Reigerspolder Rilland wil zoet
water uit Zoommeer
Manifestatie agrarisch onderwijs en
bedrijfsleven uniek voor West-Brabant,
Tholen en St. Philipsland
Laat agrarische industrie alleen
in bepaalde gebieden toe
40 jaar lager agrarisch onderwijs:
Prof. J.A.J. Vervloet in intreerede:
Op 25 en 26 februari wordt in de evenementenhal van Leysdream in
Roosendaal een manifestatie georganiseerd door de agrarische scho
len van Oudenbosch en Steenbergen. Dit naar aanleiding van het
40-jarig jubileum van deze instituten. Tijdens deze weekendmani
festatie zal het agrarische bedrijfsleven met zijn toelevering, afzet,
verwerking en dienstverlening aansluiten op de uitgangspunten van
het agrarisch groene onderwijs. Alles zoveel mogelijk natuur-, groen
en voedingsgericht.
Na de tweede wereldoorlog werd de
landbouw door de enorme bevol
kingsgroei min of meer gedwongen
om meer te gaan produceren. Dat dit
niet ging zonder een meer weten
schappelijke aanpak was duidelijk.
De plaatselijke avond-
landbouwkursussen boden hiervoor
te weinig mogelijkheden. De land
bouworganisaties hebben daarom,
met medewerking van het ministerie,
op tal van plaatsen lagere land- en
tuinbouwscholen gesticht. In Ou
denbosch werd op 12 december 1946
de school officieel geopend. Belang
rijke financiële steun werd gegeven
door de veilingen uit de regio. Zij za
gen al vroeg het nut van geschoolde
tuinders. Steenbergen startte in 1949
met landbouwonderwijs.
In tegenstelling met andere lagere
beroepsopleidingen is men steeds
uitgegaan van een 4-jarige opleiding.
Tot 1956 werd 1 a 2 dagen per week
les gegeven maar daarna kwam men
tot volledig dag-onderwijs. Meer al
gemeen vormende vakken kwamen
in het pakket te zitten. Nu is dit zo
ver doorgevoerd dat in tal van vak
ken op C en D nivo zoals Neder
lands, Engels, wiskunde, biologie,
natuurkunde, scheikunde en han
delskennis hetzelfde eind-examen
gedaan moet worden als de MAVO-
scholieren.
Het besluit om de agrarische scholen
van üudenbosch en Steenbergen te
laten samengaan werd door het per
soneel van beide scholen genomen
op 25 juni 1988. "Door één school te
vormen kunnen we de leerlingen een
breed menu van afstudeerrichtingen
voorzetten", vertelt de heer A. Din
gemans, docent te Oudenbosch en
voorzitter van de manifestatiekom
missies.
Braak terrein
De heer Dingemans: "Oudenbosch
en Steenbergen zijn de enige speci
fieke agrarische scholen in West-
Brabant waarin Steenbergen ook
Tholen en St. Philipsland bedient.
Etten-Leur en Bergen op Zoom heb
ben in hun scholengemeenschap
geen agrarische opleiding meer. De
reden van het organiseren van deze
manifestatie is dat we naar buiten
willen presenteren wat voor onder
wijs we bieden. We merken wat de
bekendheid betreft dat er een stuk
braak terrein ligt. Met het bedrijfsle
ven presenteren we gezamenlijk wat
we te bieden hebben. 10 a 12 jaar ge
leden werd nog beroepsgericht voor
de LAS gekozen, 90% van de leer
lingen kwam uit de agrarische hoek.
Nu is dat minder dan 50%. Het
nieuwe publiek richt zich meer naar
wat leeft en bloeit in de natuur. Een
ander aanbod van leerlingen heeft
het onderwijsprogramma doen ver
anderen.
De lesstof is niet meer beroepsge
richt maar meer oriënterend. Nu
krijgen de kinderen een veel breder
skala van aspekten aangeboden met
een veel bredere kennis dan vroeger.
Beroepskeuze is uitgesteld naar 16 a
17 jarige leeftijd. Na 4 jaar is de leer
ling er achter gekomen waar zijn ter
rein ligt en wat voor vervolgonder
wijs het best genomen kan worden.
