VOOK in:
En dan, ineens is het pap, je kunt
er niets meer aan doen
p.j. zuid
geluid
Handtekeningen aktie tegen
verlaging akkerbouwprijzen
Studiedag 'Landbouw en milieu'
van Agrarische Kommissie Zeeland
redaktie Henk Tegels
vrouw
onder redaktie van de Redaktiekommis-
sie Bond van Plattelandsvrouwen voor
Zeeland en Brabant.
Redaktieadres:
Mevr. P. J. de Rooy-Janse M.A.
Postbus 42, 4424 ZG Wemeldinge.
Het zal iedereen wel eens overkomen, je hebt een ander soort aardap
pel om te koken en als je dan even te laat bent is het een soort pap
geworden en dat is niet meer te redden. Toen dat mij overkwam heb
ik nog geprobeerd om er iets van te maken door er een ei in te klop
pen en wat bloem. Daarna werd dat dan iets wat op drie in de pan
lijkt door ze te bakken. Het kommentaar was: "Dat recept kun je ge
rust weggooien" en "Het is te eten maar lekker is het niet".
Al het zout wat met het afgieten
meegaat blijft in zo'n situatie in de
aardappelen en dat kan al veel te
veel zijn. Zout is voor iedereen een
ingrediënt waar voorzichtig mee
moet worden omgesprongen. Te veel
zout is iets waar men na enige tijd
aan is gewend en lekker gaat vinden.
Het is dus zaak dat spaarzaam te ge
bruiken. Ook in aardappelen. De
smaak van al ons voedsel komt beter
uit als we weinig zout gebruiken.
Toch als het wordt vergeten ont
breekt er wat aan het recept.
Wij, wat eten wij
We eten nog steeds aardappelen bij
de warme maaltijd als hoofdgerecht,
warme - verse aardappelen. Al loopt
dat wel iets terug, was het in 1980
nog 67% en in 1985 nog 63%. Er
worden steeds meer aardappelpro-
dukten gebruikt en ook het gebruik
van rijst en macaroni e.d. stijgt.
Historie
Uit vondsten in graven en ruïnes in
o.a. Peru en Bolivia blijkt dat de
voorlopers van de Europese aardap
pel (Solanum tuberosum) al sinds
mensenheugenis werden gegeten en
in hoog aanzien stonden. De oor
sprong ervan moet worden gezocht
op de hoogvlakten van het Andesge-
bergte. Van hieruit zou in de loop
van de eeuwen de aardappel over het
westelijk deel van Zuid-Amerika
zijn verspreid. Archeologisch onder
zoek heeft aangetoond dat 5200
jaar voor Chr. de aardappel in kui
tuur is gebracht.
In 1526 wordt de aardappel door de
Spaanse veroveraars ontdekt in de
binnenlanden van Zuid-Amerika.
Cieza de Leon en Juan de Castella-
nus waren de eerste Spanjaarden die
in 1540 de aardappel beschreven
als volksvoedsel van de Inca's.
Omstreeks 1570 werden aardappelen
voor het eerst verbouwd in Zuid-
Spanje. Langs allerlei omwegen wer
den ze over Europa verspreid, ener
zijds via Oostenrijk en anderzijds
via Ierland en Engeland. Wanneer
de botanicus Carolus Clusius in 1593
een funktie krijgt aan de Hortus van
Leiden, wordt de aardappel voor het
eerst in Nederland verbouwd. Het
gewas wordt dan meer beschouwd
als curiositeit dan als voedselbron.
Tegen het eten van aardappelen heb-
Op 16 maart a.s. organiseert de
Agrarische Kommissie van de Ne
derlandse Bond van Plattelands
vrouwen afd. Zeeland een studiedag
met als thema 'landbouw en milieu'.
Deze studiedag vindt plaat in het
dorpshuis "De Pompweie" te Kort-
gene, en duurt van 9.30 tot 16.00
uur.
Om 9.30 uur ontvangst met koffie,
waarna mevrouw C.M. Dees-Franje
de studiedag om 9.50 uur opent. Om
10.00 uur houdt ir. J. Gerritsen, se-
kretaris van de Kommissie Milieu
van het Landbouwschap, een inlei
ding, en daarna ing. J. Bomhof van
de Inspektie Milieuhygiëne Zeeland.
