wel mogelijk zijn om
sneller verbanden te doorzien en
wellicht is het eenvoudiger om
beslissingen te onderbouwen. Ar
beidsbesparing zal er waarschijnlijk
niet of nauwelijks op treden omdat
het bijhouden van uw gegevens in de
bedrijfskomputer erg veel tijd kost.
Als u hierin geen tijd investeert heeft
een bedrijfskomputer geen zin om
dat het systeem staat of valt met het
aktueel houden van gegevens.
Een procescomputer bestuurt één proces, zoals-het verstrekken van kracht
voer door de krachtvoercomputer.
Dit betekent ook dat mi.i. het verstan
dig is om niet in éénmaal een heel
uitgebreid systeem te kopen maar
eenvoudig te beginnen. Hierdoor
kunt u goed wennen aan het
systeem; anders is het gevaar levens
groot dat u door de bomen het bos
niet meer ziet.
Als u tot aanschaf over denkt te
gaan, ga dan bij u zelf na wat u di-
rekt nodig denkt te hebben en wat
uw plannen op dit gebied zijn in de
toekomst.
Sluit bij de aanschaf in ieder geval
een onderhoudskontrakt af voor de
programma's. Dit betekent dat als er
een nieuwe versie van het program
ma komt u deze krijgt. Omdat de
ontwikkelingen op dit gebied snel
gaan is het gevaar groot dat, als u dit
niet doet, uw programma binnen de
kortste tijd verouderd en dus waar
deloos wordt!
Ook een aandachtspunt bij de aan
schaf is de opleiding door de firma.
Dit is een van de dingen die het sla
gen van
vloeden.
net automatiseren beïn-
Taurus brochure
Door de Stichting Taurus wordt een
brochure uitgegeven welke een over
zicht geeft van de verschillende ap
paratuur en programma's die in Ne
derland te koop zijn. Deze brochure
geeft een goed overzicht van de mo
gelijkheden van de verschillende
krachtvoerkomputers, melkmeters
en managementprogramma's waar
door het vergelijken vereenvoudigd
wordt. Deze brochure is te verkrij
gen door het overmaken van ƒ10,
op gironummer 516.99.11 van de
Stichting Taurus, Postbus 1076, Le
lystad, onder vermelding van 'Bro
chure deel 5'.
Dit artikel is een samenvatting van
de inleiding van Theo Bijzet over au
tomatisering op melkveebedrijven,
zoals hij die onlangs in Grijpskerke
heeft gehouden.
De voorzitter van het Produktschap voor Vee en Vlees, de heer R.
Tazelaar, verwacht dat er dit jaar minder vlees geproduceerd gaat
worden, zodat een evenwicht tussen vraag en aanbod zal ontstaan.
Op wat langere termijn wordt echter een wat toenemend aanbod van
vlees verwacht, waardoor er weer méér dan het zelfvoorzienend nivo
van de EG geproduceerd gaat worden. Hij zei dit tijdens de algemene
ledenvergadering van het ZRS, kring C, de vereniging van rood
vleesprodueenten in 'De Vroone' te Kapelle.
De PVV-voorzitter hield een inlei
ding over de toekomst van de gespe
cialiseerde roodvleesprodueenten
Hij gaf onder meer aan dat de ont
wikkeling op de rundvleesmarkt niet
los te zien is van die in de melkvee
houderij. Door de superheffing is
hierin meer plaats gekomen voor de
vleesveehouderij. Op de slachtvee-
markt was er hierdoor een ekstra
aanbod uit de melkveesektor, waar
voor een afzet nodig was. Aan die
ekstra uitstoot is nu een einde geko
men. Uit een kombinatie van een per
hoofd van de bevolking stabiele
konsumptie van rundvlees en een la
gere produktie konkludeerde Taze
laar dat de marktsituatie voor rund
vlees dit jaar in evenwicht komt.
Door daling van het aanbod bij de
slachterij is er een strijd ontstaan om
het slachtrund. Op korte termijn
werkt dit positief door voor de pro
ducent, maar op langere termijn kon,
het wel eens nadelig werken, aldus
Tazelaar. In de rundvleesslachterij
en is een grote overkapaciteit en een
slechte rentabiliteit. Daarnaast wil
ook de overheid geen helpende hand
geven als niet eerst een sanering in
deze sektor plaatsvindt.