Vooral bij de meisjes zie je nu dat na
4 jaar verzorging van dieren en plan
ten een beroep in de menselijke ver
zorging gekozen wordt. Doorstro
mingsmogelijkheden naar alle vor
men van middelbaar beroepsonder
wijs zijn mogelijk.
Tijdens deze manifestatie leggen we
het accent op wie en wat we zijn. Er
is zowel bij de agrarische als niet-
agrarische bevolking nog een stuk
onbekend terrein, het oude type ka
rakter voor onze scholen is nog
steeds aanwezig", aldus de enthousi
aste manifestatievoorzitter.
Met elkaar
De heer Dingemans vervolgt met te
stellen dat de afstand Boer-Burger
beter op elkaar afgestemd moet wor
den. "Gelukkig dat men steeds meer
in de gaten krijgt dat we niet langs
maar met elkaar moeten leven. Het
40-jarig jubileum leende zich goed
om een weekendmanifestatie op te
zetten. Ons agrarisch onderwijs is
mede dankzij het agrarische be
drijfsleven geworden tot wat het nu
is. De manifestatiekommissie wil
dan ook dit bedrijfsleven de kans ge
ven om zich ten volle te presenteren.
Basisgedachte daarbij is dat het be
drijf past in onze opzet van partici
peren met het agrarisch onderwijs.
Wat de individuele standhouders te
bieden hebben moet betrekking heb
ben op de 5 afstudeerrichtingen van
de lagere agrarische scholen, nl. die-
renhouderij, aanleg en onderhoud,
bloemsierkunst, plantenteelt en ver
werking agrarische produkten. Wij
bieden de gehele bevolking uit de re
gio de unieke gelegenheid om kennis
te maken met de vele produkten. De
relatie onderwijs-bedrijfsleven zal
op een verantwoorde manier gepre
senteerd worden".
Sterke groei
Het agrarisch onderwijs is voor het
bedrijfsleven van grote waarde. In
1975 waren de prognoses dat het
leerlingenaantal terug zou lopen
maar tegen deze voorspelling in is er
een sterke groei. Toen hadden beide
scholen 150 leerlingen tegen nu 450.
Het resultaat van een ander type
leerling en een lesstof met verbrede
vakrichting.
Vanuit de standsorganisaties en mi
nisterie van landbouw en visserij is
onderwijs, onderzoek en voorlich
ting altijd hoog in het vaandel ge
voerd. Dit heeft tot gevolg gehad dat
agrarisch onderwijs altijd voorloper
is geweest in zijn ontwikkeling in
vergelijking met andere beroeps
opleidingen. Alleen het woord lagere
staat niet meer op zijn plaats ten op
zichte van de moderne aanpak, die
nu gevoerd wordt. Door de omge
ving wordt nog ten onrechte vaak de
letterlijke betekenis van het woord
toegevoegd terwijl het juist kwalita
tief hoogwaardig onderwijs is.
Typerend binnen het agrarisch on
derwijs is dat in een vroeg stadium
altijd ingespeeld wordt op negatieve
of positieve ontwikkelingen. Deze
manifestatie, van beide scholen, is
een kenmerkend voorbeeld hiervan.
J. van Tilburg
Manifestatie 40 jaar Lager Agra
risch Onderwijs Oudenbosch-
Steenbergen wordt gehouden op
zaterdag 25 februari van
10.00-22.00 uur en zondag 26 fe
bruari van 10.00 tot 20.00 uur in
Leysdream te Roosendaal (gele
gen aan de autosnelweg naar Bre
da), toegangsprijzen 2,50 per
persoon, kinderen t/m 15 jaar,
mits onder begeleiding, gratis.
Op 3000 m2 staan 50 standhou
ders o.a. de vakschool groen
voorziening, akkerbouw en fruit
teelt uit Kapelle en de landbouw-
praktijkschool uit Schoondijke.