Na de koffiepauze is er gelegenheid
tot het stellen van vragen. Na de
lunchpauze is een exkursie georgani
seerd naar de Waterzuivering en
naar de proefboerderij 'Rusthoeve'
te Colijnsplaat. Kosten 12.p.p.
per opgave voor 10 maart a.s. bij:
C.M. Dees-Franje tel. 01134-1206;
S.L. Hanse-Verburg tel.
01119-1265CPTimmerman-
Aarnoutse tel. 01192-1432; L.
Brasser-Verhulst tel. 01180-25177;
N. van Driel-van der Weele tel.
01171-1465; C.C. Stoutjesdijk-
Engelvaart tel. 01663-2362.
ben lang vooroordelen bestaan. Men
dacht b.v. dat de knollen giftig wa
ren. Ook beweerde men dat klier
ziekten, winderigheid en zuurvor-
ming werden veroorzaakt door een
overvloedig gebruik van aardappe
len. Pas tegen het einde van de 18e
eeuw raakte de aardappel als kui
tuurgewas in Europa ingeburgerd.
Vooral door de telkens mislukkende
graanoogsten was men op andere
voedselbronnen aangewezen. Lang
zamerhand ontwikkelde de aardap
pel zich tot het belangrijkste volks
voedsel. Dit betekende niet dat de
aardappel al direkt veel waardering
oogstte, integendeel hij werd vooral
gezien als 'voedsel voor de armen'.
Vet
Dat Nederlanders te veel en vooral te
veel vet eten, was bekend. Maar
dankzij onderzoek is nu bekend pre
cies hoeveel te veel, uit welke voe
dingsmiddelen en op welk moment
van de dag vet wordt gegeten. Ook
blijkt uit het onderzoek dat de kon-
sumptie van fruit laag is: gemiddeld
125 gram per persoon per dag. Bij
jongeren ligt dit gemiddelde nog
lager.
Voorts blijkt dat te weinig voedings
vezel wordt gegeten en dat de hoe
veelheid calcium en vitamine C per
persoon per dag voldoende is
Gehalte aan voedingsstoffen
Aardappelen leveren zetmeel, voe
dingsvezel en een kleine hoeveelheid
eiwit. Bovendien is de aardappel een
belangrijke leverancier van vitami
nes (B-vitamines, vitamine C) en mi
neralen (o.a. ijzer en kalium). Nieu
we of pasgerooide aardappelen be
vatten meer vitamine C dan oude.
Wel is gebleken dat door de moder
ne bewaarkondities het vitamine C
gehalte na langdurig bewaren nu ho
ger is dan vroeger. Ook wordt tij
dens het bewaren door de aktieve
stofwisseling in het binnenste van de
knol een gedeelte van het aanwezige
zetmeel verbruikt (na een Vï jaar
12%).
Wanneer men geschilde aardappelen
een dag of nacht onder water laat
staan, gaat er 20% vitamine C
verloren. Nog groter is het verlies
van vitamine B dat optreedt. Ook bij
het koken treden verliezen aan vita
mine C op. Kookt men aardappelen
in de schil dan bedraagt het verlies
15%; bij het koken van geschilde
aardappelen is dit 25%.
Dat zijn we zo gewend!
Uit het historisch overzicht, zoals we
dat in "Voeding" aantroffen zien
we dat de aardappel nog niet zo heel
lang ons hoofdvoedsel is. We noe
men ze in een menu eigenlijk niet
want het is de "vaste kern" van de
maaltijd. De groente en het soort
vlees of vis worden met name ge
noemd. Op de vraag; wat eten* we?
volgt eigenlijk altijd alleen de groen
te en dat vinden we dan voldoende.
Vandaag eten we spruitjes. Wat daar
in het gezin verder bij hoort is onge
veer bekend en dat wordt dus niet er
bij gegeven als mededeling.
En dan ineens is het pap!
Zulke aardappelen, daar moet je bij
blijven staan tot ze nog net niet pap
worden. Dat geduld moeten we wel
hebben en niet bij de pan gaan staan
dromen over andere dingen, zoals de
afdelingsbijeenkomst van b.v. gis
teravond of van dat boek wat we net
lazen in de leeskring. En als het dan
toch pap wordt is het jammer dat je
dat recept "gerust hebt wegge
gooid". Maak er dan toch maar iets
van en morgen zal het wel weer beter
zijn.
P.J. de Rooy-Janse m.a.