De slachterij wordt in steeds grotere
mate gekonfronteerd met de kwali
teitseisen van de afnemers. Een eer
ste aanzet hiertoe is het EUROP
klassifikatiesysteem. En hoewel er
bij de producent zo nu en dan onrust
is over het resultaat van deze visuele
beoordeling van het karkas, zal het
er wel toe bijdragen dat nog meer op
de eisen van de afnemer ingespeeld
kan worden. Er wordt dan ook vol
op nagedacht om over mogelijkhe
den dit systeem te optimaliseren. De
slachterijen zouden daarentegen niet
zo'n grote prijsverschil moeten gaan
maken tussen de verschillende sub
klassen.
De konsument gaat ook steeds meer
eisen stellen aan het produkt. Uit
marktonderzoek blijkt dat de konsu
ment best geld over heeft voor rund
vlees mits het aan een aantal voor
waarden voldoet, aldus de PVV-
voorzitter. Ten eerste moet het ge
makkelijk te bereiden zijn. De kwa
liteit moet goed zijn en het moet
makkelijk toe te passen zijn in het
gebruik. Maar daarnaast gaat steeds
meer de herkenbaarheid een rol spe
len. De konsument is steeds meer ge
neigd om 'merk' artikelen te kopen.
Het vlees is tot nu toe nog volledig
merkloos.
Een ander aspekt is dat de konsu
ment garantie wil dat het vlees geen
enkele toevoeging bevat. En daaraan
gekoppeld wil men steeds meer ze
kerheid hebben dat het vlees gepro
duceerd werd in een 'dierwelzijns
vriendelijke omgeving'. Dergelijke
garanties kan men de konsument ge
ven als er een integratie is tussen
producent, slachterij en afnemer. De
nieuwe I R-regeling en het 1KB
(integrale keten bewaking) kan hier
in een positieve rol spelen. Behalve
het merkartikel wil de konsument
steeds meer een kant-èn-klaar arti
kel. Ook daar zal de producent en de
slachterij op in moeten spelen.
In de toekomstige ontwikkeling zien
we een toename van de betere soor
ten vleesvee. Het is een goede ont
wikkeling dat in ons land ook betere
soorten vleesvee geproduceerd wor
den. Het importeren van levend vee
uit het buitenland draagt nogal wat
risiko's met zich mee.
Op de melkveebedrijven zullen, vol
gens de heer Tazelaar, minder kalve
ren worden geproduceerd. De strijd
om het kalf tussen vleesveehouder
en vleeskalfhouder zal nog voort
gaan al zal hierbij de vleesveehou
der in een wat gunstiger positie ko
men, gezien de huidige ontwikkelin
gen in vleeskalverensektor. Echter
wanneer de tendens van rose kalfs
vlees zich doorzet, komen de vlees
veehouder en vleeskalfhouder met
hun produkt steeds dichter bij
elkaar.
In de komende jaren zal er ook in de
vleesveesektor nog het een en ander
gebeuren. Reden voor het PVV-
bgstuur om een struktuuronderzoek
te gaan starten zoals ook in de scha-
pensektor gebeurt. M.a.w. het in
kaart brengen van de primaire sek
tor, de slachterijen en de afzet. Aan
de hand van de knelpuntenanalyse
zal een verbetering in deze sektor
mogelijk moeten zijn.
Voorlopig is er geen reden om som
ber gestemd te zijn. De verwachting
is dat er zeker tot 1995 een krapper
aanbod van rundvlees zal zijn. En
wanneer de belangstelling van de
konsument gelijk blijft, zal de prijs
vorming gunstiger kunnen zijn voor
de producent. Maar een ieder die
werkzaam is in deze sektor zal zich
ervan bewust moeten zijn dat Neder
land zijn eigen weg moeten gaan vin
den in een markt die steeds meer ei
sen gaat stellen aan kwaliteit. Niet
kwantiteit is meer belangrijk en dit
dan afzetten tegen 'dumpprijzen',
maar kwaliteit in de volle breedte
wordt het sleutelwoord in deze
sektor.
De heer Tazelaar (l) in gesprek met de heer Ade Jonge uit Ovezande en (op
de rug gezien) de heer R.A. Calon, voorzitter van de vereniging van rood
vleesprodueenten
17