Op de algemene ledenvergadering
van de landbouwvereniging Reigers
berg afdeling der ZLM te Rilland,
donderdag 16 februari jl., is zoet
water uitgebreid ter sprake geko
men. Secretaris M. Boonman deed
verslag van een enquête die is ge
houden in de Reigersbergsepolder (880
ha landbouwgrond) naar o.m. de be
hoefte aan zoet water in de toe
komst. Een meerderheid van de
grondgebruikers heeft positief ge
reageerd op zoet water. De secretaris
wees de aanwezigen waaronder ver
tegenwoordigers van het Water
schap, de NFO en de dienst Landin-
Het verdient aanbeveling om Neder
land in de toekomst te verdelen in
zones met uiteenlopende gescheiden
agrarische aktiviteiten om gebieden
met landschappelijke waarden te be
schermen en te ontlasten. De techni
sche ontwikkelingen in de Neder
landse landbouw maken deze schei
ding mogelijk of zelfs misschien
noodzakelijk. Bovendien is, vanwe
ge het nog steeds toenemende pro-
duktievolume per hektare, te over
wegen deze agrarisch-industriële
ontwikkeling alleen nog in een be
perkt aantal gebieden toe te laten.
Dit zei prof. drs. J.A.J. Vervloet op
23 februari bij de aanvaarding van
zijn ambt als hoogleraar in de histo-
10
richting erop dat al sinds het begin
van de jaren '80 in deze afdeling ge
praat wordt over zoet water.
Op een in 1986 gehouden sympo
sium is door Provinciale Waterstaat
gesteld dat de kwaliteit van het
Zoommeerwater zeker geschikt
geacht kon worden voor de land
bouw. "De voordelen voor zover die
bekend waren werden uitgebreid
geëtaleerd. De toenmalige dijkgraaf
de heer G. de Jager maande tot
voorzichtigheid maar zei toe, dat
wanneer vanuit de boerenstand be
hoefte is aan zoet water het Water-
rische geografie aan de Landbouw
universiteit te Wageningen.
Als Nederland opgedeeld wordt in
regio's met uiteenlopende agrarische
doelstellingen, kan in de resterende
gebieden met een agrarische funktie
getracht worden landschappelijke
waarden te behouden. Daar zou de
agrarische sektor zich dan niet moe
ten specialiseren in massaprodukten,
maar zich dienen te richten op het
voortbrengen van een verscheiden
heid aan produkten van speciale
kwaliteit. Daarmee neemt ook de
druk op het milieu in die gebieden
af. Vervloet zei dat de historisch geo
graaf niet de bedoeling heeft alles
bij het oude te laten of het landschap
terug te brengen naar zijn oorspron-
schap Noord- en Zuid-Beveland al
tijd bereid is hier alle medewerking
aan te verlenen, ook voor de Rei
gersbergsepolder te Rilland. Wel zei
hij dat eerst de behoefte gepeild
moest worden in de rest van hun ge
bied en verder zegde hij toe studies
te laten verrichten of een en ander
betaalbaar zou zijn.
Na een jaar al bleek, zo vervolgde
Boonman, dat waarschijnlijk
Noord- en Zuid-Beveland af zouden
vallen omdat de prijs voor zoet wa
ter niet rendabel te maken zou zijn.
De globale berekening voor alleen de
Reigersbergsepolder bleek op onge-
kelijke toestand. Een kultuurland-
schap is onder invloed van zich
steeds wijzigende sociale, ekonomi-
sche en technologische omstandighe
den voortdurend aan veranderingen
onderhevig. Dit proces dient echter
wel met de nodige deskundigheid en
zorgvuldigheid begeleid te worden.
ZRS vergadert op 28 februari
en 1 en 2 maart
Op donderdag 2 maart heeft het
ZRS een algemene vergadering in de
Vroone te Kapelle. Aanvang: 19.45
uur. Na het huishoudelijk gedeelte
zal mevr. W. Fleurer, specialist
rundveeverbetering een inleiding
houden over: "Kengetallen in de
rundveehouderij". Verder wordt de
videofilm NRM 1988 vertoond. En
op woensdag 1 maart vergadert het
ZRS, met de zelfde agenda, in Ons
Huis te Meliskerke. Aanvang: 13.00
uur. Verder vergadert het ZRS op 28
februari in zaal Wijffels te Schoon
dijke. Aanvang: 19.30 uur.
veer 70,/ha uit te komen, maar
er werd begrip gevraagd om ook het
gebied Oost Zuid-Beveland beter te
bekijken en de behoefte te peilen.