In de komende twee weken zet het Zeeuws Agrarisch Jongeren
Kontakt massaal de schouder onder een handtekeningen aktie tegen
de verlaging van de akkerbouwprijzen. De eis in de aktie is: 'geen
marktgericht beleid, maar een inkomensgericht beleid'.
Na 10 maart aanstaande zullen de handtekeningen worden aangebo
den aan minister Braks en aan het Landbouwschap. De handtekenin
genlijsten zijn beschikbaar bij de sekretarissen van de R.A.K.-s en de
kontaktvrouwen van vrouwenregiogroepen. Ook zijn handtekenin
genlijsten beschikbaar op het sekretariaat van het Z.A.J.K. tel.
01100-21010.
broken mag worden'. Oftewel sui
kerteelt mag niet te aantrekkelijk
worden.
- erwten en veldbonen. De prijs van
veldbonen gaat 5,6% omlaag. Door
het overschrijden van de produktie-
drempel is de prijs van erwten en
veldbonen met 9% gekort. Verwacht
wordt dat de prijs dit jaar nog verder
omlaag gaat.
- fabrieksaardappelen. Voorstel is er
nog niet, maar het zit er in dat de
prijs net zo ver zal zakken als de
graanprijs.
Braks heeft bij de eerste besprekin
gen gezegd dat de prijs niet zoveel
omlaag moet, maar hoe hard hij
daaraan vasthoudt is nog maar de
vraag. Bovendien vindt hij wel dat
de 'automatische' prijsdaling door
moet gaan. Het Landbouwschap gaf
in een eerste reaktie aan dat de prijs
daling te hard gaat. Later ziet men
toch geen prijsdaling te willen. Maar
dat geldt alleen voor dit "moment.
Men houdt vast aan het marktge
richt prijsbeleid. Toch wordt binnen
sommige landbouworganisaties nu
gepraat of we niet van het marktge
richt beleid af moeten. De graanpro-
duktie stijgt volgens de Europese
Commissie tot 185 miljoen ton in
1995 terwijl de vraag waarschijnlijk
afneemt. Het overschot wordt steeds
groter. In steeds meer EG-landen
wordt openlijk gepleit voor verplicht
braken en/of kontingentering.
De Europese Commissie gaat in haar
prijsvoorstellen een stap verder met
de afbraak van de akkerbouwinko-
mens. De voorstellen houden in dat
de graanprijs in Nederland met ruim
8% omlaag gaat. Die 8% daling
bestaat uit:
3% 'automatische' prijsdaling. Vol
gens een EG-besluit van februari
1988 gaat de prijs 3% omlaag als in
het voorgaande jaar de EG-
produktie hoger is dan 160 miljoen
ton. Omdat dit in 1988/1989 het ge
val was gaat de prijs in 1989/1990
3% omlaag. 0,87% prijsdaling
doordat de zogenaamde 'groene
koers' aangepast is. Die aanpassing
betekent dat de prijs in guldens lager
wordt. 2,5% verlaging maximum
vochtpercentage van 15,5 naar 14,5
(inklusief droogkosten). 0,75% ver
laging prijsstaffel. 1% inkorten in
terventieperiode. 8,12% in totaal.
Voor het komend seizoen is meer
graan uitgezaaid. De verwachting is
dus dat komend seizoen mede
verantwoordelijkheidsheffing wordt
teruggegeven en volgend seizoen de
prijs weer 'automatisch' met 3%
omlaag gaat.
- de suikerprijs met 5% zakt. Daar
komt nog bovenop een aanpassing
in de groene koers wat komt op een
totale prijsdaling van 5,3%. De re
den die de Commissie noemt is dat
'het evenwicht met granen niet ver-
20
Doel van de aktie
Het doel van de aktie is allereerst
Minister Braks en het Landbouw
schap onder druk te zetten alles te
doen wat mogelijk is om de voor
gestelde prijsverlagingen (ook de zo
genaamde 'automatische') tegen te
houden. Deze prijsverlagingen staan
niet op zich.
Het beleid is volledig gericht op
prijsdaling. Marktgericht beleid
noemt men dat. Bij deze aktie gaat
het er ook om dat het akkerbouwbe-
leid anders moet. Een fatsoenlijk in
komen voor akkerbouwers moet
weer het doel van het beleid worden.
Doel is ook zoveel mogelijk druk uit
te oefenen om in plaats van een
marktgericht een inkomensgericht
beleid te krijgen.
Het NAJK is de laatste jaren voor
stander geweest van produktiebe-
heersing. In deze aktie gaat het niet
om produktiebeheersing. Produktie-
beheersing is misschien een voor
waarde om een inkomensgericht be
leid voor de EG betaalbaar te ma
ken. Zoals het er nu voor staat zal
produktiebeheersing onvermijdelijk
zijn. Want ook als de prijs zakt
neemt het overschot toe. Maar zoals
het nu gaat komt er een produktie
beheersing met lage prijzen. Dan
zijn we nog verder van huis. Nu gaat
het er om dat er een beleid komt ge
richt op kostendekkende prijzen en
redelijke inkomens. Over produktie
beheersing kunnen we dan altijd nog
praten.
Wie kan er tekenen?
De handtekeningenaktie is vooral
gericht op leden van akkerbouwge-
zinnen (man en vrouw) vanaf 16
jaar. Niet alleen jongeren, ook
ouderen kunnen tekenen. Veehou
ders en tuinders die hun steun willen
P.J.Z. AGENDA
RAW Fijnaart/Zevenbergen: 8
maart, excursie naar de New-
Holland fabriek te Zedelgem. Opga
ve vóór 15 febr. bij Piet den Engels
man (01682-2634) of Kees Hanson
(tel. 01686-2590).
Afd. Fijnaart: 24 febr. grote avond
voor leden en donateurs; 25 febr.
grote avond voor iedereen. Aan
vang: 14.30 uur. Plaats Dorpshuis te
Wissekerke. Bal na m.m.v. de band:
Sylvester; 24 febr. ledenvergadering.
Plaats: "De Graanbeurs" te Fij
naart. Aanvang: 20.00 uur.
Afd. Goes e.o.: 20 febr. Ledenver
gadering en "Ronde van Biervliet".
Plaats: de Caisson te Kapelle. Aan
vang: 19.30 uur; Eerste weekend van
maart: Langlaufen. Meer informatie
en opgeven bij Leenjan of Janine
(tel. 01130-3498).
Afd. Nrd.-Beveland 24 febr. Leden-
betuigen kunnen uiteraard ook
tekenen.
Een landelijke aktie
Samen sta je sterker, daarom wordt
deze handtekeningenaktie ook in an
dere provincies gehouden. Het se
kretariaat van het Nederlands Agra
risch Jongeren Kontakt is verzamel
punt voor alle handtekeningen
lijsten. De bedoeling is dat alle volle
of halfvolle handtekeningenlijsten
naar Utrecht worden gezonden.
Het adres daar is: N.A.J.K., Post
bus 816, 3500 AV Utrecht.
Het bestuur van het Z.A.J.K.
vergadering. Plaats: "De Graan
beurs" te Fijnaart. Aanvang: 20.00
uur; Grote avond op vrijdag 24 en
zaterdag 25 februari. Door eigen le
den wordt een kabaretvoorstelling
gebracht. Bal na.
Afd. Oost Zw. Vlaanderen: 24 febr.
Ledenvergadering. Plaats: café
Cambrinus te Axel. Aanvang: 20.00
uur.
Afd. Schouwen-Duiveland: 25 febr.
ledenvergadering met na afloop Chi
nees buffet. Plaats: bovenzaal
Chinees-Indisch restaurant "Lo
tus", Hoofdpoortstraat 2 te Zierik-
zee. Aanvang: 19.30 uur. Kosten
Chinees buffet: 15,p.p. Opgave
vóór 17 febr. bij: Cees v. Gouds
zwaard: 01110-14490. Anette Kuy-
per: 01110-16934.
Afd. Tholen/St. Philipsland: 26
febr. Volleybaltournooi in Halste
ren. Opgeven voor 18 febr. bij Titia
of Frans; 5 mrt. naar de Vogel
tjesmarkt in Antwerpen. Vertrek om
8.30 uur bij de Chinees in Scher-
penisse.
Afd. Zevenbergen: febr./mrt. cur
sus "Indisch koken". Deze kursus
duurt 4 avonden en vindt waar
schijnlijk plaats op woensdagavond.
Opgave bij Mirjam Korteweg
(01680-23591).
Stageverslagen MAS Goes
De geslaagden van 1988 van de MAS
Goes kunnen - voor zover dat nog
niet gebeurd is - hun stageverslag en
herbarium ophalen bij de admi
nistratie van de Rijks Middelbare
Agrarische School te Goes, tel.
01100-27203.
Vrijdag 24 februari 1989