Vanuit NFO-kringen is het belang
altijd uitgebreid geëtaleerd en is men
ook zeker bereid hiervoor te betalen,
aldus Boonman die eraan toevoegde
dat gezien het feit dat slechts 10%
van de oppervlakte van Oost Zuid-
Beveland fruit is deze bedrijfstak het
niet alleen op kan hoesten. Daarom
is het volgens de afdelingssecretaris
verheugend dat nu een studie ge
maakt wordt om te kijken of via de
aan te leggen WMZ-leiding in
dustriewater tot bij de boomgaarden
of concentraties van boomgaarden
voor een redelijke prijs gebracht kan
worden. Volgens de heer W. de Ja
ger van de NFO staat de NFO die sa
men met de veiling en de Rabobank
een commissie heeft gevormd om tot
een of enkele concentraties van fruit
te komen, niet afwijzend tegenover
het plan om te bezien of tot wat
meer fruitteelt in de Reigersbergse
polder kan worden gekomen. Ook
uit dien hoofde kan de beschikbaar
heid van zoet water een extra accent
krijgen. Boonman wees erop dat
naast negatieve publiciteit over zoet
water in Zeeland het zeer verheu
gend is dat er in de Reigersbergse
polder overwegend positief over zoet
water wordt gedacht zoals uit de en
quête blijkt.
"Uit het onderzoek blijkt dat de
mensen hier zin en durf hebben om
de huidige akkerbouwcrisis te over
leven."
In de enquête wordt de boeren ge
vraagd naar de aard van het bedrijf,
de grootte per bedrijfstak en of de
ondernemer verwacht hier nog een
inkomen uit te kunnen halen. Hier
werd overigens door 95% vrij nega
tief op geantwoord. Het varieerde
van "hopelijk", "moeilijk" tot
"nee". Continuering wordt ervaren
als problematisch. Sommigen zien
nog wel mogelijkheden in intensive
ren en daarbij zou zoet water zeker
positief zijn. Andere denken aan ex-
tensiveren maar vinden dit momen
teel onbetaalbaar. De bereidheid tot
samenwerken blijkt behoorlijk
groot. T.a.v. zoet water is men over
wegend positief. 2 Boeren die 11
van het akkerbouwareaal in de Rei
gersbergsepolder vertegenwoordigen
willen geen zoet water. Vier perso
nen vinden het niet echt nodig maar
willen wel meewerken, en er ook aan
meebetalen mits dit niet al te duur is
(bijv. 50,/ha). Zij vertegen
woordigen in totaal 38% van het ak
kerbouwareaal.
7 Agrariërs uit de akkerbouw willen
wel 75 tot 120/ha betalen. Alle
fruittelers zijn voor en willen wel
250 - 350/ha betalen. Dit bete
kent dat als men uitgaat van 70/ha
en men laat de akkerbouw 50/ha
betalen en de fruitteler 300/ha dat
men er qua kosten nu al ongeveer
uitkomt, aldus Boonman. "Als zou
blijken dat er nog wat meer fruit in
de polder kon komen dan zou zoet
water zeker binnen het bereik ko
men, maar begin bescheiden met één
polder. Als dit goed afloopt: goed
voorbeeld doet goed volgen en dan
kan er in de toekomst meer," zo
besloot de afdelingssecretaris zijn
betoog. De komende maanden zal
verder overleg plaatsvinden over de
mogelijkheden om de Reigersbergse
polder van zoet water te voorzien.
'Planten laten je huis leven'
thema vierde Holland
Plantenbeurs
De vierde editie van de Holland
Plantenbeurs wordt gehouden op 2,
3 en 4 maart aanstaande, in de ge
bouwen van Bloemenveiling West-
land in Naaldwijk. De Holland
Plantenbeurs is een aktiviteit van
Westland Berkel Bloemenveilingen
Holland, het samenwerkingsver
band van Bloemenveiling Westland
en Bloemenveiling Berkel.
Vrijdag 24 februari 1989
